A Comunidade Autónoma de Galicia, ao abeiro do artigo 149.1.28 da Constitución española e segundo o disposto no artigo 27 do Estatuto de autonomía, asume a competencia exclusiva en materia de patrimonio cultural. En exercicio desta, apróbase a Lei 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia (DOG núm. 92, do 16 de maio), en diante, LPCG.
A LPCG no seu artigo 1.1 establece que o seu obxecto é a protección, conservación, acrecentamento, difusión e fomento do patrimonio cultural de Galicia, de forma que lle sirva á cidadanía como unha ferramenta de cohesión social, desenvolvemento sustentable e fundamento da identidade cultural do pobo galego, así como a súa investigación, valorización e transmisión ás xeracións futuras.
Así mesmo, o artigo 1.2 indica que o patrimonio cultural de Galicia está constituído, entre outros, polo patrimonio artístico que deba ser considerado como de interese para a permanencia, recoñecemento e identidade da cultura galega a través do tempo. Neste sentido, o artigo 83 da LPCG determina que integran o patrimonio artístico de Galicia, entre outros, as manifestacións pictóricas e as artes plásticas, de especial relevancia, de interese para Galicia.
Por outra banda, o artigo 8.3 establece que: «Terán a consideración de bens catalogados aqueles bens e manifestacións inmateriais, non declarados de interese cultural, que polo seu notable valor cultural sexan incluídos no Catálogo do patrimonio cultural de Galicia, a través de calquera dos procedementos de inclusión previstos nesta lei. En todo caso, intégranse no Catálogo do patrimonio cultural de Galicia os bens expresamente sinalados nesta lei. Os bens catalogados poden ser mobles, inmobles e inmateriais».
O artigo 25.1 da LPCG ditamina que: «Os bens catalogados polo seu notable valor cultural serán incluídos no Catálogo do patrimonio cultural de Galicia, cuxa xestión corresponde á consellería competente en materia de patrimonio cultural».
O Concello de Vigo solicita, o 18.6.2021, a inclusión no Catálogo do patrimonio cultural de Galicia dun conxunto de 166 obras do artista Manuel Colmeiro Guimarás cedido polos herdeiros do pintor en réxime de comodato ao Concello de Vigo.
A información achegada coa solicitude, principalmente a do informe técnico de valoración cultural asinado polo director do museo municipal de Vigo Quiñones de León, así como o informe técnico do Servizo de Inventario da Dirección Xeral do Patrimonio Cultural, conclúen que a Colección de 166 obras do artista Manuel Colmeiro depositadas no Concello de Vigo posúe un valor cultural notable que xustifica a inclusión no Catálogo do patrimonio cultural de Galicia da colección.
O artigo 11 da LPCG indica que os bens mobles catalogados poderán selo, entre outros, como colección, entendida esta como o conxunto de bens agrupados nun proceso intencional de provisión ou acumulación de forma miscelánea ou monográfica. A este respecto, na solicitude queda acreditado que os herdeiros de Manuel Colmeiro seleccionaron da súa colección persoal un conxunto de 166 obras, co fin de ofrecer unha completa visión da traxectoria do artista.
Unha vez vista a información que se xunta ao expediente, na cal se acredita a concreción da presunción dos valores culturais legalmente recoñecidos, en especial o seu artístico, cómpre incoar o procedemento de catalogación desta colección de obras de Manuel Colmeiro no exercicio da competencia que lle atribúe á persoa titular da Dirección Xeral do Patrimonio Cultural a estrutura orgánica da Consellería de Cultura, Educación e Universidade e en virtude do disposto no artigo 26 da Lei 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia,
RESOLVE:
Primeiro. Incoación do procedemento
Incoar o procedemento para incluír no Catálogo do patrimonio cultural de Galicia a Colección Comodato Colmeiro no Concello de Vigo, consonte a descrición que figura no anexo I e a relación de obras detalladas no anexo II.
Segundo. Prazo de resolución e caducidade
O procedemento deberá resolverse no prazo máximo de dezaoito meses a partir da data desta resolución. Transcorrido este prazo, sen que se emita resolución expresa, producirase a caducidade do procedemento.
Terceiro. Anotación preventiva e réxime de protección
Ordenar a anotación preventiva no Catálogo do patrimonio cultural de Galicia e aplicar, de forma provisional, o réxime de protección previsto para os bens mobles catalogados.
Cuarto. Publicación
Publicar esta resolución no Diario Oficial de Galicia.
Quinto. Notificación
Notificar esta resolución ás persoas interesadas no procedemento e ao Concello de Vigo.
Sexto. Información pública
Abrir un período de información pública polo prazo dun mes, contado a partir do día seguinte ao da súa publicación, para que calquera persoa física ou xurídica poida achegar as alegacións e informacións que considere oportunas. O escrito de alegacións ou de achega de información dirixirase ao Servizo de Inventario da Dirección Xeral do Patrimonio Cultural, para o cal poderá empregarse o procedemento PR004A da sede electrónica da Xunta de Galicia dispoñible no seguinte enderezo web: www.sede.xunta.gal
Disposición derradeira. Entrada en vigor
Esta resolución producirá efectos desde o día seguinte ao da súa publicación no Diario Oficial de Galicia.
Santiago de Compostela, 20 de abril de 2022
Mª Carmen Martínez Ínsua
Directora xeral do Patrimonio Cultural
ANEXO I
Descrición do ben
1. Denominación:
Colección Comodato Colmeiro no Concello de Vigo.
2. Localización:
Enderezo:
• Pinacoteca Francisco Fernández del Riego, rúa Abeleira Menéndez, núm. 8 (Vigo).
• Almacéns de arte do Concello de Vigo no museo Marco, rúa do Príncipe, núm. 54 (Vigo).
3. Descrición do ben:
3.1. Descrición xeral:
• Tipo: colección de bens mobles. Patrimonio artístico.
• Interese: artístico e histórico.
• Bens: conxunto de 166 obras, relacionadas no anexo II.
• Técnica: óleo sobre tea, táboa ou cartón e debuxos sobre papel realizados en técnicas diversas, como lapis, acuarela, pastel, carbón, etc.
• Autor: Manuel Colmeiro Guimarás.
• Datación: desde 1924 a 1976.
3.2. Descrición histórico-artística:
A colección de 166 obras (21 óleos e 145 debuxos) abrangue practicamente toda a vida creativa do pintor, cuxa obra máis temperá se data en 1924 e a última en 1976. As obras na colección preséntanse cronoloxicamente e, deste xeito, relaciónanse as obras que conforman o comodato coa biografía do pintor.
Manuel Colmeiro Guimarás naceu no ano 1901 en Chapa, Silleda (Pontevedra) e abandona a súa terra natal con doce anos, rumbo a Bos Aires para reencontrarse cos seus pais emigrados alí desde o ano 1910. Na capital arxentina nun ámbito de grande efervescencia cultural e creativa, este un rapaz novo recibe a súa primeira formación artística, primeiro de carácter académico, na Asociación Estímulo de Bellas Artes e logo, de xeito libre e autodidacta, no obradoiro que comparte con outros artistas como Urruchúa, Planas ou Audivert.
As súas primeiras obras documentadas presentan unha temática portuaria dominante, imbuídas xa da inquedanza progresista e da denuncia que durante a súa futura carreira será característica. A este primeiro momento corresponden dúas obras realizadas en debuxo á lapis nos anos 1924 e 1925, que mostran vistas, aparentemente, do porto bonaerense.
O pintor regresa a Galicia en 1926 para instalarse en San Fiz de Margaride, aldea de Silleda próxima ao seu lugar de nacemento, e alterna a súa residencia entre a dita aldea e Vigo. Nesta cidade será onde dous anos máis tarde presente a súa primeira exposición individual nos Salóns do Faro de Vigo e onde acabará desenvolvendo una estreita relación coas coleccións municipais de arte ao longo da súa traxectoria.
Entre 1928 e 1930 o pintor desfruta dunha bolsa de estudos da Deputación de Pontevedra que lle permite viaxar por España (Madrid, Barcelona) e Europa (Holanda). A obra desde este momento ata o inicio da Guerra Civil plasma o compromiso social e carga a crítica presente nos primeiros traballos arxentinos. Pertencen a esta etapa os óleos incluídos na colección «A morte», «Mineiros», «Campesiños», «A sega» e «Labranza», cadro que mesmo chega a ser reproducido con fotografía na revista Nós.
No cambio de década Colmeiro realiza para o Concello de Santiago de Compostela con ese mesmo espírito vindicativo un dos seus primeiros ensaios murais que tamén compón a colección: «Todos os homes somos irmáns e debemos traballar para que o esforzo seia por igoal e contribuír a facer unha vida máis humán». A dita obra parece relacionarse no formal e na temática cun bosquexo contemporáneo realizado en 1931.
En xeral, abondan na colección obras deste momento referidas ao traballo das clases populares, tales como algúns debuxos a lapis que abordan o traballo das fiandeiras realizados en 1928. Tamén encontramos algún que retoma en 1933 o asunto portuario tratado en Arxentina, esta vez tomando como marco o propio vital do artista, que agora é Vigo.
Con todo, na temática de todo este período dominará o agro galego e os seus campesiños e campesiñas e, moi particularmente, unha muller que se converterá na gran protagonista da obra colmeirana. Moitos papeis da colección realizados entre os anos 1930 e 1936 mostran a captación das súas escenas e ambientes diversos, pero é moi coñecido o óleo titulado «O soño», que representa unha faceta da muller recorrente na obra de Colmeiro: a maternidade. A figuración feminina na obra do artista terá un papel protagonista e a partir dos anos 30 desenvolve a temática da muller espida, a miúdo como bañista. A dita temática das bañistas, nalgúns casos nenos e moi raramente homes, acapara gran parte dos debuxos da colección producidos nos anos inmediatamente anteriores á Guerra Civil.
Nos anos da Guerra Civil experimenta o seu exilio, partindo cara a Arxentina en xaneiro de 1937. Durante este tempo, o traballo de Colmeiro diríxese en gran medida cara á temática bélica, de feito, unha das seccións máis destacadas da colección constitúea a que denominaremos «Serie da guerra», formada por 32 papeis, realizados maiormente a tinta nos anos 1937 e 1938, con algúns exemplos mesmo do ano de inicio da contenda (1936) e dous finalizada esta, en 1940. O artista recolle con intensidade o seu compromiso ético de denuncia, debuxando a traxedia con trazo expresionista. A este período pertencen tamén os tres únicos autorretratos do pintor da colección: pintados sucesivamente nos anos 1936, 1937 e 1938.
A guerra e o exilio supuxeron unha convulsión persoal para Colmeiro que cristaliza na súa obra coa saudade pola terra perdida, caracterizando así toda a súa obra do exilio. Porén, a chegada a Bos Aires fixo máis doada a súa recuperación persoal grazas ás conexións que de antano tiña na capital arxentina e o encontro cun tecido cultural moi activo onde outros exiliados desenvolvían proxectos en chave antifascista nos cales Colmeiro se involucra. Significativas neste sentido son as «mans orfas» da colección, pero tamén os rostros tristes e meditabundos de muller realizados na década dos 40, para os que nalgún caso utiliza de modelo a súa muller, Emilia.
Nos anos 40 do século pasado, tras os seus ensaios anteriores, Colmeiro consolida a temática da figura feminina espida presentada frecuentemente como bañista xunto ao río, enlazando coa iconografía clásica das tres gracias, representada na colección nun óleo e en dous debuxos a lapis posteriores.
A finais da década dos 40 o artista retorna a Europa para afincarse en París desde o 1949 e durante os 40 anos posteriores, pero con visitas cada vez máis frecuentes a Galicia onde tamén establece residencia desde 1957. Na capital francesa Colmeiro intégrase e participa activamente da que se denominou «Escola de París» con compañeiros artísticos da altura de Pablo Picasso, Francisco Bores, Óscar Domínguez, Manuel Ángeles Ortiz, etc. Os exemplos máis temperáns desta nova etapa reúnense na colección nunha curiosa serie de tintas, producida entre 1949 e 1951, cuxo tema é a muller con mantilla, asunto tratado en múltiples variacións que non parece ter precedente na obra de Colmeiro nin tampouco repetirse despois.
A partir do ano 1950 espertan o interese de Colmeiro os traballos de estudio e as naturezas mortas, que mostran a evolución da pintura de Colmeiro logo do contacto coas influencias parisienses. Esta pintura, caracterizada cada vez en maior medida polo abandono da rotundidade formal e o acrecentamento do lirismo, ten exemplos na colección: son algúns lapis e varios óleos notables como «Floreiros», «Rincón do estudio» e, moi especialmente, «O pan», cun tratamento plástico mediante o cal Colmeiro dota o esencial alimento dun carácter transcendente, case que sacro. O pan chegará a converterse en motivo recorrente da súa obra e nel, dalgún xeito, o pintor parece concentrar a evocación da súa anhelada Galicia.
A partir de 1950 o pintor retorna esporadicamente a Galicia e establece relación directa co armazón cultural do país, especialmente a través de Francisco Fernández del Riego, intelectual e político defensor da cultura galeguista durante o franquismo e cofundador da Editorial Galaxia. É agora cando Colmeiro desenvolve o xénero que anteriormente apuntara, a paisaxe, tanto parisiense como galega e mesmo castelá.
Desde ese momento Colmeiro implícase na innovación plástica de toda a súa temática previa, pero conservando a congruencia cos seus principios. Así pois, nas seguintes décadas comeza unha fase de experimentación e reelaboración en que a figuración humana, particularmente a feminina, segue a ser protagonista en diversidade de formas, pero moi particularmente en relación coa natureza, do cal son exemplo destacado o coñecido óleo «Paisaxe con figura», o tema das bañistas no río, xunto ao mar ou o tema das tres gracias que aparece incluso ao final da década dos 60 no óleo «Tres Grazas». Tamén veremos a muller nos seus traballos e oficios, enmarcada dentro do tema popular, asuntos que lle permiten a Colmeiro a experimentación formal da que xorden óleos tan emblemáticos da súa carreira como «Panadeiras». Por último, neste período hasta 1976, última data da colección, Colmeiro fará unha incursión no tema mitolóxico onde predomina a figuración masculina, as representacións que fai o pintor de si mesmo a xeito de «autorretratos» no estudio, dous óleos de carácter vindicativo nos que Colmeiro evoca o drama vivido de «A guerra» e a denuncia do sufrimento do seu pobo coa forzada saída da terra: «A fuxida».
As décadas que seguirán ata o falecemento do pintor en 1999, e das cales a colección xa non presenta ningún exemplo, significan o regreso definitivo de Colmeiro a Galicia e o seu recoñecemento a nivel nacional. Sucédense numerosos premios e exposicións no panorama nacional e autonómico.
Desaparecido o artista, seguirán as súas mostras antolóxicas que proban a vixencia da súa obra; destacando, entre as recentes, «Manuel Colmeiro 1901-1999», levada a cabo no Museo de Belas da Coruña en 2014 e «Manuel Colmeiro. Espazos e encadramentos» celebrada no Museo Marco de Vigo durante 2020.
4. Estado de conservación:
O conxunto das obras atópase nun estado de conservación bo.
5. Valoración cultural:
O artigo 83 da LPCG establece que integran o patrimonio artístico de Galicia as manifestacións pictóricas, escultóricas, cinematográficas, fotográficas, musicais e das restantes artes plásticas de especial relevancia, de interese para Galicia.
A identidade cultural sempre está a enriquecerse de moitas fontes, entre elas a arte, que co seu carácter social transmite aspectos esenciais da realidade en forma de imaxes artísticas. O artista Manuel Colmeiro produciu a súa obra mirando cara a Galicia e a súa cultura popular, representándoas cun estilo vangardista que fusiona a identidade cultural e as súas creacións artísticas.
Na documentación que se xunta á solicitude achéganse as fichas de catalogación de cada unha das 166 obras que forman a colección seleccionada polos herdeiros de Manuel Colmeiro formada exclusivamente por obras da súa autoría. A dita colección representa unha mostra da evolución pictórica do artista natural de Silleda en que se poden atopar os seus temas máis recorrentes: o nu, a paisaxe, a natureza morta, a muller campesiña ou o autorretrato, que constitúen unha oportunidade para descubrir e admirar a obra e para afondar no coñecemento e no estudo da vida de Colmeiro, un dos máis destacados representantes do movemento vangardista da pintura galega que contribuíu a revolucionar a plástica galega da primeira metade do século XX.
Manuel Colmeiro, un dos artistas máis importantes da arte do século pasado, cunha raíz profundamente galega e cunha proxección excepcional no ámbito internacional, está considerado unha das figuras máis relevantes da historia da arte galega. Foi membro senlleiro do grupo «Os Novos» e participou activamente na renovación que experimentou a plástica galega durante os anos 30 do século XX. Ao longo de toda a súa carreira, o pintor amosou marcada personalidade artística que, en permanente e coherente evolución, o levou a converterse en referencia ineludible da arte galega contemporánea.
A colección constituída por 166 obras, 21 óleos sobre tea, táboa e cartón e 145 debuxos sobre papel, ofrece unha completa mostra das diversas técnicas e temáticas empregadas polo artista e comprende practicamente toda a vida creativa do pintor, cuxa obra máis temperá é do ano 1924 e a última de 1976. As obras, consideradas individualmente ou mesmo en series, representan verdadeiros fitos da creación do artista e conseguintemente da arte galega contemporánea.
Os herdeiros de Manuel Colmeiro seleccionaron da súa colección persoal este legado para cedelo ao Concello de Vigo, en réxime de comodato primeiro e posible doazón posterior, co obxectivo de que se dean as axeitadas condicións de coidado, exhibición e promoción tanto das obras como da figura do seu creador. Deste xeito, a sociedade en xeral poderá desfrutar de forma permanente do traballo dun dos pintores galegos máis relevantes do século XX.
En conclusión, a documentación que se atopa no expediente administrativo acredita un notable valor cultural do dito conxunto de 166 obras do artista Manuel Colmeiro en canto testemuño do patrimonio artístico representado por un dos membros máis senlleiros do denominado grupo «Os Novos» ou «Renovadores», formado por artistas galegos que innovaron as formas plásticas da arte galega na década dos anos 30 do século XX.
6. Organización da colección:
A Colección de 166 obras do artista Manuel Colmeiro depositadas no Concello de Vigo, verdadeiros fitos da creación colmeirana, representan practicamente toda a carreira do pintor desenvolta entre os anos 1924 e 1976, así como das súas principais temáticas, técnicas e soportes empregados.
Así pois, parece axeitado estruturar a colección atendendo a un criterio cronolóxico, seguindo as etapas do artista ordenadas na súa liña do tempo, de xeito que se presenta cada etapa coas súas correspondentes obras contidas no anexo II e identificadas cos seus números de rexistro no catálogo. Quedan sen enmarcar en ningunha etapa os rexistros 164, 165 e 166, correspondentes con obras sen datar. As etapas son as seguintes:
• Primeira formación en Arxentina (1913-1925): núm. 1 e 2.
• En Galicia no movemento renovador da arte galega (1926-1936): núm. 3 ao 53.
• A Guerra Civil: núm. 54 ao 86.
• O exilio arxentino (1937-1948): núm. 87 ao 96.
• O retorno a Europa. París (1949-1986) e final en Galicia: núm. 97 ao 163.
7. Réxime de protección:
O nivel de protección dos bens mobles inscritos no Catálogo do patrimonio cultural de Galicia debe ser conducente a garantir a súa integridade e a salvagarda dos seus valores culturais, mantendo o seu estado orixinal para que o ben perdure e poida transmitirse ás xeracións futuras.
A colección como elemento singular do patrimonio artístico protexido rexerase polos ditados do réxime de protección e conservación que definen os títulos II e III da Lei 5/2016, do 5 de maio, do patrimonio cultural de Galicia; en concreto, pode resumirse en:
• Autorización: a protección do ben implica que as intervencións que se pretenda terán que ser autorizadas pola consellería competente en materia de patrimonio cultural e que a súa utilización quedará subordinada a que non se poñan en perigo os valores que aconsellan a súa protección.
• Deber de conservación: as persoas propietarias, posuidoras ou arrendatarias e, en xeral, as titulares de dereitos reais sobre bens protexidos integrantes do patrimonio cultural de Galicia están obrigadas a conservalos, mantelos e custodialos debidamente e a evitar a súa perda, destrución ou deterioración.
• Acceso: as persoas físicas e xurídicas propietarias, posuidoras ou arrendatarias e demais titulares de dereitos reais sobre bens integrantes do patrimonio cultural de Galicia están obrigadas a permitirlle o acceso aos ditos bens ao persoal habilitado para a función inspectora nos termos previstos no capítulo I do título X, ao persoal investigador acreditado pola Administración e ao persoal técnico designado pola Administración para a realización dos informes necesarios. O acceso a estes por parte das persoas acreditadas para a investigación poderase substituír, por petición das persoas propietarias, posuidoras, arrendatarias e titulares de dereitos reais sobre o ben, polo seu depósito na institución ou entidade que sinale a consellería competente en materia de patrimonio cultural.
• Deber de comunicación: as persoas propietarias, posuidoras ou arrendatarias e, en xeral, as titulares de dereitos reais sobre bens catalogados están obrigadas a comunicarlle á consellería competente en materia de patrimonio cultural calquera dano ou prexuízo que sufran e que afecte de forma significativa o seu valor cultural. Este deber corresponderalles tamén aos concellos en cuxo territorio se encontren os bens no momento en que teña constancia de tal estado.
• Proxectos de intervención e habilitación técnica: as intervencións que se realicen sobre bens integrantes do patrimonio artístico catalogados, autorizadas pola consellería competente, deberán ser dirixidas e, de ser o caso, executadas por persoas coa oportuna capacitación ou habilitación técnica ou profesional, segundo proxectos de intervención.
• Traslados: respecto do réxime de traslado de bens mobles catalogados a lei prevé que quen promova o traslado de bens mobles catalogados deberá realizar unha comunicación previa á consellería competente en materia de patrimonio cultural. A dita comunicación conterá a información relativa á orixe e ao destino dos bens mobles catalogados e ao motivo e tempo de desprazamento, así como ás condicións de conservación, seguridade, transporte e aseguramento.
ANEXO II
Enumeración e descrición individual de cada un dos elementos
integrantes da colección
|
Nº rexistro catálogo |
Referencia comodato |
Título |
Técnica |
Medidas |
Data |
|
1 |
5426 |
Sen título |
Lapis |
30×38 cm |
1924 |
|
2 |
5419 |
Sen título |
Lapis |
30×39 cm |
1925 |
|
3 |
0069 |
Campesiños |
Óleo sobre táboa |
119×48 cm |
1928 |
|
4 |
0138 |
A morte |
Óleo sobre táboa |
128,5×78,5 cm |
1928 |
|
5 |
5105 |
Hilandeiras |
Lapis |
50×45 cm |
1928 |
|
6 |
5437 |
Fiando |
Lapis |
32,5×31 cm |
1928 |
|
7 |
6075 |
Sen título |
Carbón |
33×25,3 cm |
1928 |
|
8 |
0137 |
Mineiros |
Óleo sobre táboa |
98×121 cm |
1929 |
|
9 |
0145 |
A sega |
Óleo sobre lenzo |
81×100 cm |
1930 |
|
10 |
5220 |
Sen título |
Lapis/papel |
29×37,7 cm |
1930 |
|
11 |
5912 |
Proxecto para mural |
Acuarela e tinta/papel |
21×93 cm |
1930 |
|
12 |
5926 |
Sen título |
Carbón |
22,2×27 cm |
1930 |
|
13 |
0265 |
Labranza |
Óleo sobre táboa |
101×132 cm |
1931 |
|
14 |
5293 |
Sen título |
Lapis |
23,7×33,6 cm |
1931 |
|
15 |
5477 |
Sen título |
Carbón |
30×23 cm |
1931 |
|
16 |
6178 |
Sen título |
Tinta |
23,5×65,5 cm |
1931 |
|
17 |
6116 |
Sen título |
Tinta chinesa |
33×25,3 cm |
1932 |
|
18 |
0159 |
O soño |
Óleo sobre táboa |
66×82 cm |
1933 |
|
19 |
5296 |
Maternidade |
Lapis |
32,2×23,5 cm |
1933 |
|
20 |
5487 |
Porto de Vigo |
Lapis |
22×32 cm |
1933 |
|
21 |
5881 |
Sen título |
Tinta |
47×67 cm |
1933 |
|
22 |
5892 |
Sen título |
Lapis |
26,5×23,5 cm |
1933 |
|
23 |
5302 |
Sen título |
Lapis |
25,5×34,4 cm |
1934 |
|
24 |
5474 |
Sen título |
Técnica mixta |
47×65 cm |
1934 |
|
25 |
5943 |
A vaca |
Carbón |
22,8×27 cm |
1934 |
|
26 |
6032 |
Sen título |
Carbón |
52×60 cm |
1934 |
|
27 |
5178 |
Sen título |
Tinta |
34×23,5 cm |
1935 |
|
28 |
5180 |
Paisaxe la 2 |
Tinta |
33, 5×46,5 cm |
1935 |
|
29 |
5182 |
Sen título |
Tinta |
33,5×47 cm |
1935 |
|
30 |
5190 |
Sen título |
Tinta |
29,5×44 cm |
1935 |
|
31 |
5196 |
Sen título |
Tinta |
33×47 cm |
1935 |
|
32 |
5001 |
Sen título |
Acuarela/papel |
26,5×37 cm |
1936 |
|
33 |
5179 |
Sen título |
Tinta |
30×44 cm |
1936 |
|
34 |
5181 |
Sen título |
Tinta |
30×44 cm |
1936 |
|
35 |
5183 |
Sen título |
Tinta |
29,5×44,5 cm |
1936 |
|
36 |
5184 |
Sen título |
Tinta |
30×44,5 cm |
1936 |
|
37 |
5185 |
Sen título |
Tinta |
30×44,5 cm |
1936 |
|
38 |
5186 |
Bañistas |
Tinta |
30×44,5 cm |
1936 |
|
39 |
5187 |
Sen título |
Tinta |
30×44 cm |
1936 |
|
40 |
5188 |
Sen título |
Tinta |
30×44 cm |
1936 |
|
41 |
5189 |
Sen título |
Tinta |
29×44,5 cm |
1936 |
|
42 |
5191 |
Sen título |
Tinta |
29,5×44 cm |
1936 |
|
43 |
5192 |
Sen título |
Tinta |
30×44 cm |
1936 |
|
44 |
5193 |
Sen título |
Tinta |
30×44 cm |
1936 |
|
45 |
5194 |
Sen título |
Tinta |
30×44 cm |
1936 |
|
46 |
5195 |
Sen título |
Tinta |
30×44 cm |
1936 |
|
47 |
5197 |
Sen título |
Tinta |
30×44 cm |
1936 |
|
48 |
5198 |
Sen título |
Tinta |
29,5×44 cm |
1936 |
|
49 |
5199 |
Sen título |
Tinta |
29,5×44 cm |
1936 |
|
50 |
5200 |
Sen título |
Tinta |
29,5×44 cm |
1936 |
|
51 |
5201 |
Sen título |
Tinta |
29,5×44 cm |
1936 |
|
52 |
5202 |
Primavera |
Tinta chinesa |
30,5×44,3 cm |
1936 |
|
53 |
5210 |
O baño |
Tinta chinesa |
30,5×44,3 cm |
1936 |
|
54 |
5253 |
A guerra. Sen título |
Lapis |
28×21 cm |
1936 |
|
55 |
5266 |
A guerra. Terror en Galicia |
Tinta |
13,5×8,5 cm |
1936 |
|
56 |
5267 |
A guerra. Terror en Galicia |
Tinta |
10,5×15,8 cm |
1936 |
|
57 |
5268 |
A guerra. Terror en Galicia |
Tinta/papel |
10,5×15,8 cm |
1936 |
|
58 |
5269 |
A guerra. Galicia |
Tinta |
32×24,2 cm |
1936 |
|
59 |
5271 |
A guerra. Galicia |
Tinta/papel |
32×40 cm |
1936 |
|
60 |
5272 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
24,2×14,2 cm |
1936 |
|
61 |
0318 |
Autorretrato |
Óleo sobre tea |
46×38 cm |
1937 |
|
62 |
5223 |
Autorretrato |
Carbón/papel |
55×37 cm |
1937 |
|
63 |
5228 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
32,6×25 cm |
1937 |
|
64 |
5230 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
36,5×26,9 cm |
1937 |
|
65 |
5246 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
27×36,5 cm |
1937 |
|
66 |
5247 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
38×28 cm |
1937 |
|
67 |
5248 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
27×36,5 cm |
1937 |
|
68 |
5249 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
26,5×36,5 cm |
1937 |
|
69 |
5251 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
21,5×27,5 cm |
1937 |
|
70 |
5252 |
A guerra Sen título |
Tinta |
31,5×25 cm |
1937 |
|
71 |
5254 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
21,5×22,5 cm |
1937 |
|
72 |
5255 |
A guerra. Sen título |
Tinta/papel |
21,5×22 cm |
1937 |
|
73 |
5258 |
A guerra. Sen título |
Tinta/papel |
32,5×24,5 cm |
1937 |
|
74 |
5260 |
A guerra. Sen título |
Tinta/papel |
27×36,5 cm |
1937 |
|
75 |
5261 |
A guerra. Sen título |
Lapis/papel |
36,7×33,5 cm |
1937 |
|
76 |
5262 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
36,5×26,9 cm |
1937 |
|
77 |
5265 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
26,5×39 cm |
1937 |
|
78 |
6243 |
A guerra. Sen título |
Carbón |
23,5×31 cm |
1937 |
|
79 |
5263 |
A guerra. Sen título |
Tinta/papel |
25×32,7 cm |
Sen data.Ca.1937 |
|
80 |
5237 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
26,5×22,5 cm |
1938 |
|
81 |
5243 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
25×36 cm |
1938 |
|
82 |
5244 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
25×16,3 cm |
1938 |
|
83 |
5256 |
A guerra. Sen título |
Lapis |
16×15,5 cm |
1938 |
|
84 |
5373 |
Autorretrato |
Carbón |
47×33,5 cm |
1938 |
|
85 |
5238 |
A guerra. Sen título |
Tinta/papel |
27,5×21,5 cm |
1940 |
|
86 |
5245 |
A guerra. Horrores da guerra |
Tinta |
25×32,3 cm |
Sen data.Ca.1940 |
|
87 |
0121 |
Mans |
Óleo sobre cartón |
22×78 cm |
1938 |
|
88 |
0169 |
Tres grazas |
Óleo sobre táboa |
50×65 cm |
1941 |
|
89 |
5285 |
Estudo para a Ofrenda |
Lapis |
25,5×22,2 cm |
1942 |
|
90 |
5008 |
Sen título |
Lapis |
32×24 cm |
1944 |
|
91 |
5317 |
Sen título |
Tinta |
21,2×23 cm |
1944 |
|
92 |
5005 |
Sen título |
Tinta |
24×34 cm |
1945 |
|
93 |
5024 |
Muller |
Tinta |
35×25 cm |
1946 |
|
94 |
5051 |
Sen título |
Lapis |
38×28 cm |
1946 |
|
95 |
5009 |
Sen título |
Lapis |
24×32 cm |
1947 |
|
96 |
5472 |
Emilia |
Lapis/bolígrafo |
63,5×48 cm |
1947 |
|
97 |
0140 |
Mulleres e mar |
Óleo sobre lenzo |
80×100 cm |
1947-50 |
|
98 |
5018 |
Sen título |
Tinta |
47×57 cm |
1949 |
|
99 |
5019 |
Sen título |
Tinta |
45×56 cm |
1949 |
|
100 |
5021 |
Muller con mantilla |
Tinta |
57×45 cm |
1949 |
|
101 |
5043 |
Costela, O Relo, Galicia |
Lapis |
48×69 cm |
1949 |
|
102 |
5089 |
Muller con mantilla |
Tinta |
56,5×45 cm |
1949 |
|
103 |
5147 |
Muller con mantilla |
Mixta |
62×47 cm |
1949 |
|
104 |
5148 |
Muller con mantilla |
Mixta |
56×45 cm |
1949 |
|
105 |
5149 |
Muller con mantilla |
Tinta |
65×50 cm |
1949 |
|
106 |
5150 |
Muller con mantilla |
Mixta |
62,5×48 cm |
1949 |
|
107 |
5151 |
Muller con mantilla |
Tinta |
56,5×45 cm |
1949 |
|
108 |
5152 |
Muller con mantilla |
Tinta |
57×45 cm |
1949 |
|
109 |
5153 |
Muller con mantilla |
Lapis |
56,5×45,5 cm |
1949 |
|
110 |
5154 |
Muller con mantilla |
Mixta |
56,5×45 cm |
1949 |
|
111 |
5155 |
Muller con mantilla |
Mixta |
62×49 cm |
1949 |
|
112 |
5161 |
Muller con mantilla |
Tinta |
57×45 cm |
1949 |
|
113 |
5384 |
Muller con mantilla |
Tinta |
56×45 cm |
1949 |
|
114 |
5388 |
Muller con mantilla |
Tinta |
55,5×45 cm |
1949 |
|
115 |
5460 |
Sen título |
Tinta |
47,5×63 cm |
1949 |
|
116 |
5531 |
Muller con mantilla |
Tinta |
56×45 cm |
1949 |
|
117 |
5532 |
Muller con mantilla |
Tinta |
56×45 cm |
1949 |
|
118 |
0080 |
Paisaxe con figura |
Óleo sobre lenzo |
60×74 cm |
1949-50 |
|
119 |
0160 |
Paisaxe de París |
Óleo sobre táboa |
27×35 cm |
1950 |
|
120 |
5016 |
Sen título |
Tinta |
55×38 cm |
1950 |
|
121 |
5017 |
Muller con mantilla |
Tinta |
56×45 cm |
1950 |
|
122 |
5042 |
Paisaxe da Costela (O Relo) |
Lapis |
47×69 cm |
1950 |
|
123 |
5062 |
Sen título |
Mixta |
50,5×66,5 cm |
1950 |
|
124 |
5325 |
Rapto Europa |
Tinta |
50,2×32,5 cm |
1950 |
|
125 |
5329 |
Sen título |
Tinta |
46,2×32,5 cm |
1950 |
|
126 |
5338 |
Orfeo |
Tinta |
33×25 cm |
1950 |
|
127 |
5351 |
Júpiter |
Tinta |
43,5×32,5 cm |
1950 |
|
128 |
5959 |
Paisaxe de Galicia |
Tinta |
56,5×45,5 cm |
1950 |
|
129 |
5973 |
Muller con mantilla |
Tinta |
63,5×48 cm |
1950 |
|
130 |
5156 |
Muller con mantilla |
Tinta |
57×45 cm |
1951 |
|
131 |
5393 |
Pont Royal, París |
Lapis/papel |
45×56,5 cm |
1951 |
|
132 |
5972 |
Sen título |
Técnica mixta |
37,5×55,5 cm |
1951 |
|
133 |
0003 |
Paisaxe de Castela |
Óleo sobre táboa |
36×56 cm |
1952 |
|
134 |
5103 |
Estudo de pedras |
Tinta |
52×65 cm |
1952 |
|
135 |
5172 |
Minotauro |
Mixta |
32×46,5 cm |
1953 |
|
136 |
5537 |
O Minotauro |
Mixta |
58×43,5 cm |
1953 |
|
137 |
0092 |
Floreiros |
Óleo sobre lenzo |
61×50 cm |
1953-60 |
|
138 |
5047 |
Muller con froita |
Bolígrafo |
31×21 cm |
1954 |
|
139 |
5083 |
Sen título |
Lapis |
23×28 cm |
1954 |
|
140 |
5176 |
Minotauro |
Tinta |
22,5×28 cm |
1954 |
|
141 |
5324 |
Muller con floreiro |
Lapis |
32×23 cm |
1954 |
|
142 |
0004 |
O pan |
Óleo sobre táboa |
33×42 cm |
1955-58 |
|
143 |
5015 |
Sen título |
Tinta |
32×47 cm |
1958 |
|
144 |
6057 |
Sen título |
Tinta chinesa |
56×46,5 cm |
1958 |
|
145 |
0237 |
Recuncho do estudo |
Óleo sobre lenzo |
100×65 cm |
1959 |
|
146 |
5010 |
Sen título |
Técnica mixta |
47×34 cm |
1960 |
|
147 |
5095 |
Sen título |
Tinta |
51×44 cm |
1960 |
|
148 |
5869 |
Sen título |
Tinta |
62×48 cm |
1960 |
|
149 |
0105 |
Panadeiras |
Óleo sobre lenzo |
131×181 cm |
1960-62-64 |
|
150 |
5071 |
Notre Dame, París |
Tinta |
28×38 cm |
Sen data.Ca.1960 |
|
151 |
5014 |
Sen título |
Tinta |
48×32 cm |
1961 |
|
152 |
5955 |
Panadeiras |
Tinta |
52×64 cm |
1961 |
|
153 |
0323 |
A guerra |
Óleo sobre lenzo |
114×146 cm |
1963-70 |
|
154 |
5717 |
Muller con floreiro |
Técnica mixta |
22×15,5 cm |
1964 |
|
155 |
6058 |
Sen título |
Tinta |
46,5×69,5 cm |
1967 |
|
156 |
0097 |
Tres grazas |
Óleo sobre táboa |
65×81 cm |
1968-70 |
|
157 |
5380 |
Sen título |
Tinta |
51×65,5 cm |
Ca. 1969 |
|
158 |
0101 |
A fuxida |
Óleo sobre lenzo |
100×130 cm |
1970-76 |
|
159 |
5025 |
Sen título |
Pastel |
56×45 cm |
1970-76 |
|
160 |
5381 |
Sen título |
Tinta |
50×65,5 cm |
1971 |
|
161 |
6052 |
Sen título |
Acuarela |
47×67,8 cm |
1971 |
|
162 |
5409 |
O pintor e a modelo |
Técnica mixta/papel |
50×60 cm (nota) |
1973 |
|
163 |
0290 |
O pintor e a modelo |
Óleo sobre lenzo |
81×100 cm |
1974-76 |
|
164 |
5257 |
A guerra. Sen título |
Tinta |
24×31,6 cm |
Sen data |
|
165 |
5956 |
Sen título |
Tinta |
50×65 cm |
Sen data |
|
166 |
6242 |
A guerra. Sen título |
Lapis |
22×30 cm |
Sen data |
