Descargar PDF Galego | Castellano| Português

DOG - Xunta de Galicia -

Diario Oficial de Galicia
DOG Núm. 71 Xoves, 12 de abril de 2018 Páx. 19873

I. Disposicións xerais

Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria

ORDE do 20 de marzo de 2018 pola que se regula a educación básica para as persoas adultas e se establece o seu currículo na Comunidade Autónoma de Galicia.

A Lei orgánica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa, que modifica distintos aspectos da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, considera a educación como unha aprendizaxe permanente que se desenvolve ao longo de toda a vida. En coherencia con este principio, a lei dedica o capítulo IX do seu título I á educación das persoas adultas e establece, no seu artigo 66, que esa educación ten a finalidade de ofrecer a todos os maiores de dezaoito anos a posibilidade de adquirir, actualizar, completar ou ampliar os seus coñecementos e aptitudes para o seu desenvolvemento persoal e profesional. Inmediatamente despois, o texto da lei enumera os obxectivos da educación de adultos, que son, entre outros, adquirir a formación básica, facilitar o acceso aos diferentes niveis do sistema educativo, mellorar a cualificación profesional, desenvolver a participación na vida social e corrixir os riscos de exclusión social.

No punto 2 do artigo 67, a mencionada lei orgánica establece que a organización e a metodoloxía destas ensinanzas se basearán na autoaprendizaxe e terán en conta as experiencias, necesidades e intereses das persoas adultas, podendo desenvolverse a través do ensino presencial e tamén mediante a educación a distancia. Igualmente, no punto 7 dese mesmo artigo afírmase que as ensinanzas das persoas adultas se organizarán cunha metodoloxía flexible e aberta, de modo que respondan ás súas capacidades, necesidades e intereses; e no seu artigo 68, establece que as persoas adultas que queiran adquirir as competencias e os coñecementos correspondentes á educación básica contarán cunha oferta adaptada ás súas condicións e necesidades.

Nesta liña, o Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e o do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, determina na súa disposición adicional cuarta que a Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria por vía regulamentaria poderá establecer currículos específicos para a educación de persoas adultas que conduzan á obtención dos títulos de graduado en educación secundaria obrigatoria e de bacharelato.

Con base nesta habilitación normativa e co fin de adaptar a oferta da formación básica ás condicións, necesidades e intereses das persoas adultas, nesta orde establécese un currículo específico, aberto, flexible e adecuado ás características do alumnado adulto, correspondéndolle a cada centro educativo as súas adaptacións ás condicións concretas do seu alumnado.

En consecuencia con todo o anterior, a formación básica para as persoas adultas organízase en dúas etapas: a da formación básica inicial e a das ensinanzas de graduado en educación secundaria.

A formación básica inicial estrutúrase en dous niveis, o primeiro deles correspondente ás habilidades instrumentais da lecto-escritura e do cálculo matemático, e o segundo nivel, dirixido á consolidación desas habilidades e á preparación para o acceso á educación secundaria para persoas adultas.

A educación secundaria para as persoas adultas estrutúrase tamén en dous niveis, con recoñecemento académico en todo o Estado. En cada nivel intégranse tres ámbitos de coñecemento, os ámbitos de comunicación, social e científico-tecnolóxico, organizado cada un deles en catro módulos, aos cales se incorporan os aspectos básicos das materias da educación secundaria obrigatoria previstas na disposición derradeira primeira do Real decreto 562/2017, do 2 de xuño, que modifica a disposición adicional cuarta do Real decreto 1105/2014, do 26 de decembro.

Esta organización do currículo en ámbitos integrados e estrutura modular considérase a máis axeitada ás características e posibilidades das persoas adultas, por ser flexible e aberta, favorecer o acceso ás diferentes etapas do sistema educativo, respectar o seu estilo e ritmo de aprendizaxe, e posibilitar a consecución do título de graduado en educación secundaria obrigatoria por un procedemento específico para as persoas adultas.

Cómpre, xa que logo, ditar as normas pertinentes para regular as ensinanzas da educación básica para as persoas adultas, establecendo o currículo correspondente, a súa organización, a duración e o horario desta proposta formativa, as condicións de acceso e permanencia, as equivalencias con estudos realizados, a adscrición dos ámbitos de coñecemento ao profesorado implicado e as pautas e condicións para a avaliación.

En consecuencia co anteriormente exposto e en virtude das atribucións conferidas pola disposición adicional cuarta do Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e o do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, a consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria,

DISPÓN:

CAPÍTULO I

Disposicións xerais

Artigo 1. Obxecto

1. O obxecto da presente orde é ordenar as ensinanzas dirixidas ás persoas adultas coa finalidade de facilitarlles a adquisición das competencias clave e a formación necesaria para obter o título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

2. As ensinanzas establecidas nesta orde corresponden ás aprendizaxes básicas iniciais e ás conducentes á obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria para as persoas adultas.

3. Estas ensinanzas poderanse cursar, tanto na modalidade de educación presencial como a distancia, nos centros autorizados para o efecto pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria.

CAPÍTULO II

O currículo da educación básica para as persoas adultas

Sección 1ª. Organización e obxectivos xerais

Artigo 2. Organización xeral

1. A educación básica para as persoas adultas organízase en dúas etapas. A primeira corresponde ás ensinanzas básicas iniciais e a segunda ás ensinanzas conducentes á obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

2. As ensinanzas básicas iniciais organízanse en dous niveis, I e II, o primeiro dirixido a adquirir as habilidades instrumentais básicas da lecto-escritura e do cálculo matemático, e o segundo á consolidación desas habilidades e á preparación para o acceso aos estudos de educación secundaria para persoas adultas.

3. As ensinanzas conducentes á obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria constitúen a segunda etapa da formación básica para persoas adultas, que se organiza en dous niveis, I e II. Neles cúrsanse tres ámbitos de coñecemento, integrados cada un deles por catro módulos interdisciplinares.

Artigo 3. Competencias clave

O currículo das ensinanzas básicas iniciais e da educación secundaria para persoas adultas oriéntase ao logro das competencias clave, como se describe no anexo I desta orde. Estas competencias clave establécense no marco da proposta realizada pola Unión Europea e están recollidas no anexo I da Orde ECD/65/2015, do 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias, os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e o bacharelato.

Artigo 4. Obxectivos xerais

A educación básica para persoas adultas oriéntase a desenvolver as capacidades que lles permitan:

a) Formarse unha imaxe adecuada de si mesmos, das súas características e posibilidades, valorando a súa experiencia, o esforzo e a superación das dificultades.

b) Mostrar actitudes solidarias e tolerantes, valorando as situacións en que se deben realizar proxectos comúns e rexeitando todo tipo de discriminacións debidas á raza, ao sexo, á clase social, ás crenzas e a outras características individuais, sociais e culturais.

c) Analizar os mecanismos e valores que rexen o funcionamento das sociedades, en especial os relativos aos dereitos e deberes dos cidadáns, elaborar xuízos e criterios persoais, con liberdade de pensamento e iniciativa.

d) Valorar criticamente as crenzas, actitudes e valores básicos da nosa tradición e patrimonio e doutros existentes, discernindo a súa validez.

e) Desenvolver e consolidar hábitos de estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas de aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

f) Desenvolver e consolidar o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

g) Comprender e producir mensaxes orais e escritas con propiedade, autonomía e creatividade nas linguas galega e castelá e nunha lingua estranxeira, utilizándoas para a participación activa e plena na sociedade.

h) Interpretar e producir con propiedade, autonomía e creatividade mensaxes que utilicen códigos artísticos, científicos e técnicos, co fin de enriquecer as súas posibilidades de comunicación tanto no ámbito cultural como laboral.

i) Obter e seleccionar información utilizando as diferentes fontes nas que esta se atopa, incluídas as que proporcionan as tecnoloxías da información e da comunicación, tratala de forma autónoma e crítica, e transmitila de maneira organizada e intelixible.

j) Utilizar estratexias de identificación e resolución de problemas nos diversos campos de coñecemento e de experiencia, mediante procedementos intuitivos e de razoamento lóxico, contrastándoas e reflexionando sobre o proceso seguido.

k) Analizar os mecanismos básicos que rexen o funcionamento do medio físico, valorar as repercusións que sobre el teñen as actividades humanas e contribuír activamente á súa defensa, conservación e mellora como elemento determinante da calidade de vida.

l) Coñecer e valorar o desenvolvemento científico e tecnolóxico, as súas aplicacións e a incidencia no medio físico e social.

m) Coñecer e apreciar o patrimonio natural e cultural, especialmente o de Galicia, e contribuír activamente á súa conservación e mellora.

n) Entender a diversidade lingüística e cultural como un dereito dos pobos e dos individuos á súa identidade, e desenvolver unha actitude de interese e respecto para o exercicio deste dereito, en especial no referente ao uso da lingua galega.

o) Valorar as consecuencias dos actos e decisións persoais na saúde individual e colectiva, e os beneficios que supoñen os hábitos saudables.

p) Combinar a cualificación técnica e profesional adquirida cun comportamento social e coa capacidade de afrontar e solucionar problemas.

Sección 2ª. As ensinanzas básicas iniciais

Artigo 5. Organización do currículo

As ensinanzas básicas iniciais organízanse en dous niveis diferenciados, ambos cunha concepción globalizadora dos contidos. O primeiro nivel incluirá os coñecementos necesarios para adquirir as destrezas de lecto-escritura, razoamento matemático e cálculo.

1. O currículo das ensinanzas básicas iniciais promoverá o desenvolvemento das competencias clave necesarias para acceder á educación secundaria para persoas adultas, e a mellora dos coñecementos, destrezas e habilidades que favorezan o desenvolvemento persoal, laboral e social.

2. O currículo das ensinanzas básicas iniciais I organizarase nos seguintes ámbitos:

a) Ámbito da comunicación.

b) Ámbito da competencia matemática.

c) Ámbito da ciencia, sociedade, tecnoloxía e de desenvolvemento e iniciativa persoal.

3. O currículo das ensinanzas básicas iniciais II organizarase nos seguintes ámbitos:

a) Ámbito da comunicación.

b) Ámbito da competencia matemática.

c) Ámbito da ciencia, tecnoloxía e sociedade no mundo actual.

d) Ámbito de desenvolvemento e iniciativa persoal e laboral.

4. Os centros docentes e o seu profesorado desenvolverán unha programación para cada un dos ámbitos das ensinanzas básicas inicias, tomando como referente o currículo establecido no anexo IA. A programación terá unha proposta integradora e orientada á aplicación dos coñecementos adquiridos.

Artigo 6. Duración

1. As persoas adultas poderán permanecer cursando estas ensinanzas o tempo que o seu ritmo de aprendizaxe precise para o logro dos obxectivos establecidos.

2. O nivel I das ensinanzas iniciais poderá cursarse unicamente na modalidade presencial. O nivel II poderá cursarse tamén na modalidade a distancia.

3. As ensinanzas do nivel I cursaranse a razón de doce períodos lectivos semanais e as de nivel II de dezaseis períodos lectivos semanais.

4. O nivel II das ensinanzas iniciais organízase en catro módulos distribuídos trimestralmente.

Sección 3ª. As ensinanzas conducentes á obtención do título
de graduado en educación secundaria obrigatoria

Artigo 7. Organización

1. O currículo da segunda etapa da educación básica para persoas adultas, conducente á obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria, estrutúrase en dous niveis, I e II, organizados de forma modular en tres ámbitos de coñecemento, e secuenciados de forma progresiva e integrada. Cada ámbito consta de catro módulos de contidos de carácter interdisciplinar.

2. Os ámbitos de coñecemento a que se refire o punto anterior son os seguintes:

a) Ámbito científico-tecnolóxico, en que se integrarán elementos do currículo de educación secundaria obrigatoria relacionados coas materias de Bioloxía e Xeoloxía, Física e Química, Matemáticas, Matemáticas Orientadas ás Ensinanzas Académicas, Matemáticas Orientadas ás Ensinanzas Aplicadas, Tecnoloxía, Tecnoloxías da Información e da Comunicación e os aspectos relacionados coa saúde e co medio natural da materia de Educación Física.

b) Ámbito de comunicación, en que se integrarán elementos do currículo de educación secundaria obrigatoria relacionados coas materias de Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Primeira Lingua Estranxeira.

c) Ámbito social, en que se integrarán elementos do currículo de educación secundaria obrigatoria relacionados coas materias de Xeografía e Historia, Economía, Iniciación á Actividade Emprendedora e Empresarial e os aspectos preceptivos correspondentes ás materias de Educación Plástica, Visual e Audiovisual e Música.

Artigo 8. Duración e currículo

1. Con carácter xeral, as ensinanzas conducentes á obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria para persoas adultas cursaranse en dous anos académicos. Na modalidade presencial, o total de períodos lectivos destas ensinanzas non poderá ser, en ningún caso, inferior a 1350.

2. Non obstante, considerando que as persoas adultas posúen coñecementos construídos nas súas experiencias persoais e académicas e que un proceso educativo axeitado debe respectar o estilo e o ritmo de aprendizaxe de cadaquén, a duración do proceso educativo das persoas adultas poderá flexibilizarse, segundo se establece nesta orde.

3. A cada un dos ámbitos de coñecemento sinalados no artigo anterior correspóndenlle catro módulos.

4. Os módulos estarán distribuídos cuadrimestralmente, correspondéndolle dous módulos ao primeiro nivel e os dous restantes ao segundo nivel.

5. O currículo destas ensinanzas está recollido no anexo IB desta orde e ten como marco de referencia o establecido para a educación secundaria obrigatoria no Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e o do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

6. O currículo determinado nesta orde deberá adaptarse por cada centro educativo ás condicións e circunstancias concretas do seu alumnado e do contexto en que este se desenvolve.

CAPÍTULO III

Modalidades de ensinanza

Sección 1ª. Modalidades e autorización

Artigo 9. Tipos de autorización

1. A educación secundaria para persoas adultas desenvolverase a través do ensino presencial e do ensino a distancia.

2. Poderán impartir a educación secundaria para persoas adultas, nas súas distintas modalidades, aqueles centros autorizados para cada unha delas pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria.

Artigo 10. Modalidade presencial

1. Esta modalidade de ensino baséase na asistencia regular ás actividades lectivas e no seguimento directo do alumnado en cada un dos ámbitos de coñecemento en que se teña matriculado.

2. O horario lectivo semanal do alumnado que curse cada un dos módulos desta etapa educativa será o que se recolle no anexo II desta orde.

Artigo 11. Modalidade a distancia

1. As ensinanzas a distancia reguladas nesta orde poderán impartirse con apoio de titorías presenciais, denominándose entón educación secundaria para persoas adultas a distancia semipresencial; ou con apoio de titorías telemáticas, designándose, neste caso, como educación secundaria para persoas adultas a distancia de forma telemática.

Artigo 12. Modalidade a distancia semipresencial

1. Esta modalidade de ensino levarase a cabo mediante a combinación de períodos ou sesións lectivas de carácter presencial e outras actividades de seguimento do alumnado que terán carácter non presencial.

2. As actividades de seguimento do alumnado de carácter non presencial levaranse a cabo, preferentemente, mediante o uso das tecnoloxías da información e da comunicación, a través dunha plataforma educativa virtual de aprendizaxe creada para tal efecto pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria para a modalidade a distancia.

3. Semanalmente desenvolverase unha sesión lectiva presencial dunha hora de duración para o ámbito social, dúas sesións lectivas para o ámbito de comunicación e dúas para o científico-tecnolóxico, en horario que facilite, na medida do posible, unha maior asistencia do alumnado.

4. As sesións lectivas presenciais, que serán obrigatorias para o alumnado, terán carácter colectivo e dedicaranse, fundamentalmente, a cuestións relacionadas coa planificación de cada módulo e ámbito, a proporcionar as directrices e orientacións necesarias para un bo aproveitamento e ao desenvolvemento dos contidos relevantes do módulo, especialmente os de carácter procedemental.

5. Cada docente responsable dun ámbito de coñecemento desta modalidade educativa dedicará unha hora semanal de atención personalizada a cada grupo de alumnos.

6. O horario de carácter non presencial dedicarase, fundamentalmente, a incentivar a comunicación do titor ou titora co alumnado, á revisión e valoración das tarefas propostas, á participación nos temas de discusión dos foros temáticos e á resolución de dúbidas e problemas propostos de forma individual ou colectiva.

Artigo 13. Modalidade a distancia de forma telemática

1. A educación secundaria para persoas adultas na modalidade a distancia de forma telemática impartirase integramente a través dun sistema de teleformación, baseado no seguimento da aprendizaxe do alumnado a través da plataforma educativa virtual de aprendizaxe mencionada no artigo anterior.

2. Nesta modalidade de ensino as probas de avaliación realizaranse de forma presencial e o alumnado deberá acreditar debidamente a súa identidade.

Artigo 14. Alumnado con privación de liberdade

A xefatura territorial correspondente da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria arbitrará as medidas necesarias para a matriculación na modalidade a distancia do alumnado con medidas legais de internamento en réxime pechado ou terapéutico en centros de menores dependentes da Administración da Comunidade Autónoma de Galicia, para a súa atención presencial e para a realización das probas correspondentes.

Sección 2ª. Cambios e compatibilidade de modalidades

Artigo 15. Cambios de modalidade

1. Unha vez rematado o cuadrimestre e logo de solicitude á dirección do centro, o alumnado poderá cambiar de modalidade para o cuadrimestre seguinte ao que está escolarizado.

2. Con carácter excepcional, durante a escolarización de cada módulo cuadrimestral, a dirección do centro poderá autorizar o cambio de modalidade no seu propio centro, logo de escrito da persoa interesada no cal aduza as razóns persoais ou profesionais que o xustifiquen.

3. Cando o cambio de modalidade supoña optar a unha praza da modalidade presencial, ese cambio estará supeditado á existencia de prazas dispoñibles.

Artigo 16. Simultaneidade de modalidades

Con carácter excepcional, a dirección do centro poderá autorizar a matrícula simultánea nas modalidades presencial e a distancia, en ámbitos de coñecemento diferentes e no mesmo centro cando a algún alumno ou alumna non lle sexa posible asistir a todas as xornadas lectivas dos ámbitos correspondentes por razóns da organización do horario do centro ou por razóns persoais xustificadas.

Sección 3ª. Recursos didácticos

Artigo 17. Recursos para o alumnado da modalidade a distancia

O alumnado de educación secundaria para persoas adultas pola modalidade a distancia recibirá unha guía do alumnado que oriente o seu traballo autónomo. Esta guía incluirá indicacións sobre a distribución temporal dos contidos dos diferentes ámbitos de coñecemento, os criterios de avaliación, orientacións metodolóxicas, as actividades que se van realizar, as datas de avaliación e calquera outra información que se considere de interese para a súa aprendizaxe. A elaboración e actualización destas guías será responsabilidade dos departamentos didácticos correspondentes, baixo a supervisión da xefatura de estudos. O equipo directivo do centro correspondente adoptará as medidas oportunas para que o alumnado teña acceso a esta guía ao comezo do curso.

Artigo 18. Material didáctico

O alumnado de educación secundaria para persoas adultas, pola modalidade a distancia, utilizará o material didáctico específico autorizado pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria.

CAPÍTULO IV

Acceso e permanencia

Sección 1ª. Condicións xerais de acceso e avaliación inicial

Artigo 19. Acceso

1. Poderán acceder ás ensinanzas básicas para persoas adultas aquelas persoas maiores de dezaoito anos ou que os fagan no ano natural en que comeza o curso escolar, de acordo co establecido na lexislación vixente.

2. Poderá, así mesmo, incorporarse ás ensinanzas de adultos o alumnado maior de dezaseis anos que teñan un contrato laboral que non lles permita acudir aos centros educativos en réxime ordinario ou o alumnado deportista de alto rendemento.

3. Cando a persoa adulta que accede a esta oferta educativa teña acreditados estudos realizados, poderá acollerse ás equivalencias recollidas nos anexos III a XI desta orde.

4. Cando a persoa adulta non acredite estudos que poidan ser obxecto de validación, a adscrición do alumno ou da alumna a unha etapa, nivel e módulo realizarase mediante unha avaliación inicial.

Artigo 20. Equivalencias

Para os efectos académicos, as equivalencias dos módulos para as persoas adultas cos estudos realizados nas ensinanzas establecidas pola Lei 14/1970, xeral de educación, na educación secundaria obrigatoria, nos módulos dos programas de cualificación profesional inicial e os ámbitos superados das probas libres para a obtención do graduado en educación secundaria obrigatoria, son as que recollen nos anexos III a XI desta orde.

Artigo 21. Avaliación inicial para a adscrición do alumnado

1. Para as persoas sen requisitos académicos que desexen matricularse na educación básica para persoas adultas por primeira vez, os centros efectuarán con carácter preceptivo durante os meses de setembro e de xaneiro un proceso de avaliación inicial, que terá en conta a súa madureza persoal, as aprendizaxes non formais e informais adquiridas, os coñecementos previos e os seus intereses e necesidades, e que facilitará a orientación e adscrición destas á etapa, ao nivel e ao módulo correspondentes.

2. A Comisión de Coordinación Pedagóxica deseñará o modelo do proceso de avaliación inicial que incluirá, polo menos, os seguintes aspectos:

a) Valoración das certificacións das aprendizaxes non formais realizadas.

b) Valoración da experiencia laboral.

c) Unha proba referida, con carácter xeral, aos obxectivos e ás competencias clave establecidos para cada ámbito de coñecemento.

3. A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria establecerá os criterios xerais e o procedemento para a valoración das aprendizaxes non formais e informais, e da experiencia laboral.

4. O proceso de avaliación inicial incluirá unha ou varias entrevistas coa persoa que exerza a xefatura do departamento de orientación, en que se informará o interesado ou interesada da natureza do proceso de avaliación inicial, recollerase información sobre a súa traxectoria formativa e profesional, e propoñeráselle o itinerario formativo coherente con esta.

5. Da avaliación inicial derivarase a adscrición á etapa das ensinanzas iniciais ou ás de graduado en educación secundaria, e, dentro delas, ao nivel e módulos que corresponda. Nas ensinanzas de educación secundaria para persoas adultas, o alumnado poderá estar adscrito a un módulo diferente en cada ámbito, en función dos resultados da avaliación inicial.

6. Cando a avaliación continua posterior amose que a adscrición a un nivel ou módulo foi inadecuada, a persoa adulta poderá optar por incorporarse ao módulo que lle corresponda polo seu nivel de coñecementos.

Artigo 22. Comisión de avaliación inicial

1. Co obxecto de avaliar todos os documentos e accións que forman parte do proceso de avaliación inicial e emitir a valoración correspondente, constituirase unha comisión de avaliación inicial. O seu funcionamento axustarase ás normas establecidas nos artigos 15 e seguintes da Lei 40/2015, do 1 de outubro, de réxime xurídico do sector público.

2. Esta comisión estará composta pola xefatura de estudos do centro, a xefatura do departamento de orientación e, polo menos, un representante do profesorado de cada ámbito que imparte estas ensinanzas, elixidos polo director ou a directora do centro logo da consulta ao claustro. A dirección presidirá a comisión.

3. A citada comisión levantará acta do proceso efectuado, concretando para cada persoa o resultado obtido para a súa adscrición á etapa, ao nivel e ao módulo correspondente.

4. O resultado da avaliación inicial incorporarase ao expediente académico do alumno ou alumna e ao seu historial académico.

Sección 2ª. Orientación e titorías

Artigo 23. Orientación e titorías

1. A acción titorial é unha tarefa colexiada exercida polo equipo docente de cada grupo de alumnos e alumnas. Todos os grupos terán unha persoa titora que coordinará as ensinanzas e a acción titorial do equipo docente correspondente.

2. O titor ou titora informará o seu grupo sobre as posibles vías de comunicación entre ambos, e do horario que teña establecido para a atención ao alumnado.

3. Para tal efecto, dentro do horario lectivo do profesorado no centro, dedicarase unha hora semanal á atención titorial de cada grupo de alumnado.

4. Corresponderá aos centros educativos a programación, desenvolvemento e avaliación destas actividades, que serán recollidas no Plan de orientación e acción titorial incluído no seu proxecto educativo.

5. No marco do plan mencionado no punto anterior, consideraranse os seguintes aspectos específicos referidos a estas ensinanzas:

a) A orientación académica e profesional axeitada que permita ao alumnado adulto a elaboración dun proxecto persoal realista e axustado aos seus intereses, aptitudes e necesidades.

b) A axuda individualizada na adopción de hábitos e estratexias apropiadas para o estudo e a organización do traballo, de acordo coas características singulares da súa situación persoal.

c) A disposición de medidas de atención á diversidade que poida requirir o alumnado adulto co fin de facilitar o seu desenvolvemento óptimo.

d) A orientación persoal e de grupo axeitada que permita mellorar os procesos de integración escolar, de identidade persoal, de relación social e de mantemento da motivación e do esforzo necesarios para culminar con éxito o seu proceso de aprendizaxe.

Sección 3ª. Admisión e matriculación do alumnado

Artigo 24. Oferta de prazas

1. Os centros públicos autorizados para impartir ensinanzas de adultos farán pública a oferta de prazas dispoñibles para cursar ensinanzas de persoas adultas na segunda quincena do mes de maio.

2. A oferta de prazas e itinerarios formativos destas ensinanzas estará condicionada polas posibilidades organizativas de cada centro. En todo caso, darase prioridade ás ensinanzas que conducen á obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

3. Durante o proceso de admisión e matrícula, as persoas solicitantes deberán ser informadas, polos medios que se consideren adecuados, das características destas ensinanzas, así como das posibilidades que ofrece o centro para seguilas e, en xeral, de canto se considere de interese para a consecución dos obxectivos propostos.

Artigo 25. Admisión e matrícula nas ensinanzas básicas iniciais

1. O acceso ás ensinanzas básicas iniciais estará condicionado aos criterios de idade establecidos. Cando non acredite estudos, o alumnado realizará unha avaliación inicial que se levará a cabo segundo o disposto nos artigos 21 e 22.

2. O prazo de matrícula destas ensinanzas básicas iniciais para persoas adultas abrirase na primeira semana de setembro e, en función do número de prazas ofertadas, estará aberto durante todo o ano.

Artigo 26. Admisión e matrícula nas ensinanzas de educación secundaria para persoas adultas

1. O alumnado que cumpra os requisitos de acceso establecidos no artigo 19 para a educación secundaria para persoas adultas poderá matricularse nun nivel completo ou, de forma parcial, nun ou dous ámbitos de coñecemento de calquera dos niveis.

2. Na modalidade presencial, o prazo de presentación de solicitudes de admisión será entre o 1 e o 15 de xuño de cada ano, e o prazo de matriculación será o comprendido entre o 1 e o 10 de setembro para o primeiro cuadrimestre e entre o 9 e o 16 de xaneiro para o alumnado de nova incorporación ao centro no segundo cuadrimestre.

3. Nas modalidades a distancia semipresencial e telemática, os centros educativos abrirán o prazo de presentación de solicitudes de admisión e de matrícula desde o 1 de setembro ata o 16 de xaneiro para o primeiro cuadrimestre e desde o 1 de febreiro ao 15 de maio para o segundo cuadrimestre.

4. A Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa poderá establecer outros prazos de matrícula cando o considere debidamente xustificado.

5. O procedemento de admisión e matrícula para cursar educación secundaria, na modalidade presencial, realizarase nos prazos establecidos na presente orde e mediante o seguinte procedemento:

a) Tres días hábiles despois de finalizado o prazo de admisión, a dirección do centro publicará no taboleiro de anuncios a relación priorizada de solicitantes despois de aplicar os seguintes criterios na orde establecida:

– Continuar estudos no propio centro.

– Proceder das ensinanzas de adultos doutros centros.

– Ter estado máis tempo desescolarizado.

– Matricularse de todos os ámbitos dun nivel.

– Ser deportista de alto rendemento.

– Menor renda persoal do alumno ou alumna con ingresos ou da unidade familiar a que se pertenza.

b) Na solicitude de admisión as persoas interesadas autorizarán expresamente a utilización da información de carácter tributario que se precisa para a acreditación da renda anual persoal do alumno ou alumna con ingresos ou da unidade familiar en que convive, que será subministrada directamente á Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria pola Axencia Estatal e Administración Tributaria, a través de medios informáticos ou telemáticos, no marco de colaboración entre ambas, de conformidade co establecido no punto 10 do artigo 84 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación e nos artigos 95.1, epígrafe k e 95.2 da Lei 58/2003, do 17 de decembro, xeral tributaria. Esta información será a que corresponda ao exercicio fiscal anterior en dous anos ao ano natural en que se presenta a solicitude.

No caso de que a Axencia Estatal e Administración Tributaria non dispoña de datos da declaración da renda das persoas físicas do alumno ou alumna con ingresos ou dos suxeitos integrantes da unidade familiar, estes deberán achegar certificación de haberes, ou calquera outro documento de cada un deles, correspondente ao último exercicio fiscal.

Na documentación de solicitude de matrícula, o alumno ou alumna con ingresos propios ou os cónxuxes integrados na unidade familiar en que convive o alumno ou alumna asinarán a autorización para que o órgano autorizado da consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria solicite da Axencia Estatal e Administración Tributaria os datos fiscais correspondentes.

c) Tras a publicación da listaxe abrirase un prazo de cinco días hábiles para presentar reclamacións contra a asignación de prazas, que resolverá a dirección do centro nos tres días seguintes ao remate do prazo de presentación de alegacións.

d) A resolución coa relación de persoas admitidas e non admitidas, ordenadas pola aplicación de cada unha das epígrafes do baremo, publicarase no taboleiro de anuncios do centro antes do inicio do prazo de matrícula. Esta resolución servirá de notificación ás persoas interesadas para iniciar o proceso de matrícula nas datas establecidas.

e) Se, rematado o prazo de admisión, non se completan as prazas ofertadas, a dirección do centro poderá aceptar a matrícula do novo alumnado que o solicite por orde de entrada na secretaría do centro ata completar todas as prazas ofertadas.

Artigo 27. Admisión e matrícula nas ensinanzas non regradas

Para outras ensinanzas de adultos de carácter non regrado, os centros autorizados a impartilas establecerán, na primeira semana de setembro de cada curso escolar, o calendario de actividades que se van impartir así como o prazo de inscrición. Este prazo iniciarase, como mínimo, dez días antes do inicio das actividades.

Artigo 28. Modelos de solicitudes

A solicitude de admisión e a solicitude de matrícula nas ensinanzas para persoas adultas axustaranse aos anexos XII e XIII da presente orde.

CAPÍTULO V

Distribución horaria

Artigo 29. Aspectos xerais

1. A duración mínima de cada período lectivo das ensinanzas de adultos será de 45 minutos.

2. Cada grupo de alumnos e alumnas matriculados nas ensinanzas básicas iniciais ou nas ensinanzas de graduado en educación secundaria terá un período lectivo semanal de actividades de orientación e titoría.

3. A cada grupo de alumnos asignaráselle unha profesora ou profesor titor que será designado polo director ou directora entre o profesorado que lle imparta docencia.

Artigo 30. As ensinanzas básicas iniciais

O horario das ensinanzas básicas iniciais comprenderá doce períodos lectivos semanais no primeiro nivel e dezaseis no segundo distribuídos do seguinte modo:

1. Nas ensinanzas básicas iniciais I:

a) Ámbito da comunicación: 5 sesións.

b) Ámbito da competencia matemática: 4 sesións.

c) Ámbito da ciencia, sociedade, tecnoloxía e de desenvolvemento e iniciativa persoal: 2 sesións.

d) Titoría: 1 sesión.

2. Nas ensinanzas básicas iniciais II:

a) Ámbito da comunicación: 6 sesións.

b) Ámbito da competencia matemática: 5 sesións.

c) Ámbito da ciencia, tecnoloxía e sociedade no mundo actual: 2 sesións.

d) Ámbito de desenvolvemento e iniciativa persoal e laboral: 2 sesións.

e) Titoría: 1 sesión.

3. Co fin de que o alumnado das ensinanzas básicas iniciais I alcance as destrezas de lecto-escritura, razoamento matemático e cálculo, o número de sesións establecido para cada ámbito de coñecemento poderase adaptar ás necesidades educativas que presente ese alumnado.

Artigo 31. As ensinanzas conducentes á obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria

O horario da educación secundaria para persoas adultas na modalidade presencial comprenderá vinte períodos lectivos semanais distribuídos segundo figura no anexo II.

CAPÍTULO VI

Profesorado

Artigo 32. Profesorado das ensinanzas básicas iniciais

As ensinanzas básicas iniciais serán impartidas polo profesorado pertencente ao corpo de mestres.

Artigo 33. Profesorado de educación secundaria para persoas adultas

1. As persoas funcionarias do corpo de mestres que viñan impartindo as ensinanzas correspondentes aos módulos 1 e 2 da educación secundaria para persoas adultas, en aplicación do artigo 3 da Orde do 26 de maio de 1997 pola que se regula o ensino básico para persoas adultas, poderán seguir impartindo as ensinanzas do nivel I de educación secundaria para persoas adultas, de acordo co establecido na disposición transitoria primeira da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación.

2. Sen prexuízo das competencias docentes das mestras e mestres adscritos ao primeiro nivel da educación secundaria para persoas adultas, o profesorado que imparta as ensinanzas conducentes ao título de graduado en educación secundaria será o pertencente ao corpo de profesores de ensino secundario, de acordo co previsto no artigo 94 e a disposición transitoria primeira da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación.

Artigo 34. Adscrición dos ámbitos de coñecemento ao profesorado

1. A adscrición dos tres ámbitos de coñecemento en que se organiza a educación secundaria para as persoas adultas ao profesorado de secundaria realizarase segundo recolle o anexo XIV desta orde.

2. Cada ámbito de coñecemento impartirao un único profesor ou profesora, pertencente ao departamento do ámbito, ou ao departamento didáctico dalgunha das materias que constitúen os aspectos básicos do currículo do devandito ámbito.

Artigo 35. Asignación de ámbitos

1. Tendo en conta o recollido no artigo anterior, os departamentos correspondentes realizarán a proposta de distribución dos ámbitos entre o profesorado.

2. Cando nun centro non existan departamentos de ámbitos e profesorado pertencente a departamentos didácticos diferentes estea interesado en impartir un mesmo ámbito, a xefatura de estudos determinará o profesor ou profesora que impartirá ese ámbito, respectando en todo caso a lexislación xeral vixente para a asignación ao profesorado de cursos e materias.

CAPÍTULO VII

Avaliación

Sección 1ª. Aspectos xerais

Artigo 36. Desenvolvemento da avaliación

1. A avaliación forma parte do proceso educativo e valora tanto o desenvolvemento como os resultados da aprendizaxe, co fin de verificar o progreso, detectar as dificultades e adoptar as medidas necesarias para que o alumnado poida continuar o proceso de ensino aprendizaxe.

2. Os criterios de avaliación que se recollen no anexo IB da presente orde serán o referente para avaliar a consecución dos obxectivos propostos para as ensinanzas conducentes á obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

3. A avaliación será formativa e continua, diferenciada segundo os distintos niveis en módulos que integran o currículo. As programacións didácticas establecerán e darán a coñecer os criterios obxectivos da avaliación continua.

4. O equipo docente, integrado polo profesorado de cada grupo ou clase coordinado pola persoa titora, actuará de maneira colexiada ao longo do proceso de avaliación e na adopción das decisións resultantes deste proceso.

5. Ao inicio do curso, o profesorado responsable dos distintos ámbitos de coñecemento realizará a todo o alumnado unha avaliación inicial, cuxos resultados orientarán sobre a adecuación do currículo ás características e aos coñecementos do alumnado.

6. Na avaliación das aprendizaxes do alumnado que realiza estudos de educación secundaria para persoas adultas pola modalidade a distancia teranse en conta, ademais dos resultados das probas presenciais parciais, a realización das tarefas propostas de forma telemática, o grao e calidade da participación e aqueloutros elementos recollidos nas respectivas programacións didácticas.

Artigo 37. Medidas de reforzo

1. Os equipos de profesorado dos centros que impartan o ensino básico para as persoas adultas deberán establecer na concreción curricular do centro os criterios de promoción tanto de nivel como de módulo dentro de cada ámbito.

2. Se no proceso de avaliación continua se observa que o progreso da persoa adulta non responde aos obxectivos programados, o profesorado tomará as medidas oportunas para garantir a consecución dos obxectivos. Estas medidas adoptaranse en calquera momento do curso, tan pronto como se detecten as dificultades, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo.

Artigo 38. Promoción por ámbito

Na educación secundaria para persoas adultas o alumnado poderá estar cursando módulos diferentes nos distintos ámbitos de coñecemento e a promoción será por ámbitos de forma independente. Dentro de cada ámbito, o alumnado non poderá ser avaliado dun módulo sen ter superado previamente o precedente ou ter sido promovido a el.

Artigo 39. Avaliacións ordinarias

Para facilitar o progreso do alumnado no seu itinerario formativo e facilitar tamén o recoñecemento da formación obtida en contextos non formais, realizaranse, como mínimo, dúas probas escritas por módulo en cada un dos tres ámbitos de coñecemento.

Artigo 40. Promoción

De acordo cos criterios de promoción establecidos na concreción curricular do centro, o equipo de avaliación, presidido polo titor ou titora do grupo, poderá decidir a promoción ao módulo seguinte do alumnado que, avaliado negativamente nun dos módulos dun ámbito de coñecemento, acadase, a xuízo do equipo docente, o nivel de madureza que lle permita continuar con aproveitamento os estudos dese módulo seguinte.

Artigo 41. Avaliacións extraordinarias

O alumnado que non superase a avaliación ordinaria dos módulos de cada ámbito cursados no primeiro cuadrimestre poderá realizar antes de finalizar o mes de maio unha avaliación extraordinaria deses módulos. Igualmente, o alumnado que non superase a avaliación ordinaria dos módulos cursados no segundo cuadrimestre poderá realizar no mes de setembro, nas datas que cada ano se determinen, unha avaliación extraordinaria. O equipo avaliador de cada grupo de alumnos decidirá, tras a realización destas probas extraordinarias, sobre a titulación ou promoción aos módulos seguintes daquel alumnado que as realizase.

Sección 2ª. Expresión dos resultados das avaliacións

Artigo 42. Cualificacións

1. Cada módulo, dentro de cada ámbito do nivel correspondente, recibirá unha única cualificación.

2. Para cada ámbito a cualificación final será a media aritmética dos módulos superados que o integran, expresada en números naturais, por arredondamento dos decimais ao natural máis próximo e, en caso de equidistancia, ao superior.

3. Cando algún ámbito de coñecemento sexa superado na proba para a obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria, a cualificación final dese ámbito ou ámbitos de coñecemento será a obtida na proba para a obtención do título sen ter en conta as cualificacións obtidas previamente nese ámbito ou ámbitos de coñecemento na educación secundaria para persoas adultas.

4. Os resultados das avaliacións das aprendizaxes expresaranse nos seguintes termos: insuficiente (1, 2, 3 ou 4), suficiente (5), ben (6), notable (7 ou 8) ou sobresaliente (9 ou 10).

5. Cando o alumnado non se presentase as probas extraordinarias indicarase: non presentado (NP).

6. Para o alumnado que cursou materias de cuarto de educación secundaria obrigatoria e validase algún ámbito de coñecemento do módulo 4 en función dos cadros de equivalencias que figuran nos anexos IV e V desta orde a cualificación media final dese ámbito ou ámbitos obterase a partir da media aritmética das materias de cuarto de educación secundaria obrigatoria correspondentes a cada ámbito de coñecemento.

7. O alumnado que teña superados os módulos de educación secundaria para persoas adultas establecidos na Orde do 26 de maio de 1997 obterá as correspondentes validacións en función do cadro de equivalencias que figura no anexo IX desta orde, conservando as cualificacións obtidas. A cualificación do ámbito científico-tecnolóxico será a media aritmética das cualificacións obtidas no ámbito da natureza e no ámbito tecnolóxico-matemático establecidos na Orde do 26 de maio de 1997 expresada en números naturais por arredondamento dos decimais ao natural máis próximo e, en caso de equidistancia, ao superior.

8. Cando un alumno ou alumna teña recoñecida a validación dalgún ámbito do módulo 4 da educación secundaria das persoas adultas e non sexa nas condicións establecidas nos puntos 3, 6 ou 7 deste artigo, a cualificación final dese ou deses ámbitos será de 5 puntos.

9. A nota media de educación secundaria para persoas adultas será a media aritmética das cualificacións finais de cada un dos ámbitos de coñecemento, arredondada a centésima máis próxima e, en caso de equidistancia, á superior.

Sección 3ª. Titulación

Artigo 43. Titulación de graduado en educación secundaria obrigatoria

1. Para obter o título de graduado en educación secundaria obrigatoria cumprirá ter superado o módulo 4 de todos os ámbitos da educación secundaria para persoas adultas.

2. Excepcionalmente, o equipo avaliador poderá propor para a obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria ao alumno ou á alumna que, ao finalizar o nivel II da educación secundaria para persoas adultas, sexa avaliado negativamente nun dos ámbitos de coñecemento, sempre que teña adquiridas as competencias correspondentes e acadados os obxectivos establecidos para o ensino básico para as persoas adultas.

3. Todo o alumnado adulto poderá recibir, en calquera caso, unha acreditación do centro educativo en que consten os niveis e módulos cursados e as cualificacións obtidas.

4. A superación de calquera dos módulos que integran o currículo da educación secundaria para persoas adultas terá validez en todo o territorio da Comunidade Autónoma de Galicia.

Sección 4ª. Probas para a obtención do título de graduado
en educación secundaria obrigatoria

Artigo 44. Probas para a obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria

1. Anualmente convocarase polo menos dúas probas para que as persoas maiores de dezaoito anos podan obter directamente o título de graduado en educación secundaria obrigatoria. Estas probas estarán compostas por tres exercicios diferenciados correspondentes a cada un dos ámbitos de coñecemento recollidos nesta orde.

2. A superación de todos os ámbitos dará dereito á obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

3. A cualificación positiva obtida en calquera dos ámbitos de coñecemento manterase nas sucesivas convocatorias. Esta cualificación constará de forma documental e certificarase para facilitar a incorporación ás distintas modalidades de ensino de educación secundaria para persoas adultas, se for o caso.

Sección 5ª. Documentos de avaliación

Artigo 45. Documentos oficiais

Os documentos oficiais de avaliación na educación básica para persoas adultas son os seguintes: actas de avaliación, expediente académico, historial académico de educación básica para persoas adultas e informe persoal por traslado.

Artigo 46. Documentos básicos

Son documentos básicos, necesarios para asegurar a mobilidade do alumnado, o historial académico e o informe persoal por traslado.

Artigo 47. Expediente académico

1. O expediente académico é o documento de avaliación individual do alumnado que incluirá os datos identificadores do centro, os relativos á alumna ou ao alumno e a información relativa á súa escolarización, segundo os modelos que figuran no anexo XV desta orde.

2. No expediente académico quedará constancia, se é o caso, dos resultados da avaliación inicial e da adscrición á etapa e módulos correspondentes e dos resultados obtidos nas ensinanzas básicas iniciais e nos módulos dos ámbitos da educación secundaria. Tamén incluirá as decisións de promoción e/ou titulación. Formalizarase ao remate da sesión de avaliación ordinaria ou despois da extraordinaria, segundo corresponda a cada caso. Contará co visto e prace da dirección do centro así como coa sinatura da secretaría.

3. As cualificacións outorgadas ao alumnado que realice as probas extraordinarias consignaranse no seu expediente académico tras a súa realización, independentemente do resultado da decisión adoptada acerca da promoción ou titulación.

Artigo 48. Actas de avaliación

1. As actas de avaliación comprenderán a relación nominal do alumnado que compón cada grupo e os resultados da súa avaliación. As actas serán pechadas ao remate da avaliación final ordinaria de cada cuadrimestre e das sesións de avaliación extraordinarias.

2. Nas actas de avaliación da educación secundaria para persoas adultas detallaranse as cualificacións dos distintos módulos que compoñen cada ámbito de coñecemento, así como as decisións de promoción do alumnado dun módulo ao seguinte ou as propostas de título cando se remate o nivel II destas ensinanzas. Estas actas axustaranse aos modelos que aparecen como anexo XVI da presente orde.

3. As actas de avaliación serán asinadas por todo o profesorado que imparte docencia no grupo e contarán co visto e prace do director ou directora do centro educativo. A súa custodia e arquivamento correspóndelle á secretaría do centro educativo.

4. As actas de avaliación do alumnado e o resumo cuadrimestral cubriranse e asinaranse tanto na sesión de avaliación ordinaria como na extraordinaria de cada módulo. Na acta da avaliación extraordinaria incorporaranse tanto as cualificacións correspondentes á sesión de avaliación ordinaria como as da sesión extraordinaria. O modelo para o resumo cuadrimestral de cualificacións do alumnado aparece no anexo XVII desta orde.

5. Tras a celebración da avaliación extraordinaria, os centros educativos remitirán ao servizo provincial de inspección educativa, xunto coa copia das actas de avaliación, un informe estatístico sobre os resultados desa avaliación, que se axustará ao modelo que se estableza.

Artigo 49. O historial académico do alumno

1. O historial académico da educación básica para persoas adultas é o documento oficial que reflicte os resultados das avaliacións e as decisións relativas ao progreso académico da alumna ou alumno ao longo das etapas que a integran. Ten valor acreditativo dos estudos realizados.

2. O historial académico da educación básica para persoas adultas recollerá os datos identificadores de cada alumna e cada alumno, os anos da súa escolarización e os centros onde se realizaron os estudos. Incluirá, tamén, a adscrición resultante da avaliación inicial, se for o caso, os módulos cursados dentro de cada ámbito e os resultados da avaliación. Así mesmo, figurará a decisión sobre promoción ao módulo seguinte coa data correspondente, así como a data de proposta de título.

3. O historial académico da educación básica para persoas adultas será expedido en impreso oficial, será asinado pola secretaria ou secretario do centro e contará co visto e prace do director ou directora do centro, que garantirá a autenticidade dos datos nel reflectidos e axustarase ao modelo que figura no anexo XVIII desta orde.

4. Ao finalizar a educación secundaria para persoas adultas ou, en calquera caso, ao finalizar a súa escolarización no centro correspondente, o historial académico da educación básica para persoas adultas, xunto co anterior libro de escolaridade, se for o caso, será entregado ao alumnado.

Artigo 50. Informe persoal por traslado

1. O informe persoal por traslado é o documento oficial que ten como finalidade garantir a continuidade do proceso de aprendizaxe ao alumnado que se traslade a outro centro sen ter rematado o curso académico, debendo axustarse ao modelo que figura no anexo XIX desta orde.

2. Contará cos elementos seguintes:

a) Resultados parciais da avaliación, se for o caso.

b) Constancia da aplicación, se é o caso, de medidas de reforzo ou calquera outra dentro da atención á diversidade.

c) Calquera outra información de interese, referente ao proceso educativo da alumna ou alumno.

3. O informe persoal será elaborado e asinado pola persoa titora a partir da información de todo o profesorado que imparta docencia no grupo e levará o visto e prace do director ou directora do centro.

Disposición adicional primeira. Autorización de ensinanzas

Os centros que teñen autorización para impartir ensinanzas de persoas adultas seguiranas impartindo desde o curso 2017/18 segundo a normativa establecida nesta orde.

Disposición adicional segunda. Normativa aplicable

Aqueles aspectos non regulados expresamente nesta orde rexeranse supletoriamente polas normas para as ensinanzas do réxime ordinario que lles resulten aplicables.

Disposición adicional terceira. Impartición de ámbitos

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria determinará as condicións en que, con carácter excepcional, os ámbitos da comunicación e científico-tecnolóxico da educación secundaria para persoas adultas poderán ser impartidos por dous profesores e os criterios para a avaliación cando se produza esa circunstancia.

Disposición derrogatoria única. Derrogación de normativa

Queda derrogada a Orde do 24 de xuño de 2008 pola que se regula a educación básica para as persoas adultas e se establece o seu currículo na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 23 xullo); a Orde do 19 de febreiro de 2009 pola que se regulan as probas libres para a obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria para persoas maiores de dezaoito anos (DOG do 4 de marzo) e todas aquelas normas de igual ou inferior rango cuxo contido se opoña ao establecido na presente orde.

Disposición derradeira primeira. Habilitación para o desenvolvemento normativo

Autorízanse as direccións xerais de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa e de Centros e Recursos Humanos para ditar as disposicións necesarias para a execución e desenvolvemento do establecido nesta orde.

Disposición derradeira segunda. Entrada en vigor

Esta orde entrará en vigor o día seguinte ao da súa publicación no Diario Oficial de Galicia.

Santiago de Compostela, 20 de marzo de 2018

Román Rodríguez González
Conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria

ANEXO IA

Educación básica de persoas adultas

• Ámbitos da comunicación e da competencia matemática.

Estes ámbitos teñen como finalidade que o alumnado acade o nivel de competencia lingüística e matemática necesarios para realizar os procesos de pensamento que require a aprendizaxe ao longo da vida. O obxectivo fundamental do ámbito da comunicación é desenvolver as competencias comunicativas das persoas adultas coa finalidade de posibilitarlles unha inserción activa e responsable na sociedade e, asemade, contribuír ao seu desenvolvemento persoal. A competencia matemática potencia as capacidades que se empregan ao describir, interpretar e predicir fenómenos, así como para resolver problemas, relacionando o coñecemento conceptual e procedemental e realizando as correspondentes valoracións.

As achegas dos ámbitos da comunicación e da competencia matemática á adquisición das competencias clave da aprendizaxe ao longo da vida son:

– Comunicación lingüística (CCL).

A competencia en comunicación lingüística é traballada especificamente desde os ámbitos da comunicación e da competencia matemática a través do estudo das compoñentes lingüística, pragmático discursiva e estratéxica da competencia lingüística co obxectivo de alcanzar a comprensión e expresión oral e escrita de diferentes tipos de textos de acordo coa intención e o contexto comunicativos. Os contidos das matemáticas facilitan a comprensión e a expresión en diferentes linguaxes mediante os distintos sistemas de representación. Axudan a superar as dificultades e a resolver os problemas que xorden no acto comunicativo ao empregar as destrezas vinculadas co tratamento da información, a lectura multimodal e a produción de textos electrónicos.

– Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

Os conceptos e procedementos matemáticos posibilitan a comprensión do impacto da intervención humana no mundo físico e social e favorecen condutas e toma de decisións persoais guiadas pola capacidade crítica e a visión razoada e razoable das persoas. O dominio da linguaxe será un instrumento esencial para desenvolver o razoamento lóxico matemático e o pensamento científico.

A aplicación do razoamento matemático permite interpretar e predicir distintos fenómenos no seu contexto. A creación de descricións e explicacións matemáticas leva implícita a interpretación de resultados, a reflexión sobre a súa adecuación ao contexto e a determinación do valor das solucións polo respecto aos datos e á súa veracidade.

Para achegarse aos diferentes coñecementos científicos son necesarios os números, as operacións, as medidas, a xeometría e o tratamento da información. Xa que logo, este ámbito contribúe ao desenvolvemento do pensamento científico e da capacidade de identificar, propoñer e resolver situacións da vida cotiá analogamente a como se actúa fronte ao retos e problemas propios das actividades científicas e tecnolóxicas.

– Competencia dixital (CD).

A formación nestes ámbitos achega coñecementos sobre a linguaxe dixital básica e permite desenvolver as destrezas necesarias para o acceso á información dixital, a utilización de programas educativos, para as aplicacións e outros recursos informáticos.

Por outra banda, potencia o desenvolvemento de diversas destrezas relacionadas co acceso á información, o procesamento e uso para a comunicación, a creación de contidos e a seguridade, tanto en contextos formais como non formais e informais. A través destes ámbitos, o alumnado capacítase para empregar decote os recursos tecnolóxicos dispoñibles co fin de resolver problemas.

– Competencia de aprender a aprender (CAA).

Os ámbitos da comunicación e da competencia matemática capacitan para realizar un proceso reflexivo da aprendizaxe, ao axudaren a pensar antes de actuar, planificar, analizar o curso e o axuste do proceso, supervisar, consolidar a aplicación de plans axeitados ou modificar os que resultan incorrectos, así como avaliar o resultado e o proceso.

– Competencias sociais e cívicas (CCSC).

Os contidos dos ámbitos da comunicación e da competencia matemática contribúen a desenvolver as destrezas para interpretar fenómenos e problemas sociais en contextos cada vez máis diversificados, para elaborar respostas, tomar decisións e resolver conflitos. O dominio dos recursos lingüísticos contribúe á utilización e mellora de prácticas igualitarias no uso da linguaxe e á ampliación do repertorio lingüístico do alumnado, de maneira que poida desenvolverse con éxito en distintos contornos sociais.

Ademais, achegan as capacidades e habilidades necesarias para utilizar os coñecementos sobre a sociedade, entendida desde as diferentes perspectivas, na súa concepción dinámica, cambiante e complexa, así como para relacionarse con outras persoas e grupos, conforme a normas fundamentadas no respecto mutuo e nas conviccións democráticas.

– Competencia do sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

Ofrecen tamén a posibilidade de adquirir as competencias indispensables para desenvolver a capacidade de análise, planificación, organización, xestión e toma de decisións; adaptación ao cambio e resolución de problemas; comunicación, presentación, representación e negociación efectivas; traballo individual e en equipo; o deseño e desenvolvemento de proxectos persoais, académicos e profesionais de forma creadora e imaxinativa; a participación, a capacidade de liderado e de delegación; o pensamento crítico e o sentido da responsabilidade; a autoconfianza, a avaliación e a autovaloración.

Amais, achegan coñecementos e destrezas incluídos nesta competencia: o mundo do traballo, a educación económica e financeira ou o coñecemento da organización e os procesos empresariais, así como o desenvolvemento de actitudes que impliquen un cambio de mentalidade que favoreza a iniciativa emprendedora, a capacidade de pensar de forma creativa, de xestionar o risco e de manexar a incerteza.

– Competencia da conciencia e expresións culturais (CCEC).

O ámbito da comunicación proporciona ao alumnado estratexias para coñecer, comprender, apreciar e valorar con espírito crítico e cunha actitude aberta e respectuosa as diferentes manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e gozo persoal e consideralas como parte da riqueza e o patrimonio dos pobos.

Os usos lingüísticos reflicten as actitudes cara ás linguas e os seus falantes, cara á diversidade lingüística e é obxectivo deste ámbito o desenvolvemento de actitudes positivas ante esta diversidade así como a erradicación dos usos discriminatorios da linguaxe.

As matemáticas inclúen os conceptos numéricos, o sistema de numeración decimal, a estimación e cálculo de magnitudes, as nocións de xeometría, a situación no espazo, a representación de elementos xeométricos e de figuras planas e volumétricas, o tratamento e a representación da información, o azar e a probabilidade.

Os ámbitos da comunicación e da competencia matemática axudan o alumnado a adquirir as aptitudes esenciais para aprender, interiorizar os contidos do resto dos ámbitos e formarse ao longo da vida. Por tanto, a intervención educativa do profesorado que o imparta deberase axustar aos coñecementos previos, ao estilo de aprendizaxe e á lingua materna do alumnado.

– Orientacións metodolóxicas.

É importante que o equipo de profesionais de cada centro educativo adapte o currículo ás características do contexto de ensino e realice os axustes necesarios para garantir o éxito do alumnado nestas aprendizaxes que constitúen a base do currículo das ensinanzas iniciais.

As propostas de traballo, xa que logo, deben estar centradas na implicación e participación activa do alumnado en diálogo co coñecemento. Deste xeito, adquirirá as competencias comunicativa e matemática necesarias para realizar as tarefas por iniciativa persoal e con autonomía. Para iso é fundamental que estean contextualizadas na realidade do alumnado e sexan adecuadas ás súas necesidades.

Esta concepción das tarefas, significativas e aplicables á vida das persoas adultas, implica realizar un achegamento multidisciplinar e global ao coñecemento, que debe conter múltiples estratexias de resolución de problemas en relación ás competencias clave da formación permanente. A proposta metodolóxica que máis se achega a este argumento didáctico e mellor responde ás necesidades dos diferentes estilos e niveis de competencia é o traballo por proxectos creativos, singulares e innovadores, especialmente se son emprendedores.

Os proxectos que se propoñan deben conter actividades sinxelas, claras, ordenadas e sistemáticas para facilitar a adquisición das habilidades fundamentais de estudo e traballo individual e cooperativo.

Os estándares de aprendizaxe propoñen coñecer, comprender e utilizar axeitadamente o código lingüístico verbal da lingua de acceso ao currículo e, en menor grao, o dunha segunda lingua, así como códigos non verbais para procesar a información presentada en diferentes soportes e sistemas de representación, comunicarse con diferentes persoas en distintos contextos e con diversos fins, así como elaborar e expresar coñecemento.

Cómpre ter en conta que a linguaxe é unha ferramenta esencial para pensar e crear, establecer a ordenación de pensamentos e ideas, elaborar esquemas e representacións e utilizar as diferentes manifestacións culturais para enriquecerse, gozar e manter unha actitude de aceptación, tolerante e crítica cara a calquera manifestación que implique discriminación.

Outrosí, os estándares de aprendizaxe formulan a relación entre a información sobre situacións reais, os saberes académicos e os coñecementos matemáticos e, neste senso, especifican a interpretación e produción de información sobre aspectos cualitativos e cuantitativos da realidade, a análise, a relación e a expresión matemática de datos de uso cotián, mediante a asociación de conceptos, símbolos e representacións durante o proceso de razoamento lóxico matemático.

Neste senso, inclúen a realización de procesos de razoamento matemático ordenados e sistemáticos, así como a identificación da validez na resolución de problemas e o desenvolvemento de proxectos coa axuda das novas tecnoloxías da información e da comunicación.

Finalmente, os criterios de avaliación propostos permiten valorar o grao de adquisición das competencias clave en relación coa capacidade de comunicarse de modo ordenado, sistemático e coherente, empregando máis dunha lingua, diferentes códigos lingüísticos e sistemas de representación, con xuízo crítico e respecto á riqueza e variedade cultural. Tamén contribúen a estimar o nivel de adquisición das competencias clave que se poñen en xogo ao resolver problemas, comprender, interpretar e elaborar información cualitativa e cuantitativa, así como representacións multidimensionais dos obxectos e do espazo, reflexionando e valorando a adecuación das solucións aos intereses e necesidades persoais e colectivos.

Os criterios propostos facilitan tamén a avaliación das capacidades da persoa para desenvolver aspectos do razoamento lóxico matemático e un pensamento ben estruturado, necesarios para transformar as ideas en actos, seguir aprendendo e resolver situacións da vida cotiá con axuda das novas tecnoloxías da información e da comunicación.

• Ámbito da ciencia, tecnoloxía e sociedade no mundo actual.

O ámbito da ciencia, tecnoloxía e sociedade no mundo actual ten como finalidade que o alumnado coñeza, comprenda, interprete, describa e se relacione adecuadamente co mundo físico e social para acadar o máximo benestar persoal. Para iso cómpre a progresiva adquisición de habilidades para observar a realidade, adoptar criterios válidos para a toma de decisións, desenvolverse con autonomía e iniciativa persoal e relacionarse positivamente no espazo e cos demais, mostrando actitudes de responsabilidade e respecto que contribúan ao benestar colectivo.

As achegas do ámbito da ciencia, tecnoloxía e sociedade no mundo actual á adquisición das competencias clave da aprendizaxe ao longo da vida son:

– Comunicación lingüística (CCL).

Este ámbito expón a interpretación e a expresión da concepción do mundo, así como a interacción social desde unha perspectiva intercultural; accións para as que o alumnado pon en xogo continuamente a competencia lingüística.

A aprendizaxe deste ámbito require a práctica de distintas destrezas adquiridas ao longo da vida mediante o uso da lingua, que implican o manexo de diferentes modalidades de comunicación e o acceso a múltiples soportes de información, con textos en varios formatos, nos cales se empregan diversas linguaxes e sistemas de representación, agora aplicados ao contexto científico, tendo sempre presente, ademais, que a linguaxe é un instrumento humano básico porque permite razoar.

– Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

Tanto a interpretación de sucesos, feitos e acontecementos como a experimentación no ámbito das ciencias naturais e sociais e da tecnoloxía implican a comprensión e a utilización do sistema numérico, a realización de cálculos, a estimación e o cálculo de magnitudes, a situación no espazo, o tratamento e a representación da información e a valoración do azar e a probabilidade. Necesitan a aplicación do razoamento matemático e as súas ferramentas para describir, interpretar e predicir distintos fenómenos nos seus respectivos contextos, demostrando os resultados matemáticos e valorando as solucións pola súa fiabilidade e veracidade.

Así mesmo, favorecen o incremento de destrezas para abordar a incerteza, o tratamento dos datos e os razoamentos cualitativos e cuantitativos de maneira lóxica e argumentada, para establecer relacións, para deducir conclusións coherentes ben fundamentadas a problemas cotiáns e para ampliar actitudes relacionadas coa asunción de criterios éticos asociados á ciencia, como a conservación de recursos naturais e outras cuestións ambientais. Todo iso contribúe ao desenvolvemento das capacidades necesarias para xerar coñecemento rigoroso dun xeito sistemático, como é intrínseco ao método científico, así como para desenvolver proxectos tecnolóxicos ben planificados.

– Competencia dixital (CD).

O estudo das ciencias naturais e sociais e a aplicación de procedementos característicos do desenvolvemento tecnolóxico e da investigación científica demandan o uso habitual das novas tecnoloxías da información e da comunicación. Precisan incrementar as habilidades de procura, selección e recompilación de información e desenvolver unha actitude crítica para analizar e interpretar a validez e fiabilidade do contido co fin de resolver problemas, avaliar novas fontes de información e motivar a curiosidade polo coñecemento.

Ademais, este ámbito contribúe á ampliación de capacidades comprendidas na competencia dixital para seleccionar os soportes máis axeitados para observar, elaborar hipóteses, informarse, experimentar, resolver todo tipo de problemas, executar as tarefas técnicas axeitadamente e elaborar conclusións ben fundamentadas. Propón aprendizaxes mediante o uso dos diferentes recursos das tecnoloxías da información e da comunicación de maneira responsable, fiable e segura, tanto para resolver problemas como para producir novos contidos.

– Aprender a aprender (CAA).

A metodoloxía didáctica deste ámbito prepara para formarse permanentemente ao longo da vida ao propoñer que o alumnado aprenda a observar e formular cuestións sobre a realidade, a informarse, a estudar, a realizar unha elaboración persoal do coñecemento, a reflexionar e a elaborar respostas aos fenómenos naturais, sociais e tecnolóxicos que se presentan na súa vida cotiá. Todo iso esperta a curiosidade, incrementa a motivación e impulsa o desexo continuo de incorporar novos coñecementos.

Desenvolver proxectos persoais específicos das ciencias naturais e sociais axuda a conseguir un nivel relevante en autonomía e eficacia da propia aprendizaxe, á cal se chega mediante traballos individuais e de grupo. A formación en diferentes áreas do saber científico require un proceso introspectivo para valorar e relacionar os intereses e coñecementos previos cos novos saberes e empregar todas as estratexias de estudo e traballo aprendidas: escoita activa, lectura, comprensión, análise, síntese, estruturación da información, elaboración persoal do saber, aplicación do coñecemento etc.

– Competencias sociais e cívicas (CCSC).

O ámbito da ciencia, tecnoloxía e sociedade no mundo actual alicerza a capacidade de identificar, interpretar, apreciar e axuizar acontecementos, feitos, comportamentos, hábitos e valores para relacionarse co medio físico e social no diálogo, na cooperación e na participación a nivel local, nacional e europeo. Propón aprendizaxes para a toma de decisións ben fundamentadas e argumentadas, para a comprensión e expresión de diferentes puntos de vista e o respecto aos dereitos e deberes universais. Destaca actitudes inspiradas no exercicio da liberdade, o respecto, a tolerancia, a igualdade e a non discriminación. Deste xeito, prepárase a persoa para participar na actividade social e cívica, de acordo con valores socialmente establecidos, e a tomar conciencia democrática.

Este ámbito proporciona ao alumnado estratexias para alcanzar o benestar persoal e colectivo. Reforza a intelixencia emocional necesaria para facer un bo exercicio da cidadanía ao facilitar o autocoñecemento e a elaboración dunha imaxe axustada dun mesmo e do contexto, o autocontrol e a autorregulación de acordo coas normas sociais, a automotivación e a capacidade de crear un bo proxecto de vida persoal, o desenvolvemento da empatía e a ampliación das habilidades sociais para implicarse e participar plenamente no seu contorno.

– Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

Este ámbito fomenta a capacidade de transformar ideas en actos, partindo de habilidades e destrezas persoais, ao tratar contidos, estratexias metacognitivas, procedementos e proxectos que dotan as persoas adultas de recursos para desenvolvérense adecuadamente e afrontaren de maneira autónoma retos persoais, sociais, académicos e laborais de moi diversa índole. Consecuentemente, promóvense actitudes para aproveitar a información, desenvolver ideas, resolver problemas e presentar conclusións innovadoras.

Por outra banda, potencia a capacidade de análise, o pensamento crítico, la resolución de problemas e a toma de decisións do individuo, ao propoñer a interpretación e a análise crítica da información, coñecementos e acontecementos relacionados coas ciencias naturais e sociais. Este ámbito favorece tamén o aumento da capacidade requirida para afrontar a incerteza, o deseño e a aplicación de plans de acción eficaces, propoñendo e argumentando solucións a diferentes problemas cotiáns, económicos e sociais, con autonomía e iniciativa persoais.

– Conciencia e expresións culturais (CCEC).

A persoa enriquece a súa competencia cultural ao coñecer, comprender, interpretar e sentir a natureza e o labor humano, achegándoos como obxecto de estudo e como fonte de inspiración de creacións artísticas. A beleza da natureza foi obxecto de estudo, valoración e recreación ao longo da historia. A intervención humana na natureza e na cultura dos pobos ponse de manifesto na arte cos propósitos de informar, educar, crear e recrearse. A tecnoloxía é unha compoñente esencial da cultura actual e, por iso, desempeña un papel fundamental como obxecto de estudo e representación e como instrumento de creación artística.

Este ámbito realiza achegas importantes á competencia en conciencia e expresións culturais ao propoñer a reflexión e a posta en práctica de actitudes de respecto, aceptación e sentimento das diferentes manifestacións culturais e artísticas, valorando a liberdade de expresión, o dereito á diversidade cultural e o diálogo entre culturas e sociedades, pasadas e actuais, locais e universais, cun espírito aberto, positivo e solidario.

– Orientacións metodolóxicas.

Os contidos do ámbito da ciencia, tecnoloxía e sociedade no mundo actual están estruturados de acordo con intereses e necesidades do saber científico e tecnolóxico, fundamentais para as persoas adultas: o funcionamento e o coidado do corpo; as características dos diferentes tipos de seres vivos, as súas interaccións e o seu aproveitamento polo ser humano; o universo, as partes da Terra, o contorno próximo e afastado e as súas representacións; as materias primas e o estudo dos materiais; a tecnoloxía e a intervención do ser humano na natureza; o desenvolvemento sostible e o consumo responsable; a perspectiva do momento actual, as etapas históricas e os fitos da humanidade; a xeografía humana, política e económica.

A metodoloxía didáctica terá como finalidade a ampliación das competencias clave en relación cos contidos deste ámbito e fundamentarase na aplicación do método científico, co obxecto do alumnado desenvolver a capacidade de observar, describir, explicar e razoar os feitos e fenómenos que acontecen en todos os ámbitos da vida cotiá.

O emprego de estratexias propias da metodoloxía científica leva en si a capacitación para cuestionar, identificar problemas, formular hipóteses, planificar e realizar accións, recoller e organizar información relevante, sistematizar e analizar resultados, tirar conclusións e comunicalas correctamente.

Os procesos de ensino e aprendizaxe deben organizarse arredor de tarefas complexas, contextualizadas en proxectos innovadores de investigación, nos cales se integren distintas experiencias. Deste xeito, atenderase aos diferentes ritmos de aprendizaxe, promoverase o traballo individual e en equipo, poñeranse en xogo as diferentes dimensións de cada competencia clave da aprendizaxe permanente para favorecer a autonomía e iniciativa persoais, a educación e a formación permanente.

A metodoloxía didáctica será fundamentalmente práctica, participativa e comunicativa. Estará baseada na aplicación de procedementos sistemáticos básicos para o estudo e o traballo mediante a realización de tarefas e actividades significativas e aplicables a diferentes situacións reais.

Prestarase especial atención ao uso das tecnoloxías da información e da comunicación, así como ao desenvolvemento da competencia lingüística e matemática para enriquecer a capacidade das persoas adultas para aprenderen por si mesmas.

Os estándares de aprendizaxe propoñen comprender, interpretar textos e comunicar, mediante unha linguaxe multimodal en diferentes sistemas de representación, o coñecemento académico e científico procesado e elaborado, destacando aspectos básicos da comunicación, a exposición e o diálogo. Especifican accións clave do proceso de experimentación, tales como observar, analizar, diferenciar, estruturar, coñecer, describir, sintetizar, investigar, relacionar, asociar, cuestionarse, explicar, interpretar, deducir, demostrar, etc. Inclúen o uso responsable e eficaz das novas tecnoloxías para procurar e xestionar información, empregar técnicas de estudo e traballo, resolver problemas e aplicar o coñecemento. O seu logro implica a mellora do benestar individual do alumnado e achegas importantes ao ben común, porque leva á actuación responsable, ao xuízo crítico fundamentado nos valores positivos e ao desenvolvemento moral.

Os criterios de avaliación están formulados de maneira que permitan valorar o grao de consecución de cada unha das competencias en relación cos contidos do ámbito. Teñen o propósito de guiar a análise das posibilidades que posúe cada alumno e alumna para coñecer, comprender e relacionarse dun xeito positivo, para si mesmos e para os demais, co mundo físico e social. Isto implica actuar con autonomía e responsabilidade; comprender, interpretar e describir o mundo e valoralo como fonte de inspiración; ser consciente do impacto da evolución científica e tecnolóxica na cultura; asociar eventos coas súas causas e consecuencias; utilizar os recursos humanos e materiais máis habituais para procurar información e resolver problemas; tomar conciencia e comprender os valores implícitos no benestar individual e colectivo, comprometerse e participar nos contornos próximos e afastados de acordo cos devanditos valores.

• Ámbito de desenvolvemento e iniciativa persoal e laboral.

A finalidade do ámbito de desenvolvemento e iniciativa persoal e laboral é que o alumnado chegue a posuír a formación necesaria para tomar decisións, resolver os seus problemas e afrontar os principais desafíos da sociedade actual; adquira as habilidades para relacionarse de maneira eficaz co seu contorno, á vez que configure valores persoais e cívicos valiosos que contribúan a incrementar a súa calidade de vida. Este ámbito ten, en definitiva, o obxectivo de construír unha base sólida de saberes, formas de proceder e un talante que permita á persoa desenvolverse plenamente ao longo da súa vida.

As contribucións deste ámbito á adquisición das competencias clave da aprendizaxe ao longo da vida son:

– Comunicación lingüística (CCL).

O ámbito de desenvolvemento e iniciativa persoal e laboral contribúe ao desenvolvemento da competencia en comunicación lingüística achegando a formación necesaria para o correcto uso da lingua, de maneira positiva e respectuosa, como medio de interacción co mundo social que arrodea o alumnado, demostrando asertividade, mellorando as habilidades sociais e comunicativas, proporcionando ferramentas para expresar adecuadamente os seus propios intereses, resolvendo os conflitos mediante o diálogo, perfeccionando o autocoñecemento empregando a linguaxe interna e a metacognición, imprescindibles ambas, tanto para a autorregulación e a automotivación como para a aprendizaxe autónoma. A través deste ámbito tamén se proporcionan ao alumnado os coñecementos sobre o mundo, concretamente, sobre o funcionamento da sociedade en que vive, á vez que se familiariza con estilos comunicativos formais propios das administracións públicas e as empresas. As persoas adultas deben adquirir tamén a habilidade de dispoñer de recursos lingüísticos suficientes para interpretaren e comunicaren información sobre aspectos da sociedade, calidade de vida, proxectos persoais e profesionais, así como para expresaren correctamente sentimentos, pensamentos, experiencias e ideas durante interaccións sociais, cumprindo as normas do intercambio comunicativo, escoitando e valorando as achegas doutras persoas á conversación.

– Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

A aprendizaxe deste ámbito contribúe á adquisición da competencia matemática ao aplicar os procesos de razoamento lóxico durante a interacción do alumnado co contexto físico e social para comprender o funcionamento básico do sistema económico e político actual e ao elaborar plans de acción que permitan alcanzar obxectivos persoais, familiares e profesionais relevantes e mellorar a calidade de vida. Alén diso, fomenta a capacidade crítica e a aptitude apropiada para a elaboración de xuízos fundados ao confrontar problemas cotiáns e aplicar o razoamento lóxico para comprender estados emocionais e resolver conflitos persoais e dilemas morais, así como anticipar as consecuencias que poden causar as súas accións e decisións. A aplicación dos coñecementos matemáticos permite ao individuo emprender proxectos económicos a nivel persoal e profesional. Por outra banda, desenvólvense as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía aplicando tanto o método científico de resolución de problemas como o manexo de ferramentas e dispositivos sinxelos, relacionados coa ciencia e a tecnoloxía, nos diversos problemas e desafíos a que un cidadán se enfronta na actualidade.

– Competencia dixital (CD).

Unha finalidade primordial deste ámbito é introducir as persoas adultas no mundo das novas tecnoloxías e aprenderlles a facer un bo uso da informática, co obxectivo de adquiriren destrezas dixitais que lles permitan aprender de maneira autónoma, aproveitando os recursos dispoñibles na rede. Tamén contribúe a desenvolver a competencia dixital ao achegar habilidades e destrezas para satisfacer necesidades básicas cotiás e responder axeitadamente as demandas e oportunidades presentes na nosa sociedade mediante o uso das novas tecnoloxías da información e da comunicación. A aprendizaxe neste ámbito implica a realización de actividades tales como elaborar os seus propios documentos persoais en formato dixital, realizar trámites administrativos de forma telemática, acceder a portais de emprego ou difundir a propia actividade profesional, que requiren un coñecemento básico do funcionamento das administracións, institucións, entidades e empresas no eido tecnolóxico.

– Competencias sociais e cívicas (CSC).

As competencias sociais e cívicas trabállanse desde o ámbito de desenvolvemento e iniciativa persoal e laboral a través do estudo de conceptos básicos de dereito, economía e sociedade, que facultan o cidadán para participar de maneira activa na sociedade. Así mesmo, encamiña á capacitación do alumnado para comprender o funcionamento do mundo que habita, ser consciente das súas responsabilidades no ámbito persoal e familiar, percibir o impacto social das súas accións e actuar de acordo ás normas de convivencia e aos valores cívicos establecidos, así como desenvolver os propios, baseados no respecto e na responsabilidade individual. Ademais, mediante o estudo da composición da sociedade e dos dereitos e deberes universais, procúrase promover tanto a tolerancia e respecto á diversidade canto unha actitude de cooperación, de altruísmo e de colaboración en redes de apoio social, que permita ao individuo ser útil e sentirse valorado na sociedade.

– Conciencia e expresións culturais (CCEC).

Os contidos do ámbito de desenvolvemento e iniciativa persoal e laboral reverten na adquisición da competencia en conciencia e expresións culturais, ao incidiren na importancia dun lecer de calidade ao proporcionaren ao alumnado ferramentas valiosas para informarse e aproveitar as ofertas culturais e lúdicas dispoñibles no contorno, e ao transmitiren a importancia dunha participación activa na vida cultural da nosa sociedade. Preténdese, ademais, fomentar o interese polas expresións artísticas e actividades de lecer das diferentes culturas que conforman a nosa sociedade.

– Orientacións metodolóxicas.

Os contidos do ámbito de desenvolvemento e iniciativa persoal e laboral tratan aspectos relevantes para desenvolver a intelixencia emocional e manter o equilibrio persoal, impulsan a autonomía e iniciativa do alumnado, posibilitan o benestar individual e propician unha mellor integración das persoas na sociedade. Estes contidos agrúpanse en catro grandes bloques conceptuais: intelixencia emocional, dirixida á mellora do autocoñecemento, autorregulación e autocontrol; a participación social, que inclúe temas de economía, dereito e sociedade aplicados e dirixidos a formar cidadáns informados; a calidade de vida, bloque destinado a mellorar as habilidades de organización no persoal; e, por último, a iniciativa persoal, que ofrece recursos para o alumnado poder iniciar proxectos persoais en calquera contexto.

A metodoloxía de ensino e aprendizaxe deste ámbito debe estar fundamentada na realización de proxectos conectados coas vivencias cotiás das persoas adultas e débese asentar nas experiencias previas e na bagaxe cultural que cada alumno e alumna acheguen á súa actividade formativa. O desenvolvemento da autonomía e a iniciativa persoal son aspectos clave neste ámbito, polo que predominarán actividades autodirixidas, centradas na plena participación do alumnado no seu propio proceso de aprendizaxe, que ofrezan a posibilidade de aplicar as aprendizaxes a ámbitos persoalmente relevantes.

As propostas didácticas deben enfocarse a dotar a persoa de ferramentas que lle permitan levar a bo termo proxectos persoais e profesionais, individuais e colectivos, semellantes aos posibles retos presentes e futuros da súa vida diaria. En todo momento débese ter presente a compoñente social do proceso de aprendizaxe e deberán aproveitarse todas as oportunidades para formar o individuo en aptitudes de cooperación e de comunicación con persoas do seu contorno que favorezan a adquisición de condutas asertivas e colaboradoras.

Así mesmo, cómpre que se expoñan proxectos que contribúan a que o alumnado desenvolva unha imaxe axustada de si mesmo e do contorno en que se desenvolve; identifique necesidades e intereses propios e alleos e os satisfaga; pense e acometa plans persoais, académicos e laborais. As tarefas e as actividades contidas nos proxectos presentarán exercicios de reflexión que potencien procesos de pensamento complexos e a análise de feitos e situacións, para detectar causas, implicacións e consecuencias.

Deben facilitarse instrucións para aprender a observar, recoñecer, examinar, analizar, diferenciar, considerar, estudar, sintetizar, expresar, explicar, representar e expoñer de maneira coherente emocións, pensamentos, experiencias e ideas. Ter en conta as instrucións axudará o alumnado para ser quen de atender, concentrarse, autorregularse, escoitar activamente, empregar a linguaxe interna, meditar, deliberar, especular, cooperar e axuizar para resolver os problemas reais. Os procesos emprenderanse empregando servizos e recursos humanos e materiais ao alcance do alumnado na súa vida cotiá a través da oferta de entidades, institucións e administracións públicas e privadas.

As tecnoloxías da información e da comunicación, utilizadas como ferramentas de traballo nos procesos de aprendizaxe, serán fundamentais para facilitar ao alumnado o acceso ao currículo e a resolución de problemas de aprendizaxe. Doutra banda, as novas tecnoloxías constituiranse en contidos esenciais dos proxectos pola súa importancia destacada na sociedade actual.

Os estándares de aprendizaxe propostos para o ámbito de desenvolvemento e iniciativa persoal e laboral contribúen a propoñer, planificar e implantar plans en todos os ámbitos da vida, así como a desenvolver un sentido crítico propio para valorar de maneira razoada a realidade persoal e social: elaborar valoracións axustadas de si mesmo, aproveitar as oportunidades de cambio, dispoñer de flexibilidade cognitiva para superar os problemas e informarse e reflexionar de maneira crítica sobre a realidade social actual. Tamén, os estándares de aprendizaxe implican a procura de actividades de lecer, significativas e construtivas, a organización do tempo libre e a introdución ao mundo dixital e á nova oferta cultural dispoñible na rede, todo iso desenvolvendo unha actitude aberta e tolerante cara a todas as culturas que conviven en España actualmente, respectando a dignidade persoal e valorando a inclusión social.

Os criterios de avaliación permiten valorar o nivel de destreza alcanzado polo alumnado en cada unha das competencias clave para relacionarse de maneira óptima consigo mesmo e co seu contorno, reflexionar sobre os seus intereses e obxectivos, expor e desenvolver plans de acción e facer un bo uso da vasta cantidade, calidade e variedade de recursos dispoñibles na sociedade actual. Tomados como punto de referencia, os criterios de avaliación poden orientar a formación cara ao desenvolvemento dunha cidadanía capaz, proactiva, creativa, flexible e autónoma, que contribúa a mellorar tanto a súa calidade de vida como a das persoas da súa contorna e da sociedade en xeral.

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. NIVEL I

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias

clave

Bloque 1: Comunicación oral

f

g

h

j

B1.1. Situacións comunicativas, espontáneas ou dirixidas, utilizando un discurso ordenado, coherente e cunha entoación, pronunciación, ritmo e vocabulario acordes a cada situación.

B1.2. Audición e reprodución de textos de diversa tipoloxía textual.

B1.3. Comprensión e expresión de mensaxes verbais e non verbais.

B1.1. Coñecer basicamente o código lingüístico verbal e códigos sinxelos non verbais para comprender e expresar correctamente mensaxes orais e escritas da vida cotiá, estruturadas e adecuadas a diferentes situacións comunicativas con distintos tipos de interlocutores e diversas finalidades.

B1.1.1. Comprende de maneira básica o código lingüístico.

CCL

B1.1.2. Utiliza os recursos lingüísticos e non lingüísticos adecuados á intención comunicativa.

B1.1.3. Comprende e expresa textos orais e escritos segundo a súa tipoloxía: narrativos, descritivos, expositivos, argumentativos, instrutivos, informativos e persuasivos.

CCL

CAA

B1.1.4. Comprende a información esencial en mensaxes orais e escritas de contido diverso e uso habitual e extrae as ideas principais e secundarias e o sentido global do texto.

CCL

B1.1.5. Utiliza a lingua oral e escrita con distintas finalidades e como forma de comunicación e de expresión persoal en distintos ámbitos de uso.

CCL

CSC

B1.1.6.Transmite as ideas con claridade, orde, coherencia e corrección.

CCL

e

f

h

B1.4. Estratexias e normas sociolingüísticas para o intercambio comunicativo.

B1.2. Utilizar a linguaxe como ferramenta fundamental para identificar, expor e resolver situacións cotiás conforme a actitudes propias dunha sociedade democrática, con tolerancia, empatía e inspirando confianza e mostrando unha actitude construtiva, de respecto ás diferenzas, e sen prexuízos.

B1.2.1.Utiliza a lingua oral para expoñer de xeito ordenado e coherente o contido verbal que se quere transmitir segundo o tipo de interlocutor.

CCL

CSC

B1.2.2. Aplica as normas sociolingüísticas para o intercambio comunicativo: escoita activamente, espera a quenda de palabra, participa con respecto e utiliza normas de cortesía.

B1.2.3. Le información sobre feitos sociais procedente de diferentes medios.

CLC

CMCCT

B1.2.4. Utiliza a linguaxe para relacionarse de modo positivo e resolver conflitos.

CLC

CSC

B1.2.5. Realiza interpretacións persoais dos contidos dos medios de comunicación impresos, audiovisuais e dixitais.

CD

CSC

B1.2.6. Expresa oralmente os seus propios xuízos sobre os contidos das mensaxes recibidas, sobre temas cotiáns ou outros asuntos do seu interese, respectando os sentimentos, experiencias, ideas, opinións e coñecementos dos demais.

CCL

CSC

b

c

g

h

B1.5. Estratexias para utilizar a linguaxe oral como instrumento de comunicación e aprendizaxe.

B1.6. Comentario oral e xuízo persoal respectuoso.

B1.3. Empregar a linguaxe para desenvolver a capacidade de transformar as ideas en actos.

B1.3.1. Interpreta, valora a información e explícaa coa súa bagaxe lingüística.

CCL

B1.3.2. Verbaliza valoracións de si mesmo e do seu proceso de realización persoal con intencións de mellora e actitude de superación.

CCL

CSIEE

B1.3.3. Explica oralmente procedementos para resolver diferentes tipos de problemas con iniciativa persoal.

CCL

CSIEE

B1.3.4. Posúe a habilidade lingüística para realizar negociacións efectivas, para traballar en equipo e para exercer o liderado con sentido da responsabilidade.

CSC

CSIEE

Bloque 2: Comunicación escrita

b

f

g

B2.1. Recursos gráficos na comunicación escrita. Consolidación do sistema de lectoescritura.

B2.2. Composición de diferentes tipos de textos para expresar os propios coñecementos, vivencias e necesidades.

B2.3. Expresión escrita de textos de diversa tipoloxía textual con claridade, precisión e corrección.

B2.4. A presentación de documentos escritos: caligrafía, orde e limpeza.

B2.1. Coñecer basicamente o código lingüístico verbal para expresar correctamente mensaxes escritas da vida cotiá, estruturadas e adecuadas a diferentes situacións comunicativas con distintos tipos de interlocutores e diversas finalidades.

B2.1.1. Elabora e presenta documentos escritos con limpeza, claridade, precisión e orde.

CCL

CAA

B2.1.2. Aplica as normas ortográficas, gramaticais, semánticas, discursivas e comunicativas adquiridas para lograr unha comunicación eficaz.

CCL

CSC

b

f

n

B2.5. Lectura e reprodución de textos de diversa índole.

B2.6. Estratexias para a comprensión escrita de textos breves e sinxelos lidos en voz alta e en silencio.

B2.7. Identificación do sentido global do texto e das ideas principais e secundarias.

B2.8. Valoración crítica das mensaxes e valores transmitidos por un texto sinxelo.

B2.2. Utilizar a linguaxe básica dixital para desenvolver as diversas destrezas relacionadas co acceso á información, o procesamento e o seu uso para a comunicación tanto en contextos formais como non formais e informais.

B2.2.1. Recoñece unha linguaxe específica básica (icónica, visual e gráfica) para poder utilizar con eficacia as novas tecnoloxías.

CD

B2.2.2. Usa eficazmente as novas tecnoloxías mediante o emprego dunha linguaxe textual básica.

CCL

CD

B2.2.3. Utiliza diversas aplicacións e recursos informáticos para obter información.

CD

CAA

B2.2.4. Utiliza programas educativos dixitais para realizar tarefas e avanzar na aprendizaxe.

CD

CAA

B2.2.5. Escribe, en diferentes soportes informáticos, textos propios do ámbito da vida cotiá imitando modelos.

CCL

CD

Bloque 3: Coñecemento da lingua

b

f

j

B3.1. Normas ortográficas básicas, as normas xerais de acentuación e os signos de puntuación.

B3.2. Relacións semánticas. Palabras sinónimas, antónimas e polisémicas. Campo semántico.

B3.3. O abecedario e a orde alfabética. Consulta do dicionario para resolver dúbidas.

B3.4. Oración: concordancia suxeito e predicado.

B3.5. Estratexias para a adquisición de vocabulario.

B3.6. Usos discursivos da linguaxe.

B3.1. Utilizar a linguaxe para desenvolver os procesos mentais cognitivos e como un instrumento óptimo para iniciar, organizar e persistir na aprendizaxe e o enriquecemento persoal e social.

B3.1.1. Ordena pensamentos e ideas e elabora sinxelos esquemas e mapas mentais.

CCL

CAA

B3.1.2. Manexa de forma efectiva o dicionario para ampliar o seu vocabulario e expresarse con precisión e corrección.

CCL

CAA

B3.1.3. Utiliza a escritura para describir e explicar a súa representación do mundo.

CCL

CCEC

B3.1.4. Emprega a linguaxe como fonte de información na práctica das estratexias de aprendizaxe, estudo e traballo.

CCL

CAA

B3.1.5. Recorre á lectura para obter información, para aprender a propia lingua e por pracer.

CCL

CAA

CCEC

B3.1.6. Identifica e valora os coñecementos acadados e os que necesita adquirir para desenvolver competencias para a aprendizaxe permanente ao longo da vida.

CMCCT

CSIEE

Bloque 4: Educación literaria

g

h

o

B4.1. Achegamento á literatura. Textos literarios e non literarios.

B4.2. Lectura dramatizada e comentada de textos literarios significativos.

B4.3. Comprensión, memorización e recitación de textos literarios.

B4.4. A biblioteca: procura de información e lecer.

B4.1. Comprender e interpretar a linguaxe que forma parte das manifestacións culturais ou artísticas e utilizala para expresar as propias ideas, pensamentos e sentimentos, explorando canles que desenvolvan a sensibilidade, a creatividade e a estética.

B4.1.1. Goza coas artes escénicas e realiza apreciacións persoais compartíndoas con outras persoas.

CCL

CCEC

B4.1.2. Recoñece o valor da linguaxe musical e identifica os sentimentos que xera.

CCEC

B4.1.3. Utiliza textos literarios sinxelos para gozar e enriquecerse culturalmente.

CCL

CCEC

B4.1.4. Comprende e valora con actitude aberta e respectuosa e con espírito crítico as diferentes manifestacións culturais e artísticas.

CSC

CCEC

B4.1.5. Utiliza as diferentes manifestacións culturais e artísticas como fonte de enriquecemento e gozo persoal e considéraas parte da riqueza e patrimonio dos pobos.

B4.1.6. Manifesta unha actitude crítica e de rexeitamento ante calquera manifestación artística que implique discriminación social, cultural, étnica ou de xénero.

CCL

CSC

Bloque 5: Comunicación oral en inglés

b

f

B5.1. Comprensión e produción de mensaxes orais en presentacións e descricións persoais.

B5.2. Estratexias e normas sociolingüísticas para o intercambio comunicativo: preguntas básicas.

B5.3. Estratexias para utilizar a linguaxe oral como instrumento de comunicación e aprendizaxe.

B5.4. Uso respectuoso da linguaxe. Convencións sociais e normas de cortesía.

B5.1. Dispoñer de habilidades lingüísticas básicas que permitan orientarse nun contexto anglofalante e participar en situacións comunicativas simples.

B5.1.1. Recoñece nomes, palabras e frases moi básicas.

CCL

B5.1.2. Capta o sentido de textos con apoio visual.

B5.1.3. Comprende mensaxes breves e sinxelas.

B5.1.4. Escribe frases e oracións sinxelas.

B5.1.5. Expón e contesta preguntas sobre si mesmo/a e outras persoas (my name is, he/she is?)

B5.2. Valorar o inglés como principal lingua compartida no mundo, utilizando as destrezas básicas que permiten unha interacción respectuosa e elemental con colectivos non hispanofalantes.

B5.2.1. Emprega adecuadamente expresións de cortesía (saúdos, despedidas e agradecementos).

CCL

CSC

B5.2.2. Utiliza fórmulas de presentación básicas.

CSC

B5.2.3. Manexa construcións elementais adecuándose ás normas sociolingüísticas anglosaxoas.

CCL

Bloque 6: Comunicación escrita en inglés

f

n

B6.1. Lectura e reprodución de textos simples de diversa índole.

B6.2. Identificación do sentido global de textos sinxelos.

B6.3. Presentación de documentos escritos: caligrafía, orde e limpeza.

B6.1. Aproveitar os medios dixitais á súa disposición para resolver dúbidas e ampliar coñecementos sobre a lingua inglesa.

B6.1.1. Busca o significado de palabras que descoñece.

CD

B6.2.1. Resolve dúbidas sobre léxico e construcións gramaticais por medio da consulta de webs ou outras ferramentas.

CAA

CD

Bloque 7: Metalingüística para inglés

b

B7.1. Signos de puntuación.

B7.2. Conxunción copulativa (and).

B7.3. Afirmacións (Yes (+tag)), negacións (with not), no (Adj.), No (+ negative tag), interrogacións (How are you?, what's your name?)

B7.4. Estratexias para a adquisición de vocabulario para situacións cotiás.

B7.5. Estratexias de compensación. Uso da linguaxe non verbal.

B7.6. Expresión da modalidade: capacidade (can); permiso (can).

B7.7. Expresión da cantidade: (singular/plural; cardinal numerals up to two digits).

B7.8. Expresión do tempo: (points (e.g.half past past five); divisions (e.g. Half an hour, summer).

B7.1. Adquirir o léxico elemental necesario para expresar conceptos descritivos simples (cores e adxectivos básicos (big, small) e de cantidade, espazo e tempo.

B7.1.1. Identifica e emprega saúdos e fórmulas simples de cortesía (hello, bye, good morning, thank you, please).

CSC

B7.1.2. Identifica e emprega correctamente vocabulario relativo a números en inglés.

CMCCT

B7.1.3. Identifica vocabulario descritivo básico (cores, adxectivos (big, small…)

CCL

B7.1.4. Expresa a hora en inglés.

CCL

CMCCT

B7.1.5. Identifica e comprende vocabulario relativo aos días da semana, aos meses e ás estacións.

B7.1.6. Manexa conceptos simples de cantidade.

CMCCT

B7.1.7. Comprende o significado de anglicismos de uso frecuente, principalmente aqueles relacionados coa tecnoloxía.

CCL

ÁMBITO DA COMPETENCIA MATEMÁTICA. NIVEL I

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Números e operacións

e

j

l

B1.1. Nome e grafía dos números.

B1.2. Números enteiros e decimais.

B1.3. Números ordinais.

B1.4. Numeración romana.

B1.5. Sistema de numeración decimal.

B1.1. Comprender e expresarse en diferentes linguaxes empregando adecuadamente os números, os símbolos, as representacións e as expresións matemáticas.

B1.1.1. Entende e utiliza a grafía dos números arábigos e romanos en diferentes contextos de comunicación.

CMCCT

B1.1.2. Comprende e utiliza os símbolos matemáticos básicos para comunicarse en diferentes linguaxes.

B1.1.3. Interpreta e emprega expresións matemáticas utilizando diferentes sistemas de representación.

CCL

CMCCT

B1.1.4. Relaciona a linguaxe matemática coa linguaxe da vida cotiá.

B1.1.5. Comprende e representa diferentes tipos de información cuantitativa.

CMCCT

e

j

B1.6. Operacións con números naturais.

B1.2. Aplicar o razoamento matemático e as súas ferramentas para describir, interpretar y predicir distintos fenómenos nos seus respectivos contextos interpretando os resultados matemáticos e valorando as solucións polo respecto dos datos e a súa veracidade.

B1.2.1. Realiza procesos de razoamento matemático ordenados e sistemáticos e identifica a súa validez.

B1.2.2. Analiza, relaciona e expresa datos matematicamente.

B1.2.3. Sintetiza a información e realiza as interpretacións necesarias para tomar decisións na resolución de problemas.

CCL

CAA

CMCCT

B1.2.4. Relaciona os coñecementos matemáticos con información sobre situacións reais.

CMCCT

B1.2.5. Asocia conceptos, símbolos e representacións durante o proceso de razoamento lóxico matemático.

CCL

CMCCT

B1.2.6. Utiliza a dedución para comprender problemas matemáticos, relacionar os datos, tomar decisións para operar e obter conclusións sobre resultados.

CCL

CAA

B1.2.7. Clasifica números, medidas, formas xeométricas e diferentes tipos de datos cuantitativos.

CMCCT

e

j

p

B1.7. Resolución de problemas da vida cotiá.

B1.3. Identificar, expor e resolver situacións da vida cotiá utilizando os números e as operacións.

B1.3.1. Resolve problemas dun xeito reflexivo, ordenado, sistemático e veraz.

CMCCT

CSIEE

B1.3.2. Le, escribe e ordena números enteiros e decimais interpretando o valor de posición de cada unha das súas cifras.

CMCCT

B1.3.3. Utiliza estratexias básicas de cálculo mental e realiza cálculos numéricos coas operacións de suma, resta, multiplicación e división.

CMCCT

CAA

B1.3.4. Comprende o sistema de numeración decimal.

CCL

B1.4. Empregar a competencia dixital para resolver problemas matemáticos relacionados coa vida cotiá.

B1.4.1. Utiliza a calculadora para realizar operacións básicas.

CD

CMCCT

B1.4.2. Practica exercicios matemáticos con axuda dos recursos e aplicacións dixitais.

B1.5. Seguir procesos reflexivos que implican planificación, supervisión e avaliación do resultado e do proceso e para resolver problemas.

B1.5.1. Comprende o enunciado dos problemas.

CCL

B1.5.2. Analiza, relaciona e representa a información do problema.

CCL

CAA

B1.5.3. Selecciona estratexias e procedementos adecuados para a resolución de problemas.

CAA

CMCCT

B1.5.4. Realiza axustes durante a resolución de problemas para chegar a resolvelos.

B1.5.5. Valora os resultados obtidos e obtén conclusións sobre eles.

CCL

Bloque 2: A medida. Estimación e cálculo de magnitudes

j

B2.1. Medidas de lonxitude, capacidade e masa.

B2.2. Medidas de tempo.

B2.3. Instrumentos de medida.

B2.4. Comparación, equivalencias e transformacións de medidas dunha mesma magnitude.

B2.5. Sistema monetario.

B2.6. Resolución de problemas de medida.

B2.1. Identificar, formular e resolver situacións da vida cotiá utilizando os números, as operacións e as medidas.

B2.1.1. Emprega unidades de medidas convencionais.

CMCCT

B2.1.2. Realiza comparacións, equivalencias e transformacións de medidas dunha mesma magnitude.

CMCCT

CAA

B2.1.3. Selecciona os instrumentos e unidades de medida adecuados para realizar medicións de lonxitude, masa, capacidade e tempo en situacións reais.

CMCCT

B2.1.4. Coñece o valor e as equivalencias entre as diferentes moedas e billetes do sistema monetario da Unión Europea.

CMCCT

CSIEE

Bloque 3: Xeometría

e

B3.1. Situación no espazo.

B3.1. Identificar, expor e resolver situacións da vida cotiá utilizando os números e a xeometría.

B3.1.1. Comprende e emprega representacións xeométricas durante a resolución de problemas.

CMCCT

e

j

l

B3.2. Representación no plano.

B3.2. Empregar distintas habilidades e destrezas de pensamento lóxico matemático para comprender a realidade, interpretala e expresala.

B3.2.1. Describe representacións espaciais, tales como esbozos, rueiros e planos sinxelos tendo en conta as necesidades e o punto de vista doutras persoas.

CCL

CMCCT

B3.2.2. Representa obxectos, espazos e percorridos.

CMCCT

B3.2.3. Interpreta e elabora informacións referidas a situacións e movementos; por exemplo, seguir un percorrido dado e indicar unha dirección.

B3.2.4. Rexistra información cuantificable utilizando recursos sinxelos para resolver problemas.

CD

CMCCT

B3.2.5. Comprende e analiza conceptos e elementos básicos de xeometría plana e volumétrica.

CMCCT

CAA

j

i

l

B3.3. Conceptos básicos de xeometría.

B3.3. Comprender e utilizar a representación da información para interpretar e expresar aspectos básicos da sociedade, a economía e o mundo do traballo.

B3.3.1. Interpreta representacións gráficas de datos relativos ao contorno inmediato.

CMCCT

CCEC

B3.3.2. Rexistra información cuantificable utilizando recursos sinxelos de representación gráfica.

CMCCT

CD

B3.3.3. Comprende e emprega táboas e gráficos de uso habitual na vida cotiá.

CMCCT

CSIEE

B3.3.4. Entende e manexa mapas e planos.

CMCCT

e

h

B3.4. Formas planas. Polígonos e círculos.

B3.4. Desenvolver a capacidade de comprender e empregar as diferentes linguaxes artísticas, así como a da súa integración, empregando os elementos e a estrutura da linguaxe matemática.

B3.4.1. Recoñece e representa as figuras planas máis frecuentes e os seus elementos básicos.

B3.4.2. Recoñece manifestacións artísticas inspiradas na xeometría.

CCEC

B3.4.3. Elabora representacións de polígonos.

CMCCT

ÁMBITO DA CIENCIA, SOCIEDADE, TECNOLOXÍA E DE DESENVOLVEMENTO E INICIATIVA PERSOAL. NIVEL I

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Saúde

m

o

B1.1. Deporte, descanso e hixiene das posturas.

B1.2. Hixiene.

B1.3. Nutrición.

B1.4. Sexualidade.

B1.1. Valorar o efecto das accións persoais no contorno e melloralas para favorecer o benestar colectivo e contribuír á mellora do ambiente.

B1.1.1. Elabora un plan semanal de hábitos saudables (sono, alimentación, hixiene e actividade física) e explica os seus beneficios.

CCL

CMCCT

B1.1.2. Recoñece as condutas que poñen en perigo a saúde e a calidade de vida das persoas e os grupos sociais explicando por que son prexudiciais e cales son os seus efectos.

B1.1.3. Valora positivamente e coida todos os elementos naturais do seu contorno.

CSC

e

o

B1.5. Consultas, revisións médicas e vacinación.

B1.6. Prevención de drogodependencias.

B1.7. Primeiros auxilios.

B1.2. Actuar con autonomía, iniciativa persoal e responsabilidade para coidar a saúde.

B1.2.1. Emprega adecuadamente os seus coñecementos de primeiros auxilios.

CMCCT

B1.2.2. Adquire hábitos saudables básicos, coñece as principais formas de prevención de enfermidades e accidentes e usa correctamente os recursos sanitarios dispoñibles.

B1.2.3. Identifica fontes potenciais de perigo e propón medidas para diminuílo ou evitalo.

CMCCT

CSIEE

Bloque 2: Ecosistemas e seres vivos

e

f

k

l

B2.1. Ecosistemas.

B2.2. Clasificación dos seres vivos.

B2.3. Agricultura e xardinaría.

B2.4. Gandaría, piscicultura e animais de compañía.

B2.1. Asociar eventos naturais e sociais coas súas causas e consecuencias.

B2.1.1. Coñece, describe e investiga acerca de diferentes ecosistemas.

CCL

CMCCT

B2.1.2. Relaciona os tipos de agricultura, gandaría e piscicultura de Galicia e das diferentes comunidades de España atendendo ás características de cada unha delas.

CMCCT

B2.2. Actuar con autonomía, iniciativa persoal e responsabilidade para protexer o ambiente.

B2.2.1. Respecta e coida os ecosistemas e relaciónase de maneira responsable co contorno.

CMCCT

CSC

B2.2.2. Clasifica e recicla adecuadamente os diferentes tipos de refugallos.

CMCCT

B2.2.3. Identifica produtos susceptibles de ser reciclados.

CMCCT

CSC

B2.2.4. Coñece e explica as consecuencias da sobreexplotación dos recursos naturais.

CCL

CMCCT

B2.2.5. Comprende e é quen de explicar os beneficios da reciclaxe e a importancia dun desenvolvemento sostible.

CMCCT

Bloque 3: O noso Universo

e

l

B3.1. Sistema solar. Estrelas. Planetas. Satélites.

B3.2. A Terra. Características.

B3.4. Movementos da Terra e as súas consecuencias.

B3.5. A Lúa: as fases lunares. Os eclipses.

B3.1. Recoñecer e localizar os elementos principais do sistema solar, recoñecendo as súas características principais.

B3.1.1. Coñece, representa e explica a organización do sistema solar.

CCL

CMCCT

B3.1.2. Interpreta adecuadamente distintas representacións do sistema solar.

CMCCT

B3.1.3. Comprende e expresa a importancia dos corpos celestes do universo, os seus movementos relativos e os seus efectos.

CCL

Bloque 4: Xeografía física, humana, política e económica

e

i

B4.1. Xeografía de Galicia.

B4.1. Comprender a xeografía física e humana, a organización social, política e económica do mundo ao longo da historia e expoñela empregando o vocabulario axeitado e argumentando de forma coherente.

B4.1.1. Expresa verbalmente os seus coñecementos sobre xeografía física e humana, política, economía e a sociedade (especialmente de Galicia).

CCL

l

m

B4.2. Diferentes tipos de mapas.

B4.3. Recursos naturais. Sectores económicos.

B4.4. Organización social do ser humano. Poboación.

B4.5. Formas de goberno.

B4.2. Comprender e interpretar mapas sinxelos.

B4.2.1. Interpreta mapas de grao básico.

CMCCT

B4.2.2. Manexa o globo terráqueo e sitúa distintos lugares.

B4.2.3. Elabora e interpreta gráficos e táboas sinxelas que ofrecen información sobre a xeografía física, humana, política e económica.

CAA

B4.2.4. Ordena feitos históricos, aspectos xeográficos e datos sociais, políticos e económicos.

CSC

b

d

f

o

B4.6. Dereitos e deberes universais.

B4.7. Consumo. Publicidade.

B4.8. Educación viaria.

B4.3. Tomar conciencia e comprender os valores que leva implícitos o benestar individual e colectivo e implicarse e participar en todos os ámbitos da vida, de acordo cos ditos valores.

B4.3.1. Valora a importancia dunha convivencia pacífica e tolerante entre os diferentes grupos humanos en relación cos valores democráticos e cos dereitos humanos universalmente compartidos e actúa en consecuencia.

CSC

CCEC

B4.3.2. Relaciónase de acordo coas normas socialmente establecidas e propón estratexias para resolver conflitos de forma construtiva.

B4.3.3. Coñece as diferentes características dos asentamentos humanos e as organizacións sociais básicas.

CSC

CCEC

B4.3.4. Participa adecuada e activamente en diferentes organizacións sociais: familia, concello, comunidade, país, etc.

CSIEE

B4.3.5. Valora a importancia de coidar o ambiente e deduce as consecuencias de non facelo.

CSC

B4.3.6. Exerce un consumo responsable valorando os beneficios que achega á sociedade.

B4.3.7. Comprende os riscos viarios e asume as consecuencias legais e sociais do seu incumprimento.

Bloque 5: Perspectiva histórica

c

d

m

B5.1. Tempo histórico. Liña cronolóxica.

B5.2. Etapas históricas.

B5.3. Fitos históricos da humanidade.

B5.1. Apreciar a diversidade cultural e o diálogo entre culturas e sociedades cun espírito aberto e solidario, considerándoas fontes enriquecedoras para a nosa sociedade.

B5.1.1. Valora os restos arqueolóxicos como fonte de información para coñecer formas de vida de diferentes épocas históricas.

CMCCT

CCEC

B5.1.2. Describe as diferenzas de dereitos e deberes segundo o tipo de sociedade e cultura.

CSC

CCEC

B5.1.3. Identifica e describe formas de goberno en diversas culturas.

CCL

CSC

B5.1.4. Manifesta interese pola participación na vida cultural e por contribuír á conservación do patrimonio cultural e artístico.

CCEC

B5.1.5. Coñece as distintas etapas da historia, identificando exemplos de feitos relevantes en cada unha delas.

CSC

Bloque 6: Tecnoloxía

e

f

i

l

B6.1. Compoñentes dun ordenador.

B6.2. Programas informáticos.

B6.3. Telefonía móbil.

B6.1. Utilizar os dispositivos electrónicos máis comúns para procurar información e poder resolver problemas básicos da vida cotiá, con actitude crítica para avaliar a fiabilidade das fontes.

B6.1.1. Utiliza os dispositivos e programas informáticos adecuados para elaborar e gardar documentos, así como para realizar buscas sinxelas na internet.

CD

CAA

B6.1.2. Manexa con soltura as principais funcións dun teléfono móbil para tarefas rutineiras elementais.

CD

B6.1.3. Emprega software sinxelo para adquirir coñecementos sobre ciencias naturais e sociais.

CMCCT

CAA

B6.1.4. Comparte contido dixital a través de dispositivos electrónicos.

CD

CSIEE

B6.1.5. Axuíza a fiabilidade e seguridade das diferentes fontes de información.

CD

Bloque 7: Intelixencia emocional

b

n

B7.1. Autocoñecemento. Aceptación da imaxe persoal.

B7.2. Análise de valores persoais.

B7.3. Autocontrol. Expresión emocional e argumentación de ideas.

B7.4. Definición de metas. Satisfacción persoal.

B7.5. Comunicación non verbal e paralinguaxe.

B7.6. Escoita activa.

B7.7. Habilidades para o diálogo.

B7.1. Empregar a lingua para mellorar o coñecemento dun mesmo a través do diálogo interno e a metacognición, así como para relacionarse socialmente e coñecer o funcionamento da sociedade.

B7.1.1. Recoñece sentimentos propios e alleos, identificando as diferentes emocións básicas.

CSC

B7.1.2. Expón de maneira coherente emocións, pensamentos, experiencias e ideas.

CCL

CSC

B7.1.3. Emprega a linguaxe interna para autocontrolarse e regular a súa conduta de acordo coas normas sociais establecidas.

CSC

B7.1.4. Describe oralmente diferentes persoas, subliñando as súas características positivas, sen caer no uso de prexuízos e estereotipos.

CCL

CSC

B7.1.5. Respecta as quendas de palabra, escoita e valora as achegas dos demais interlocutores nas conversas.

CSC

B7.1.6. Identifica e describe as súas características e destrezas persoais en relación cun proxecto profesional.

CSIEE

B7.1.7. Comprende, interpreta e expresa información sobre a participación social, calidade de vida e iniciativa persoal e laboral.

CCL

CSIEE

a

e

B7.8. Valoración da diversidade humana.

B7.2. Valorar as propias capacidades positivamente, identificar fortalezas e aspectos susceptibles de mellora, proporse metas realistas que faciliten a automotivación, valorar a formación como fonte de entretemento e desenvolvemento persoal e xestionar os propios tempos para adecuar os obxectivos diarios ás metas persoais.

B7.2.1. Verbaliza a autovaloración, expresando puntos fortes e aspectos para mellorar.

CCL

CSC

B7.2.2. Deseña e expón plans persoais a curto e longo prazo.

CSIEE

B7.2.3. Identifica intereses e necesidades persoais e selecciona actividades que lle permitan satisfacelos no seu tempo de lecer.

CCEC

B7.2.4. Busca actividades alternativas á educación regrada que permitan mellorar a súa formación.

CAA

Bloque 8: Iniciativa persoal

a

e

f

p

B8.1. Desafíos persoais e emprendemento.

B8.2. Proxecto profesional.

B8.3. Procura de emprego. Oficinas e servizos de información.

B8.1. Valorar a imaxe persoal de maneira axustada e tolerante, desenvolver habilidades de procura de emprego, coñecer os dereitos laborais básicos, estimar ofertas de emprego e identificar calidades e comportamentos que axudan a manter un emprego de calidade.

B8.1.1. Realiza descricións orais axustadas de si mesmo/a.

CCL

B8.1.2. Analiza ofertas de traballo detectando aspectos importantes.

CCL

CD

B8.1.3. Avalía con criterio propio seccións de diferentes programas políticos, analizando os pros e os contras.

CAA

CCEC

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. NIVEL II

MÓDULO 1: A TERRA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Comunicación oral

g

B1.1. Elementos característicos da comunicación: tipo de interlocutores, momento e lugar da comunicación.

B1.1. Identificar os elementos constitutivos de todo acto de comunicación.

B1.1.1. Identifica os elementos constitutivos do acto de comunicación.

CCL

CSC

f

g

B1.2. Os medios de comunicación: variedade e características.

B1.2. Valorar os medios de comunicación social como instrumento de comunicación.

B1.2.1. Utiliza axeitadamente os medios de comunicación de masas impresos, audiovisuais e dixitais.

CCL

CD

CAA

f

g

i

B1.3. Distintas situacións de comunicación e formas adecuadas a cada unha delas.

B1.3. Recoñecer situacións distintas de comunicación: diálogos, exposicións orais, uso das tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.3.1. Participa activamente en diversas situacións de comunicación: diálogos, exposicións orais, con axuda, cando sexa necesario, das tecnoloxías da información e da comunicación.

CCL

CD

CAA

CSC

f

g

h

B1.4. Lectura e comentario de noticias de prensa en papel ou na rede. Comentario de programas de radio e televisión.

B1.4. Ler e comentar noticias procedentes dos medios de comunicación.

B1.4.1. Identifica as ideas xerais en reportaxes audiovisuais sobre temas do seu interese.

CCL

CD

CAA

B1.4.2. Diferencia entre información e publicidade.

f

g

B1.5. Comprensión e expresión de mensaxes verbais e non verbais.

B1.5. Recoñecer a información verbal e non verbal dos discursos orais e integrala nas producións propias.

B1.5.1. Expresa ideas, opinións e sentimentos con claridade.

CCL

CSC

B1.5.2. Integra recursos verbais e non verbais para comunicarse nas interaccións orais, dándolle valor complementario a estes.

CCL

CAA

CSC

B1.5.3. Responde a preguntas correspondentes á comprensión.

CCL

B1.5.4. Exprésase cunha pronunciación e unha dicción correctas: articulación, ritmo, entoación e volume axeitados.

CCL

CSC

B1.5.5. Utiliza o vocabulario axeitado.

CCL

CAA

B1.5.6. Identifica polo contexto o significado de distintas palabras.

f

g

h

B1.6. Estratexias para a utilización da linguaxe oral como instrumento de comunicación e aprendizaxe: escoitar e preguntar.

B1.6. Utilizar de xeito efectivo a linguaxe oral: escoitar e preguntar.

B1.6.1. Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoita e pregunta para asegurar a comprensión.

CCL

CAA

CSC

CSIEE

B1.7. Interese e gusto por participar en situacións de comunicación oral cun discurso organizado.

B1.7. Participar en situacións de comunicación, dirixidas ou espontáneas, respectando a quenda de palabra e a intervención dos e das demais.

B1.7.1. Participa activamente e con coherencia na secuencia das súas ideas en diversas situacións de comunicación.

CCL

CAA

CSC

b

B1.8. Uso dunha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

B1.8. Usar unha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

B1.8.1. Usa unha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

CCL

CSC

Bloque 2: Comunicación escrita

f

g

B2.1. Lectura de distintos tipos de texto: notas, folletos, cartas, anuncios, refráns, poemas.

B2.1. Ler en silencio e en voz alta diferentes textos sinxelos relacionados co módulo.

B2.1.1. Le en silencio e en voz alta, con pronunciación e entoación axeitadas, diferentes tipos de textos sinxelos.

CCL

B2.2. Técnicas de comprensión lectora: título, palabras clave, ideas principais e secundarias. Iniciación na técnica do subliñado.

B2.2. Recoñecer o tema e as ideas principais dos textos escritos.

B2.2.1. Comprende de forma global a información xeral de textos escritos de uso habitual e identifica o tema.

CCL

CAA

B2.2.2. Selecciona as ideas principais e secundarias.

B2.2.3. Anticipa o contido de textos polo título e palabras clave.

B2.3. Produción de textos para comunicar coñecementos, experiencias e necesidades.

B2.3. Producir textos sinxelos sobre coñecementos, experiencias e necesidades seguindo un modelo.

B2.3.1. Escribe en diferentes soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá ou social: cartas, solicitudes, descricións, instrucións, receitas, anécdotas…

CCL

CD

B2.3.2. Utiliza de forma correcta os signos de puntuación, as normas ortográficas e gramaticais propias do módulo e aplícaas á escritura de textos significativos sinxelos e seguindo modelos.

CCL

e

f

g

B2.4. Utilización de estratexias para a produción de textos: planificación, función, textualización, revisión.

B2.4. Planificar diferentes tipos de textos atendendo ao seu formato e funcionalidade.

B2.4.1. Planifica a escritura de textos sinxelos en diferentes soportes.

CCL

CD

CAA

e

g

B2.5. Aceptación e respecto das normas propias da escritura, da claridade, da limpeza e da orde nos escritos.

B2.5. Aceptar e respectar as regras ortográficas do módulo e as normas propias da presentación de documentos escritos.

B2.5.1. Elabora e presenta documentos escritos con limpeza, claridade, precisión e orde.

CCL

CD

f

g

B2.6. Iniciación no uso dun procesador de textos para escribir, conservar e imprimir textos sinxelos no ordenador.

B2.6. Utilizar as tecnoloxías da información e da comunicación de modo eficiente para presentar as súas producións.

B2.6.1. Utiliza as tecnoloxías da información e da comunicación para escribir e presentar os textos.

CCL

CD

CAA

b

g

B2.7. Utilización dunha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

B2.7. Favorecer a través da linguaxe a formación dun pensamento crítico que impida discriminacións e prexuízos.

B2.7.1. Exprésase, por escrito, evitando unha linguaxe non respectuosa coas diferenzas.

CCL

CSC

Bloque 3: Coñecemento e reflexión sobre a lingua

g

B3.1. O substantivo, o adxectivo e os determinantes. Xénero e número: diferenzas no xénero dos substantivos e formación do plural na lingua galega e na lingua castelá. Concordancia.

B3.1. Recoñecemento de distintas clases de palabras e explicación reflexiva do seu uso en situacións concretas de comunicación: o substantivo e os determinantes.

B3.1.1. Distingue determinante, substantivo e adxectivo en palabras significativas.

CCL

B3.1.2. Clasifica e usa os tipos de substantivos.

B3.1.3. Forma o xénero e o número dos substantivos en lingua galega e lingua castelá.

B3.1.4. Manexa as diferentes clases de determinantes.

B3.1.5. Forma grupos nominais respectando as normas de concordancia.

B3.2. Características do adxectivo e graos.

B3.2. Recoñecer as características do adxectivo e os seus graos.

B3.2.1. Coñece as características do adxectivo e os seus graos.

B3.3. O verbo: definición.

B3.3. Recoñecer e expresar accións ou estados.

B3.3.1. Recoñece nun texto palabras que expresan accións ou estados.

B3.4. Normas básicas ortográficas. Signos de puntuación. A sílaba: sílaba tónica e átona. Ditongos e hiatos.

B3.4. Aplicar os coñecementos gramáticos básicos sobre a estrutura da lingua: as regras de ortografía.

B3.4.1. Aplica as regras básicas de ortografía: maiúsculas, punto, coma.

B3.4.2. Clasifica palabras polo número de sílabas.

B3.4.3. Discrimina sílaba tónica e sílaba(s) átona(s).

B3.4.4. Identifica ditongos e hiatos.

B3.5. Acentuación gráfica de palabras agudas, graves e esdrúxulas.

B3.5. Coñecer e respectar as normas de acentuación gráfica das palabras.

B3.5.1. Aplica as normas de acentuación e clasifica as palabras dun texto.

B3.5.2. Aplica as normas de uso do til nos seus textos escritos.

B3.6. Regras ortográficas de uso do B e do H.

B3.6. Aplicar as regras ortográficas de uso do B e do H.

B3.6.1. Aplica as normas ortográficas de uso do B e do H.

B3.7. O dígrafo NH en lingua galega.

B3.7. Recoñecer e utilizar o dígrafo NH en textos escritos en lingua galega.

B3.7.1. Recoñece e utiliza o dígrafo NH en textos escritos en lingua galega.

B3.8. Ortografía: uso dos signos de entoación e interrogación en lingua galega e en lingua castelá.

B3.8. Utilizar os signos de entoación e interrogación seguindo as normas ortográficas do lingua galega e da lingua castelá.

B3.8.1. Utiliza os signos de entoación e interrogación seguindo as normas ortográficas da lingua galega e da lingua castelá.

B3.9. Realización de ditados.

B3.9. Aplicar correctamente os signos de puntuación, as regras de acentuación e ortográficas propias do módulo en textos ditados.

B3.9.1. Reproduce textos ditados con corrección.

B3.10. Prefixos e sufixos máis usuais. – Prefixos (in-, hiper-, hipo-, super-, bi-, bio-, des-, sub-...)

– Sufixos (-iño, -echo, -ón, -ísimo, -ble, -ción, -azo…).

B3.10. Recoñecer palabras en que interveñen os prefixos e os sufixos estudados no módulo.

B3.10.1. Recoñece nas palabras dun texto prefixos e sufixos.

B3.11. O abecedario e a orde alfabética. Diferenzas entre o alfabeto da lingua galega e da lingua castelá. O nome das letras en lingua galega.

B3.11. Recoñecer o alfabeto e iniciarse na orde alfabética en lingua galega e en lingua castelá.

B3.11.1. Recoñece o alfabeto e iníciase na orde alfabética.

B3.11.2. Establece diferenzas entre o alfabeto en lingua galega e en lingua castelá.

B3.11.3. Expresa o nome das letras en lingua galega e en lingua castelá.

B3.11.4. Valora a importancia do dominio da orde alfabética para manexar con facilidade o dicionario ou unha guía que requira o seu uso.

e

g

B3.12. Iniciación no uso do dicionario.

B3.12. Iniciarse na consulta do dicionario en diferentes soportes e sistematizar a adquisición de vocabulario.

B3.12.1. Iníciase no uso autónomo do dicionario en diferentes soportes para resolver dúbidas de significado.

CCL

e

f

g

B3.13. Valoración da lectura e da escritura en calquera lingua como fontes de pracer, diversión e coñecemento.

B3.13. Mostrar interese e gusto pola lectura en distintas linguas.

B3.13.1. Le por propia iniciativa diferentes tipos de textos en distintas linguas.

CCL

CD

CAA

B3.13.2. Expresa o gusto pola lectura como fonte de lecer.

CCL

B3.13.3. Explica, de xeito sinxelo, as súas preferencias lectoras.

e

g

i

B3.14. Valoración do uso da biblioteca como fonte de información e lecer, e das normas que rexen a súa utilización.

B3.14. Usa a biblioteca para localizar libros axeitados aos seus intereses.

B3.14.1. Consulta na biblioteca de diferentes fontes bibliográficas e textos en soporte informático para obter información sobre libros do seu interese.

CCL

CD

CAA

e

f

i

B3.15. Valoración da informática como un instrumento útil ao servizo da información e da comunicación.

B3.15. Utilizar programas e aplicacións educativas dixitais para realizar tarefas e avanzar na aprendizaxe.

B3.15.1. Utiliza diversas aplicacións e recursos informáticos para obter información.

b

f

g

i

B3.16. Iniciación no uso do ordenador para outras funcións: acceso á internet, correo electrónico e redes sociais.

B3.16. Utilizar as novas tecnoloxías para informarse e comunicarse.

B3.16.1. Utiliza as tecnoloxías da información para obter fontes de información variadas, adoptando un punto de vista crítico e persoal.

B3.16.2. Crea contidos que lle serven para comunicarse, participar e colaborar na sociedade a través dos medios dixitais: correo electrónico, redes sociais etc.

CCL

CSC

CD

B3.16.3. Usa eficazmente as novas tecnoloxías mediante o emprego dunha linguaxe textual básica.

CCL

CD

CAA

Bloque 4: Lingua estranxeira

g

B4.1. Realización de preguntas e respostas sinxelas sobre aspectos persoais (nome, idade, estado).

B4.1. Preguntar e responder sobre aspectos persoais dun mesmo e dos demais.

B4.1.1. Pregunta e responde sobre aspectos persoais dun mesmo e dos demais.

CCL

B4.2. Utilizar expresións de relación social: saudar, despedirse e agradecer.

B4.2. Recoñecer e utilizar fórmulas básicas de relación social, adecuándose aos diferentes contextos formais e non formais.

B4.2.1. Diferencia saúdos de despedidas e o uso de fórmulas de cortesía (hello, goodbye, thank you).

B4.3. Preguntas e respostas sobre o nome, as cores, o número de teléfono, a hora, os animais, a comida favorita (What’s…?) e sobre os obxectos (What is it…? It’s…, This is a…).

B4.3. Preguntar e responder sobre o nome, as cores, o número de teléfono, a hora, os animais, a comida e os obxectos.

B4.3.1. Pregunta e responde sobre o nome, as cores, o número de teléfono, a hora, os animais, a comida e os obxectos.

B4.4. Iniciación ao proceso de asociación global de grafía, pronunciación e significado a partir de modelos escritos que representan expresións orais coñecidas.

B4.4. Relacionar os códigos oral e escrito co significado.

B4.4.1. Relaciona os códigos oral e escrito co significado a partir de modelos escritos que representan expresións orais coñecidas.

B4.5. Uso axeitado dos sons propios da lingua estranxeira: pronuncia de palabras e frases cotiás de forma comprensible.

B4.5. Utilizar axeitadamente os sons da lingua estranxeira.

B4.5.1. Pronuncia palabras e frases cotiás da lingua estranxeira de forma comprensible.

B4.6. Lectura en voz alta textos sinxelos e previamente traballados de forma oral, con entoación e pronunciación comprensibles.

B4.6. Ler en voz alta textos moi elementais, con entoación e pronunciación comprensibles.

B4.6.1. Le en voz alta textos moi breves, moi elementais e previamente traballados de forma oral, con entoación e pronuncia comprensibles.

B4.7. Uso de signos de puntuación básicos (interrogación, exclamación).

B4.7. Usar axeitadamente os signos de exclamación e interrogación en inglés.

B4.7.1. Usa con corrección os signos de exclamación e interrogación en frases sinxelas.

B4.8. O grupo nominal: posición do adxectivo e uso dalgúns determinantes (the, this, a).

B4.8. Localizar acertadamente a posición do adxectivo dentro do grupo nominal e usar con corrección os determinantes.

B4.8.1. Localiza a posición do adxectivo dentro do grupo nominal.

B4.8.2. Utiliza o determinante artigo (the), demostrativo (this) e indefinido (a).

B4.9. Escoita, comprensión e uso do vocabulario básico sobre as cores, os animais, a comida e a bebida, a familia. Usa axeitadamente o grupo nominal.

B4.9. Escoitar, comprender e usar mediante rutinas vocabulario básico sobre cores, animais, comida e bebida e a familia usando axeitadamente o grupo nominal.

B4.9.1. Escoita e comprende palabras e frases simples en textos moi sinxelos relacionadas cos temas traballados previamente de forma oral.

B4.9.2. Domina progresivamente aspectos fonéticos, do ritmo, da acentuación e da entoación da lingua estranxeira para a produción de textos orais.

B4.9.3. Escribe frases sinxelas, organizadas con coherencia na súa secuencia e con léxico relacionado co tema da escritura.

B4.10. A cantidade: os números ata o 10.

B4.10. Manexar os números cardinais ata o 10.

B4.10.1. Utiliza os números en diferentes situacións comunicativas.

B4.11. Utilización de recursos expresivos non lingüísticos, xestos, posturas, expresións faciais, contacto visual.

B4.11. Compensar as carencias lingüísticas mediante procedementos non verbais.

B4.11.1. Emprega a linguaxe xestual como medio de compensación nas producións orais propias.

CCL

CSC

b

f

n

B4.12. Valoración do inglés como principal lingua compartida no mundo.

B4.12. Recoñecer a importancia do inglés como a principal lingua compartida no mundo.

B4.12.1. Recoñece e valora o inglés como a principal lingua compartida a nivel internacional.

CCL

CCEC

B4.12.2. Manexa construcións elementais adecuándose ás normas sociolingüísticas anglosaxoas.

CCL

CAA

CSC

CCEC

g

n

B4.13. Interese e gusto por participar en situacións de comunicación oral en inglés en que se expresen necesidades de comunicación inmediatas.

B4.13. Participar en situacións de comunicación oral en inglés sendo quen de expresar necesidades de comunicación inmediatas.

B4.13.1. Amosa unha actitude positiva cara á aprendizaxe dunha lingua estranxeira e a súa cultura.

CCL

CAA

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. NIVEL II

MÓDULO 2: O TRABALLO

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque I: Comunicación oral

b

g

i

B1.1. Lectura e comentario de noticias de prensa en papel ou na rede. Comentario de programas de radio e televisión.

B1.1. Utilizar os distintos medios de comunicación e a rede como fonte de información.

B1.1.1. Fai uso dos medios de comunicación escritos para informarse.

CCL

CAA

CSC

B1.1.2. Comenta e adopta unha actitude crítica ante as noticias publicadas.

CCL

CAA

e

f

g

B1.2. Dedución das palabras evidentes polo contexto. Interese pola ampliación de vocabulario.

B1.2. Formular hipóteses sobre o significado de palabras evidentes a partir do seu contexto de uso.

B1.2.1. Identifica polo contexto o significado de distintas palabras.

B1.2.2. Interésase pola ampliación de vocabulario.

CCL

f

g

i

B1.3. Uso dos medios de comunicación para localizar e interpretar axeitadamente informacións relacionadas co mundo do traballo.

B1.3. Usar os medios de comunicación para a busca de informacións relacionadas co mundo do traballo.

B1.3.1. Usa os medios de comunicación para a busca de informacións relacionadas co mundo do traballo.

CCL

CAA

CSIEE

f

g

B1.4. Comprensión de textos orais de diversa tipoloxía: atendendo á forma da mensaxe e á súa intención comunicativa.

B1.4. Recoñecer o tema e as ideas principais dos textos orais, e identificar ideas.

B1.4.1. Comprende de forma global a información xeral de textos orais de uso habitual, e identifica o tema e selecciona as ideas principais.

CCL

CAA

B1.4.2. Responde preguntas correspondentes á comprensión interpretativa.

CCL

e

f

g

B1.5. Produción de textos orais de diversa tipoloxía segundo o seu formato e intención comunicativa.

B1.5. Producir textos orais breves e sinxelos dos xéneros máis habituais imitando modelos e adecuados ao seu nivel.

B1.5.1. Produce, imitando modelos, textos orais breves e sinxelos atendendo á forma da mensaxe e á súa intención comunicativa.

CCL

CAA

CSIEE

f

g

h

B1.6. Participación reflexiva en conversas, diálogos e debates sobre temas de xeito construtivo, respectando as normas que fan posible a comunicación en grupo.

B1.6. Participar en situacións de comunicación, dirixidas ou espontáneas, respectando as normas da comunicación: quenda de palabra, escoita atenta e incorporación ás intervencións dos demais interlocutores.

B1.6.1. Aplica as normas sociocomunicativas: escoita activa, espera de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlocutora e ás normas básicas de cortesía.

CCL

CAA

CSC

d

g

h

B1.7. Recitado de textos poéticos breves e de ditos, refráns e outras locucións populares.

B1.7. Reproducir oralmente textos orais de diversa tipoloxía.

B1.7.1. Conta e recita textos poéticos breves e ditos, refráns e outras locucións populares.

CCL

CSC

f

g

h

i

B1.8. Valoración da importancia da linguaxe oral e escrita como instrumento para satisfacer as necesidades de comunicación, especialmente en todo o relacionado cos medios de comunicación.

B1.8. Utilizar de xeito efectivo a linguaxe oral: escoitar, recoller datos, preguntar.

B1.8.1. Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoitar, recoller datos, preguntar.

CCL

CAA

CSC

CSIEE

b

f

B1.9. Actitude crítica ante as mensaxes procedentes dos medios de comunicación social e da publicidade, mostrando especial sensibilidade ante os que supoñan algún tipo de discriminación sexual, social ou racial.

B1.9. Valorar criticamente a influencia que exercen sobre a sociedade os medios de comunicación: televisión, radio, prensa, internet.

B1.9.1. Valora os medios de comunicación social como instrumento de aprendizaxe e de acceso a informacións e experiencias doutras persoas.

CCL

CAA

CSC

B1.9.2. Valora criticamente a influencia que exercen sobre a sociedade os medios de comunicación: televisión, radio, prensa, internet.

CCL

CAA

b

B1.10. Actitude crítica e de rexeitamento ante calquera manifestación artística que denote discriminación racial, cultural, de xénero ou social.

B1.10. Recoñecer en producións orais e escritas temas e usos da lingua que denoten discriminación racial, cultural, de xénero ou social e procurar evitalos nos textos propios.

B1.10.1. Manifesta sensibilidade ante as mensaxes que supoñan algún tipo de discriminación racial, cultural, de xénero ou social.

CCL

CSC

Bloque 2: Comunicación escrita

f

g

B2.1. Diversidade de textos: prácticos (receitas, prospectos, instrucións, etiquetas, recibos, anuncios por palabras, ofertas de emprego, correos electrónicos, mensaxes de texto...), literarios etc.

B2.1. Recoñecer diferentes tipos de textos escritos atendendo ao seu formato e intencionalidade comunicativa.

B2.1.1. Recoñece textos sinxelos en diferentes soportes.

CCL

CD

CAA

B2.2. Lectura fluída en silencio e voz alta de textos sinxelos, empregando a pronuncia, entoación e ritmo adecuados.

B2.2. Ler en silencio e en voz alta con expresividade de diferentes clases de textos.

B2.2.1. Le en silencio e en voz alta, sen dificultade e con certa expresividade, diferentes tipos de textos apropiados.

CCL

CAA

B2.3. Comprensión de textos escritos sinxelos de distinto tipo: poemas, refráns, fragmentos literarios.

B2.3. Comprender distintos tipos de textos e utilizando a lectura como medio para ampliar o vocabulario.

B2.3.1. Identifica o tema dun texto sinxelo.

B2.3.2. Sinala as ideas fundamentais nun texto.

B2.3.3. Distingue, de forma xeral, entre as diversas tipoloxías textuais en textos.

B2.4. Lectura e interpretación de símbolos, imaxes, gráficos e cadros sinópticos sinxelos e usuais (sinais de tráfico, planos...).

B2.4. Ler e interpretar información simbólica, visual e gráfica usual.

B2.4.1. Le e interpreta información simbólica, visual e gráfica usual.

B2.4.2. Interpreta esquemas de chave, números, mapas conceptuais sinxelos.

B2.4.3. Elabora organizadamente esquemas e cadros sinópticos a partir de datos seleccionados procedentes de diferentes textos.

f

g

h

B2.5. Utilización de estratexias para a comprensión lectora de textos: consideración do título, identificación de palabras clave, anticipación de hipótese de significado polo contexto, recoñecemento básico da tipoloxía textual, uso do dicionario.

B2.5. Utilizar estratexias elementais para a comprensión lectora de textos sinxelos de diversa tipoloxía.

B2.5.1. Identifica as palabras clave dun texto.

B2.5.2. Activa coñecementos previos para comprender un texto.

B2.5.3. Formula hipóteses sobre o contido do texto a partir do título.

B2.5.4. Utiliza o dicionario.

f

g

B2.6. Produción de instrucións, descricións, explicacións, anécdotas sinxelas, correos electrónicos, mensaxes de texto, presentando de forma organizada os feitos, as ideas ou vivencias de acordo coa estrutura textual correspondente e empregando procedementos de cohesión e coherencia.

B2.6. Producir textos de distinta tipoloxía con cohesión e coherencia.

B2.6.1. Elabora textos escritos de diversa tipoloxía: instrucións, descricións, explicacións, anécdotas, utilizando elementos de cohesión e coherencia básicos.

CCL

CD

CAA

B2.6.2. Respecta as normas gramaticais e ortográficas básicas propias do módulo.

CCL

B2.7. Interpretación e formalización de impresos, cuestionarios e formularios sinxelos relacionados coa vida cotiá da persoa adulta (DNI, impreso de carta certificada ou de matrícula, documento da Seguridade Social, solicitude de emprego, reclamacións...)

B2.7. Interpretar e cubrir impresos, fichas e documentos sinxelos habituais na vida da persoa adulta.

B2.7.1. Adquire hábitos útiles para a realización de trámites burocráticos.

CCL

CAA

CSIEE

e

f

g

B2.8. Normas e estratexias para a produción de textos: planificación (función, destinatario, xeración de ideas, estrutura). Textualización con secuencia lineal. Revisión e mellora do texto.

B2.8. Aplicar, con axuda, todas as fases do proceso de escritura na produción de textos escritos de distinta índole: planificación, textualización, revisión e reescritura.

B2.8.1. Emprega, seguindo modelos, estratexias de planificación, textualización e revisión do texto.

CCL

CD

CAA

f

g

i

B2.9. Uso das tecnoloxías da información e a comunicación para a localización, selección, interpretación e organización da información.

B2.9. Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación de modo eficiente e responsable para a procura e tratamento da información.

B2.9.1. Utiliza os medios informáticos para obter información.

B2.9.2. Interpreta a información e fai un resumo dela.

CCL

CAA

Bloque 3: Coñecemento e reflexión sobre a lingua

g

B3.1. Os pronomes persoais. Outros pronomes usuais.

B3.1. Recoñecemento do pronome e explicación reflexiva do seu uso en situacións concretas de comunicación.

B3.1.1. Substitúe un substantivo por un pronome.

CCL

B3.2. O verbo: variacións de persoa, número e tempo.

B3.2. Recoñecer as variacións nos verbos en situacións concretas de comunicación: persoa, número e tempo.

B3.2.1. Recoñece variacións verbais: persoa, número e tempo.

B3.3. Palabras invariables: a preposición e o adverbio.

B3.3. Recoñecemento de clases de palabras e explicación reflexiva do seu uso en situacións concretas de comunicación (preposición, adverbio).

B3.3.1. Identifica as preposicións e as diferentes clases de adverbios.

B3.4. As contraccións en lingua galega.

B3.4. Recoñecer e usar axeitadamente as contraccións.

B3.4.1. Identifica contraccións nun texto, analizando a súa composición.

B3.4.2. Utiliza as diferentes clases de palabras para elaborar o discurso.

CCL

CAA

B3.5. Signos de puntuación: os dous puntos, puntos suspensivos, parénteses.

B3.5. Usar correctamente os signos de puntuación estudados no módulo.

B3.5.1. Aplica con corrección os signos de puntuación estudados no módulo en textos que o requiran.

CCL

B3.6. Regras ortográficas de uso do V. Palabras con V en lingua galega e lingua castelá.

B3.6. Aplicar as normas ortográficas do uso do V.

B3.6.1. Aplica as normas ortográficas do uso do V.

B3.6.2. Distingue palabras que en lingua galega levan a grafía V e en lingua castelá levan a grafía B.

B3.7. Ortografía do G e do J en lingua castelá.

B3.7. Coñecer as regras de ortografía do G e do J en lingua castelá.

B3.7.1. Coñece e aplica as normas de ortografía do G e do J en lingua castelá.

B3.8. O X: diferenzas de uso entre a lingua galega e a lingua castelá.

B3.8 Discriminar o uso dos fonemas representados pola grafía X en lingua galega e en lingua castelá.

B3.8.1. Distingue a pronunciación dos fonemas representados pola grafía X en lingua galega e en lingua castelá e aplícaa na escritura de textos.

B3.9. Realización de ditados.

B3.9. Aplicar correctamente os signos de puntuación, as regras de acentuación e ortográficas propias do módulo en textos ditados.

B3.9.1. Reproduce textos ditados con corrección aplicando as regras ortográficas estudadas no módulo.

e

f

g

i

B3.10. Consulta do dicionario en diferentes soportes para resolver dúbidas de significado ou de ortografía e dúbidas gramaticais.

B3.10. Sistematizar a adquisición de vocabulario a través dos textos e resolver dúbidas ortográficas e gramaticais.

B3.10.1. Coñece a estrutura do dicionario e o seu uso en distintos soportes para buscar o significado de diferentes tipos palabras.

B3.10.2. Selecciona a acepción correcta segundo o contexto de entre as varias que lle ofrece o dicionario.

B3.10.3. Resolve dúbidas ortográficas e gramaticais.

g

B3.11. Léxico: as siglas máis comúns (institucións nacionais e internacionais, partidos políticos, sindicatos, servizos..)

B3.11. Identificar as siglas máis comúns.

B3.11.1. Identifica as siglas máis comúns que aparecen nos medios de comunicación.

B3.12. Recursos derivativos: prefixos (des-, ex-, re-, vice-, contra-...) e sufixos (-ite, -ble, -bilidade, -ería, -aría).

B3.12. Recoñecer palabras nas que interveñen os prefixos e os sufixos.

B3.12.1. Recoñece nas palabras dun texto prefixos e sufixos.

B3.12.2. Crea palabras derivadas de outras evidentes.

B3.13. Palabras compostas (radiotelevisión, audiovisual, radiotelégrafo,...)

B3.13. Recoñecer en textos as palabras compostas.

B3.13.1. Recoñece en textos as palabras compostas.

B3.14. Comprensión e uso do vocabulario habitual necesario para comunicarse na vida cotiá: sinónimos e antónimos.

B3.14. Sistematizar a adquisición de vocabulario mediante o uso de sinónimos e antónimos.

B3.14.1. Relaciona sinónimos e antónimos en parellas de palabras significativas.

B3.14.2. Establece comparacións entre distintos elementos.

f

g

i

B3.15. Uso dalgunhas técnicas sinxelas para buscar e expresar a información necesaria: notas, listas, subliñados, resumos sinxelos.

B3.15. Utilizar notas, listas, guións, resumos etc. para a organización das tarefas da vida diaria.

B3.15.1. Expresa a información necesaria para a organización das tarefas diarias.

CCL

CAA

f

g

h

B3.16. Lectura guiada, comprensión e interpretación de textos literarios significativos.

B3.16. Iniciar a lectura guiada de textos literarios narrativos, líricos e dramáticos.

B3.16.Inicia a lectura guiada de textos narrativos sinxelos de tradición oral, adaptacións de obras clásicas e literatura actual.

CCL

CAA

CCEC

B3.17. Dramatización e lectura dramatizada de textos literarios.

B3.17. Participar con interese en dramatizacións de sinxelos textos literarios.

B3.17.1. Realiza dramatizacións de textos literarios individualmente e en grupo.

CCL

CAA

CSC

CCEC

b

e

h

B3.18. Adquisición dos recursos persoais propios dunha persoa lectora activa, desenvolvendo a capacidade crítica.

B3.18. Ler por propia iniciativa textos de tipoloxía diversa e adoptar unha actitude crítica.

B3.18.1. Programa tempos de lecer para a lectura de diferentes textos en función dos seus gustos.

CCL

CAA

CCEC

g

h

B3.19. Valoración dos textos literarios como vehículo de comunicación, como fonte de coñecemento doutros mundos, épocas e culturas e como recurso de gozo persoal.

B3.19. Apreciar o valor dos textos literarios sinxelos e utilizar a lectura como fonte de gozo e información.

B3.19.1. Identifica sinxelos textos literarios de diferentes xéneros.

CCL

CCEC

B3.19.2. Distingue algúns recursos retóricos e métricos básicos propios dos poemas.

n

B3.20. Valoración da diversidade da lingua en Galicia.

B3.20. Entender a diversidade lingüística de Galicia e desenvolver unha actitude de interese.

B3.20.1. Mostra unha actitude positiva cara á realidade plurilingüe e cultural da súa contorna.

B3.20.2. Desenvolve unha actitude de interese e respecto.

B3.21. Interese e respecto pola diversidade lingüística e cultural de España.

B3.21. Valorar a variedade lingüística de España e do español como fonte de enriquecemento cultural.

B3.21.1. Valora a variedade lingüística de España e do español como fonte de enriquecemento cultural.

CCL

CSC

CCEC

Bloque 4: Lingua estranxeira

g

B4.1. Realización de preguntas e respostas sinxelas sobre aspectos persoais (nome, idade, estado, orixe).

B4.1. Preguntar e responder sobre aspectos persoais dun mesmo e dos demais.

B4.1.1. Pregunta e responde sobre aspectos persoais dun mesmo e dos demais.

CCL

CSC

B4.2. Utilización de expresións de relación social e cortesía: saudar, despedirse, agradecer.

B4.2. Utilizar expresións de relación social e cortesía.

B4.2.1. Utiliza as rutinas de saúdo e despedidas e diríxese aos demais utilizando as fórmulas de cortesía básicas (hello, goodbye, see you, thank you...).

B4.3. Captación do sentido global de mensaxes orais breves e sinxelas, con estruturas simples e léxico moi frecuente, e identificación dalgúns elementos específicos do discurso.

B4.3. Captar o sentido global de mensaxes orais breves e sinxelas, con estruturas simples e léxico moi frecuente, sendo quen de identificar elementos específicos do discurso.

B4.3.1. Capta o sentido global de discursos lentos, con estruturas coñecidas e léxico de uso cotián, articulados con coidado e coas suficientes pausas orais para asimilar o significado.

CCL

CSC

CAA

B4.4. Lectura en voz alta de textos moi breves, moi elementais e previamente traballados de forma oral, con entoación e pronunciación comprensibles.

B4.4. Ler en voz alta textos moi breves, moi elementais e previamente traballados de forma oral, con entoación e pronunciación comprensibles.

B4.4.1. Le en voz alta textos moi breves, moi elementais e previamente traballados de forma oral, con entoación e pronunciación comprensibles.

CCL

CSC

B4.5. Escoita, comprensión e uso do vocabulario básico sobre a casa, as accións máis frecuentes e o transporte.

B4.5. Escoitar, comprender e usar o vocabulario básico sobre a casa, as accións máis frecuentes e o transporte.

B4.5.1. Escoita e comprende palabras e frases simples en textos moi sinxelos relacionadas cos temas traballados previamente de forma oral.

B4.5.2. Domina progresivamente aspectos fonéticos, do ritmo, da acentuación e da entoación da lingua estranxeira para a produción de textos orais.

B4.5.3. Escribe frases sinxelas, organizadas con coherencia na súa secuencia e con léxico relacionado co tema proposto como redacción.

CCL

B4.6. Expresión do permiso, a axuda, a habilidade e a prohibición (can) en forma afirmativa, negativa e interrogativa.

B4.6. Expresar o permiso, a axuda, a habilidade e a prohibición en forma afirmativa, negativa e interrogativa.

B4.6.1. Expresa e identifica o permiso, a axuda, a habilidade e a prohibición en forma afirmativa, negativa e interrogativa.

CCL

CSC

B4.7. Expresión do gusto (like, love), a existencia (there is/are), a calidade (very +), o espazo (in, on, under) e o modo (how, fine, well, slowly).

B4.7. Expresar o gusto en forma afirmativa, negativa e interrogativa; identificar a existencia e a calidade; entender, identificar e manexar léxico básico referido a conceptos espaciais; identificar e expresar o modo.

B4.7.1. Enuncia frases sobre o que lle gusta e o que non lle gusta en forma afirmativa e negativa.

B4.7.2. Pregunta sobre os gustos dos demais (Do you like…?) con resposta afirmativa ou negativa.

B4.7.3. Expresa e identifica a existencia.

B4.7.4. Expresa a calidade.

B4.7.5. Expresa e identifica a localización no espazo de persoas e obxectos.

B4.7.6. Expresa e identifica o modo.

B4.8. A cantidade: os números ata o 20.

B4.8. Manexar os números cardinais ata o 20.

B4.8.1. Utilizar os números en distintas situacións comunicativas.

CCL

B4.9. O verbo: forma afirmativa, negativa e interrogativa. Observación e respecto das regularidades verbais.

B4.9. Conxugar o tempo presente de verbos usuais en forma afirmativa, negativa e interrogativa respectando as regularidades verbais.

B4.9.1. Conxuga o tempo presente de verbos habituais en forma afirmativa, negativa e interrogativa respectando as regularidades verbais.

CCL

CSC

B4.10. Afirmacións, preguntas e respostas afirmativas e negativas sobre a posesión (I’ve got, Have you got?)

B4.10. Realizar afirmacións, preguntas e respostas afirmativas e negativas sobre a posesión.

B4.10.1. Realiza afirmacións, preguntas e respostas afirmativas e negativas sobre a posesión.

f

g

i

B4.11. Iniciación no uso de programas informáticos para reproducir mensaxes escritas moi sinxelas.

B4.11. Iniciarse no uso dun procesador de texto para a elaboración de producións escritas diversas.

B4.11.1. Manexa un procesador de texto para a elaboración de producións escritas de diversa tipoloxía textual.

CCL

CD

CAA

e

f

g

B4.12. Desenvolvemento de estratexias para a ampliación de vocabulario: confección de carteis para identificar os obxectos e os espazos da aula, calendario, normas etc.

B4.12. Desenvolver estratexias para a adquisición de vocabulario.

B4.12.1. Amplía o vocabulario mediante o desenvolvemento de diversas actividades.

CCL

CAA

d

f

g

n

B4.13. Achegamento a aspectos culturais a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas.

B4.13. Aproximarse a aspectos culturais anglosaxóns a través de producións audiovisuais e manifestacións artísticas.

B4.13.1. Amosa curiosidade por aprender a lingua estranxeira e a súa cultura.

CCL

CSC

CCEC

B4.13.2. Identifica aspectos básicos da vida cotiá dos países onde se fala a lingua estranxeira (horarios, comidas, festas…).

CCL

CSC

B4.13.3. Visualiza producións audiovisuais con subtítulos.

CCL

CAA

CD

CCEC

B4.14.4. Entende o sentido xeral da letra dunha canción en inglés con axuda dun modelo e/ou palabras clave.

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. NIVEL II

MÓDULO 3: A VIDA EN COMUNIDADE

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Comunicación oral

f

g

B1.1. Comprensión de textos sinxelos nos medios de comunicación, resumindo oralmente as ideas principais e analizando aspectos sinxelos propios de cada un deles (estrutura, vocabulario etc.).

B1.1. Recoñecer o tema e as ideas principais dos textos orais e analizar aspectos sinxelos.

B1.1.1. Comprende de forma global a información xeral de textos orais de uso habitual.

CCL

CAA

CSC

B1.1.2. Identifica o tema e selecciona as ideas principais.

CCL

CAA

B1.1.3. Interpreta o sentido dos elementos básicos do texto necesarios para a comprensión global (léxico, locucións).

CCL

CAA

f

g

i

B1.2. Uso de diferentes fontes de información de uso habitual, incluídos os medios de comunicación.

B1.2. Usar fontes de información de uso habitual, incluídos os medios de comunicación.

B1.2.1. Utiliza a información recollida para levar a cabo diversas actividades en situación de aprendizaxe individual ou colectiva.

CCL

CAA

CSC

CSIEE

B1.3. Tipos de textos dos medios de comunicación: noticias, artigos, entrevistas, documentais, anuncios publicitarios.

B1.3. Identificar a estrutura organizativa de diferentes tipos de textos dos medios de comunicación, interpretando a súa intención e significado.

B1.3.1. Utiliza os medios de comunicación para a localización, selección, interpretación e organización da información.

CCL

CAA

CSIEE

B1.4. Medios de comunicación: noticia e opinión.

B1.4. Diferenciar noticia e opinión nos medios de comunicación.

B1.4.1. Comprende textos xornalísticos e identifica a súa intención comunicativa.

CCL

CAA

CSC

B1.5. Recoñecemento no xornal das diferentes seccións que o integran.

B1.5. Recoñecer as diferentes seccións que compoñen un xornal.

B1.5.1. Diferencia entre información e opinión nos medios de comunicación.

B1.5.2. Comprende textos xornalísticos, identificando a súa intención comunicativa.

f

g

B1.6. Produción de textos orais de diversa tipoloxía segundo o seu formato e intención comunicativa.

B1.6. Producir textos orais breves e sinxelos dos xéneros máis habituais imitando modelos.

B1.6.1. Elabora, imitando modelos, textos orais breves e sinxelos atendendo á forma da mensaxe e a súa intención comunicativa.

CCL

CAA

CSIEE

B1.6.2. Utiliza o vocabulario axeitado.

CCL

B1.7. Estratexias e normas para o intercambio comunicativo: participación; exposición clara; organización do discurso; escoita; respecto á quenda de palabra; papel da persoa moderadora; entoación adecuada; respecto polos sentimentos, experiencias, ideas, opinións e coñecementos das outras persoas.

B1.7. Participar en situacións de comunicación, dirixidas ou espontáneas, respectando as normas da comunicación: quenda de palabra, organizar o discurso, escoitar e incorporar as intervencións das demais persoas.

B1.7.1. Transmite as ideas con claridade, coherencia e corrección.

CCL

CAA

B1.7.2. Escoita atentamente as intervencións das demais persoas e segue as estratexias e normas para o intercambio comunicativo mostrando respecto e consideración polas ideas, sentimentos e emocións dos e das demais

CCL

CAA

CSC

d

g

B1.8. Valoración dos elementos culturais e tradicionais da comunidade que se transmiten nos textos orais: poemas, cancións, contos, refráns, adiviñas.

B1.8. Recoñecer e valorar os elementos culturais da tradición oral.

B1.8.1. Recoñece e valora positivamente elementos culturais tradicionais transmitidos por vía oral.

CCL

CCEC

Bloque 2: Comunicación escrita

g

B2.1. Lectura en voz alta de distintos tipos de textos.

B2.1. Ler en voz alta diferentes textos, con fluidez e entoación adecuadas.

B2.1.1. Le en voz alta, con precisión, diferentes tipos de textos con velocidade, fluidez e entoación adecuadas.

CCL

B2.2. Lectura, en silencio, e comprensión de distintos tipos de textos, deducindo o significado de palabras e expresións coa axuda do contexto.

B2.2. Ler en silencio diferentes textos valorando a comprensión e a dedución do significado das palabras.

B2.2.1. Le en silencio coa velocidade adecuada textos de diferente complexidade valorando a comprensión.

B2.2.2. Deduce o significado de palabras e expresións con axuda do contexto.

CCL

CAA

B2.2.3. Realiza inferencias e formula hipóteses.

f

g

i

B2.3. Subliñado e resumo da información relevante dun texto.

B2.3. Resumir un texto lido reflectindo a estrutura e destacando as ideas principais e secundarias nos distintos tipos de textos.

B2.3.1. Realiza lecturas en silencio resumindo con brevidade os textos lidos, reflectindo a estrutura e destacando as ideas principais e secundarias nos distintos tipos de textos.

f

g

B2.4. Elaboración dun esquema dun texto narrativo.

B2.4. Esquematizar un texto narrativo.

B2.4.1. Elabora esquemas a partir dun texto expositivo.

B2.5. Desenvolvemento dun tema a partir dun esquema ou dun enunciado.

B2.5. Desenvolver un tema a partir dun esquema ou dun enunciado.

B2.5.1. Desenvolve un tema a partir dun esquema ou dun enunciado.

f

g

h

B2.6. Ser quen de producir textos persoais con intención literaria, valorando o sentido estético e a creatividade.

B2.6. Reproducir a partir de modelos dados textos literarios moi sinxelos, en prosa ou en verso, con sentido estético e creatividade.

B2.6.1. Crea, con axuda, textos literarios moi sinxelos a partir de pautas ou modelos dados.

CCL

CAA

CSIEE

CCEC

f

g

B2.7. Recoñecemento da importancia que ten a redacción e presentación adecuada dos textos escritos (organización das ideas, vocabulario adecuado, recursos tipográficos...).

B2.7. Producir textos atendendo á súa cohesión interna e respectando as normas ortográficas e gramaticais.

B2.7.1. Escribe textos usando o rexistro adecuado, organizando as ideas con claridade, enlazando enunciados en secuencias lineais cohesivas e respectando as normas gramaticais e ortográficas.

CCL

CD

B2.8. Aprecio pola calidade dos textos propios e alleos, recoñecendo a importancia da súa adecuación e corrección, e respecto polas normas ortográficas.

B2.8. Valorar a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

B2.8.1. Aprecia a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

CCL

CSC

f

g

i

B2.9. Uso da biblioteca para a procura de información e utilización dela como fonte de aprendizaxe.

B2.9. Utilizar textos científicos en diferentes soportes para seleccionar e recoller información, ampliar coñecementos e aplicalos en traballos persoais.

B2.9.1. Consulta diferentes fontes bibliográficas e textos de soporte informático para obter datos e información para realizar traballos individuais ou en grupo.

CCL

CD

CAA

f

g

h

B2.10. Valoración da lingua escrita como medio de información e transmisión de cultura e como instrumento para planificar e realizar tarefas concretas.

B2.10. Utilizar a linguaxe escrita para interpretar fenómenos e problemas diversos en contextos cada vez máis diversificados, para elaborar respostas, tomar decisións e resolver conflitos, así como para relacionarse con outras persoas e grupos.

B2.10.1. Utiliza a lingua escrita como medio de información e transmisión de cultura.

CCL

CAA

B2.10.2. Desenvólvese dun modo positivo para si mesmo e para os demais na súa vida cotiá coa axuda da linguaxe.

CCL

CSC

B2.10.3. Utiliza a lingua escrita como instrumento para planificar e realizar tarefas concretas.

CCL

CAA

CSIEE

B2.10.4. Desenvolve plans e proxectos desde a iniciativa persoal utilizando a linguaxe para elaboralos.

Bloque 3: Coñecemento e reflexión sobre a lingua

g

B3.1. O verbo: conxugación dos principais verbos regulares e irregulares.

B3.1. Conxugar os principais verbos regulares e irregulares en todas as súas formas e modos.

B3.1.1. Utiliza con corrección os tempos simples e compostos nas formas persoais e non persoais do modo indicativo e subxuntivo de todos os verbos ao producir textos orais e escritos.

CCL

B3.2. A oración simple e os elementos necesarios para formala: suxeito e predicado.

B3.2. Identificar suxeito e predicado na oración simple.

B3.2.1. Identifica o suxeito/grupo nominal e predicado na oración simple.

B3.2.2. Identifica as oracións como unidades de significado completo.

B3.3. A estrutura do suxeito e do predicado.

B3.3. Identificar os compoñentes esenciais do grupo do suxeito e complementos no predicado.

B3.3.1. Identifica os compoñentes esenciais do grupo do suxeito e complementos no predicado.

B3.4. As clases de oracións.

B3.4. Recoñecer as distintas clases de oracións e a súa intención comunicativa.

B3.4.1. Recoñece en textos as distintas clases de oracións simples pola súa intención comunicativa.

B3.5. Recoñecemento nos textos escritos das distintas clases de palabras estudadas e exploración delas realizando transformacións.

B3.5. Aplicar os coñecementos básicos sobre a estrutura das categorías gramaticais.

B3.5.1. Identifica todas as categorías gramaticais pola súa función na lingua: presentar o substantivo, substituír o substantivo, expresar características do substantivo, expresar accións ou estados, enlazar palabras.

B3.5.2. Sinala as características que definen as diferentes clases de palabras.

B3.6. Signos de puntuación: o punto e coma, as comiñas e a raia no diálogo.

B3.6. Usar correctamente os signos de puntuación estudados no módulo.

B3.6.1. Aplica con corrección os signos de puntuación estudados no módulo en textos que o requiran.

B3.7. Realización de ditados.

B3.7. Aplicar correctamente os signos de puntuación, as regras de acentuación e ortográficas propias do módulo en textos ditados.

B3.7.1. Reproduce con corrección textos ditados en que se aplican as normas estudadas no módulo.

B3.8. Observación e respecto das regularidades ortográficas e morfolóxicas estudadas.

B3.8. Observar e respectar as regularidades ortográficas e morfolóxicas estudadas.

B3.8.1. Observa e respecta as regularidades ortográficas e morfolóxicas estudadas.

B3.9. Comprensión e uso do vocabulario habitual necesario para comunicarse na vida cotiá: palabras polisémicas, familias de palabras, frases feitas.

B3.9. Coñecer, recoñecer e usar o vocabulario habitual e frases feitas para comunicarse na vida cotiá.

B3.9.1. Coñece, recoñece e usa palabras polisémicas ou frases feitas na expresión oral e escrita.

B3.10. Técnicas sinxelas de ampliación de léxico: prefixos (-re, -multi, -tele…), sufixos (-doiro, -azo, -axe…) e palabras compostas.

B3.10. Mellorar o coñecemento da lingua e sistematizar a adquisición de vocabulario mediante a comprensión e produción de prefixos e sufixos.

B3.10.1. Compón e distingue familias de palabras.

B3.10.2. Utiliza diminutivos e aumentativos, en textos orais e escritos.

B3.10.3. Identifica no seu contorno palabras derivadas doutras evidentes.

f

g

h

B3.11. Identificación e valoración dos recursos literarios máis frecuentes: (personificación, hipérbole, comparación, metáfora).

B3.11. Identificar e valorar os recursos literarios máis frecuentes.

B3.11.1. Interpreta, con axuda, a linguaxe figurada en textos literarios.

B3.11.2. Distingue algúns recursos retóricos básicos propios dos poemas.

CCL

CCEC

B3.11.3. Recrea, de xeito individual e cooperativo, a partir de modelos dados, textos literarios sinxelos.

CCL

CAA

CCEC

n

B3.12. Recoñecemento e respecto da diversidade lingüística en España e América a través dos medios de comunicación.

B3.12. Coñecer e respectar a variedade lingüística de España e do español como fonte de enriquecemento cultural

B3.12.1. Valora as posibilidades expresivas da lingua.

CCL

CCEC

B3.12.2. Valora a variedade lingüística de España e o español de América a través dos medios de comunicación.

CCL

CSC

CCEC

B3.12.3. Mostra respecto tanto cara ás linguas que se falan en España como cara ao español de América.

CCL

CCEC

f

g

h

B3.13. Identificación de similitudes e diferenzas entre as linguas que coñece para mellorar na súa aprendizaxe e lograr unha competencia comunicativa integrada.

B3.13. Comparar aspectos básicos das linguas que coñece para mellorar na súa aprendizaxe e lograr unha competencia integrada.

B3.13.1. Compara aspectos (gráficos, sintácticos, léxicos) das linguas que coñece.

CCL

CAA

Bloque 4: Lingua estranxeira

g

B4.1. Realización de preguntas e respostas sinxelas sobre aspectos persoais (nome, idade, estado, procedencia, residencia).

B4.1. Preguntar e responder rutineiramente sobre aspectos persoais dun mesmo e dos demais.

B4.1.1. Pregunta e responde sobre aspectos persoais dun mesmo e dos demais.

CCL

CSC

B4.2. Utilización de expresións de relación social: saudar, despedirse, identificarse, agradecer.

B4.2. Utilizar expresións de relación social e agradecemento.

B4.2.1. Utiliza as rutinas de saúdo e despedida e diríxese aos demais utilizando as fórmulas de cortesía básicas (hello, hi, goodbye, see you, nice to meet you, thank you...).

B4.3. Escoita, comprensión e expresión de palabras e frases sinxelas de uso habitual sobre compras, restauración, transportes, indicacións etc.

B4.3. Escoitar, comprender e expresar palabras e frases sinxelas de uso habitual sobre compras, restauración, transportes, indicacións etc.

B4.3.1. Comprende instrucións, indicacións e información básica de letreiros e carteis en rúas, tendas, medios de transporte e outros servizos e lugares públicos.

CCL

CAA

B4.3.2. Realiza un rexistro de palabras e expresións para solicitar bens ou servizos.

CCL

CSC

B4.4. Formulación de preguntas e respostas en relación á cantidade (How much/many?).

B4.4. Formular preguntas e respostas en relación á cantidade.

B4.4.1. Realiza cuestións relacionadas co prezo dun servizo ou produto e comprende a resposta.

B4.5. Captación da idea global e identificación de elementos máis relevantes en textos escritos breves e sinxelos.

B4.5. Captar a idea global e identificar os elementos máis relevantes en textos escritos breves e sinxelos, con estruturas simples e léxico de uso moi frecuente, articulados con claridade e lentamente.

B4.5.1. Comprende textos moi breves e sinxelos, utilizando estratexias básicas de comprensión lectora.

CCL

CAA

B4.6. O presente do verbo to be.

B4.6. Identificar o presente do verbo to be nas súas formas afirmativa, negativa e interrogativa.

B4.6.1. Emprega en situacións de comunicación o presente do verbo to be nas súas formas afirmativa, negativa e interrogativa.

CCL

CSC

B4.7. Peticións utilizando a estrutura Can I (have)…?

B4.7. Realizar peticións utilizando a estrutura Can I (have)…?

B4.7.1. Realiza peticións utilizando a estrutura Can I (have)…?

B4.8. Expresar sentimentos, o estado de ánimo (happy, sad), o acordo ou desacordo (That’s right), o desexo (want), a necesidade (need) e a intención (going to) utilizando a linguaxe verbal e non verbal.

B4.8. Expresar e identificar estados de ánimo básicos, o acordo e o desacordo, o desexo, a necesidade e a intención.

B4.8.1. Expresa e identifica estados de ánimo básicos.

B4.8.2. Expresa o acordo e o desacordo.

B4.8.3. Expresa e entende o desexo.

B4.8.4. Expresa e entende a necesidade.

B4.8.5. Expresa e entende a intención.

B4.9. Escoita, comprensión e uso do vocabulario básico sobre a roupa, o corpo e o tempo atmosférico.

B4.9. Escoitar, comprender e usar vocabulario básico sobre a roupa, o corpo e o tempo atmosférico.

B4.9.1. Escoita e comprende palabras e frases simples en textos sinxelos relacionados cos temas traballados previamente de forma oral.

CCL

B4.9.2. Domina progresivamente aspectos fonéticos, do ritmo, da acentuación e da entoación da lingua estranxeira para a produción de textos orais.

CCL

CSC

B4.9.3. Escribe frases sinxelas, organizadas con coherencia na súa secuencia e con léxico relacionado co tema da escritura.

CCL

B4.9.4. Pregunta e responde sobre o prezo (How much is it? It´s (one) pound.) e o tempo (What’s the weather like today? Today is...)

CCL

CSC

B4.9.5. Describe o seu aspecto físico ou o doutra persoa.

g

h

B4.10. Coñecer o significado das palabras procedentes do inglés máis utilizadas en contextos reais (aparellos, tráfico, edificios, medios de comunicación...)

B4.10. Comprender o significado de anglicismos de uso frecuente.

B4.10.1. Comprende o significado de anglicismos de uso frecuente, principalmente aqueles relacionados coa tecnoloxía.

CCL

CMCCT

g

B4.11. A cantidade: os números a partir de 20.

B4.11. Manexar números cardinais a partir de 20, incluídos o 100 e o 1.000.

B4.11.1. Utilizar os números en diferentes situacións comunicativas.

CCL

CSC

B4.12. Expresión de relacións lóxicas: adición (and) e oposición (but).

B4.12. Enlazar palabras ou oracións con conectores básicos, adecuándoas aos propósitos comunicativos.

B4.12.1. Une palabras ou oracións mediante o uso de conectores básicos.

B4.13. Coñecemento de siglas (EU, UK, USA) e símbolos (£, $, €, @) de uso frecuente.

B4.13. Coñecer siglas e símbolos habituais.

B4.13.1. Recoñece siglas e símbolos habituais do mundo anglosaxón.

CCL

g

i

B4.14. Uso de programas informáticos para ampliar vocabulario sobre o alfabeto, os días da semana, os meses do ano etc.

B4.14. Utilizar os medios dixitais á súa disposición para ampliar coñecementos sobre o idioma inglés.

B4.14.1. Utiliza aplicacións educativas en computadores ou smartphones para aprender inglés.

CCL

CD

CAA

B4.14.2. Atopa material na internet para a elaboración das súas propias producións.

B4.14.3. Utiliza distintos programas educativos dixitais como apoio e reforzo da aprendizaxe.

B4.15. Consulta do dicionario bilingüe, en soporte papel ou dixital, para resolver dúbidas ortográficas e de significado.

B4.15. Manexar dicionarios e glosarios bilingües en soporte analóxico ou dixital para resolver cuestións léxicas e ortográficas.

B4.15.1. Utiliza dicionarios e glosarios bilingües analóxicos ou dixitais para resolver cuestións léxicas e ortográficas.

g

B4.16. Utilización de normas sociolingüísticas anglosaxoas que permitan unha interacción respectuosa e elemental.

B4.16. Adquirir habilidades lingüísticas esenciais en lingua inglesa que permitan desenvolverse nun contexto anglofalante, para satisfacer necesidades básicas.

B4.16.1. Planifica unha viaxe a un país anglofalante anticipando situacións en que necesitaría comunicarse en inglés e propoñendo estratexias para superar eses obstáculos.

CCL

CSC

CAA

CCEC

e

h

n

B4.17. Valoración da aprendizaxe dunha lingua estranxeira como instrumento de comunicación, como vía de acceso a outras culturas e para ampliar as posibilidades de desenvolvemento persoal.

B4.17. Valorar a aprendizaxe dunha lingua estranxeira como instrumento de comunicación, como vía de acceso a outras culturas e para ampliar as posibilidades de desenvolvemento persoal.

B4.17.1. Dispón de habilidades lingüísticas básicas para desenvolverse en situacións cotiás.

CCL

CSC

CCEC

B4.17.2. Amosa curiosidade pola lingua e por coñecer aspectos socioculturais dos países onde se fala.

CCL

CAA

CCEC

g

n

B4.18. Identificación de similitudes e diferenzas entre as linguas que coñece para mellorar a súa aprendizaxe e lograr unha competencia comunicativa integrada.

B4.18. Comparar aspectos básicos das linguas que coñece para mellorar na súa aprendizaxe e lograr unha competencia integrada.

B4.18.1. Compara aspectos (gráficos, sintácticos, léxicos) das linguas que coñece.

CCL

CAA

ÁMBITO DA COMPETENCIA MATEMÁTICA. NIVEL II

MÓDULO 1: A TERRA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias

clave

Bloque 1: Números e operacións

e

j

l

B1.1. Números naturais, decimais e fraccións. A numeración romana.

B1.2. Operacións con números naturais. Operacións combinadas.

B1.3. Operacións con números decimais: suma, resta, multiplicación.

B1.4. Uso do cálculo mental e da calculadora para resolver as operacións estudadas.

B1.5. Resolución de problemas tomados da vida cotiá en que haxa que aplicar as operacións básicas.

B1.1. Ler, escribir e ordenar, utilizando razoamentos axeitados, distintos tipos de números (naturais, decimais, fraccións, romanos).

B1.1.1. Le, escribe e ordena en textos numéricos e da vida cotiá, números, utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das súas cifras.

CMCCT

CCEC

CSIEE

B1.1.2. Identifica os números romanos aplicando o coñecemento á comprensión de datacións.

CMCCT

CCL

B1.2. Operar cos números tendo en conta xerarquía das operacións, aplicando as propiedades destas, as estratexias persoais e os diferentes procedementos que se empregan segundo a natureza do cálculo que se ten que levar a cabo.

B1.2.1. Realiza mentalmente cálculos numéricos sinxelos utilizando a numeración e as operacións básicas estudadas.

CMCCT

CD

B1.2.2. Utiliza os recursos tecnolóxicos dispoñibles para resolver problemas de aprendizaxe e da vida cotiá.

B1.3. Identificar e resolver problemas da vida cotiá, axeitados ao seu nivel, establecendo conexións entre a realidade e as matemáticas e valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos axeitados para a resolución de problemas.

B1.3.1. Resolve problemas sinxelos da vida cotiá aplicando estratexias persoais de resolución e aplicando as operacións básicas estudadas.

CMCCT

CSIEE

CAA

Bloque 2: A medida. Estimación e cálculo de magnitudes

e

f

j

B2.1. As medidas de superficie.

B2.2. Operacións con medidas de lonxitude, masa, tempo, superficie.

B2.3. A capacidade e o volume. Equivalencias entre as medidas de capacidade e volume.

B2.4. Resolución de problemas de medida.

B2.5. Medida de ángulos.

B2.6. El sistema sesaxesimal.

B2.1. Operar con diferentes medidas.

B2.1.1. Expresa con precisión medidas de lonxitude, masa, tempo, superficie, utilizando as unidades máis axeitadas á magnitude que se mide.

CMCCT

CCL

B2.2. Seleccionar instrumentos, unidades de medida usuais, facendo previamente estimacións e expresando con precisión medidas de lonxitude, superficie, peso/masa, capacidade e tempo, en contextos reais.

B2.2.1. Realiza estimacións de medidas, seleccionando as unidades e instrumentos máis adecuados, de acordo co tipo e coa cantidade da magnitude que se quere medir.

CMCCT

CSIEE

B2.2.2. Representa os espazos e períodos de tempo a diversas escalas empregando as unidades de medida e as súas equivalencias.

B2.3. Identificar e resolver problemas da vida cotiá, establecendo conexións entre a realidade e as matemáticas e valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos axeitados para a resolución de problemas.

B2.3.1. Analiza e comprende o enunciado dos problemas (datos, relacións entre os datos, contexto do problema).

CMCCT

CAA

CSIEE

B2.4. Coñecer o sistema sesaxesimal para realizar cálculos con medidas angulares.

B2.4.1. Utiliza o sistema sesaxesimal para realizar cálculos con medidas angulares.

CMCCT

Bloque 3: Xeometría

e

j

l

B3.1. Figuras xeométricas: triángulos, cuadriláteros, polígonos regulares, círculo.

B3.2. A circunferencia, lonxitude da circunferencia e posicións relativas de rectas e circunferencias.

B3.3. Figuras irregulares. Ángulos en distintas posicións. Concavidade e convexidade de figuras planas.

B3.1. Identificar e clasificar triángulos segundo os lados e os ángulos. Clasificar cuadriláteros.

B3.1.1. Emprega o razoamento matemático para clasificar as figuras xeométricas estudadas de acordo con criterios libremente elixidos e preestablecidos.

CMCCT

B3.2. Utilizar as nocións xeométricas para describir e comprender situacións da vida cotiá.

B3.2.1. Analiza patróns numéricos e xeométricos expresándoos mediante regras simbólicas cando é posible.

CCL

CMCCT

B3.2.2. Colabora activamente e de modo responsable no traballo en equipo, manifestando iniciativa para resolver problemas que implican a aplicación dos contidos estudados.

CMCCT

CSIEE

Bloque 4: Tratamento da información, azar e probabilidade

e

i

j

B4.1. Escalas: mapas e planos.

B4.2. Sistema de coordenadas cartesianas.

B4.1. Realizar, ler e interpretar representacións gráficas dun conxunto de datos relativos ao ámbito inmediato.

B4.1.1. Obtén información concreta a partir da consulta de mapas e planos.

CSC

CCEC

B4.1.2. Representa espazos concretos mediante planos sinxelos.

CSC

CSIEE

B4.1.3. Utiliza planos e mapas con escala para orientarse por lugares descoñecidos.

CSC

B4.2. Representar puntos en eixes cartesianos e identificar coordenadas de puntos representados en eixes cartesianos.

B4.2.1. Sitúase no plano, no espazo e no tempo coa axuda de representacións matemáticas: sistema de coordenadas cartesianas, cartografía.

CMCCT

CSIEE

ÁMBITO DA COMPETENCIA MATEMÁTICA. NIVEL II

MÓDULO 2: O TRABALLO

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Números e operacións

e

j

l

B1.1. División de números decimais.

B1.2. Os números enteiros. A recta enteira. Comparación.

B1.3. Suma e resta de números enteiros.

B1.4. Divisibilidade.

B1.5. Porcentaxes e proporcionalidade. Tanto por cento.

B1.1. Empregar a competencia dixital para resolver problemas matemáticos relacionados coa vida cotiá.

B1.1.1. Utiliza os recursos tecnolóxicos dispoñibles para resolver problemas de aprendizaxe e da vida cotiá.

CMCCT

CD

CSIEE

B1.2. Comparar e ordenar números enteiros e identificar e representar números enteiros na recta enteira.

B1.2.1. Ordena números enteiros por comparación, representación na recta numérica e transformación duns noutros.

CMCCT

CSIEE

B1.3. Recoñecer situacións reais onde aparecen múltiplos e divisores.

B1.3.1. Resolve problemas sinxelos da vida cotiá aplicando operacións básicas con números decimais e enteiros, aplicando estratexias persoais de solución.

CCL

CMCCT

CD

B1.3.2. Coñece e aplica os criterios de divisibilidade por 2, 3, 5, 9 e 10.

CMCCT

CAA

B1.3.3. Calcula todos os divisores de calquera número menor que 100.

CMCCT

CD

B1.3.4. Calcula o mínimo común múltiplo e o mínimo común divisor.

B1.4. Utilizar os números enteiros, decimais e as porcentaxes sinxelas para interpretar e intercambiar información en contextos da vida cotiá.

B1.4.1.Opera cos números.

Bloque 2: A medida. Estimación e cálculo de magnitudes

e

f

j

B2.1. Comparación e ordenación de medidas dunha mesma magnitude.

B2.2. Equivalencias e transformacións de unidades de tempo.

B2.3. Cálculos con medidas temporais.

B2.1. Coñecer as unidades de medida de tempo e as súas relacións, utilizándoas para resolver problemas da vida diaria.

B2.1.1. Expresa con precisión medidas de superficie e tempo, usando os múltiplos e os divisores máis comúns e realizando conversións cando sexa necesario.

CMCCT

CSIEE

B2.1.2. Realiza estimacións de medidas, escollendo as unidades e instrumentos máis axeitados, de acordo co tipo e coa cantidade da magnitude que se quere medir.

B2.2. Operar con diferentes medidas.

B2.2.1. Relaciona a linguaxe cotiá e académica coa linguaxe matemática empregando diferentes medidas temporais.

CMCCT

CCL

Bloque 3: Xeometría

e

j

B3.1. Perímetro e área.

B3.2. Poliedros. Tipos. Elementos Básicos.

B3.1. Calcular perímetro e área de diferentes figuras.

B3.1.1. Calcula o perímetro e a superficie das formas estudadas.

CMCCT

B3.1.2. Aplicación do cálculo de áreas e perímetros das figuras xeométricas estudadas á resolución de problemas tomados da vida cotiá.

CMCCT

CSIEE

B3.2. Coñecer as características dos corpos xeométricos e aplicalas para clasificar poliedros.

B3.2.1. Relaciona a linguaxe cotiá e a académica coa linguaxe matemática empregando expresións e representacións xeométricas.

CCL

CMCCT

Bloque 4: Tratamento da información, azar e probabilidade

e

i

j

B4.1. Recollida e clasificación de datos cualitativos e cuantitativos.

B4.2. Realización e interpretación de gráficos sinxelos.

B4.1. Realizar, ler e interpretar representacións gráficas dun conxunto de datos relativos ao ámbito inmediato.

B4.1.1. Recolle e clasifica datos cualitativos e cuantitativos de situacións do seu ámbito, utilizándoos para construír gráficos sinxelos.

CMCCT

CSIEE

B4.1.2. Utiliza distintas formas de organizar e representar un mesmo conxunto de datos e obtén información a partir deles.

B4.2. Interpretar representacións espaciais realizadas a partir de sistemas de referencia e de obxectos ou situacións familiares.

B4.2.1. Comprende e usa termos básicos de estatística a partir da análise de mostras de datos sinxelos e habituais no seu ámbito.

CMCCT

CCL

B4.2.2. Elabora e presenta gráficos e táboas de forma ordenada e clara.

CMCCT

CAA

ÁMBITO DA COMPETENCIA MATEMÁTICA. NIVEL II

MÓDULO 3: A VIDA EN COMUNIDADE

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Números e operacións

e

j

I

B1.1. Números primos e números compostos.

B1.2. Fraccións propias e impropias. Número mixto.

B1.3. Fraccións equivalentes. Redución a común denominador.

B1.4. Operacións con fraccións.

B1.5. Operacións con fraccións. Problemas con números fraccionarios.

B1.6. Potencias. Cadrados e cubos. Potencias de base 10.

B1.1. Interpretar diferentes tipos de números segundo o seu valor, en situacións da vida cotiá.

B1.1.1. Interpreta en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais), utilizando razoamentos apropiados.

CCL

CMCCT

B1.2. Aplicar o razoamento matemático e o proceso de pensamento científico para desenvolver a capacidade de identificar, formular e resolver situacións da realidade e retos académicos.

B1.2.1. Relaciona a linguaxe cotiá e a académica coa linguaxe matemática empregando fraccións, números mixtos, potencias.

B1.3. Realizar operacións e cálculos numéricos mediante diferentes procedementos, incluído o cálculo mental, facendo referencia implícita ás propiedades das operacións, en situacións de resolución de problemas.

B1.3.1. Realiza cálculos numéricos mediante diferentes procedementos: cálculo mental, tanteo, algoritmos, calculadora.

CMCCT

CD

B1.3.2. Calcula cadrados, cubos e potencias de base 10.

Bloque 2: A medida. Estimación e cálculo de magnitudes

e

j

l

B2.1. Múltiplos e submúltiplos do euro.

B2.2. Equivalencias entre moedas e billetes.

B2.1. Coñecer o valor e as equivalencias entre as diferentes moedas e billetes do sistema monetario da Unión Europea.

B2.1.1. Coñece o valor e as equivalencias entre as diferentes moedas e billetes do sistema monetario da Unión Europea.

CMCCT

CSC

B2.1.2. Utiliza os múltiplos e submúltiplos do euro e establece equivalencias entre moedas e billetes.

CMCCT

CSIEE

B2.1.3. Utiliza os recursos tecnolóxicos dispoñibles para resolver problemas de aprendizaxe e da vida cotiá.

CMCCT

CD

Bloque 3: Xeometría

e

j

l

B3.1. Corpos de revolución: cono, cilindro e esfera.

B3.2. Regularidades e simetrías.

B3.1. Coñecer as características dos corpos xeométricos e aplicalas para clasificar corpos de revolución (cono, cilindro e esfera) e os seus elementos básicos.

B3.1.1. Emprega o razoamento matemático para clasificar figuras xeométricas de acordo con criterios libremente elixidos ou preestablecidos.

CMCCT

CSIEE

B3.2. Utilizar as nocións xeométricas de paralelismo, perpendicularidade, simetría para describir e comprender situacións da vida cotiá.

B3.2.1. Describe obras de arte que contén elementos xeométricos.

CCL

CMCCT

CSC

B3.2.2. Realiza simetrías, translacións e rotacións.

CMCCT

CAA

Bloque 4: Tratamento da información, azar e probabilidade

e

j

l

B4.1. Táboas de frecuencias absolutas e relativas.

B4.2. Análise crítica de gráficos.

B4.1. Recoller e rexistrar unha información cuantificable, utilizando algúns recursos sinxelos de representación gráfica: táboas de datos.

B4.1.1. Le, interpreta e realiza representacións gráficas sinxelas a partir dunha serie de datos relacionados con situacións da vida diaria.

CMCCT

CSIEE

B4.1.2. Comprende e usa termos básicos de estatística a partir da análise de mostras de datos sinxelos e habituais no seu ámbito.

ÁMBITO DA CIENCIA, TECNOLOXÍA E SOCIEDADE NO MUNDO ACTUAL. NIVEL II

MÓDULO 1: A TERRA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias

clave

Bloque 1: O noso Universo

e

i

l

B1.1. O Universo: orixe, estrutura e compoñentes básicos.

B1.2. Os movementos dos corpos celestes e os seus efectos.

B1.3. A Terra, un planeta do sistema solar.

B1.1. Manexar e expresar información concreta e relevante de feitos e fenómenos sociais e históricos, dende unha perspectiva crítica e construtiva, a través exposicións orais, diálogos e debates.

B1.1.1. Utiliza o vocabulario e as estruturas lingüísticas adecuadas para expresar os contidos propios das ciencias naturais e sociais

CSC

CCL

B1.1.2. Interpreta e expresa contidos específicos de ciencias naturais e sociais mediante diferentes linguaxes e sistemas de representación.

CSC

CCL

CAA

B1.1.3. Comprende a importancia dos movementos dos corpos celestes e sabe explicar os seus efectos.

CSC

CCL

B1.1.4. Le e comprende textos científicos seleccionados e noticias de actualidade.

CSC

CCL

Bloque 2: Xeografía física

m

l

B2.1. Cartografía e escalas.

B2.2. Localización na Terra. Paralelos e meridianos. Latitude e lonxitude.

B2.3. O tempo atmosférico. Mapa do tempo.

B2.4. O clima. Factores. Tipos. Zonas.

B2.5. As alteracións climáticas. Concepto e accións responsables.

B2.6. Elementos que configuran a paisaxe natural. A paisaxe natural de Galicia.

B2.1. Interpretar e elaborar representacións propias das ciencias naturais e sociais empregando números, medidas, conceptos básicos de espazo e forma, así como estratexias de razoamento lóxico matemático, que permitan reflexionar e analizar feitos naturais, sociais e históricos.

B2.1.1. Obtén información concreta sobre feitos e fenómenos relacionados co módulo consultando imaxes, gráficas, símbolos e mapas.

CSC

CD

B2.1.2. Realiza representacións xeográficas sinxelas.

CSC

CMCCT

B2.1.3. Manexa e compara variables demográficas e medidas espaciais.

CSC

CMCCT

CSIEE

B2.1.4. Interpreta e representa mediante gráficos información relacionada coas ciencias sociais.

CSC

CMCCT

CSIEE

B2.1.5. Recoñece as diferentes paisaxes do seu contorno e de Galicia, comprendendo que son produto das relacións entre axentes físicos e biolóxicos, e destaca a especial relevancia da acción sobre eles dos grupos humanos.

CSC

Bloque 3: Xeografía humana, política e económica

c

l

n

B3.1. Poboación europea e española. Taxa de natalidade e esperanza de vida. Distribución e evolución.

B3.2. Desigualdade demográfica no mundo. Movementos migratorios.

B3.3. Dereitos e deberes da cidadanía europea.

B3.4. Economía europea e española.

B3.1. Interpretar e elaborar representacións propias das ciencias sociais e naturais empregando números, medidas, conceptos básicos de espazo e forma, así como estratexias de razoamento lóxico matemático, que permitan reflexionar e analizar feitos naturais, sociais e históricos.

B3.1.1. Manexa e compara variables demográficas e medidas espaciais.

CSC

CMCCT

B3.1.2. Interpreta e representa mediante gráficos información relacionada coas ciencias sociais.

CSC

CMCCT

B3.1.3. Analiza de xeito indutivo e dedutivo modelos económicos baseándose en feitos históricos.

CSC

CSIEE

B3.1.4. Imaxina a historia a partir da observación da situación actual.

CSC

CCEC

B3.1.5. Razoa de xeito lóxico e sistemático relacións entre territorios.

CSC

CCL

B2.1.6. Sinala a correlación entre vida económica e política.

Bloque 4: Materia inerte

k

m

B4.1. Contaminación e efectos nos ecosistemas. Actividades humanas que inflúen negativamente no medio: contaminación do aire, auga e solo.

B4.1. Analizar e interpretar de xeito crítico información e acontecementos relacionados coa natureza, valorando que esta é un ben da humanidade.

B4.1.1. Valora a importancia de manter o equilibrio dos ecosistemas.

CSC

CCEC

B4.1.2. Relaciona diferentes estilos de consumo e a contaminación que xeran coas súas consecuencias ambientais a curto e longo prazo.

CSC

CSIEE

B4.1.3. Coñece as fontes de enerxía dispoñibles no planeta e os usos habituais de cada unha delas e comprende o impacto económico e ambiental que ten unha actividade humana irresponsable.

CSC

ÁMBITO DA CIENCIA, TECNOLOXÍA E SOCIEDADE NO MUNDO ACTUAL. NIVEL II

MÓDULO 2: O TRABALLO

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias

clave

Bloque 1: Tecnoloxía

e

i

l

B1.1. Circuítos eléctricos. Materiais condutores e illantes

B1.1. Empregar estratexias para solucionar problemas cotiáns básicos, seguindo un procedemento sistemático baseado no método científico.

B1.1.1. Aplica técnicas de estudo e traballo para procesar información e coñecer mellor o mundo natural e social.

CSC

B1.1.2. Expresa e representa os experimentos realizados.

CSC

CCL

B1.2. Pancas, poleas, rodas e engrenaxes. Funcionamento, tipos e usos.

B1.2. Usar a tecnoloxía con responsabilidade para maximizar os beneficios e minimizar as desvantaxes da súa utilización.

B1.2.1. Propón mecanismos de pancas, poleas ou engrenaxes e describe os problemas que solucionan.

CSC

CSIEE

B1.3. Máquinas e aparellos. Tipos e funcionamento dos principais inventos tecnolóxicos.

B1.3. Coñecer os principais avances da ciencia e da tecnoloxía. Identificar os beneficios e riscos.

B1.3.1. Coñece e explica algúns dos grandes descubrimentos e inventos da humanidade.

CMCCT

CCL

CSC

Bloque 2: Materia inerte

e

i

l

B2.1. Forzas e obxectos. Formas de deformación e movemento.

B2.2. Formas de enerxía.

B2.3. Fontes de enerxías renovables e non renovables.

B2.4. Electricidade e magnetismo.

B2.1. Coñecer as características das fontes de enerxía e materias primas renovables e non renovables e relacionalas co desenvolvemento enerxético e sustentable.

B2.2. Coñecer leis básicas que rexen fenómenos como a reflexión da luz, a transmisión da corrente eléctrica, os cambios de estado e as reaccións químicas: a combustión, a oxidación e a fermentación.

B2.1.1. Identifica e explica os beneficios e riscos relacionados coa utilización das enerxías renovables e non renovables: esgotamento, chuvia ácida, radioactividade, expoñendo posibles actuacións para un desenvolvemento sustentable.

CMCCT

CCL

B2.2.1. Sabe que toda a materia contén cargas eléctricas que poden ser positivas ou negativas.

CMCCT

CAA

CSIEE

B2.2.2. Sabe o que é o magnetismo e coñece algunhas das súas utilidades.

B2.2.3. Sabe o que é a corrente eléctrica e comprende a diferenza entre materiais condutores e materiais illantes.

B2.2.4. Sabe o que é un circuíto eléctrico e coñece os seus principais compoñentes.

Bloque 3: Ecosistemas e seres vivos

e

i

l

B3.1. Estrutura dos seres vivos.

B3.2. A célula. Tecidos, órganos e aparellos.

B3.3. Organismos unicelulares e pluricelulares. Virus.

B3.4. Ecosistemas: biótopo e biocenose.

B3.5. Interaccións entre os elementos dun ecosistema.

B3.1. Integrar os coñecementos adquiridos en diferentes contextos e con diferentes niveis de detalle para comprender tanto a estrutura global como aspectos particulares do mundo natural e social.

B3.1.1. Elabora esquemas sobre os seres vivos, a estrutura dos ecosistemas e o funcionamento do corpo humano.

CSC

CCL

B3.1.2. Expón razoadamente a relación entre unha biocenose e o seu biótopo nun ecosistema.

B3.1.3. Diferencia organismos unicelulares de pluricelulares e expresa as claves do seu funcionamento.

CSC

Bloque 4: Funcionamento do corpo humano.

e

i

o

B4.1. Función de nutrición. Os aparellos dixestivo, respiratorio, circulatorio e excretor.

B4.1. Utilizar a linguaxe formal adecuada para describir, en termos básicos precisos, o funcionamento do corpo humano.

B4.1.1. Comprende textos académicos e manuais técnicos.

CSC

CCL

B4.1.2. Coñece a importancia da nutrición e sabe que procesos e aparellos interveñen nela.

CSC

B4.1.3. Comprende e explica como se leva a cabo o proceso dixestivo: a dixestión, a absorción dos nutrientes e a eliminación das substancias de refugallo.

CSC

CCL

B4.2. Función de relación. Os órganos dos sentidos, sistema nervioso e endócrino. Aparello locomotor.

B4.2. Coñecer o funcionamento de células, tecidos, órganos, aparellos, sistemas: a súa localización, forma, estrutura, funcións, coidados etc.

B4.2.1. Identifica e describe as principais características dos aparellos respiratorio, dixestivo, locomotor, circulatorio e excretor e explica as principais funcións.

CMCCT

CCL

ÁMBITO DA CIENCIA, TECNOLOXÍA E SOCIEDADE NO MUNDO ACTUAL. NIVEL II

MÓDULO 3: A VIDA EN COMUNIDADE

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Perspectiva histórica

d

i

m

B1.1. A perspectiva histórica: a historia persoal e familiar.

B1.2. As pegadas do pasado no contorno próximo.

B1.3. Os grandes avances nas etapas da historia.

B1.4. Feitos históricos relevantes.

B1.5. A repercusión da historia na situación actual.

B1.6. Os medios de comunicación de masas.

B1.1. Comprender, respectar e gozar de diferentes manifestacións culturais e artísticas consideradas como patrimonio dos pobos a escala local, nacional e internacional.

B1.1.1. Recoñece elementos representativos da cultura de España e de Europa.

CSC

B1.1.2. Comprende os movementos artísticos no seu contexto histórico.

CCEC

B1.1.3. Cita representantes da cultura española recoñecidos de xeito internacional.

CSC

B1.1.4. Valora de xeito crítico e construtivo as formas de expresión cultural e artística españolas e europeas.

CAA

B1.1.5. Expón verbalmente causas e efectos de feitos históricos.

B1.1.6. Imaxina a historia a partir da observación da situación actual.

CCL

Bloque 2: Xeografía humana, política e económica

e

i

B2.1. A Constitución española de 1978 e o Estatuto de autonomía de Galicia como normas fundamentais da convivencia.

B2.2. Órganos de goberno e organización territorial de España.

B2.3. Galicia como comunidade autónoma. Os seus símbolos.

B2.4. A Unión Europea. Principais organismos internacionais.

B2.1. Manexar e expresar información concreta e relevante de feitos e fenómenos sociais e históricos, desde unha perspectiva crítica e construtiva, a través de exposicións orais, diálogos e debates.

B2.1.1. Coñece a xestión de servizos nos niveis de administración autonómica, provincial e local.

CSC

B2.2. Valorar a importancia da participación na actividade social e cívica nun contexto local, nacional e europeo.

B2.2.2. Participa activamente en debates de actualidade de xeito calmado, respectuoso e argumentado sobre a base do seu propio xuízo crítico.

CSC

CCL

Bloque 3: Tecnoloxía

e

f

i

l

B3.1. A ciencia e as súas repercusións na sociedade. Presente e futuro.

B3.1. Coñecer os principais avances da ciencia e da tecnoloxía. Identificar os beneficios e riscos.

B3.1.1. Coñece e explica algúns dos grandes descubrimentos e inventos da humanidade.

CMCCT

CCL

CSC

B3.1.2. Coñece e explica algúns dos avances da ciencia no fogar e na vida cotiá, na medicina, na cultura e no lecer, nas artes, na música, no cine e no deporte e nas tecnoloxías da información e da comunicación.

CMCCT

CCL

CSC

CCEC

B3.1.3. Expón publicamente o impacto dos avances tecnolóxicos na mellora da sociedade e no futuro do mundo.

CMCCT

CCL

B3.1.4. Coñece os avances que permitiron a investigación científica na nosa sociedade e os efectos que tiveron nela.

CMCCT

CSC

ÁMBITO DO DESENVOLVEMENTO E INICIATIVA PERSOAL E LABORAL. NIVEL II

MÓDULO 1: A TERRA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Intelixencia emocional

a

o

B1.1. Estilo persoal positivo.

B1.2. Trazos de personalidade.

B1.3. Canalización de emocións.

B1.1. Utilizar a linguaxe para expresar as reflexións persoais e describirse dun modo axustado, autorregularse e relacionarse dun xeito positivo cos demais, resolvendo os problemas e os conflitos dun xeito pacífico; e expresar procedementos, deseñar e desenvolver proxectos axeitados aos intereses, necesidades e valores persoais de acordo co contexto.

B1.1.1. Expresa pensamentos, intencións e posicións cun estilo positivo e construtivo, destacando os logros e reformulando as dificultades como aspectos que hai que mellorar.

CCL

CSIEE

B1.1.2. Emprega correctamente as estratexias de escoita activa ao relacionarse cos demais.

CSC

B1.1.3. Emprega estratexias comunicativas asertivas que facilitan a resolución de conflitos de maneira dialogada.

CCL

Bloque 2: Participación social

b

c

d

B2.1. Respecto e dignidade persoal.

B2.2. Interculturalidade. Interrelixiosidade.

B2.3. Altruísmo. Condutas solidarias.

B2.4. Conceptos básicos de dereito.

B2.1. Empregar o razoamento lóxico para prever as consecuencias positivas e negativas de diferentes cursos de acción; tomar decisións de xeito fundamentado e realizar xuízos éticos ou morais sen deixarse levar por prexuízos ou emocións e atendendo ás consecuencias da decisión.

B2.1.1. Identifica vantaxes e inconvenientes dunha decisión antes de tomala, xerando alternativas persoais valiosas.

CSIEE

B2.1.2. Infire correctamente o sentido das expresións e o estado emocional dos interlocutores cos que dialoga.

CCL

B2.1.3. Resolve dilemas morais.

CAA

B2.1.4. Recoñece e expresa mediante diagramas de fluxo ou redaccións as consecuencias dos prexuízos nas relacións interpersoais e na toma de decisións.

CCL

ÁMBITO DO DESENVOLVEMENTO E INICIATIVA PERSOAL E LABORAL. NIVEL II

MÓDULO 2: O TRABALLO

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Intelixencia emocional

a

b

e

B1.1. Resiliencia e reestruturación cognitiva.

B1.2. Estratexias de resolución pacífica de conflitos.

B1.3. Traballo en equipo. Afinidade e compenetración.

B1.1. Utilizar a linguaxe para expresar as reflexións persoais e describirse dun modo axustado, autorregularse e relacionarse dun xeito positivo cos demais, resolvendo os problemas e os conflitos dun xeito pacífico; e expresar procedementos, deseñar e desenvolver proxectos axeitados aos intereses, necesidades e valores persoais de acordo co contexto.

B1.1.1. É capaz de mediar para a resolución pacífica de conflitos cotiáns.

CCL

CSIEE

B1.1.2. Expresa pensamentos, intencións e posicións cun estilo positivo e construtivo, destacando os logros e reformulando as dificultades como aspectos a mellorar.

CCL

B1.1.3. Emprega estratexias comunicativas asertivas que facilitan a resolución de conflitos de maneira dialogada.

CCL

CSIEE

Bloque 2: Iniciativa persoal

a

e

f

i

p

B2.1. Toma de decisións.

B2.2. Empregabilidade e empresa.

B2.3. Entidades financeiras.

B2.4. Autoemprego.

B2.5. Ferramentas informáticas para a busca de emprego.

B2.1. Usar ferramentas dixitais que permitan consultar documentación oficial, acceder a prestacións sociais, buscar emprego ou anunciar a propia actividade profesional e facer un uso proveitoso da oferta de formación continua dispoñible para adultos.

B2.1.1. Realiza buscas na internet de actividades lúdicas e culturais que se están a ofertar na súa comunidade ou concello.

CD

B2.1.2. Elabora anuncios curtos susceptibles de publicarse en liña empregando procesadores de texto.

B2.1.3. Accede a portais de emprego e recompila información sobre postos de traballo do seu interese.

B2.1.4. Obtén e contrasta a información asociada cos préstamos hipotecarios.

CD

CMCCT

B2.1.5. Valora as súas propias características e tenas en conta no proceso de busca de emprego

CSIEE

CAA

B2.1.6. É capaz de enfocar as súas capacidades de cara ás demandas laborais actuais.

ÁMBITO DO DESENVOLVEMENTO E INICIATIVA PERSOAL E LABORAL. NIVEL II

MÓDULO 3: A VIDA EN COMUNIDADE

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Participación social

c

e

i

B1.1. Boletíns e publicacións oficiais.

B1.2. Partidos e sindicatos.

B1.1. Comprender e respectar a diversidade da sociedade española, valorándoa como oportunidade de colaboración para obter beneficios colectivos; ter coñecementos básicos de dereito para comprender a regulación da sociedade e participar nos diferentes ámbitos sociais.

B1.1.1. Detecta a presenza de prexuízos en diversas situacións e razoa e explica as consecuencias negativas que poden ter.

CCL

CSC

B1.1.2. Expón oralmente o funcionamento básico dun sindicato, explicando as principais funcións, recursos e servizos que ofrecen aos traballadores que representan.

B1.1.3. Comprende e interpreta conceptos básicos de dereito.

B1.1.4. Coñece as funcións básicas dos partidos políticos e os sindicatos na democracia.

CSC

B1.1.5. Comprende a relación de impostos, taxas e prezos públicos ligados aos servizos de natureza local, autonómica e estatal, asumindo a súa importancia para o mantemento da sociedade.

Bloque 2: Calidade de vida

a

e

o

B2.1. Estilo de vida saudable.

B2.2. Proxecto de vida familiar.

B2.3. Planificación e organización familiar.

B2.4. Busca e oferta de actividades de ocio.

B2.5. Relaciones sociais. Amizade.

B2.6. Apoio e redes sociais.

B2.7. Adaptabilidade, flexibilidade e creatividade.

B2.1. Ser quen de elaborar proxectos de vida significativos, nos ámbitos persoal, familiar e laboral, con creatividade e iniciativa persoal para xerar novas oportunidades; e ter as competencias necesarias para adaptarse a circunstancias cambiantes, sosterse economicamente e manter a calidade de vida.

B2.1.1. Expón interpretacións dun problema ou conflito persoal e propón estratexias para transformar os aspectos negativos en oportunidades de cambio e mellora.

CCL

CSC

B2.1.2. Valora a flexibilidade cognitiva para superar problemas e razoa a importancia de identificar correctamente os propios obxectivos e as demandas do contexto.

CSC

CAA

B2.1.3. Elabora axendas que recollen os intereses e plans de futuro dos membros da familia e os recursos e decisións necesarios para levalos a cabo.

CCL

CSC

B2.1.4. Emprega estratexias de creación de ideas para propoñer plans e solucións a problemas e necesidades persoais, familiares ou laborais.

CCL

CAA

ANEXO IB

Educación secundaria para persoas adultas

• Ámbito da comunicación.

As linguas son instrumentos de comunicación e de interacción social, de conservación e transmisión de coñecemento, de participación cidadá na vida social, de investigación, creación, experimentación e descuberta. Asemade, achégannos ao xeito de vida e ás formas de pensamento doutros pobos e dos seus patrimonios culturais, favorecendo a competencia plurilingüe e intercultural.

A aprendizaxe lingüística non pode ser un fin en si mesma; unha lingua non se aprende para falar, ler ou escribir sobre ela, senón para falar, ler e escribir sobre o mundo, como medio das relacións interpersoais e recoñecemento do outro, motor do noso pensamento e das nosas reflexións, e porta de acceso ao coñecemento. Deste xeito, a lingua é non só unha parte importante da cultura senón tamén o medio de acceso ás manifestacións culturais e o instrumento co que a cultura se crea, se interpreta e se transmite.

O ámbito da comunicación, que inclúe os aspectos básicos do currículo das materias Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Lingua Estranxeira, presenta unha proposta integrada co obxecto de favorecer un tratamento metodolóxico conxunto de orientación comunicativa entre as diversas linguas. O obxectivo fundamental é desenvolver as competencias comunicativas das persoas adultas coa finalidade de posibilitarlles unha inserción activa e responsable na sociedade e, asemade, contribuír ao seu desenvolvemento persoal.

Neste ámbito preséntase un estudo coordinado das dúas linguas oficiais para alcanzar unha competencia plena en ambas as dúas, favorecer unha actitude positiva cara a elas, tendo en conta a situación social de minorización social da lingua propia, e economizar esforzos no proceso de ensino-aprendizaxe.

Existe unha serie de contidos que son transferibles entre as materias que integran o ámbito, como son os aspectos relacionados coa competencia pragmática, a competencia textual, a construción de conceptos sobre o funcionamento das linguas ou o desenvolvemento de actitudes positivas. Cómpre non esquecer, porén, a existencia de aspectos específicos de cada unha delas, dado que o obxectivo final é acadar a competencia lingüística do alumnado en ambas as dúas.

Os contidos do ámbito da comunicación fan referencia á comprensión, interpretación e expresión da linguaxe verbal; os recursos e as características da comunicación oral e escrita en diferentes situacións, con interlocutores e fins diversos; o coñecemento da lingua: as normas ortográficas, as clases de palabras, relacións sintácticas e semánticas, as variedades lingüísticas, os usos discursivos da linguaxe e a tipoloxía textual; os conceptos básicos da sociolingüística e o coñecemento da situación sociolingüística de Galicia; as etapas, os autores, as obras e os xéneros máis representativos das literaturas en lingua galega e en lingua castelá.

O ámbito da comunicación preséntase, en cada módulo, dividido en cinco bloques:

O bloque 1 «Comunicación oral: escoitar e falar» atende o uso oral das linguas galega e castelá. Nel procúrase que o alumnado adquira as habilidades necesarias para comunicar con precisión as súas propias ideas, realizar discursos elaborados de acordo cunha situación comunicativa, e escoitar activamente, interpretando de xeito correcto as ideas dos demais.

O bloque 2 «Comunicación escrita: ler e escribir» persegue que o alumnado sexa quen de entender e producir textos de distinto grao de complexidade e de xéneros diversos, en distintos soportes e formatos, en lingua galega e en lingua castelá.

O bloque 3 «Funcionamento da lingua» responde á necesidade de reflexión sobre os mecanismos lingüísticos que regulan a comunicación e arrédase da pretensión de utilizar os coñecementos lingüísticos como un fin en si mesmos para devolverlles a súa funcionalidade orixinal: servir de base para o uso correcto da lingua.

O bloque 4 «Lingua e sociedade» céntrase na necesidade de que o alumnado coñeza, explique e valore o plurilingüísmo como unha situación habitual e enriquecedora de todos os individuos. Asemade, incide na identificación e superación de prexuízos e na pertinencia de que o alumnado recoñeza e empregue termos sociolingüísticos precisos e os aplique á situación das linguas en Galicia.

O bloque 5 «Educación literaria» asume o obxectivo de facer do alumnado lectores/as cultos/as e competentes, implicados/as nun proceso de formación lectora que continúe ao longo de toda a vida. É un marco conceptual que alterna a lectura, a comprensión e a interpretación de obras literarias próximas aos seus gustos persoais e á súa madureza cognitiva, coa de textos literarios e obras completas representativas da literatura en lingua galega e en lingua castelá.

A organización e secuenciación dos contidos nos catro módulos realizouse tendo e conta que o currículo vai dirixido a persoas adultas de características diversas. Tivéronse en conta tres principios:

O seu nivel de dificultade, comezando coa tipoloxía textual que presenta un menor nivel de dificultade ou coa que o alumnado adulto está máis familiarizado.

A integración de contidos relativos aos cinco bloques temáticos. Canto á educación literaria, a introdución de contidos de historia literaria comeza nos módulos tres e catro. Destínase o módulo tres á historia das literaturas en lingua galega e en lingua castelá ata o século XX e o módulo catro á literatura dos séculos XX e XXI, por ser a máis próxima aos gustos do alumnado e a que mellor pode propiciar o desenvolvemento do aprecio pola lectura como fonte de coñecemento e pracer.

Reiteración en todos os módulos dos contidos que inciden na capacidade de lectura comprensiva e expresión oral e escrita do alumnado.

O ámbito da comunicación participa, como non podía ser doutro xeito, no desenvolvemento das competencias clave de educación secundaria.

– Comunicación lingüística (CCL).

A aprendizaxe das habilidades lingüísticas e comunicativas garanten o manexo efectivo da comunicación no plano persoal, académico, social e profesional. O obxectivo último é a comprensión e expresión oral e escrita de diferentes tipos de textos de acordo coa intención e co contexto comunicativos.

– Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

A linguaxe é, así mesmo, a base para a comprensión de termos e conceptos técnicos e o instrumento para desenvolver o razoamento lóxico matemático e o pensamento científico.

– Competencia dixital (CD).

A formación neste ámbito proporciona coñecementos sobre a linguaxe dixital básica e permite desenvolver as destrezas necesarias para o acceso e tratamento da información dixital e o manexo de aplicacións e outros recursos informáticos.

– Aprender a aprender (CAA).

O ámbito da comunicación capacita para realizar un proceso reflexivo de aprendizaxe por ser a linguaxe un instrumento necesario para pensar, planificar, analizar e reaxustar o proceso e avaliar o resultado. Amais, potencia a adquisición de técnicas de estudo básicas e de estratexias para unha aprendizaxe autónoma, eficaz e permanente ao longo da vida: uso de dicionarios, elaboración de esquemas e mapas conceptuais e as habilidades de síntese e resumo de todo tipo de textos.

– Competencias sociais e cívicas (CSC).

Os contidos deste ámbito contribúen a desenvolver as destrezas lingüísticas e comunicativas necesarias para interpretar fenómenos e problemas sociais, para elaborar respostas, tomar decisións e resolver conflitos, así como a capacidade de relacionarse de maneira construtiva en diferentes contornos sociais e culturais, aplicando as normas sociolingüísticas para o intercambio comunicativo, inspirando confianza e amosando unha actitude respectuosa conforme a principios democráticos.

O ensino das linguas dentro deste ámbito debe contribuír á utilización e mellora de prácticas igualitarias no uso da linguaxe e á ampliación do repertorio lingüístico do alumnado, de maneira que poida desenvolverse con éxito en distintos contornos sociais.

– Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

Este ámbito permite adquirir as competencias lingüísticas e comunicativas indispensables para xestionar os propios coñecementos, habilidades e actitudes de forma creativa e innovadora e con criterio propio.

Aprender a usar as linguas é aprender a utilizar estratexias adecuadas a cada situación comunicativa de maneira autónoma. Deste xeito, o desenvolvemento de habilidades lingüísticas contribúe ao fomento da autonomía e iniciativa persoal.

– Conciencia e expresións culturais (CCEC).

O ámbito da comunicación proporciona ao alumnado estratexias para coñecer, comprender, apreciar e valorar con espírito crítico e cunha actitude aberta e respectuosa as diferentes manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e goce persoal e consideralas como parte da riqueza e patrimonio dos pobos.

Os usos lingüísticos reflicten as actitudes cara ás linguas e os seus falantes, cara á diversidade lingüística e é obxectivo deste ámbito o desenvolvemento de actitudes positivas ante esta diversidade, así como a erradicación dos usos discriminatorios da linguaxe.

O tratamento dos contidos que integran o ámbito de comunicación ten que abordarse desde unha óptica competencial, valorando as relacións que cada un ten con estas competencias clave.

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. MÓDULO 1

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Comunicación oral: escoitar e falar

d

e

g

h

l

B1.1. Comprensión e interpretación de textos orais dos medios de comunicación, de situacións da vida cotiá e da vida académica.

B1.1. Comprender e interpretar a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais dos medios de comunicación.

B1.1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa dos textos orais dos medios de comunicación.

CCL

CD

CAA

CSC

CCEC

B1.1.2. Comprende e interpreta a intención comunicativa dos textos orais da vida cotiá.

B1.1.3. Extrae a intención comunicativa dos textos orais e escritos do ámbito académico, seguindo as instrucións para realizar tarefas guiadas de aprendizaxe, con progresiva autonomía.

a

g

i

B1.2. Identificación e selección das informacións adecuadas ao obxectivo da escoita.

B1.2. Identificar e extraer as informacións adecuadas ao obxectivo da escoita.

B1.2.1. Identifica e extrae as informacións adecuadas ao obxectivo da escoita.

CCL

CAA

B1.3. Identificar e seleccionar as ideas principais e as ideas secundarias do texto.

B1.3.1. Identifica e selecciona as ideas principais e secundarias dun texto.

a

c

d

g

h

i

j

B1.3. Exposición oral de temas relacionados coa actividade académica ou outros feitos de interese.

B1.4. Expor temas relacionados coa actividade académica e con noticias do seu interese.

B1.4.1. Expón con claridade e orde temas relacionados coa actividade académica ou con noticias.

CCL

CAA

CSC

B1.4.2. Utiliza no proceso diversos medios de rexistro de información (táboas, gráficos, esquemas...)

a

e

l

B1.4. Coñecemento e utilización de medios audiovisuais e das tecnoloxías da información e da comunicación como apoio ás producións.

B1.5. Coñecer e aplicar as tecnoloxías da información e da comunicación na produción de textos orais e escritos.

B1.5.1. Busca e selecciona información relevante procedente de distintas fontes: audiovisuais e dixitais.

CCL

CD

a

g

B.1.5. Articulación clara, pronuncia adecuada e uso correcto das regras gramaticais na produción de textos orais curtos.

B.1.6. Valorar unha articulación clara, unha pronunciación adecuada e un uso adecuado das regras morfosintácticas.

B1.6.1. Valora e, de forma progresiva, desenvolve unha articulación clara, unha pronunciación adecuada e un uso adecuado das regras morfosintácticas.

CCL

B1.6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correctas.

B1.7. Valorar as producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correctas.

B1.7.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas.

CCL

CAA

CSC

B1.7.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega.

a

b

d

e

f

g

i

B1.7. Participación activa en diálogos, debates e traballos de grupo cooperando e respectando o resto dos compoñentes.

B1.8. Participar activamente en diálogos, debates e traballos cooperativos.

B1.8.1. Participa activamente en diálogos, debates e traballos cooperativos.

CCL

CAA

CSC

B1.8.2. Formula preguntas e realiza comentarios pertinentes ante as intervencións dos demais.

B1.8.3. Respecta a quenda de palabra e usa as formas de cortesía.

B1.8.4. Respecta os argumentos dos demais, contrasta esa información e toma decisións.

a

b

c

d

m

n

B1.8. Desenvolvemento de actitudes críticas ante os usos lingüísticos nos cales están implícitos prexuízos de todo tipo.

B1.9. Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos orais e escritos.

B1.9.1. Recoñece a intencionalidade da persoa emisora a partir dos elementos contextuais.

CCL

CSC

CCEC

B1.10. Analizar criticamente as mensaxes que impliquen calquera tipo de prexuízo ou sexan discriminatorias.

B1.10.1. Identifica expresións habituais que evidencian calquera tipo de discriminación.

B1.10.2. Evita o seu uso.

c

d

m

n

B1.9. Actitude positiva e activa respecto á utilización da lingua galega nos intercambios orais.

B1.11. Coñecer, valorar e usar a lingua galega nas intervencións orais propias e alleas, tanto espontáneas como planificadas.

B1.11.1. Usa a lingua galega nos diferentes ámbitos de comunicación.

CCL

CD

CAA

CSC

B1.11.2. Participa en actividades de transmisión e creación da cultura galega.

B1.11.3. Ten unha actitude positiva ante o uso da lingua galega en calquera situación.

a

e

f

g

h

i

j

B.1.10. Coñecemento e aplicación de estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso, prácticas orais formais e informais.

B1.12. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situacións formais e informais, de forma individual ou en grupo.

B1.12.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais.

CCL

CAA

B1.12.2. Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal, manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con confianza e seguridade.

B1.12.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa.

B1.12.4. Incorpora progresivamente palabras do nivel formal ás súas producións orais.

B1.12.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos.

B1.12.6. Recoñece e avalía erros (progresión na argumentación, pobreza léxica e incorreccións verbais).

a

e

f

g

B1.11. Construción de discursos adecuados, cohesionados e coherentes desde o punto de vista comunicativo, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.

B1.13. Producir discursos breves e comprensibles sobre temas da vida cotiá, de interese persoal ou social.

B1.13.1. Participa en conversas informais nas cales intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.

CCL

CSC

CSC

B1.13.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo.

a

e

g

B1.12. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa, aos patróns fonéticos da lingua galega e aos signos de puntuación.

B1.14. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.

B1.14.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.

CCL

CAA

Bloque 2: Comunicación escrita. Ler e escribir

a

e

g

h

B2.1. Comprensión e interpretación das informacións máis relevantes de textos escritos da vida cotiá e dos medios de comunicación próximos aos intereses do alumnado.

B2.1. Comprender, interpretar textos da vida cotiá e dos medios de comunicación.

B2.1.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso.

CCL

CAA

CD

CSC

B2.1.2. Comprender, interpretar textos dos medios de comunicación.

B2.2. Comprensión e interpretación de textos narrativos.

B2.2. Comprender e interpretar textos narrativos.

B2.2.1. Comprende e interpreta textos narrativos.

CCL

CAA

CSC

B2.2.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe narrativa.

a

e

g

h

i

B2.3. Comprensión e interpretación de textos xornalísticos. A noticia.

B2.3. Comprender e interpretar textos xornalísticos. A noticia.

B2.3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos (a noticia).

CCL

CAA

CD

CSC

CCEC

B2.3.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe xornalística.

B2.4. Comprensión e interpretación de anuncios publicitarios.

B2.4. Comprender e interpretar anuncios publicitarios.

B2.4.1. Comprende e interpreta anuncios publicitarios.

B2.4.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe publicitaria.

g

B2.5. Identificación da estrutura comunicativa das mensaxes escritas.

B2.5. Identificar a estrutura comunicativa das mensaxes escritas.

B2.5.1. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas.

CCL

g

h

j

B2.6. Análise pautada, síntese do contido, de textos escritos, en formato papel ou dixital, para a identificación das ideas principais e secundarias.

B2.6. Analizar o contido de textos escritos e sintetizalo.

B2.6.1. Analiza o contido de textos escritos, segundo as pautas indicadas.

CCL

CAA

B2.6.2. Elabora esquemas coas ideas principais e secundarias.

B2.6.3. Sintetiza o contido de textos escritos.

B2.6.4. Integra no resumo as ideas ou informacións do texto co apoio dun esquema previo.

B2.7. Utilizar estratexias para a discriminación das ideas principais e secundarias do texto.

B2.7.1. Utiliza estratexias para a discriminación das ideas principais e secundarias do texto.

a

e

f

g

h

i

j

B2.7. Utilización de estratexias para a planificación da escrita de textos sobre temas de interese persoal: buscar e desenvolver ideas, organizalas, elaborar unha primeira redacción, corrixir, reelaborar o texto e preparar a redacción definitiva, tanto en papel coma en soporte dixital.

B2.8. Crear textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias: buscar e desenvolver ideas, organizalas, elaborar unha primeira redacción, corrixir, reelaborar o texto e preparar a redacción definitiva.

B2.8.1. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias: busca e desenvolve ideas, organízaas e elabora un bosquexo.

CCL

CMCCT

CD

CSC

CCEC

B2.8.2. Utiliza esquemas ou outros recursos similares para ordenar as ideas e estruturar o contido do texto.

B2.8.3. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo requira a situación comunicativa.

B2.8.4. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e do sintagma verbal.

B2.8.5. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas).

B2.8.6. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias: corríxeo (conforme as normas ortográficas, morfosintácticas e tipográficas), reelabora o texto e prepara a redacción definitiva.

a

e

f

B2.8. Procura o significado do léxico descoñecido promovendo o uso de dicionarios en papel ou dixitais.

B2.9. Utilización das bibliotecas e das tecnoloxías da información e da comunicación como fonte de información e de modelos para a comprensión escrita.

B2.9. Buscar palabras en dicionarios en papel ou dixitais, motores de busca da información...

B2.10. Utilizar de forma guiada a biblioteca escolar e outras bibliotecas e as tecnoloxías da información e da comunicación como fonte de información.

B2.9.1. Procura palabras en dicionarios (sinónimos, antónimos, fraseoloxía...) en papel ou dixitais.

CCL

CAA

CD

B2.10.1. Utiliza, con progresiva autonomía, o catálogo en liña (OPAC) das bibliotecas.

B2.10.2. Busca información para ampliar e completar o contido da súa investigación a través de distintos recursos: revistas, artigos, enciclopedias e motores de busca especializados da internet.

a

e

f

g

h

B2.10. Produción en formato papel ou dixital, de textos escritos da vida cotiá.

B2.11. Producir textos sinxelos propios da vida cotiá e das relacións sociais, en formato papel ou dixital.

B2.11.1. Produce textos sinxelos propios da vida cotiá e das relacións sociais (notas, cartas, avisos, mensaxes) en formato papel ou dixital.

CCL

CAA

CD

CSC

CCEC

B2.11. Produción, en formato papel ou dixital, de textos escritos propios da vida académica.

B2.12. Producir textos da vida académica en formato papel ou dixital.

B2.12.1. Produce textos, en formato papel ou dixital, propios da vida académica.

B2.12. Produción, en formato papel ou dixital, de textos xornalísticos. A noticia.

B2.13. Producir textos xornalísticos, a partir dun modelo, en formato papel ou dixital.

B2.13.1. Produce textos xornalísticos (noticias), a partir dun modelo, en formato papel ou dixital.

B2.13. Produción, en formato papel ou dixital, de textos narrativos.

B2.14. Producir textos narrativos, en formato papel ou dixital.

B2.14.1. Produce textos narrativos, en formato papel ou dixital.

a

l

B2.14. Uso de técnicas de tratamento textual coas tecnoloxías da información e da comunicación (procesadores de texto, dicionarios, correctores...) tanto para a planificación como para a revisión e mellora do texto.

B2.15 Usar, con progresiva autonomía, as tecnoloxías da información e da comunicación para planificar, revisar e mellorar o texto.

B2.15.1. Usa, con progresiva autonomía, as tecnoloxías da información e da comunicación para planificar, revisar e mellorar o texto.

CCL

CAA

CD

a

g

h

B2.15. Interese pola presentación dos textos escritos, tanto en soporte papel como dixital, con respecto ás normas gramaticais, ortográficas e tipográficas utilizadas.

B2.16. Presentar os textos escritos, tanto en formato papel coma en formato dixital, evitando calquera erro gramatical, ortográfico ou tipográfico.

B2.16.1. Presenta os textos escritos, tanto en formato papel coma en formato dixital, evitando calquera erro gramatical, ortográfico ou tipográfico.

B2.16.2. Presenta os traballos con limpeza e claridade.

CCL

CAA

B2.16.3. O traballo presenta: índice, presentación ou introdución, desenvolvemento, conclusión e bibliografía.

a

l

B2.16. Valoración da escrita como fonte de información e aprendizaxe, como forma de comunicar experiencias, ideas, opinións e coñecementos propios.

B2.17. Valorar a escrita como fonte de coñecemento académico e das experiencias.

B2.17.1. Valora a escrita como fonte de coñecemento académico e das experiencias.

CCL

CSC

CCEC

d

m

n

B2.17. Actitude positiva e activa respecto da utilización da lingua galega nos textos escritos.

B2.18. Valorar a actitude positiva ante a produción escrita en lingua galega.

B2.18.1. Valora positivamente a produción escrita en lingua galega.

B2.18.2. Produce textos en lingua galega fóra do ámbito académico.

a

m

n

B2.18. Toma de conciencia da importancia persoal e social do dominio dos textos escritos.

B2.19. Recoñecer a importancia individual e colectiva do dominio do texto escrito.

B2.19.1. Recoñece a importancia individual e colectiva do dominio do texto escrito.

a

e

B2.19. Uso guiado de estratexias de autoavaliación e autocorrección do proceso de realización e dos resultados das producións orais e escritas.

B2.20. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de mellora.

B2.20.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias.

CCL

CAA

a

c

e

B2.20. Valoración da lingua e da comunicación como o medio para a comprensión doutros mundos e culturas e da propia persoa, para participar na sociedade plural e diversa do século XXI.

B2.21. Valorar a lingua como o grande medio de comprensión e participación na historia colectiva e individual.

B2.21.1. Valora a lingua como o gran medio de comprensión e participación na historia colectiva e individual.

CCL

CSC

CCEC

Bloque 3: Funcionamento da lingua

g

h

B3.1. Observación de diferenzas relevantes, contextuais e formais, entre a comunicación oral e escrita e entre os usos coloquiais e formais, tendo en conta o papel que desenvolven as normas sociocomunicativas e a linguaxe prosódica e a non verbal na comunicación oral.

B3.1. Coñecer as diferentes características da linguaxe oral e escrita.

B3.1.1. Coñece as características da linguaxe oral e escrita.

CCL

B3.2. Coñecer as diferenzas entre a linguaxe formal e informal.

B3.2.1. Coñece as diferenzas entre a linguaxe formal e informal.

B3.2. Elementos e funcións da comunicación en situacións formais e informais.

B3.3. Recoñecer, explicar e usar os elementos e funcións da comunicación en situacións formais e informais.

B3.3.1. Recoñece, explica e usa os elementos e funcións da comunicación en situacións formais e informais.

B3.3. Adecuación dos textos aos rexistros coloquial ou formal, segundo o requira a situación comunicativa da mensaxe.

B3.4. Construír textos escritos que se adecúen aos rexistros informal ou académico, segundo o requira a situación comunicativa da mensaxe.

B3.4.1. Constrúe, con progresiva independencia, textos escritos que se adecúen aos rexistros informal ou académico, segundo o requira a situación comunicativa da mensaxe.

a

g

B3.4. Recoñecemento do sistema vocálico e consonántico da lingua galega. Coñecemento e produción dos sons propios da lingua galega.

B3.5. Recoñecer o sistema vocálico e consonántico da lingua galega. Coñecemento e produción dos sons propios da lingua galega.

B3.5.1. Recoñece o sistema vocálico e consonántico da lingua galega.

B3.5.2. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios da lingua galega.

g

h

B3.5. Recoñecemento do parágrafo como unidade de sentido e da puntuación como mecanismo organizador do texto escrito.

B3.6. Recoñecer o parágrafo como unidade de sentido e da puntuación como mecanismo organizador do texto escrito.

B3.6.1. Recoñece o parágrafo como unidade de sentido e da puntuación como mecanismo organizador do texto escrito.

B3.6. Recoñecemento e uso das normas ortográficas.

B3.7. Recoñecer e aplicar as normas de ortografía.

B3.7.1. Recoñece e usa as regras da acentuación (agudas, graves e esdrúxulas).

B3.7.2. Recoñece e aplica as normas de uso do B e do V.

B3.7.3. Recoñece e aplica as normas de uso do H.

B3.7. Recoñecemento da separación en sílabas da palabra. Ditongo. Tritongo. Hiato.

B3.8. Recoñecer e aplicar as normas da separación en sílabas da palabra. Ditongo. Tritongo. Hiato.

B3.8.1. Recoñece e aplica as normas da separación en sílabas da palabra.

B3.8.2. Recoñece ditongos, tritongos e hiatos.

a

l

B3.8. Iniciación ao uso de correctores ortográficos dos procesadores de texto.

B3.9. Usar, con progresiva autonomía, os correctores ortográficos dos procesadores de texto.

B3.9.1. Usa, con progresiva autonomía, os correctores ortográficos dos procesadores de texto.

CCL

CD

CAA

g

h

B3.9. Recoñecemento das categorías gramaticais: substantivo, adxectivo, determinantes, pronomes persoais tónicos.

B3.10. Recoñecer, explicar e usar con corrección as categorías gramaticais seguintes: substantivos, adxectivos, determinantes e pronome persoal tónico.

B3.10.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais (substantivo, adxectivos, determinantes e pronome persoal) nos textos e utiliza este coñecemento para corrixir erros.

CCL

B3.10. Comprensión e utilización de estratexias para inducir as regras de concordancia e as funcións sintácticas de suxeito e predicado.

B3.11. Comprender e utilizar estratexias para inducir as regras de concordancia e as funcións sintácticas de suxeito e predicado.

B3.11.1. Coñece as funcións sintácticas do suxeito e predicado, e utiliza este coñecemento para corrixir erros.

B3.11. Comprensión e utilización dunha terminoloxía lingüística básica.

B3.12. Coñecer e usar unha terminoloxía básica.

B3.12.1. Coñece e usa unha terminoloxía básica.

a

g

h

i

B3.12. Coñecemento de expresións e vocabulario de uso frecuente, referido a obxectos da contorna inmediata, situacións e actividades cotiás, necesidades básicas.

B3.13. Coñecer expresións e vocabulario de uso frecuente, referido a obxectos do contorno inmediato, situacións e actividades cotiás, necesidades básicas.

B3.13.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

a

g

h

B3.13. Coñecemento, construción e utilización de oracións simples: enunciativa, interrogativa, desiderativa, dubitativa, exclamativa e imperativa.

B3.14. Coñecer, construír e utilizar as modalidades asertiva, interrogativa, exclamativa, desiderativa, dubitativa e imperativa.

B3.14.1. Recoñece e utiliza as modalidades asertiva, interrogativa, exclamativa, desiderativa, dubitativa e imperativa en relación coa intención comunicativa do emisor.

a

g

h

i

B3.14. Coñecemento reflexivo das relacións semánticas que se establecen entre as palabras. Recoñecemento da sinonimia, a antonimia e a polisemia.

B3.15. Comprender e valorar as relacións de igualdade e de contrariedade que se establecen entre as palabras e o seu uso no discurso oral e escrito.

B3.15.1. Recoñece e usa correctamente sinónimos, antónimos e palabras polisémicas.

Bloque 4: Lingua e sociedade

a

d

m

n

B4.1. Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.

B4.1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.

B4.1.1. Valora a lingua como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementos lingüísticos de noso na literatura.

CCL

CSC

CCEC

B4.2. O plurilingüísmo: riqueza cultural individual e comunitaria.

B4.2. Valorar positivamente o plurilingüísmo como expresión de riqueza tanto para o propio individuo como para a humanidade.

B4.2.1. Coñece a diversidade de linguas que se falan no mundo, en Europa e na Península Ibérica e valora a riqueza desta diversidade lingüística.

B4.3. As linguas de España.

B4.3. Coñecer as linguas de España.

B4.3.1. Coñece as linguas que se falan en España.

B4.4. O galego e o portugués.

B4.4. Coñecer a lusofonía e achegarse ás culturas que o integran.

B4.4.1. Coñece os trazos evolutivos do galego-portugués desde o medievo até a actualidade.

B4.4.2. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona.

B4.5. Análise da situación sociolingüística do seu ámbito familiar, do centro educativo e da súa cidade.

B4.5. Coñecer e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo dos seus ámbitos familiares, escolares e do lugar onde viven.

B4.5.1. Coñece e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir da análise dos ámbitos que a rodean.

B4.6. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de normalización da lingua galega, favorecendo o xurdimento de vínculos positivos cara ao seu uso e consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega.

B4.6. Adquirir vínculos positivos cara ao uso da lingua galega e asumir a importancia da contribución individual e colectiva no desenvolvemento do idioma.

B4.6.1. Analiza a súa práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e colectivamente á normalización da lingua galega.

Bloque 5: Educación literaria

a

d

g

h

m

n

B5.1. Lectura autónoma ou guiada de obras de literatura adecuadas aos intereses do alumnado, expondo a súa opinión persoal e relacionando o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilación os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

B5.1. Ler de forma autónoma ou guiada obras de literatura adecuadas aos intereses do alumnado, expondo a súa opinión persoal e relacionando o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

B5.1.1. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector.

CCL

CAA

CSC

CCEC

B5.1.2. Expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada aos seus gustos.

B5.1.3. Relaciona o sentido da obra coa propia experiencia e con outros coñecementos adquiridos.

B5.1.4. Asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

B5.2. Lectura comentada de contos, relatos breves, mitos e lendas da nosa tradición cultural, recoñecendo os elementos básicos do relato literario e a súa función.

B5.2. Ler contos, relatos breves, mitos e lendas da nosa tradición cultural, recoñecendo os elementos básicos do relato literario e a súa función.

B5.2.1. Le contos, relatos breves, mitos e lendas da nosa tradición cultural.

B5.2.2. Recoñece os elementos básicos do relato literario e a súa función.

a

d

g

h

B5.3. Lectura comentada e dramatizada de obras de teatro ou fragmentos, recoñecendo os aspectos formais do texto teatral.

B5.3. Ler dramatizando obras de teatro ou fragmentos, recoñecendo os aspectos formais do texto teatral.

B5.3.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os seus compoñentes e procedementos máis salientables.

a

g

h

B5.4. Lectura, análise e uso doutras linguaxes estéticas: o cómic...

B5.4. Ler e analizar outras linguaxes estéticas: o cómic...

B5.4.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística.

B5.4.2. Identifica e describe, nun cómic dado, os principais trazos definitorios.

B5.5. Diferenciación dos grandes xéneros literarios e recoñecemento das súas características a partir da lectura.

B5.5. Diferenciar os grandes xéneros literarios e recoñecer as súas características a partir da lectura.

B5.5.1. Diferencia os grandes xéneros literarios e recoñece as súas características a partir da lectura.

a

d

m

n

B5.6. Aprecio da literatura oral como medio de transmisión cultural e como elemento da identidade cultural.

B5.6. Valorar a literatura oral como medio de transmisión cultural e como elemento da identidade cultural.

B5.6.1. Valora a literatura oral como medio de transmisión cultural e como elemento da identidade cultural.

CCL

CAA

CSC

CCEC

a

g

h

B5.7. Produción, previa planificación, de textos con intención literaria.

B5.7. Producir textos sinxelos de intención literaria.

B5.7.1. Produce, logo de planificación, textos con intención literaria.

B5.8. Coñecemento e uso de estratexias e técnicas que axuden a analizar e interpretar o texto literario antes, durante e despois da lectura.

B5.8. Coñecer e usar as estratexias e técnicas que axuden a analizar e interpretar o texto literario antes, durante e despois da lectura.

B5.8.1. Coñece e usa as estratexias e técnicas que axuden a analizar e interpretar o texto literario antes, durante e despois da lectura.

a

g

B5.9. Audición e recitado de poemas.

B5.9. Oír e recitar poemas. Valorar a estética poética.

B5.9.1. Realiza audicións de poemas recitados ou cantados.

a

f

B5.10. Utilización dirixida da biblioteca escolar, das bibliotecas municipais, bibliotecas virtuais e webs para o fomento e orientación da lectura.

B5.10. Utilizar, con progresiva independencia, todo tipo de bibliotecas, físicas ou dixitais.

B5.10.1. Utiliza, con progresiva independencia, todo tipo de bibliotecas, físicas ou dixitais.

a

f

B5.11. Desenvolvemento progresivo da autonomía lectora e da consideración da lectura como fonte de coñecemento do mundo e da persoa.

B5.11. Coñecer e valorar a lectura como fonte de coñecemento do mundo e do individuo.

B5.11.1. Recoñece o valor da lectura como fonte de coñecemento do mundo e do individuo.

B5.12. Valora a lectura como fonte de pracer.

B5.12. Valorar a lectura como fonte de pracer.

B5.12.1. Goza coa lectura de textos literarios.

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. MÓDULO 2

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Comunicación oral: escoitar e falar

g

h

i

B1.1. Comprensión, interpretación e resumo de novas de actualidade e de informacións de crónicas, reportaxes e documentais procedentes dos medios de comunicación audiovisual.

B1.1. Comprender e interpretar a intención comunicativa de novas de actualidade e de informacións de crónicas, reportaxes e documentais procedentes dos medios de comunicación audiovisual.

B1.1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa dos textos orais dos medios de comunicación.

CCL

CAA

CD

CSC

CCEC

B1.1.2. Comprende e interpreta a intención comunicativa dos medios de comunicación audiovisual.

B1.1.3. Extrae a intención comunicativa das novas de actualidade e de informacións de crónicas, reportaxes e documentais procedentes dos medios de comunicación audiovisual.

a

e

g

h

B1.2. Participación activa en situacións de comunicación características das diferentes tarefas curriculares, especialmente para a organización e xestión das actividades de aprendizaxe, na busca e achega de información, na petición de aclaracións.

B1.2. Participar activamente en situacións de comunicación características das diferentes tarefas curriculares, especialmente para a organización e xestión das actividades de aprendizaxe, na busca e achega de información, na petición de aclaracións.

B1.2.1. Intervén espontaneamente e expón un punto de vista persoal.

CCL

CAA

CSC

B1.2.2. Contesta a preguntas sobre a propia intervención.

B1.2.3. Formula preguntas e realiza comentarios pertinentes perante as intervencións doutros interlocutores.

B1.2.4. Respecta as intervencións dos demais.

B1.2.5. Participa nas conversacións en grupo encamiñadas á expresión, contraste de opinións e toma de decisións.

c

e

B1.3. Valoración da interacción como medio para ir tendo consciencia dos coñecementos e das ideas e para a regulación dos procesos de comprensión e expresión propios de todo proceso de aprendizaxe, tanto en actividades individuais como no traballo cooperativo.

B1.3. Valorar a interacción como medio para ir tendo consciencia dos coñecementos e das ideas e para a regulación dos procesos de comprensión e expresión propios de todo proceso de aprendizaxe, tanto en actividades individuais como no traballo cooperativo.

B1.3.1. Recoñece a interacción como medio fundamental na seu proceso de aprendizaxe.

CCL

CAA

CSC

a

g

h

B1.4. Coñecemento das diferentes estratexias comunicativas que axudan ao inicio, ao desenvolvemento e á finalización das interaccións.

B1.4. Coñecer as diferentes estratexias comunicativas que axudan ao inicio, ao desenvolvemento e á finalización das interaccións.

B1.4.1. Usa apropiadamente as fórmulas lingüísticas traballadas en situacións concretas de comunicación: cortesía, acordo, discrepancia.

B1.4.2. Usa apropiadamente claves extralingüísticas, axúdase de datos contextuais...

a

g

i

B1.5. Identificación e selección das informacións adecuadas ao obxectivo da escoita, cooperación e respecto ante as intervencións dos demais e valoración das diferentes informacións.

B1.5. Identificar e seleccionar as informacións adecuadas ao obxectivo da escoita, cooperación e respecto ante as intervencións dos demais e valoración das diferentes informacións.

B1.5.1. Identifica as informacións e os datos relevantes.

B1.5.2. Identifica expresións habituais que evidencien calquera tipo de discriminación.

a

j

l

B1.6. Coñecemento dos diversos medios de rexistro de información (táboas, gráficos, esquemas...) no proceso de escoita.

B1.6. Coñecer diversos medios de rexistro da información.

B1.6.1. Coñece e utiliza no proceso de escoita diversos medios de rexistro da información (táboas, gráficos, esquemas...)

CCL

CMCCT

CAA

CSC

a

g

h

B1.7. Recoñecemento da intencionalidade da persoa emisora a partir dos elementos contextuais explícitos nos textos traballados.

B1.7. Recoñecer diferentes textos segundo a intencionalidade do emisor.

B1.7.1. Recoñece a diferenza entre textos informativos, argumentativos, instrutivos e literarios.

CCL

CAA

a

g

h

i

l

B1.8. Coñecemento e aplicación de medios audiovisuais e das tecnoloxías da información e da comunicación como apoio ás súas producións.

B1.8. Coñecer e aplicar diferentes medios audiovisuais e as tecnoloxías da información e da comunicación como apoio ás súas producións.

B1.8.1. Coñece e aplica como apoio nas súas producións orais medios audiovisuais: vídeo, presentacións, programas de audio...

CCL

CMCCT

CAA

a

g

h

B1.9. Activación dos coñecementos lingüísticos formais desenvolvidos en calquera lingua para favorecer a comprensión e produción dos textos orais noutras linguas.

B1.9. Activar os coñecementos lingüísticos formais desenvolvidos en calquera lingua para favorecer a comprensión e produción dos textos orais noutras linguas.

B1.9.1. Recoñece as similitudes da aprendizaxe das diferentes linguas.

CCL

CAA

CSC

B1.10. Uso consciente dos elementos paraverbais e non verbais na intervención oral planificada.

B1.10. Usar correctamente os elementos paraverbais e non verbais nunha exposición oral.

B1.10.1. Coñece e usa correctamente os elementos paraverbais e non verbais nunha exposición oral.

a

g

B1.11. Interese por expresarse oralmente con pronunciación e entoación adecuadas, respectando as normas que rexen a interacción oral e aplicando as normas sociocomunicativas.

B1.11. Valorar as producións orais emitidas cunha prosodia e fonética correctas, respectando as normas que rexen a interacción oral e aplicando as normas sociocomunicativas.

B1.11.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia e prosodia correctas, recoñece os erros nas producións orais propias e alleas e propón solucións de mellora.

B1.11.2. Respecta as normas que rexen a interacción oral e aplica as normas sociocomunicativas.

B1.12. Actitude positiva e activa respecto á utilización das linguas galega e castelá nos intercambios orais.

B1.12. Valorar positivamente a utilización das linguas galega e castelá en todos os ámbitos lingüísticos.

B1.12.1. Usa con normalidade as linguas galega e castelá en todas situacións.

CCL

CAA

CSC

CCEC

B1.13. Valoración das normas de cortesía e dos marcadores lingüísticos das relacións sociais como o uso e selección de formas de tratamento, convencións no emprego da palabra e estratexias de interacción.

B1.13. Valorar as normas de cortesía e os marcadores lingüísticos das relacións sociais coma o uso e selección de formas de tratamento, convencións no emprego da palabra e estratexias de interacción.

B1.13.1. Usa as normas de cortesía.

CCL

CAA

CSC

B1.13.2. Introduce elementos non explícitos nos intercambios comunicativos: actitude da persoa falante, ironía...

a

g

h

B1.14. Construción de discursos adecuados, cohesionados e coherentes desde o punto de vista comunicativo, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.

B1.14. Producir discursos breves e comprensibles sobre temas da vida cotiá, de interese persoal ou social.

B1.14.1. Participa en conversas informais nas cales intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.

CCL

CAA

CSC

B1.14.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo.

a

g

B1.15. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa, aos patróns fonéticos da lingua galega e aos signos de puntuación.

B1.15. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.

B1.15.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.

CCL

CAA

Bloque 2: Comunicación escrita. Ler e escribir

a

e

g

h

B2.1. Comprensión e interpretación de textos descritivos.

B2.1. Comprender e interpretar textos descritivos.

B2.1.1. Comprende e interpreta textos descritivos.

CCL

CAA

CSC

CCEC

B2.1.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe utilizada nos textos descritivos.

B2.2. Comprensión e interpretación de textos xornalísticos. A reportaxe, artigos de opinión, editoriais.

B2.2. Comprender e interpretar textos xornalísticos. A reportaxe, artigos de opinión, editoriais.

B2.2.1. Comprender, interpretar textos xornalísticos (a reportaxe, artigos de opinión, editoriais).

B2.2.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe utilizada de textos xornalísticos: a reportaxe, artigos de opinión, editoriais.

B2.3. Comprensión e interpretación de textos dialogados.

B2.3. Comprender e interpretar textos dialogados.

B2.3.1. Comprende e interpreta textos dialogados.

B2.3.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe dos textos dialogados.

B2.3.3. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe teatral.

B2.4. Utilización de estratexias para a planificación da escrita de textos sobre temas de interese persoal: buscar e desenvolver ideas, organizalas, realizar unha primeira redacción, corrixir, reelaborar o texto e preparar a redacción definitiva, tanto en papel coma en soporte dixital.

B2.4. Crear textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias: buscar e desenvolver ideas, organizalas, facer unha primeira redacción, corrixir, reelaborar o texto e preparar a redacción definitiva.

B2.4.1. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias: busca e desenvolve ideas; organiza as ditas ideas e elabora un primeiro borrador.

CCL

CMCCT

CD

CAA

CSC

B2.4.2. Utiliza esquemas ou outros recursos similares para ordenar as ideas e estruturar o contido do texto.

B2.4.3. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo requira a situación comunicativa.

B2.4.4. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e do sintagma verbal.

B2.4.5. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas).

B2.4.6. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias: elabora unha primeira redacción.

B2.4.7. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias: corríxeo (conforme as normas ortográficas, morfosintácticas e tipográficas), reelabora o texto e prepara a redacción definitiva.

a

e

i

B2.5. Busca do significado do léxico descoñecido promovendo o uso de dicionarios en papel ou dixitais.

B2.5. Buscar palabras en dicionarios en papel ou dixitais, motores de busca da información...

B2.5.1. Busca palabras (sinónimos, antónimos, fraseoloxía...) en dicionarios en papel ou dixitais.

B2.6. Utilización das bibliotecas e das tecnoloxías da información e da comunicación como fonte de información e de modelos para a comprensión escrita.

B2.6. Utilizar de forma guiada a biblioteca escolar e outras bibliotecas e as tecnoloxías da información e da comunicación como fonte de información.

B2.6.1. Utiliza, con progresiva autonomía, o catálogo en liña (OPAC) das bibliotecas.

a

e

g

h

i

B2.7. Produción, en formato papel ou dixital, de textos xornalísticos: a reportaxe, artigos de opinión, editorial.

B2.7. Producir textos xornalísticos, a partir dun modelo, en formato papel ou dixital.

B2.7.1. Produce textos xornalísticos (reportaxe, artigos de opinión) a partir dun modelo, en formato papel ou dixital.

CCL

CAA

CSC

CCEC

B2.8. Produción, en formato papel ou dixital, de textos descritivos.

B2.8. Producir textos descritivos en formato papel ou dixital.

B2.8.1. Produce textos descritivos, en formato papel ou dixital, sobre temas cotiáns, de forma breve e sinxela.

B2.9. Produción, en formato papel ou dixital, de textos dialogados.

B2.9. Producir textos dialogados en formato papel ou dixital.

B2.9.1. Produce textos dialogados en formato papel ou dixital.

B2.10. Elaboración dun cómic, logo de comprensión da función e das características dos elementos icónicos.

B2.10. Elaborar un cómic.

B2.10.1. Elabora un cómic respectando as características propias (elementos icónicos...)

a

e

g

h

l

B2.11 Uso de técnicas de tratamento textual coas tecnoloxías da información e da comunicación (procesadores de texto, dicionarios, correctores...) tanto na planificación como para a revisión e mellora do texto.

B2.11 Usar, con progresiva autonomía, as tecnoloxías da información e da comunicación para planificar, revisar e mellorar o texto.

B2.11.1. O traballo presenta: índice, presentación ou introdución, desenvolvemento, conclusión e bibliografía.

CCL

CMCCT

CD

CAA

B2.11.2. Usa, con progresiva autonomía, as tecnoloxías da información e da comunicación para planificar, revisar e mellorar o texto.

a

e

g

h

B2.12. Interese pola presentación dos textos escritos tanto en soporte papel como dixital, con respecto ás normas gramaticais, ortográficas e tipográficas utilizadas.

B2.12. Presentar os textos escritos, tanto en formato papel coma en formato dixital, evitando calquera erro gramatical, ortográfico ou tipográfico.

B2.12.1. Presenta os textos escritos, tanto en formato papel coma en formato dixital, evitando calquera erro gramatical, ortográfico ou tipográfico.

CCL

CD

CAA

B2.13. Valoración da escrita como fonte de información e aprendizaxe, como forma de comunicar experiencias, ideas, opinións e coñecementos propios.

B2.13. Valorar a escrita como fonte de coñecemento académico e das experiencias.

B2.13.1. Produce textos nas linguas galega e castelá fóra do ámbito académico.

CCL

CAA

B2.14. Recoñecer a importancia individual e colectiva do dominio do texto escrito.

B2.14.1. Recoñece a importancia individual e colectiva do dominio do texto escrito.

a

d

g

h

m

n

B2.14. Actitude positiva e activa respecto da utilización das linguas galega e castelá nos textos escritos.

B2.15. Valorar a actitude positiva ante a produción escrita nas linguas galega e castelá.

B2.15.1. Valora positivamente a produción escrita nas linguas galega e castelá.

CCL

CAA

CCEC

a

e

g

h

B2.15. Uso guiado de estratexias de autoavaliación e autocorrección do proceso de realización e dos resultados das producións orais e escritas.

B2.16. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de mellora.

B2.16.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias.

CCL

CAA

Bloque 3: Funcionamento da lingua

a

e

g

h

B3.1. Observación de diferenzas relevantes, contextuais e formais, entre a comunicación oral e escrita e entre os usos coloquiais e formais, tendo en conta o papel que desenvolven as normas sociocomunicativas e a linguaxe prosódica e a non verbal na comunicación oral.

B3.1. Coñecer as diferentes características da linguaxe oral e escrita.

B3.1.1. Coñece as características da linguaxe oral e escrita.

CCL

B3.2. Coñecer as diferenzas entre a linguaxe formal e informal.

B3.2.1. Coñece as diferenzas entre a linguaxe formal e informal.

a

d

e

m

n

B3.2. Coñecemento da fonética e da fonoloxía das linguas galega e castelá, con especial atención ás posibles interferencias.

B3.3. Recoñecer e usar a fonética das linguas galega e castelá.

B3.3.1. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios das linguas galega e castelá.

CCL

CAA

a

e

h

B3.3. Aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas.

B3.4. Aplicar e valorar as normas ortográficas e morfolóxicas.

B3.4.1. Recoñece e usa as regras da acentuación (agudas, graves e esdrúxulas) e do til diacrítico.

B3.4.2. Recoñece e aplica as normas de uso do LL e do Y en lingua castelá.

B3.4.3. Recoñece e aplica as normas de uso do G e do J en lingua castelá.

B3.4.4. Recoñece e aplica as normas de uso do S e do X nas linguas galega e castelá.

B3.4. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual.

B3.5. Analizar e usar correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual.

B3.5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación para a cohesión textual.

CCL

CAA

CD

B3.5. Uso de correctores ortográficos dos procesadores de texto.

B3.6. Usar, con progresiva autonomía, os correctores ortográficos dos procesadores de texto.

B3.6.1. Usa, con progresiva autonomía, os correctores ortográficos dos procesadores de texto.

B3.6. Recoñecemento das categorías gramaticais: pronomes persoais átonos, verbo, preposición, adverbio e conxunción.

B3.7. Recoñecer, explicar e usar con corrección as categorías gramaticais seguintes: pronomes persoais átonos, verbo, preposición, adverbio e conxunción.

B3.7.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais (pronomes persoais átonos, verbo, preposición, adverbio e conxunción) nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros.

CCL

CAA

B3.7. Comprensión e utilización de estratexias para inducir as regras de concordancia e as funcións sintácticas de suxeito e predicado.

B3.8. Comprender e utilizar estratexias para inducir as regras de concordancia e as funcións sintácticas de suxeito e predicado.

B3.8.1. Coñece as funcións sintácticas do suxeito e predicado, utiliza este coñecemento para corrixir erros.

b

e

i

h

B3.8. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos léxicos traballados na aula.

B3.9. Coñecer expresións e vocabulario de uso frecuente, referido a obxectos do contorno inmediato, situacións e actividades cotiás e necesidades básicas.

B3.9.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

CCL

CAA

a

e

i

B3.9. Relacións semánticas. O campo semántico. Familias léxicas.

B3.10. Recoñecer e usar correctamente as relacións de sinonimia, polisemia e antonimia.

B3.10.1. Recoñece e usa correctamente sinónimos, antónimos e palabras polisémicas.

B3.10. Comprensión e interpretación dos compoñentes do significado das palabras: denotación e connotación.

B3.11. Comprender o significado das palabras en toda a súa extensión para recoñecer e diferenciar os usos obxectivos dos subxectivos.

B3.11.1. Diferencia os compoñentes denotativos e connotativos no significado das palabras dentro dunha frase ou dun texto oral ou escrito.

n

B3.11. Recoñecemento de que cada lingua ten un funcionamento propio e que non sempre hai un paralelismo entre as diferentes linguas canto á súa ortografía, morfosintaxe e semántica.

B3.12. Recoñecer que cada lingua posúe o seu propio funcionamento e ao mesmo tempo presenta coincidencias coas linguas romances.

B3.12.1. Recoñece o funcionamento propio de cada lingua e, ao mesmo tempo, as coincidencias coas linguas romances.

e

h

B3.12. Recoñecemento, uso e explicación dos nexos e conectores textuais (espaciais, temporais, de oposición e de contraste) e dos principais mecanismos de referencia interna, tanto gramaticais coma léxicos.

B3.13. Recoñecer, usar e explicar os nexos e conectores textuais (espaciais, temporais, de oposición e de contraste) e os principais mecanismos de referencia interna, tanto gramaticais coma léxicos.

B3.13.1. Recoñecer e usar mecanismos de referencia externa: a deíxe, e de referencia interna: a anáfora, a catáfora e a elipse.

B3.13.2. Recoñecer e usar nexos e conectores espaciais, temporais, de oposición e de contraste.

e

f

B3.13. Uso guiado de estratexias de autoavaliación e autocorrección do proceso de realización e dos resultados das producións escritas.

B3.14. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de mellora.

B3.14.1. Acepta positivamente as correccións e valóraas como elemento básico na súa aprendizaxe.

CCL

CAA

CSC

Bloque 4: Lingua e sociedade

a

d

m

n

B4.1. Coñecemento das orixes históricas da realidade plurilingüe de España e valoración desta realidade como fonte de enriquecemento persoal e como mostra da riqueza do noso patrimonio histórico e cultural.

B4.1. Coñecer a realidade plurilingüe de España, a distribución xeográfica das súas linguas e dos dialectos, as súas orixes históricas e algúns dos seus trazos diferenciais.

B4.1.1. Localiza nun mapa as linguas de España e explica algunha das súas características diferenciais, comparando varios textos; recoñece as súas orixes históricas e describe algúns dos seus trazos diferenciais.

CCL

CSC

a

b

c

B4.2. Diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica.

B4.2. Describir a diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica.

B4.2.1. Describe a diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica.

CCL

CSC

CCEC

B4.3. Coñecemento e valoración das variedades da lingua castelá na Península Ibérica.

B4.3. Coñecer e valorar as variedades da lingua castelá na Península Ibérica.

B4.3.1. Coñece a evolución da lingua castelá e as súas variantes dialectais.

B4.4. Coñecemento da situación da lingua castelá en América do Sur.

B4.4. Coñecer a situación da lingua castelá en América do Sur.

B4.4.1. Coñece as orixes históricas da lingua castelá en América e as súas principais áreas xeográficas.

a

e

g

h

B4.5. Valoración da lingua e da comunicación como o medio para a comprensión doutros mundos e culturas e da propia persoa; para participar na sociedade plural e diversa do século XXI.

B4.5. Valorar a lingua como o grande medio de comprensión e participación da historia colectiva e individual.

B4.5.1. Valora a lingua como o gran medio de comprensión e participación da historia colectiva e individual.

CCL

CAA

CCEC

Bloque 5: Educación literaria

a

b

d

g

h

B5.1. Lectura regular de obras literarias.

B5.1. Ler con regularidade obras literarias.

B5.1.1. Le con regularidade obras literarias.

CCL

CAA

CSC

CCEC

a

b

d

h

B5.2. Valoración do uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vista empregado e o uso estético da linguaxe.

B5.2. Valorar o uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vista empregado e o uso estético da linguaxe.

B5.2.1. Describe o uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vista empregado e o uso estético da linguaxe nos textos literarios.

CCL

CSC

CCEC

B5.3. Lectura expresiva e comprensiva e audición de poemas recitados ou cantados; determinación do tema principal, a estrutura xeral e os principais recursos estilísticos.

B5.3. Ler expresiva e comprensivamente e facer audicións de poemas recitados ou cantados, determinar o tema principal, a estrutura xeral e pór de relevo os principais recursos estilísticos.

B5.3.1. Le expresiva e comprensivamente e fai audicións de poemas recitados ou cantados, determina o tema principal, a estrutura xeral e pon de relevo os principais recursos estilísticos.

CCL

CAA

CSC

CCEC

a

b

d

g

h

B5.4. Lectura expresiva e comprensiva de textos narrativos breves e localización e descrición dos elementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo e personaxes principais.

B5.4. Ler expresiva e comprensivamente textos narrativos breves, localizando e describindo os elementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo e personaxes principais.

B5.4.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves, localiza e describe os elementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo e personaxes principais.

B5.5. Lectura dramatizada e comprensiva, visionado de pezas teatrais e recoñecemento dos compoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros.

B5.5. Ler dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e recoñecer os compoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros.

B5.5.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e recoñece os compoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros.

B5.6. Visionado, análise e uso doutras linguaxes estéticas: o cine.

B5.6. Ver e analizar outras linguaxes estéticas: o cine.

B5.6.1. Visiona e analiza películas.

B5.6.2. Recoñece os diferentes subxéneros cinematográficos.

g

h

B5.7. Comparación de textos pertencentes a diferentes xéneros e subxéneros, sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.

B5.7. Comparar textos pertencentes a diferentes xéneros e subxéneros, sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.

B5.7.1. Compara textos pertencentes aos diferentes xéneros, sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.

CCL

B5.7.2. Compara textos pertencentes ao mesmo xénero pero a diferentes subxéneros, sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.

B5.8. Análise de textos literarios, identificación dos trazos dos subxéneros e a funcionalidade dos recursos retóricos.

B5.8. Analizar textos literarios, identificar os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dos recursos retóricos.

B5.8.1. Analiza textos literarios, de maneira guiada, identifica os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dos recursos retóricos.

a

b

d

g

h

B5.9. Produción, previa planificación, de valoracións persoais sobre o texto lido.

B5.9. Producir, logo de planificación, valoracións persoais sobre as obras traballadas na aula.

5.9.1. Analiza o contido das obras literarias traballadas, seguindo as pautas dadas: narrador, eu lírico, elementos do relato...

CCL

CAA

CSC

CCEC

B5.9.2. Desenvolve unha valoración persoal do texto lido, planificando o seu contido e argumentando sobre os aspectos que persoalmente chamaron máis a súa atención.

B5.10. Produción de textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

B5.10. Escribir textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

B5.10.1. Escribe textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

CCL

CCEC

a

i

B5.11. Aproveitamento, baixo guía, dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a realización de traballos e cita axeitada destes.

B5.11. Servirse, seguindo unhas pautas orientadoras, dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a realización de traballos e cita axeitada destes.

B5.11.1. Sérvese, seguindo unhas pautas orientadoras, dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a realización de traballos e cita axeitada destes.

CCL

CD

a

b

d

f

g

h

B5.12. Valoración da lectura como fonte de pracer.

B5.12. Valorar a lectura como fonte de pracer.

B5.12.1. Goza coa lectura de textos literarios.

CCL

CAA

CCEC

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. MÓDULO 3

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias

clave

Bloque 1: Comunicación oral. Escoitar e falar

b

g

h

j

p

B1.1. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais expositivos e argumentativos.

B1.1. Comprender, interpretar e valorar textos orais expositivos e argumentativos.

B1.1.1. Identifica as ideas principais e secundarias dun texto oral expositivo ou argumentativo, formal ou informal, producido na variante estándar ou en calquera das variedades dialectais.

CCL

B1.1.2. Recoñece a intención comunicativa dos textos.

B1.1.3. Diferencia as explicacións dos argumentos.

CCL

CAA

a

b

c

g

B1.2. Desenvolvemento de habilidades de escoita cunha actitude de interese, cooperación e respecto.

B1.2. Coñecer e usar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas, tanto espontáneas como planificadas.

B1.2.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral.

CCL

CAA

CSC

a

b

c

d

f

g

n

B1.3. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

B1.3. Valorar as producións emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

B1.3.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros de produción oral e propón solucións para melloralas.

CCL

CAA

B1.3.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar coa pronuncia da lingua galega.

CAA

B1.3.3. Usa a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto.

CCL

CCEC

a

b

f

g

p

B1.4. Coñecemento, uso e aplicación de técnicas e estratexias necesarias para falar en público.

B1.4. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais.

B1.4.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.

CCL

CAA

B1.4.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas ou formais utilizando unha linguaxe correcta e rica.

CCL

B1.4.3. Recoñece e avalía erros nos discursos orais propios e alleos e trata de evitalos.

CCL

CAA

b

c

f

g

h

j

p

B1.5. Construción de textos expositivos e argumentativos adecuados a distintos rexistros, coherentes e ben organizados.

B1.5. Producir textos expositivos e argumentativos en diferentes rexistros.

B1.5.1. Participa en conversas informais nas cales intercambia información e expresa a súa opinión.

CCL

CSC

CSIEE

CCEC

B1.5.2. Utiliza o rexistro lingüístico axeitado a cada situación comunicativa.

CCL

CSC

B1.5.3. Realiza exposicións educativas sinxelas.

CCL

f

i

B1.6. Coñecemento e aplicación, con axuda das tecnoloxías da información e da comunicación, de técnicas e estratexias para a produción de textos orais sobre temas de actualidade.

B1.6. Coñecer e aplicar, con axuda das tecnoloxías da información e da comunicación, técnicas e estratexias para realizar exposicións orais planificadas.

B1.6.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

CD

CAA

CSIEE

B1.6.2. Emprega as tecnoloxías da información e da comunicación para facer de maneira visual as súas presentacións máis claras e atractivas.

CD

CCL

CSC

a

b

c

f

g

j

p

B1.7. Participación activa e argumentada en debates nos cales se expresen opinións acerca dun tema de actualidade.

B1.7. Participar activamente e con argumentos en debates nos cales se expresen opinións acerca dun tema de actualidade.

B1.7.1. Desenvolve argumentos de forma comprensible e convincente e comenta as contribucións das persoas interlocutoras.

CCL

CAA

B1.7.2. Aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral, respecta as quendas e as opinións alleas e emprega unha linguaxe non discriminatoria.

CCL

CSC

B1.8. Valoración da lingua oral como un instrumento de aprendizaxe e de relación social.

B1.8. Valorar a lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe e nas relacións sociais.

B1.8.1. Identifica e describe os valores da lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe, así como para relacionarse cos demais e enriquecerse como persoa.

CCL

CAA

CSC

CSIEE

Bloque 2: Comunicación escrita. Ler e escribir

e

g

j

B2.1. Comparación de textos literarios e non literarios e diferenciación de textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

B2.1. Comparar textos literarios e non literarios e diferenciar textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

B2.1.1. Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e similitudes.

CCL

B2.1.2. Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

e

g

h

B2.2. Análise de textos literarios, identificación dos trazos dos subxéneros e a funcionalidade dos recursos retóricos.

B2.2. Analizar textos literarios, identificar os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dos recursos retóricos.

B2.2.1. Analiza textos literarios, identifica os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dos recursos retóricos.

e

f

g

h

j

B2.3. Comprensión, interpretación e valoración de textos expositivos e argumentativos.

B2.3. Comprender, interpretar e valorar textos expositivos e argumentativos.

B2.3.1. Identifica as ideas principais e secundarias dun texto expositivo ou argumentativo.

B2.3.2. Recoñece a intención comunicativa dos textos.

B2.3.3. Diferencia as explicacións dos argumentos.

CCL

CAA

a

e

f

g

h

i

j

p

B2.4. Produción de textos expositivos e argumentativos a partir da información obtida na biblioteca ou outras fontes de documentación.

B2.4. Producir textos expositivos e argumentativos.

B2.4.1. Produce textos expositivos e argumentativos elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información.

CCL

CD

e

g

m

B2.5. Descrición e caracterización dos trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica.

B2.5. Describir e caracterizar os trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica.

B2.5.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica.

CCL

CCEC

a

f

i

B2.6. Uso dos recursos que ofrecen as bibliotecas e as tecnoloxías da información e da comunicación para obter, organizar e seleccionar a información.

B2.6. Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as tecnoloxías da información e da comunicación para obter, organizar e seleccionar información.

B2.6.1. Aplica correctamente o sistema de procura na biblioteca e nos buscadores da internet para obter, organizar e seleccionar información.

CCL

CAA

CD

a

b

g

n

B2.7. Actitude reflexiva e crítica ante a lectura de calquera tipo de texto para detectar prexuízos e discriminacións.

B2.7. Manifestar unha actitude reflexiva e crítica ante a lectura de calquera tipo de texto para detectar prexuízos e discriminacións.

B2.7.1. Identifica e expresa posturas de acordo e desacordo sobre aspectos parciais ou globais dun texto.

CCL

B2.7.2. Recoñece e evita usos lingüísticos que transmiten prexuízos ou mensaxes discriminatorias.

CCL

CSC

a

f

g

i

B2.8 Planificación, produción e revisión do texto con adecuación, coherencia, cohesión e respecto polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

B2.8. Planificar producir e revisar textos con adecuación, coherencia, cohesión e con respecto polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

B2.8.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados.

CCL

CAA

B2.8.2. Redacta borradores, utiliza esquemas, árbores ou mapas conceptuais para planificar e organizar os seus escritos.

B2.8.3. Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso.

CCL

CSC

B2.8.4. Usa elementos lingüísticos e discursivos para alcanzar a coherencia e cohesión internas do texto.

CCL

B2.8.5. Revisa os textos para resolver dificultades de contido e de forma.

CCL

CAA

a

f

g

i

B2.9. Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir erros.

B2.9. Utilizar as tecnoloxías da información e da comunicación para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir as producións escritas.

B2.9.1. Usa as tecnoloxías da información e da comunicación (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

CCL

CD

Bloque 3: Funcionamento da lingua

e

g

i

B3.1. Coñecemento, aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelá.

B3.1. Aplicar e valorar as normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelá.

B3.1.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelá.

CCL

B3.2. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica e textual.

B3.2. Analizar e usar correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión sintáctica e textual.

B3.2.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual e sintáctica.

B3.2.2. Revisa os textos para puntuar correctamente.

B3.3. Análise e uso reflexivo da acentuación, especialmente a diacrítica.

B3.3. Analizar e usar correctamente as normas de acentuación.

B3.3.1. Analiza e usa correctamente as normas de acentuación.

e

f

g

B3.4. Recoñecemento e identificación das categorías gramaticais.

B3.4. Aplicar os coñecementos sobre as distintas categorías gramaticais na elaboración de textos escritos e orais.

B3.4.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das distintas categorías gramaticais.

CCL

CAA

B3.4.2. Identifica e explica os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoos coa intención comunicativa e a tipoloxía textual.

B3.5. Recoñecemento da estrutura de substantivos, adxectivos e verbos e da súa caracterización morfolóxica para a mellora da comprensión e produción textuais.

B3.5. Recoñecer a estrutura de substantivos, adxectivos e verbos e da súa caracterización morfolóxica para mellorar a comprensión e produción textuais.

B3.5.1. Coñece e utiliza adecuadamente substantivos, adxectivos e formas verbais na comprensión e produción de textos orais e escritos.

B3.6. Coñecemento, tipoloxía e caracterización dos determinantes.

B3.6. Recoñecer e identificar os trazos característicos da categoría gramatical dos determinantes, explicando os seus usos e valores nos textos.

B3.6.1. Identifica e explica os usos e valores dos determinantes, relaciona a súa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes.

B3.7. Coñecemento, caracterización e tipoloxía dos pronomes.

B3.7. Recoñecer e identificar os trazos característicos da categoría gramatical dos pronomes e explicar os seus usos e valores nos textos.

B3.7.1. Identifica e explica os usos e valores dos pronomes e relaciona a súa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes.

B3.8. Coñecemento, caracterización e tipoloxía do adverbio e das locucións adverbiais.

B3.8. Recoñecer e identificar os trazos característicos da categoría gramatical do adverbio e explicar os seus usos e valores nos textos.

B3.8.1. Identifica e explica os usos e valores dos adverbios e das locucións adverbiais e relaciona a súa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes.

B3.9. Recoñecemento, observación, uso e explicación dos diferentes conectores textuais.

B3.9. Recoñecer en textos de diversa índole e usar nas producións propias orais e escritas os diferentes conectores textuais.

B3.9.1. Identifica e usa distintos tipos de conectores que lle proporcionan cohesión a un texto.

B3.10. Reflexión e explicación das relacións semánticas: sinonimia e antonimia.

B3.10. Reflexionar e explicar as relacións semánticas: sinonimia e antonimia.

B3.10.1. Identifica e explica as relacións semánticas: sinonimia e antonimia.

B3.10.2. Emprega un vocabulario amplo e preciso utilizando os recursos proporcionados pola sinonimia.

CCL

Bloque 4: Lingua e sociedade

e

g

m

n

B4.1. A orixe e formación da lingua galega.

B4.1. Recoñecer os principais elementos na orixe e formación da lingua galega.

B4.1.1. Recoñece os principais elementos na orixe e formación da lingua galega.

CCL

e

g

i

m

n

B4.2. Etapas da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916 e análise e comprensión das causas e consecuencias dos feitos máis relevantes.

B4.2 Identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

B4.2.1. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

CCL

CSC

B4.2.2. Identifica as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

B4.2.3. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das tecnoloxías da información e da comunicación, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

CCL

CSC

CD

b

c

d

f

g

m

n

B4.3. Situación sociolingüística e legal das linguas de España.

B4.3. Coñecer e describir a situación sociolingüística e legal das linguas de España.

B4.3.1. Coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais e colectivos.

CCL

CSC

B4.3.2. Coñece a lexislación que regula a utilización do galego e a súa promoción nos diferentes ámbitos.

B4.4. Prexuízos lingüísticos.

B4.4 Identificar os prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.

B4.4.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de prexuízos cara á lingua galega na súa práctica lingüística e na do seu contorno.

Bloque 5: Educación literaria

e

g

m

n

B5.1. Identificación e comprensión das distintas épocas e períodos das literaturas en galego e en castelán desde as súas orixes ata o século XX.

B5.1. Identificar e comprender as distintas épocas e períodos das literaturas en galego e en castelán desde as súas orixes ata o século XX.

B5.1.1. Identifica as distintas épocas e períodos das literaturas en galego e en castelán desde as súas orixes ata o século XX.

CCL

B5.1.2. Sinala os principais trazos característicos dos distintos períodos das literaturas galega e castelá desde a Idade Media ata o século XX.

a

d

e

g

h

i

m

n

B5.2. Selección, lectura autónoma e comentario de textos representativos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX.

B5.2. Seleccionar, ler e comentar de xeito autónomo textos representativos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX e relacionar o seu contido co contexto histórico, cultural e sociolingüístico de cada período.

B5.2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX para a súa lectura.

B5.2.2. Le e comenta de xeito autónomo obras ou textos representativos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período correspondente.

B5.2.3. Compara textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas e períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos definitorios e ponos en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s).

d

e

g

h

m

n

B5.3. Lecturas expresivas e comprensivas, audicións e lecturas dramatizadas de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX.

B5.3. Ler expresiva e comprensivamente, realizar audicións e ler dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX.

B5.3.1. Le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX.

CCL

a

b

e

g

i

m

B5.4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo, nos cales se describan e analicen textos literarios representativos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX.

B5.4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicen textos representativos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX.

B5.4.1. Elabora traballos individuais e/ou colectivos, nos que se describen e analizan textos representativos das literaturas en galego e en castelán desde a Idade Media ata o século XX.

a

e

f

i

B5.5. Consulta de fontes de información e familiarización coas tecnoloxías da información e da comunicación para a realización de traballos e cita axeitada destas.

B5.5. Consultar fontes de información e familiarizarse cos recursos das tecnoloxías da información e da comunicación para a realización de traballos e cita axeitada destas.

B5.5.1. Consulta fontes de información para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas.

B5.5.2. Emprego de diferentes recursos básicos das tecnoloxías da información e da comunicación para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes.

CCL

CD

a

g

h

m

B5.6. Creación ou recreación de textos de intención literaria partindo das características dos textos traballados na aula.

B5.6. Crear ou recrear textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos textos traballados na aula.

B5.6.1. Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos textos traballados na aula.

CCL

CCEC

B5.6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os propios sentimentos.

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. MÓDULO 4

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Comunicación oral. Escoitar e falar

d

e

h

B1.1. Comprensión e interpretación de textos propios dos medios de comunicación: a información e a opinión.

B1.1. Identificar a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal e as secundarias, a tese e os argumentos de textos propios dos medios de comunicación.

B1.1.1. Comprende o sentido global de textos orais dos medios de comunicación audiovisuais, identifica o propósito, a tese e os argumentos de noticias, debates ou declaracións, determina o tema e recoñece a intención comunicativa do falante.

CCL

B1.1.2. Analiza criticamente tanto a forma como o contido de noticias e debates procedentes dos medios de comunicación e recoñece a validez dos argumentos.

CCL

CAA

B1.2. Comprensión e interpretación de textos orais expositivos e argumentativos do ámbito educativo e de natureza diversa (presentacións, relatorios e intervencións en mesas redondas).

B1.2. Comprender e interpretar textos orais expositivos e argumentativos utilizados no ámbito educativo (presentacións, relatorios e intervencións en mesas redondas).

B1.2.1. Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos dos debates, relatorios e mesas redondas do ámbito educativo e elabora un esquema ou resumo.

B1.2.2. Recoñece os procedementos lingüísticos para manifestarse a prol ou en contra dunha opinión ou posición.

CCL

CSC

a

c

d

h

B1.3. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa, cunha actitude de interese, de cooperación e de respecto, identificando prexuízos e mensaxes discriminatorias.

B1.3. Coñecer, usar e valorar a adecuación, a coherencia, a cohesión e a claridade expositiva, así como as normas de cortesía nas intervencións orais propias da actividade educativa, tanto espontáneas como planificadas.

B1.3.1. Identifica os recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión ao discurso.

CCL

B1.3.2. Coñece e aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral e respecta as opinións alleas.

CCL

CSC

B1.3.3. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume), a linguaxe corporal adecuada (mirada e posición do corpo), así como o autocontrol das emocións ao falar en público.

CCL

CSC

CSIEE

h

o

B1.4. Produción de discursos orais, en intervencións espontáneas e planificadas con apoio das tecnoloxía da información e da comunicación, adecuados á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

B1.4. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

B1.4.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

CCL

CSC

b

h

B1.5. Aplicación dos coñecementos gramaticais á avaliación e mellora da expresión oral e recoñecemento en exposicións orais propias e alleas das dificultades expresivas.

B1.5. Aplicar os coñecementos gramaticais á avaliación e mellora da expresión oral e recoñecer en exposicións orais propias e alleas as dificultades expresivas.

B1.5.1. Recoñece erros (incoherencias, repeticións, ambigüidades, pobreza léxica, erros de fonética e entoación inadecuada) nos discursos propios e alleos para evitalos nas súas producións.

CCL

CCA

h

o

B1.6. Valoración da lingua oral como un instrumento de aprendizaxe e de relación social.

B1.6. Valorar a lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe e nas relacións sociais.

B1.6.1. Identifica e describe os valores da lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe, así como para relacionarse cos demais e enriquecerse como persoa.

CCL

CSC

CCA

CSIEE

Bloque 2: Comunicación escrita. Ler e escribir

b

f

h

B2.1. Uso de técnicas e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos.

B2.1. Empregar estratexias e técnicas que faciliten a lectura comprensiva e crítica dos textos.

B2.1.1. Emprega pautas e estratexias que facilitan a análise do contido (resumos, cadros, esquemas e mapas conceptuais).

CCL

CCA

B2.1.2. Aplica os coñecementos lingüísticos propios (gramaticais e léxicos) e recursos alleos (dicionarios e outras fontes de documentación) para solucionar problemas de comprensión.

CCL

B2.1.3. Elabora o esquema xerarquizado de ideas dun texto.

B2.1.4. Deduce información global do texto a partir de contidos explícitos e implícitos.

B2.1.5. Entende o significado de palabras propias do rexistro culto e incorpóraas ao seu discurso.

CCL

CAA

d

e

h

d

B2.2. Comprensión e interpretación de textos propios da vida cotiá relacionados co ámbito laboral, administrativo, xurídico e comercial.

B2.2. Comprender e interpretar textos escritos propios da vida cotiá pertencentes ao ámbito laboral, administrativo, xurídico e comercial.

B2.2.1. Identifica a intención comunicativa, o tema e os subtemas de escritos propios da vida cotiá relacionados co ámbito laboral, administrativo e comercial.

CCL

B2.2.2. Comprende, interpreta e valora textos propios da vida cotiá pertencentes a distintos ámbitos: currículo, carta de presentación, solicitude ou instancia, carta de reclamación.

CCL

CSC

B2.3. Comprensión e interpretación de textos relacionados co ámbito educativo, tanto materiais de consulta (dicionarios, glosarios, enciclopedias etc.), como libros de texto e recursos de temas especializados na internet.

B2.3. Comprender e interpretar textos relacionados co ámbito educativo, tanto materiais de consulta (dicionarios, glosarios, enciclopedias etc.), como libros de texto e recursos de temas especializados na internet.

B2.3.1. Comprende textos relacionados co ámbito educativo, tanto materiais de consulta (dicionarios, glosarios, enciclopedias etc.), como libros de texto e recursos de temas especializados en internet.

CCL

CD

B2.3.2. Interpreta a información de mapas, gráficas, diagramas.

CCL

B2.4. Comprensión e interpretación de textos xornalísticos de opinión: carta ao director, editorial, columna e artigo de opinión.

B2.4. Comprende e interpreta textos xornalísticos de opinión: carta ao director, editorial, columna e artigo de opinión.

B2.4.1. Diferencia os trazos característicos dos textos xornalísticos de opinión: carta ao director, editorial, columna e artigo de opinión.

CCL

CSC

B2.4.2. Valora a intención comunicativa dun texto xornalístico e distingue entre información, opinión e persuasión.

B2.5. Comprensión e interpretación das mensaxes explícitas e implícitas que transmiten os textos publicitarios dos medios de comunicación.

B2.5. Comprende e interpreta as mensaxes explícitas e implícitas que transmiten os textos publicitarios dos medios de comunicación.

B2.5.1. Comprende e interpreta as mensaxes explícitas e implícitas que transmiten os textos publicitarios dos medios de comunicación (anuncios).

B2.5.2. Reflexiona e ten unha postura crítica ante as mensaxes persuasivas que proveñen dos medios de comunicación.

c

d

h

B2.6. Lectura crítica e reflexiva que permita identificar usos lingüísticos discriminatorios.

B2.6. Identificar os usos lingüísticos que conteñan prexuízos ou mensaxes discriminatorias.

B2.6.1. Reflexiona sobre os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou mensaxes discriminatorias.

CCL

CSC

B2.6.2. Detecta prexuízos e mensaxes discriminatorias implícitas nos textos de medios de comunicación con especial atención á publicidade.

b

f

h

B2.7. Uso de técnicas e estratexias para producir textos escritos adecuados, coherentes e ben cohesionados desde o punto de vista comunicativo (planificación, organización, redacción e revisión).

B2.7. Empregar estratexias e técnicas axeitadas para producir escritos adecuados, coherentes e ben cohesionados desde o punto de vista comunicativo (planificación, organización, redacción e revisión).

B2.7.1. Utiliza distintas técnicas de planificación para organizar o seu discurso (diferentes tipos de esquemas e mapas conceptuais).

CCL

B2.7.2. Utiliza o rexistro adecuado en función da tipoloxía textual e do acto comunicativo.

B2.7.3. Ordena as ideas e estrutura os contidos en unidades sintácticas consecutivas e encadeadas con conectores e outros elementos de cohesión.

B2.7.4. Coñece as regras ortográficas e as normas morfosintácticas e sérvese das ferramentas lingüísticas ao seu alcance (correctores, dicionarios e gramáticas) para aplicalas correctamente.

CCL

CD

B2.7.5. Revisa o texto para comprobar que a organización dos contidos do texto é correcta e que non se cometen erros ortográficos, gramaticais, de formato ou de presentación.

CCL

b

e

h

B2.8. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos propios da vida cotiá pertencentes ao ámbito laboral, xurídico, administrativo e comercial.

B2.8. Producir, respectando as súas características formais e de contido, textos propios da vida cotiá pertencentes a distintos ámbitos tanto en formato papel como dixital: laborais, xurídico, administrativos e comerciais.

B2.8.1. Produce, respectando as súas características formais e de contido, e en soporte tanto impreso como dixital, textos propios da vida cotiá pertencentes a distintos ámbitos: currículo, carta de presentación, solicitude ou instancia, carta de reclamación.

CCL

CD

CSC

B2.9. Produción, en soporte impreso ou dixital, de cartas á dirección e columnas de opinión.

B2.9. Producir, en soporte impreso ou dixital, cartas á dirección e columnas de opinión.

B2.9.1. Crea, en soporte impreso ou dixital, cartas á dirección e columnas de opinión.

d

h

B2.10. Valoración da escritura como un instrumento de aprendizaxe, de relación social e enriquecemento persoal.

B2.10. Valorar a escritura como un instrumento moi útil na aprendizaxe, nas relacións sociais e no desenvolvemento do individuo.

B2.10.1. Identifica e describe os valores da escritura non só como una ferramenta para organizar os pensamentos senón tamén como un instrumento para relacionarse cos demais e enriquecerse como persoa.

CCL

CSC

CCEC

Bloque 3: Funcionamento da lingua

b

e

l

B3.1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático.

B3.1. Recoñecer e explicar os valores de léxico preciso de diferentes categorías gramaticais, así como da fraseoloxía.

B3.1.1. Recoñece, explica e usa un léxico amplo e preciso de diferentes categorías gramaticais.

CCL

CAA

B3.1.2. Recoñece, explica e usa fraseoloxía diversa da lingua galega nas súas producións orais e escritas.

b

e

i

B3.2. Recoñecemento, explicación e uso dos procedementos de creación de palabras.

B3.2. Recoñecer e explicar os procedementos de creación de palabras, os valores dos morfemas e as súas posibilidades combinatorias para crear novos termos e identificar a súa procedencia grega ou latina.

B3.2.1. Recoñece e explica os procedementos de creación de palabras.

B3.2.2. Crea palabras novas utilizando os procedementos de creación léxica.

B3.2.3. Recoñece os valores de prefixos e sufixos e as súas posibilidades combinatorias para crear novas palabras.

CCL

B3.2.4. Identifica a procedencia grega ou latina de prefixos e sufixos habituais no uso da lingua galega.

a

d

e

B3.3. A fonética e a fonoloxía do galego, con especial atención a posibles interferencias (apertura das vogais de grao medio, o n velar ou a entoación).

B3.3. Recoñecer e usar a fonética da lingua galega.

B3.3.1. Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega, con especial atención á entoación, ás vogais de grao medio e ao fonema /n/ velar.

CCL

CAA

b

e

B3.4. Aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelá.

B3.4. Aplica e valora as normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelá.

B3.4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelá nos discursos orais e escritos.

B3.4.2. Recoñece o valor funcional e social das normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelá.

CCL

e

B3.5. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica.

B3.5. Analizar e usar correctamente a puntuación de acordo coa cohesión sintáctica.

B3.5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión sintáctica.

b

e

B3.6. As principais regras de combinación impostas polos predicados en función dos seus argumentos; estruturas sintácticas e tipos de oración segundo a natureza do predicado.

B3.6. Recoñecer e usar enunciados e oracións, identificando as principais regras de combinación impostas polo verbos.

B3.6.1. Recoñece enunciados e identifica a palabra nuclear que o organiza sintáctica e semanticamente.

CCL

CAA

B3.6.2. Recoñece a estrutura interna das oracións, identificando o verbo e os seus complementos.

CCL

B3.6.3. Respecta a orde correcta dos elementos da estrutura sintáctica.

B3.6.4. Clasifica oracións segundo a natureza do predicado.

B3.6.5. Usa a terminoloxía sintáctica correcta.

e

h

B3.7. Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis comúns, en particular os de causa e consecuencia, os de condición e hipótese e conclusión, e mais dos mecanismos de cohesión textual.

B3.7. Recoñecer, explicar e usar os nexos textuais de causa, consecuencia, condición, hipótese e conclusión, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de cohesión interna.

B3.7.1. Recoñece, explica e usa os nexos textuais de causa, consecuencia, condición, hipótese e conclusión, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de cohesión interna.

CCL

CAA

e

B3.8. Identificación da estrutura dun texto, a construción dos parágrafos e o vínculo e progresión temáticos en textos alleos e propios, e elaboración de textos de acordo con estes parámetros.

B3.8. Identifica adecuadamente en textos alleos e propios a estrutura, a construción e xustificación dos parágrafos, o vínculo e progresión temáticos, e elabora textos de acordo con estes parámetros.

B3.8.1. Identifica a estrutura do texto, en construcións propias e alleas.

CCL

B3.8.2. Xustifica con argumentos a división en parágrafos de textos propios e alleos.

CCL

CAA

B3.8.3. Identifica a progresión temática en textos propios e alleos.

CCL

B3.8.4. Elabora textos cunha estrutura apropiada, divididos en parágrafos e empregando os mecanismos de progresión temática.

b

e

B3.9. Adecuación dos textos en función do contexto, do tema e do tipo de texto.

B3.9. Xustifica a adecuación dos textos en función do contexto, do tema e do xénero e elabora producións propias cunha adecuación apropiada.

B3.9.1. Xustifica a adecuación das producións en función do contexto, do tema e do xénero textual.

CCL

CAA

B3.9.2. Elabora producións lingüísticas cunha adecuación apropiada ao contexto, ao tema e ao xénero textual.

CCL

b

e

h

B3.10. Participación en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, relacionados cos elementos transversais e nos que se eviten estereotipos lingüísticos ou culturais.

B3.10. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, relacionados cos elementos transversais e nos que se eviten estereotipos lingüísticos ou culturais.

B3.10.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

CCL

CAA

b

e

B3.11. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas para desenvolver unha competencia comunicativa integrada.

B3.11. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.

B3.11.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.

CCL

CAA

Bloque 4: Lingua e sociedade

m

n

B4.1. Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.

B4.1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.

B4.1.1. Valora a lingua como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo, e argumenta fundamentadamente e cun discurso propio a súa postura.

CCL

CCEC

B4.2. O plurilingüísmo como expresión da riqueza cultural da humanidade.

B4.2. Apreciar o plurilingüísmo como expresión da riqueza cultural da humanidade.

B4.2.1. Valora o plurilingüísmo inclusivo, desde a lingua propia, como expresión da riqueza cultural da humanidade e argumenta cun discurso propio a súa postura.

CCL

B4.3. A lusofonía nas linguas do mundo no século XXI.

B4.3. Coñecer e describir o papel da lusofonía nas linguas do mundo no século XXI.

B4.3.1. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona e sabe describir a súa importancia dentro das linguas do mundo no século XXI.

CCL

CSC

B4.4. Situación sociolingüística de Galicia. A presenza da lingua galega nos principais ámbitos e contextos sociais e privados.

B4.4. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia atendendo á presenza da lingua galega nos principais ámbitos e contextos sociais e privados.

B4.4.1. Coñece e describe a lexislación estatal e autonómica básica en materia lingüística.

B4.4.2. Describe acertadamente con criterios sociolingüísticos a situación galega actual.

B4.5. Proceso de normalización. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de recuperación da lingua galega. Consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega.

B4.5. Identificar os elementos do proceso normalizador e adquirir vínculos positivos cara ao seu uso asumindo a importancia da contribución individual no desenvolvemento da lingua galega.

B4.5.1. Identifica os procedementos de normalización.

CCL

B4.5.2. Distingue normativización e normalización.

B4.5.3. Coñece os principais axentes normalizadores en Galicia e valora a súa importancia.

CCL

CSC

B4.6. Evolución da lingua galega e etapas da historia social da lingua galega desde 1916 ata a actualidade.

B4.6. Recoñecer os principais elementos de evolución da lingua galega, así como identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da súa historia social, e sinalar as distintas etapas desde 1916.

B4.6.1. Recoñece os principais elementos da evolución da lingua galega desde 1916 ata a actualidade.

CCL

B4.6.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde 1916.

CCL

CCEC

B4.7. Prexuízos lingüísticos.

B4.7. Identificar os prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.

B4.7.1. Sinala os prexuízos lingüísticos atribuíbles a calquera lingua e especialmente á galega e rebáteos cunha argumentación axeitada.

CCL

CSC

B4.7.2. Analiza a opinión propia sobre as linguas, detecta os prexuízos, en caso de os ter, e rebáteos con argumentos.

B4.8. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar. Uso normalizado da variante dialectal propia da zona. Utilización e valoración da variante estándar da lingua en situacións de carácter formal. Recoñecemento das interferencias máis habituais.

B4.8. Recoñecer e valorar os principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar. Recoñecer interferencias habituais.

B4.8.1. Recoñece os principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas da lingua galega.

B4.8.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega.

CCL

B4.8.3. Valora a lingua estándar como variedade unificadora. Recoñece interferencias habituais entre as dúas linguas oficiais.

B4.8.4. Valora as variedades xeográficas da lingua galega como símbolo de riqueza lingüística e cultural e rexeita fundamentadamente calquera prexuízo sobre a variación diatópica.

CCL

CSC

B4.8.5. Recoñece as variedades diastráticas e diafásicas da lingua galega e describe o influxo da situación sociolingüística nelas.

Bloque 5: Educación literaria

h

j

B5.1. Identificación e comprensión dos distintos períodos e xeracións das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

B5.1. Identificar e comprender os distintos períodos e xeracións das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

B5.1.1. Identifica os distintos períodos e xeracións das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

CCL

B5.1.2. Comprende e explica razoadamente os distintos períodos das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

B5.2. Lectura autónoma e comentario pautado de obras representativas das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

B5.2. Ler e comentar de xeito autónomo obras representativas das literaturas en galego e en español do século XX e XXI e relaciona o seu contido co contexto histórico, cultural e sociolingüístico de cada período.

B5.2.1. Le de xeito autónomo obras ou textos representativos das literaturas galega de 1916 ata a actualidade, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

B5.2.2. Comenta, de forma guiada ou libre, textos de obras das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

B5.3. Lecturas expresivas e comprensivas, audicións e lecturas dramatizadas de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

B5.3. Ler expresiva e comprensivamente, escoitar audicións e ler dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

B5.3.1. Le expresiva, compresiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

B5.3.2. Participa con proveito de audicións de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos das literaturas en galego e en español do século XX e XXI.

b

h

j

B5.4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo nos cales se describan e analicen textos literarios representativos das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

B5.4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo nos que se describan e analicen textos representativos das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

B5.4.1. Elabora traballos individuais e/ou colectivos nos que se describen e analizan textos representativos das literaturas en galego e en español dos séculos XX e XXI.

e

h

j

B5.5. Consulta de fontes de información variadas e de recursos das tecnoloxías da información e da comunicación para a realización de traballos e cita axeitada destes.

B5.5. Consultar fontes de información variadas e recursos das das tecnoloxías da información e da comunicación para a realización de traballos e cita axeitada destes.

B5.5.1. Consulta fontes de información variadas para a realización de traballos e cita axeitada destas.

B5.5.2. Emprego de diferentes recursos das das tecnoloxías da información e da comunicación para a realización de traballos e cita axeitada destes.

CCL

CD

h

l

n

B5.6. Creación ou recreación de textos de intención literaria partindo das características dos textos traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentos e xuízos.

B5.6. Crear ou recrear textos de intención literaria partindo das características dos textos traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentos e xuízos.

B5.6.1. Crea ou recrea textos de intención literaria partindo das características dos textos traballados na aula.

CCL

CCEC

B5.6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos.

CCL

CCEC

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. MÓDULO 1

LINGUA ESTRANXEIRA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Comprensión oral

a

b

c

e

f

g

i

n

B1.1. Estratexias de comprensión.

– Identificación do tipo textual, adaptando a comprensión a el.

– Uso do contexto verbal e non verbal e dos coñecementos previos sobre a situación que dan lugar a inferencias de significado baseadas no contexto.

– Uso dos coñecementos referenciais sobre o tema.

– Identificación de palabras chave.

B1.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias básicas máis axeitadas para a comprensión do sentido xeral, a información esencial, os puntos e as ideas principais ou os detalles relevantes do texto: anticipación do contido xeral do que se escoita coa axuda de elementos verbais e non verbais e uso dos coñecementos previos sobre a situación (quen fala a quen, con que intencións, onde e cando) que dan lugar a inferencias do significado baseadas no contexto.

B1.1.1. Aplica as estratexias de escoita activa para a comprensión (global ou específica) das mensaxes recibidas sen necesidade de entender todos os elementos delas.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

– Adaptación da escoita á súa finalidade (global e/ou específica).

– Identificación dos recursos lingüísticos ou temáticos adquiridos.

– Inferencia do significado probable das palabras ou das frases que descoñece.

– Perseveranza no logro da comprensión oral, reescoitando o texto gravado ou solicitando repetición ou reformulacións do dito.

B1.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos.

– Recoñecemento de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B1.2. Identificar o sentido xeral, a información esencial, os puntos principais e os detalles máis relevantes en textos orais moi breves e sinxelos nun rexistro estándar e informal, con estruturas simples e léxico de uso moi frecuente, articulados con claridade e a velocidade lenta e transmitidos de viva voz ou por medios técnicos, sobre temas habituais e concretos relacionados coas propias experiencias, necesidades e intereses en contextos cotiáns predicibles ou relativos a áreas de necesidade inmediata nos ámbitos persoal, público e educativo e sobre aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, sempre que as condicións acústicas sexan boas e non dificulten a mensaxe, se poida volver escoitar o dito ou pedir confirmación e se conte con apoio visual ou cunha clara referencia contextual.

B1.2.1. Comprende mensaxes orais breves e instrucións relacionadas coa actividade de aula.

B1.2.2. Comprende mensaxes e anuncios públicos que conteñan instrucións, indicacións ou outro tipo de información (por exemplo, números, prezos, horarios ou datas nunha estación ou nuns grandes almacéns).

B1.2.3. Entende o que se lle di en transaccións habituais sinxelas (instrucións, indicacións, peticións, avisos, saúdos e presentacións).

B1.2.4. Identifica o tema dunha conversa cotiá predicible que ten lugar na súa presenza (saúdos e presentacións, diálogos en lugares públicos: oficinas de información, comercios, restaurantes, farmacias e hospitais, estacións ou aeroportos).

B1.2.5. Entende a información esencial en conversas breves e sinxelas nas cales participa que traten sobre a súa contorna persoal: a familia, os amigos, o traballo, o tempo libre, a descrición de obxectos e lugares.

B1.2.6. Comprende as ideas principais de presentacións e proxectos (en formato papel ou dixital) sinxelos e ben estruturados sobre temas familiares ou do seu interese (p. e. lecer, familia, fogar, deporte etc.) e sobre aspectos socioculturais dos países nos cales se fala a lingua estranxeira, a condición de que conten con imaxes e ilustracións e se fale de xeito lento e claro.

B1.3. Funcións comunicativas. Comprensión de textos orais onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Saúdos e presentacións, desculpas e agradecementos e invitacións.

– Expresión de información persoal e gustos.

– Descrición de persoas, actividades, lugares, obxectos e hábitos.

– Narración de feitos presentes.

– Petición e ofrecemento de información, de permiso e de axuda.

– Indicación de instrucións.

B1.3. Incorporar á comprensión do texto os coñecementos socioculturais e sociolingüísticos básicos, concretos e significativos adquiridos sobre a vida cotiá (hábitos, horarios, actividades, celebracións), as condicións de vida (vivenda, contorna), as relacións interpersoais (familiares, de amizade, académicas), o comportamento (xestos habituais, uso da voz, contacto físico) e as convencións sociais (normas de cortesía, costumes e tradicións) dos países onde se fala a lingua estranxeira, identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos devanditos países e da propia cultura.

B1.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países nos que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B1.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B1.4. Distinguir a función ou funcións comunicativas principais do texto (p. e. unha demanda de información ou unha orde) e un repertorio limitado dos seus expoñentes máis comúns e habituais, así como dos patróns discursivos básicos (p. e. inicio e peche da conversa, ou os puntos dunha narración esquemática).

B1.4.1. Identifica un repertorio limitado dos expoñentes máis comúns propios do seu nivel e dos patróns discursivos básicos para entender as funcións comunicativas das mensaxes orais directas ou recibidas mediante formato electrónico.

B1.5. Léxico oral moi básico de uso común (recepción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amigos; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.5. Recoñecer os significados máis comúns asociados ás estruturas sintácticas básicas propias da comunicación oral (p. e. estrutura interrogativa para demandar información).

B1.5.1. Recoñece e comprende as estruturas morfosintácticas básicas en oracións sinxelas de situacións habituais e de contido predicible asociadas ás funcións comunicativas propias do seu nivel.

B1.6. Recoñecemento de patróns sonoros e acentuais moi básicos de palabras e do ritmo e a entoación de frases.

B1.6. Recoñecer un repertorio limitado de léxico oral de alta frecuencia relativo a situacións cotiás e temas habituais e concretos relacionados coas propias experiencias, necesidades e intereses.

B1.6.1. Recoñece un vocabulario oral básico e suficiente para comprender textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B1.7. Discriminar patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación básicos de uso común, e recoñecer os significados e intencións comunicativas xerais relacionados con eles.

B1.7.1. Identifica patróns fonéticos e de entoación moi básicos e evidentes que axudan a entender o sentido xeral da mensaxe.

Bloque 2: Expresión oral

a

b

c

e

f

g

i

n

B2.1. Estratexias de produción:

– Expresión da mensaxe con claridade e coherencia básica, estruturándoa apropiadamente e adecuando o texto ao destinatario, ao contexto e á canle.

– Activación dos coñecementos previos sobre modelos e secuencias de interacción (segundo o tipo de situación de comunicación: chegada e saída do centro docente, conversa telefónica, compravenda, e outras igualmente cotiás e básicas) ou sobre elementos lingüísticos previamente asimilados.

– Compensación das carencias lingüísticas mediante procedementos lingüísticos e paralingüísticos.

B2.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias básicas máis axeitadas para producir textos orais moi breves e sinxelos, empregando p. e., fórmulas e linguaxe “prefabricada” ou expresións memorizadas, ou apoiando con acenos o que se quere expresar.

B2.1.1. Emprega estratexias de comunicación básicas para producir textos orais breves e para participar en conversas, amosando interese e comprensión e empregando estratexias de compensación para suplir as carencias na lingua estranxeira.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B2.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:

– Uso de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B2.2. Producir textos monolóxicos moi breves e doados sobre temas cotiáns ou do seu interese e sobre aspectos socioculturais básicos dos países nos cales se fala a lingua estranxeira e participar de xeito simple e comprensible en conversacións moi breves que requiran un intercambio directo de información en áreas de necesidade inmediata ou sobre temas moi familiares (un/unha mesmo/a, a contorna inmediata, persoas, lugares, obxectos e actividades, gustos e opinións), nun rexistro neutro ou informal, utilizando expresións e frases sinxelas e de uso moi frecuente, normalmente illadas ou enlazadas con conectores básicos, aínda que, en ocasións a pronuncia non sexa moi clara, sexan evidentes as pausas e vacilacións e sexa necesaria a repetición, a paráfrase e a cooperación do interlocutor para manter a comunicación.

B2.2.1. Realiza presentacións e proxectos breves e sinxelos, previamente preparados e ensaiados, de acordo cun guión sinxelo e con apoio visual (en formato dixital ou papel), sobre temas cotiáns ou do seu interese (presentarse e presentar outras persoas; dar información básica sobre si mesmo/a, a súa familia, o seu traballo, a súa vida académica e o seu contorno; indicar as súas afeccións e intereses e as principais actividades do seu día a día; describir brevemente e de xeito sinxelo a súa casa, o seu menú preferido, o aspecto exterior dunha persoa ou dun obxecto; presentar un tema que lle interese, dicir o que lle gusta e non lle gusta e dar a súa opinión) ou sobre aspectos socioculturais básicos dos países da lingua estranxeira, usando estruturas sinxelas e básicas.

B2.2.2. Desenvólvese en accións comunicativas cotiás básicas (p. e. saudar e dar información persoal, comprar ou comer nun restaurante, pedir medicinas na farmacia, dicir no hospital o que lle doe, rexistrarse nun hotel, comprar un billete de metro…).

B2.2.3. Participa en entrevistas e en conversacións cara a cara ou por medios técnicos (teléfono, videoconferencia) nas que se establece contacto social (dar as grazas, saudar, despedirse, dirixirse a alguén, pedir desculpas, presentarse, interesarse polo estado de alguén, felicitar a alguén), intercámbiase información persoal e sobre asuntos cotiáns, exprésanse sentimentos, ofrécese algo a alguén, pídese prestado algo, quédase con amizades ou danse instrucións.

B2.3. Funcións comunicativas. Produción de textos orais onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Saúdos e presentacións, desculpas e agradecementos e invitacións.

– Expresión de información persoal e gustos.

– Descrición de persoas, actividades, lugares, obxectos e hábitos.

– Narración de feitos presentes.

– Petición e ofrecemento de información, de permiso e de axuda.

–Indicación de instrucións.

B2.3. Incorporar á produción do texto oral monolóxico ou dialóxico os coñecementos socioculturais e sociolingüísticos básicos adquiridos sobre a vida cotiá (hábitos, horarios, actividades, celebracións), as condicións de vida (vivenda, contorno), as relacións interpersoais (familiares, de amizade, académicas), o comportamento (xestos habituais, uso da voz, contacto físico) e as convencións sociais (normas de cortesía, costumes e tradicións) dos países onde se fala a lingua estranxeira, respectando as convencións comunicativas máis elementais e identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos devanditos países e da propia cultura.

B2.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países nos que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B2.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B2.4. Levar a cabo as funcións demandadas polo propósito comunicativo (p. e. unha felicitación, un intercambio de información ou un ofrecemento), empregando un repertorio limitado dos seus expoñentes máis comúns e habituais, así como dos patróns discursivos básicos (p. e. inicio e peche da conversa, ou os puntos dunha narración esquemática).

B2.4.1. Emprega un repertorio limitado dos expoñentes máis comúns e habituais propios do seu nivel para realizar as funcións comunicativas demandadas, así como os patróns discursivos básicos máis frecuentes para o propósito comunicativo.

B2.5. Léxico oral moi básico de uso común (produción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amizades; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e a comunicación.

B2.5. Mostrar control sobre estruturas sintácticas básicas (p. e., enlazar palabras ou grupos de palabras con conectores básicos como “e”, “entón”, “mais” ou “porque”), aínda que se sigan cometendo erros básicos de xeito sistemático, p.e., nos tempos verbais ou na concordancia.

B2.5.1. Comunica con eficacia, empregando adecuadamente estruturas morfosintácticas básicas e de escasa complexidade para realizar as funcións comunicativas propias do seu nivel.

B2.6. Patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación moi básicos.

Uso de patróns moi básicos de ritmo, entoación e acentuación de palabras e frases.

Pronunciación e entoación aceptables, con clara influencia da lingua materna, que aínda contendo erros e imprecisións, non impidan a comunicación ou a comprensión, en interaccións orais, dramatizacións e lectura en voz alta.

B2.6. Coñecer e utilizar un repertorio limitado de léxico oral de alta frecuencia relativo a situacións cotiás e temas habituais e concretos relacionados cos propios intereses, experiencias e necesidades.

B2.6.1. Emprega un vocabulario oral básico e suficiente para producir textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B2.7. Articular, de xeito comprensible pero con evidente influencia da primeira ou outras linguas, un repertorio moi limitado de patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación básicos, adaptándoos á función comunicativa que se quere levar a cabo.

B2.7.1. Exprésase con certa claridade, aínda que con clara influencia da lingua materna, usando unha entoación e pronuncia comprensible, aceptándose as pausas e vacilacións frecuentes.

Bloque 3: Comprensión escrita

b

c

e

f

g

i

n

B3.1. Estratexias de comprensión:

– Mobilización da información previa sobre o tipo de tarefa e o tema a partir da información superficial: imaxes, organización na páxina, títulos de cabeceira etc.

– Identificación do tipo de lectura demandada pola tarefa (en superficie ou oceánica, selectiva, intensiva ou extensiva).

– Identificación do tipo textual básico (narrativo, descritivo ou explicativo), adaptando a comprensión a el.

B3.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias básicas máis adecuadas (identificación do tema dun texto coa axuda de elementos textuais e non textuais, uso dos coñecementos previos sobre o tema, inferencia de significados polo contexto e polo apoio visual, por comparación de palabras ou frases similares nas linguas que xa coñecen etc.), para a comprensión do sentido xeral, a información esencial, os puntos e as ideas principais, ou os detalles relevantes do texto.

B3.1.1. Aplica estratexias de lectura comprensiva, recoñecendo os trazos básicos e o contido global do texto, sen necesidade de entender todos os seus elementos.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

– Distinción de tipos de comprensión necesarios para a realización da tarefa (sentido xeral, información esencial e puntos principais).

– Formulación de hipóteses sobre o contido e o contexto.

– Uso de técnicas como subliñar ou tomar notas para lograr unha mellor comprensión do contido e da estrutura do texto.

– Uso progresivo de dicionarios (en papel e dixitais) e das tecnoloxías da información e da comunicación como medio de consulta e aprendizaxe.

B3.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:

– Recoñecemento de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B3.2. Identificar o tema, o sentido xeral, as ideas principais e información específica en textos, tanto en formato impreso como en soporte dixital, moi breves e sinxelos, en lingua estándar e cun léxico de alta frecuencia, e en que o tema tratado e o tipo de texto resulten moi familiares, cotiáns ou de necesidade inmediata ou que versen sobre aspectos socioculturais básicos dos países nos que se fala a lingua estranxeira, a condición de que se poida reler o que non se entendeu, se poida consultar un dicionario e se conte con apoio visual e contextual.

B3.2.1. Comprende instrucións, indicacións e información básica en notas e carteis en rúas, tendas, medios de transporte, cines, museos, centros educativos e outros lugares públicos.

B3.2.2. Capta a información esencial e localiza información específica en material informativo sinxelo e breve como menús, horarios, catálogos, listaxes de prezos, anuncios, publicidade, folletos turísticos, programas culturais ou de eventos, presentacións escritas ou proxectos etc.

B3.2.3. Comprende correspondencia (mensaxes, correos electrónicos, postais e tarxetas) breve e sinxela que trate sobre temas familiares como, p. e., un mesmo, a familia, o centro educativo, o traballo, o tempo libre, a descrición dun obxecto ou un lugar, a indicación da hora e o lugar dunha cita etc.

B3.2.4. Entende o esencial e os puntos principais de noticias e artigos breves en xornais e revistas, en páxinas web e noutros materiais de referencia previamente seleccionados, que traten temas adecuados ao seu nivel, que lle sexan familiares ou sexan do seu interese e nos cales os números, os nomes, as ilustracións e os títulos compoñen grande parte da mensaxe.

B3.2.5. Comprende o esencial de historias breves, sinxelas, ben estruturadas e adecuadas ao seu nivel e identifica os personaxes principais, a condición de que a imaxe e a acción conduzan gran parte do argumento (cómics, relatos breves ou lecturas adaptadas).

B3.3. Funcións comunicativas. Comprensión de textos escritos onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Saúdos e presentacións, desculpas e agradecementos, invitacións.

– Expresión de información persoal e gustos.

-Descrición de persoas, actividades, lugares, obxectos e hábitos.

– Narración de feitos presentes.

– Petición e ofrecemento de información, de permiso e de axuda.

– Indicación de instrucións.

B3.3. Incorporar á comprensión do texto os coñecementos socioculturais e sociolingüísticos básicos, concretos e significativos adquiridos sobre a vida cotiá (hábitos, horarios, actividades, celebracións), as condicións de vida (vivenda, contorno), as relacións interpersoais (familiares, de amizade, académicas) e as convencións sociais (normas de cortesía, costumes e tradicións) dos países onde se fala a lingua estranxeira, identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos devanditos países e da propia cultura.

B3.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países nos cales se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B3.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B3.4. Distinguir a función ou funcións comunicativas principais do texto (p. e. unha felicitación, unha demanda de información, ou un ofrecemento) e un repertorio limitado dos seus expoñentes máis comúns e habituais, así como dos patróns discursivos básicos (p. e. inicio e peche dunha carta, ou os puntos dunha descrición esquemática).

B3.4.1. Identifica un repertorio limitado dos expoñentes máis comúns propios do seu nivel e dos patróns discursivos básicos para entender as funcións comunicativas das mensaxes escritas en calquera formato.

B3.5. Léxico escrito moi básico de uso común (recepción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amigos; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B3.5. Aplicar á comprensión do texto o coñecemento dos constituíntes e as estruturas sintácticas básicas propias da comunicación escrita, así como os seus significados asociados (p. e. estrutura interrogativa para demandar información).

B3.5.1. Recoñece e comprende as estruturas morfosintácticas básicas en oracións sinxelas de situacións habituais e de contido predicible asociadas ás funcións comunicativas propias do seu nivel.

B3.6. Patróns gráficos e convencións ortográficas básicas:

– Observación e análise progresiva da ortografía e a puntuación, así como do coidado na presentación dos textos.

– Valoración da súa importancia na comunicación escrita.

B3.6. Recoñecer un repertorio limitado de léxico escrito de alta frecuencia relativo a situacións cotiás e temas habituais e concretos relacionados coas propias experiencias, necesidades e intereses.

B3.6.1. Recoñece un vocabulario escrito básico e suficiente para comprender textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B3.7. Recoñecer os signos ortográficos básicos (p.e., punto, coma), así como os símbolos de uso común (p.e., €, @, &, ₤), e identificar os significados e intencións comunicativas xerais relacionados con eles.

B3.7.1. Recoñece algunhas das características e convencións propias da linguaxe escrita, discrimina o uso e significado da ortografía e a puntuación e distingue o significado e a utilidade dos símbolos de uso común.

Bloque 4: Expresión escrita

a

b

c

e

f

g

i

n

B4.1. Estratexias de produción.

– Activación dos coñecementos previos sobre modelos de texto e elementos lingüísticos previamente asimilados.

– Uso axeitado de recursos lingüísticos ou temáticos (uso dun dicionario ou gramática, obtención de axuda etc.).

– Expresión da mensaxe con claridade axustándose aos modelos e fórmulas de cada tipo de texto, mediante a elaboración previa dun borrador para unha correcta estruturación do contido do texto en parágrafos, unha posterior revisión, na cal se identificarán erros e problemas e unha reescritura definitiva, en que se coidará a presentación do texto.

B4.1. Coñecer e aplicar as estratexias básicas adecuadas para elaborar textos escritos breves e de estrutura simple (por exemplo, copiando formatos, fórmulas e modelos convencionais propios de cada tipo de texto, identificando as ideas pertinentes e necesarias, pondo unha idea principal en cada parágrafo etc.).

B4.1.1. Desenvolve estratexias estruturadas de composición, seguindo modelos propios de cada tipo de texto, elaborando un borrador previo, empregando dicionarios impresos ou en liña e correctores ortográficos e realizando unha revisión final.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B4.1.2. Completa un breve formulario ou unha ficha cos seus datos persoais (por exemplo, para matricularse nun curso, rexistrarse nas redes sociais, para abrir unha conta de correo electrónico etc.).

B4.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:

– Uso de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal (símbolos, iconas...) elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B4.2. Elaborar, en papel ou en soporte electrónico, textos moi curtos e sinxelos, compostos de frases simples illadas, nun rexistro neutro ou informal, para falar de si mesmo, da súa contorna máis inmediata, de aspectos da súa vida cotiá, en situacións familiares e predicibles, ou para falar sobre aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira.

B4.2.1. Escribe correspondencia persoal breve, simple e cun guión sinxelo (mensaxes, notas, postais, correos, chats ou SMS), na que dá as grazas, dálle os parabéns a alguén, fai unha invitación, dá instrucións ou fala de si mesmo e da seu contorna inmediata (familia, amigos, afeccións, actividades cotiás, obxectos, lugares) e formula preguntas relativas a estes temas.

B4.2.2. Elabora presentacións e proxectos breves e sinxelos (en formato dixital ou papel), sobre temas cotiáns ou do seu interese (presentarse e presentar outras persoas; dar información básica sobre si mesmo/a, a súa familia, o seu traballo, a súa vida académica e o seu contorno; indicar as súas afeccións e intereses e as principais actividades do seu día a día; describir brevemente e de xeito sinxelo a súa casa, o seu menú preferido, o aspecto exterior dunha persoa, ou dun obxecto; presentar un tema que lle interese, dicir o que lle gusta e non lle gusta e manifestar a súa opinión) ou sobre aspectos socioculturais básicos dos países da lingua estranxeira, usando estruturas sinxelas e básicas.

B4.3. Funcións comunicativas. Produción de textos escritos onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Saúdos e presentacións, desculpas e agradecementos, invitacións.

– Expresión de información persoal e gustos.

– Descrición de persoas, actividades, lugares, obxectos e hábitos.

– Narración de feitos presentes.

– Petición e ofrecemento de información, de permiso e de axuda.

– Indicación de instrucións.

B4.3. Incorporar á produción do texto escrito os coñecementos socioculturais e sociolingüísticos básicos dos países onde se fala a lingua estranxeira adquiridos (p.e., as convencións sobre o inicio e o peche dunha carta dirixida a persoas coñecidas), identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos devanditos países e da propia cultura.

B4.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B4.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B4.4. Levar a cabo as funcións demandadas polo propósito comunicativo (p.e., unha felicitación, un intercambio de información ou un ofrecemento), empregando un repertorio limitado dos seus expoñentes máis comúns e habituais, así como dos patróns discursivos básicos (p.e., inicio e peche dunha carta ou os puntos dunha descrición esquemática).

B4.4.1. Emprega un repertorio limitado dos expoñentes máis comúns e habituais propios do seu nivel para realizar as funcións comunicativas demandadas, así como os patróns discursivos básicos máis frecuentes para o propósito comunicativo.

B4.5. Léxico escrito moi básico de uso común (produción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amigos; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B4.5. Mostrar control sobre estruturas sintácticas básicas (p. e., enlazar palabras ou grupos de palabras con conectores básicos como “e”, “entón”, “mais” ou “porque”), aínda que se sigan cometendo erros básicos de xeito sistemático, p.e., nos tempos verbais ou na concordancia.

B4.5.1. Elabora textos breves e sinxelos, empregando adecuadamente as estruturas morfosintácticas básicas para realizar as funcións comunicativas propias do seu nivel.

B4.6. Patróns gráficos e convencións ortográficas básicas:

– Corrección progresiva na ortografía e na puntuación e coidado na presentación dos textos.

– Valoración da súa importancia na comunicación escrita.

B4.6. Coñecer e utilizar un repertorio limitado de léxico escrito de alta frecuencia relativo a situacións cotiás e temas habituais e concretos relacionados cos propios intereses, experiencias e necesidades.

B4.6.1. Emprega un vocabulario escrito básico e suficiente para producir textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B4.7. Aplicar patróns gráficos e convencións ortográficas básicas para escribir con razoable corrección palabras ou frases curtas que se empregan regularmente ao falar, pero non necesariamente cunha ortografía totalmente normalizada.

B4.7.1. Amosa interese pola boa presentación dos textos escritos e aplica, de xeito elemental e con posibilidade de erros que non impidan a comprensión, os signos de puntuación básicos, as regras ortográficas básicas, así como as convencións ortográficas máis habituais na redacción de textos en soporte electrónico.

* Estruturas sintáctico-discursiva no idioma inglés

– Expresión de relacións lóxicas: conxunción (and); disxunción (or); oposición (but); causa (because).

– Relacións temporais (when; before; after).

– Afirmación (affirmative sentences; Yes (+ tag)).

– Negación (negative sentences with not, never, no (Adj.); No (+ negative tag).

– Interrogación (Wh- questions; Aux. questions).

– Expresión do tempo: presente (simple present).

– Expresión do aspecto: puntual (simple tenses); habitual (simple tenses (+ Adv., e. g. always, everyday).

– Expresión da modalidade: factualidade (declarative sentences); permiso (can); obriga (imperative).

– Expresión da existencia: (there is/are); a entidade (nouns and pronouns, articles, demonstratives); a calidade ((very +) Adj.).

– Expresión de posesión: (have got, possessive adjectives, possessive ‘s).

– Expresión da cantidade: (singular/plural; cardinal numerals up to four digits; ordinal numerals up to two digits).

– Expresión do espazo: (prepositions and adverbs of location, position, distance, motion, direction, origin and arrangement).

– Expresión do tempo: (points (e. g. quarter past five); divisions (e. g. half an hour, summer), and indications (e. g. now, tomorrow morning) of time; anteriority (before); posteriority (after); sequence (first…then); simultaneousness (at the same time); frequency (e. g. sometimes, on Sundays)).

– Expresión do modo: (Adv. of manner, e. g. slowly, well).

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma francés

– Expresión de relacións lóxicas: conxunción (et); disxunción (ou); oposición (mais); causa (parce que).

– Relacións temporais (quand).

– Afirmación (phrases affirmatives; oui (+ question de reprise).

– Negación (phrases négatives avec ne… pas, jamais).

– Interrogación (interrogation partielle; phrase auxiliaire).

– Expresión do tempo: présent.

– Expresión do aspecto: puntual (temps simple); habitual (temps simple (+ Adv., p. ex. toujours, tous les jours).

– Expresión da modalidade: factualidade (phrases déclaratives); capacidade (pouvoir); obriga impératif: permiso (est-ce qu’on peut…?)

– Expresión da existencia: (c’est/ce sont, il y a); a entidade (noms et pronoms, articles, démonstratifs); a calidade ((très+) Adj.).

– Expresión da posesión: (avoir, c’est à /ce sont à, possessifs).

– Expresión da cantidade: (singulier/pluriel; nombres cardinaux jusqu´à 1000; nombres ordinaux jusqu’à deux chiffres).

– Expresión do espazo: (prépositions et adverbes de lieu, position, distance, mouvement, direction, provenance, destination).

– Expresión do tempo: l’heure (p. ex. Cinq heures et quart); divisions (p. ex. Une demi-heure, été), et indications de temps (p. ex. maintenant, demain (le matin); antériorité (avant); postériorité (après); simultanéité (au même temps); fréquence (p. ex. parfois, le Dimanche).

– Expresión do modo: (Adv. de manière, p. ex. lentement, bien).

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma portugués

– Expresión de relacións lóxicas: conxunción (e); disxunción (ou); oposición (mas); causa (porque).

– Relacións temporais (quando; antes; depois).

– Afirmación (frases afirmativas; Sim + frase).

– Negación (frases negativas; com não, nunca (Adjetivo); Não (+ frase negativa)).

– Interrogación (quem; (o) que; qual; onde; de quem; quanto; como; porquê; Pergunta auxiliar).

– Expresión do tempo: presente (presente).

– Expresión do aspecto: puntual (presente); habitual (presente (+ Advérbio., p. ex.: sempre, geralmente).

– Expresión da modalidade: factualidade (frases declarativas); capacidade (posso; pode; é capaz de); obriga (imperativo); permiso (posso; pode).

– Expresión da existencia: (ter/haver); a entidade (substantivos; pronomes; artigos; demonstrativos); a calidade ((muito +) Adj.).

– Expresión da posesión: (ter).

– Expresión da cantidade: (singular/plural; cardinais até quatro dígitos; ordinais até quatro dígitos).

– Expresión do espazo: (preposições e locuções prepositivas de lugar, distância, movimento, direção e origem).

– Expresión do tempo: (horas (p. ex. dez menos um quarto), divisões (p. ex.: meia hora; verão) e indicações (p. ex. agora; amanhã) de tempo; duração (p. e. durante dois dias); anterioridade (antes); posterioridade (depois); sequência (primeiro… em seguida); simultaneidade (ao mesmo tempo); frequência (p. e. às vezes; aos domingos)).

– Expresión do modo: (Adv. de maneira, p. ex. lentamente, bem).

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. MÓDULO 2

LINGUA ESTRANXEIRA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Comprensión oral

a

b

c

e

f

g

i

n

B1.1. Estratexias de comprensión.

– Identificación do tipo textual, adaptando a súa comprensión a este.

– Uso do contexto verbal e non verbal e dos coñecementos previos sobre a situación que dan lugar a inferencias de significado baseadas no contexto.

– Uso dos coñecementos referenciais sobre o tema.

Identificación de palabras chave.

– Adaptación da escoita á súa finalidade (global e/ou específica).

– Identificación dos recursos lingüísticos ou temáticos adquiridos.

– Inferencia do significado probable das palabras ou das frases que descoñece.

– Perseveranza no logro da comprensión oral, volvendo escoitar o texto gravado ou solicitando repetición ou reformulacións do dito.

B1.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias básicas máis axeitadas para a comprensión do sentido xeral, a información esencial, os puntos e as ideas principais ou os detalles relevantes do texto: anticipación do contido xeral do que se escoita coa axuda de elementos verbais e non verbais e uso dos coñecementos previos sobre a situación (quen fala a quen, con que intencións, onde e cando) que dan lugar a inferencias do significado baseadas no contexto.

B1.1.1. Aplica as estratexias de escoita activa para a comprensión (global ou específica) das mensaxes recibidas, sen necesidade de entender todos os seus elementos.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B1.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:

– Recoñecemento de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B1.2. Identificar o sentido xeral, a información esencial, os puntos principais e os detalles máis relevantes en textos orais moi breves e sinxelos, transmitidos de viva voz ou por medios técnicos e articulados a velocidade lenta, nun rexistro informal e estándar, e que versen sobre asuntos habituais e concretos relacionados coas propias experiencias, necesidades e intereses en contextos cotiáns predicibles ou relativos a áreas de necesidade inmediata nos ámbitos persoal, público e educativo e sobre aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, sempre que as condicións acústicas sexan boas e non dificulten a mensaxe, se poida volver escoitar o dito ou pedir confirmación e se conte con apoio visual ou cunha clara referencia contextual.

B1.2.1. Capta os puntos principais e detalles relevantes de indicacións, anuncios, mensaxes e comunicados breves e articulados de xeito lento e claro (p.e., cambio de porta de embarque nun aeroporto, información sobre actividades nun hotel…), sempre que as condicións acústicas sexan boas e o son non estea distorsionado.

B1.2.2. Entende o esencial do que se lle di en transaccións e xestións cotiás sinxelas e estruturadas (p.e., en hoteis, tendas, restaurantes, farmacias e consulta do doutor, estacións e aeroportos, centros de lecer, de estudos ou traballo).

B1.2.3. Comprende, nunha conversación informal, descricións e narracións sobre asuntos prácticos da vida diaria, cando se lle fala con claridade, amodo e directamente e se o interlocutor está disposto a repetir ou reformular o dito.

B1.2.4. Comprende as ideas principais de presentacións e proxectos (en formato papel ou dixital) sinxelos e ben estruturados sobre temas familiares ou do seu interese (p.e., lecer, familia, fogar, deporte, etc.) e sobre aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala coa lingua estranxeira, a condición de que conten con imaxes e ilustracións e se fale de xeito lento e claro.

B1.3. Funcións comunicativas. Comprensión de textos orais onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Descrición de estados e situacións presentes.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións e opinións.

– Expresión da vontade, da orde, do coñecemento e a certeza, da autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Establecemento e mantemento da comunicación e a organización do discurso.

B1.3. Incorporar á comprensión do texto os coñecementos socioculturais e sociolingüísticos básicos, concretos e significativos adquiridos sobre a vida cotiá (hábitos, horarios, actividades, celebracións), as condicións de vida (vivenda, contorno), as relacións interpersoais (familiares, de amizade, académicas), o comportamento (xestos habituais, uso da voz, contacto físico) e as convencións sociais (normas de cortesía, costumes e tradicións) dos países onde se fala a lingua estranxeira, identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos devanditos países e da propia cultura.

B1.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B1.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B1.4. Distinguir a función ou funcións comunicativas principais do texto (p. e., unha demanda de información ou unha orde) e un repertorio limitado dos seus expoñentes máis comúns e habituais, así como dos patróns discursivos básicos (p. e., inicio e peche da conversa, ou os puntos dunha narración esquemática).

B1.4.1. Identifica un repertorio limitado dos expoñentes máis comúns propios do seu nivel e dos patróns discursivos básicos para entender as funcións comunicativas das mensaxes orais directas ou recibidas mediante formato electrónico.

B1.5. Léxico oral moi básico de uso común (recepción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amigos; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.5. Recoñecer os significados máis comúns asociados ás estruturas sintácticas básicas propias da comunicación oral.

B1.5.1. Recoñece e comprende as estruturas morfosintácticas básicas en oracións sinxelas de situacións habituais e de contido predicible asociadas ás funcións comunicativas propias do seu nivel.

B1.6. Recoñecemento de patróns sonoros e acentuais moi básicos de palabras e do ritmo e a entoación de frases.

B1.6. Recoñecer un repertorio limitado de léxico oral de alta frecuencia relativo a asuntos cotiáns e temas habituais e concretos relacionados cos propios intereses, experiencias, estudos e ocupacións.

B1.6.1. Recoñece un vocabulario oral básico e suficiente para comprender textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B1.7. Discriminar patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación básicos de uso común, e recoñecer os significados e intencións comunicativas xerais relacionados con estes.

B1.7.1. Identifica patróns fonéticos e de entoación moi básicos e evidentes que axudan a entender o sentido xeral da mensaxe.

Bloque 2: Expresión oral

a

b

c

e

f

g

i

n

B2.1. Estratexias de produción:

– Expresión da mensaxe con claridade e coherencia básica, estruturándoa apropiadamente e adecuando o texto ao destinatario, ao contexto e á canle.

– Activación dos coñecementos previos sobre modelos e secuencias de interacción e elementos lingüísticos previamente asimilados.

– Compensación das carencias lingüísticas mediante procedementos lingüísticos e paralingüísticos.

B2.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias máis axeitadas para producir monólogos ou diálogos breves e de estrutura simple e clara, empregando, entre outros, fórmulas ou xestos simples para tomar ou ceder a quenda de palabra, procedementos como a adaptación da mensaxe a patróns da primeira lingua, ou o uso de elementos léxicos aproximados se non se dispón doutros máis precisos.

B2.1.1. Emprega estratexias de comunicación básicas para producir textos orais breves e para participar en conversas, amosando interese e comprensión e empregando estratexias de compensación para suplir as carencias na lingua estranxeira.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B2.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:

– Uso de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B2.2. Producir textos monolóxicos breves e comprensibles sobre temas cotiáns ou do seu interese e sobre aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira e relacionarse de xeito sinxelo en intercambios claramente estruturados, tanto en conversacións cara a cara como por teléfono ou outros medios técnicos, nun rexistro neutro ou informal, cunha linguaxe sinxela, en que se dá, se solicita e se intercambia información sobre temas de importancia na vida cotiá e asuntos coñecidos ou de interese persoal, e se xustifican brevemente os motivos de determinadas accións e plans, aínda que ás veces haxa interrupcións ou vacilacións, resulten evidentes as pausas e a reformulación para organizar o discurso e seleccionar expresións e estruturas, e o interlocutor teña que solicitar ás veces que se lle repita a mensaxe.

B2.2.1. Realiza presentacións e proxectos breves e sinxelos, previamente preparados e ensaiados, de acordo cun guión sinxelo e con apoio visual (en formato dixital ou papel), sobre temas cotiáns e do seu interese ou sobre aspectos socioculturais básicos dos países da lingua estranxeira, usando estruturas sinxelas e básicas.

B2.2.2. Desenvólvese con expresións básicas en xestións e transaccións cotiás sinxelas, como son as viaxes, o aloxamento, o transporte, as compras, a saúde e o lecer, seguindo normas de cortesía básicas (saúdo e tratamento).

B2.2.3. Participa en conversacións informais cara a cara, por teléfono ou outros medios técnicos, en que establece contacto social, intercambia información, fai invitacións e ofrecementos, pide e ofrece cousas, pide e dá indicacións ou instrucións.

B2.3. Funcións comunicativas. Produción de textos orais onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Descrición de estados e situacións presentes.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións e opinións.

– Expresión da vontade, da orde, do coñecemento e a certeza, da autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Establecemento e mantemento da comunicación e a organización do discurso.

B2.3. Incorporar á produción do texto oral monolóxico ou dialóxico os coñecementos socioculturais e sociolingüísticos básicos, concretos e significativos adquiridos sobre a vida cotiá (hábitos, horarios, actividades, celebracións), as condicións de vida (vivenda, contorno), as relacións interpersoais (familiares, de amizade, académicas), o comportamento (xestos habituais, uso da voz, contacto físico) e as convencións sociais (normas de cortesía, costumes e tradicións) dos países onde se fala a lingua estranxeira, respectando as convencións comunicativas máis elementais e identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos devanditos países e da propia cultura.

B2.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B2.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B2.4. Levar a cabo as funcións demandadas polo propósito comunicativo, empregando un repertorio limitado dos seus expoñentes máis comúns e dos patróns discursivos de uso máis frecuente para organizar o texto de xeito sinxelo.

B2.4.1. Emprega un repertorio limitado dos expoñentes máis comúns e habituais propios do seu nivel para realizar as funcións comunicativas demandadas, así como os patróns discursivos máis frecuentes para o propósito comunicativo.

B2.5. Léxico oral moi básico de uso común (produción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amizades; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B2.5. Mostrar control sobre un repertorio limitado de estruturas sintácticas básicas de uso habitual, aínda que se sigan cometendo erros básicos de xeito sistemático, p.e., nos tempos verbais ou na concordancia.

B2.5.1. Comunica con eficacia, empregando adecuadamente estruturas morfosintácticas básicas e de escasa complexidade para realizar as funcións comunicativas propias do seu nivel.

B2.6. Patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación moi básicos:

– Uso de patróns moi básicos de ritmo, entoación e acentuación de palabras e frases.

– Pronunciación e entoación aceptables que, aínda contendo erros e imprecisións, non impidan a comunicación ou a comprensión, en interaccións orais, dramatizacións e lectura en voz alta.

B2.6. Coñecer e utilizar un repertorio limitado de léxico oral suficiente para comunicar información en situacións cotiás e habituais.

B2.6.1. Emprega un vocabulario oral básico e suficiente para producir textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B2.7. Pronunciar e entoar de xeito intelixible, pero con evidente influencia da primeira lingua, aínda que se cometan erros de pronunciación sempre que non interrompan a comunicación, e os interlocutores teñan que solicitar repeticións de cando en vez.

B2.7.1. Exprésase con certa claridade, aínda que con clara influencia da lingua materna, usando unha entoación e pronuncia comprensible, aceptándose as pausas e vacilacións frecuentes.

Bloque 3: Comprensión escrita

a

b

c

e

f

g

i

n

B3.1. Estratexias de comprensión:

– Mobilización da información previa sobre o tipo de tarefa e o tema, a partir da información superficial: imaxes, organización na páxina, títulos de cabeceira, etc.

– Identificación do tipo de lectura demandada pola tarefa (en superficie ou oceánica, selectiva, intensiva ou extensiva).

– Identificación do tipo textual básico (narrativo, descritivo ou explicativo), adaptando a comprensión a el.

– Distinción de tipos de comprensión necesarios para a realización da tarefa (sentido xeral, información esencial e puntos principais).

– Formulación de hipóteses sobre o contido e o contexto.

– Uso de técnicas como subliñar ou tomar notas para lograr unha mellor comprensión do contido e da estrutura do texto.

– Uso progresivo de dicionarios (en papel e dixitais) e das tecnoloxías da información e da comunicación como medio de consulta e aprendizaxe.

B3.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias máis adecuadas (identificación do tema dun texto coa axuda de elementos textuais e non textuais, uso dos coñecementos previos sobre o tema, inferencia de significados polo contexto e polo apoio visual, por comparación de palabras ou frases similares nas linguas que xa coñecen etc.), para a comprensión do sentido xeral, a información esencial, os puntos e as ideas principais, ou os detalles relevantes do texto.

B3.1.1. Aplica estratexias de lectura comprensiva, recoñecendo os trazos básicos e o contido global do texto, sen necesidade de entender todos os seus elementos.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B3.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos.

– Recoñecemento e uso de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B3.2. Identificar o tema, o sentido xeral, as ideas principais e información específica en textos, tanto en formato impreso como en soporte dixital, breves e ben estruturados, escritos en lingua estándar ou nun rexistro informal, que traten de asuntos cotiáns ou do seu interese e de aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, e que conteñan estruturas sinxelas e un léxico de uso común.

B3.2.1. Capta a información esencial e localiza información específica en material informativo sinxelo e breve como notas e carteis en lugares públicos, menús, horarios, catálogos, listaxes de prezos, anuncios, publicidade, folletos turísticos, programas culturais ou de eventos, presentacións escritas ou proxectos etc.

B3.2.2. Comprende correspondencia persoal breve e sinxela, en calquera formato, en que se fala dun mesmo; se describen persoas, obxectos e lugares; se narran acontecementos presentes, e se expresan sentimentos e desexos sobre temas xerais, coñecidos ou do seu interese.

B3.2.3. Entende o esencial e os puntos principais de noticias e artigos breves en xornais e revistas, en páxinas web e noutros materiais de referencia previamente seleccionados, que traten temas adecuados ao seu nivel, que lle sexan familiares ou sexan do seu interese e nos cales os números, os nomes, as ilustracións e os títulos compoñen grande parte da mensaxe.

B3.2.4. Comprende o esencial de historias breves, sinxelas, ben estruturadas e adecuadas ao seu nivel e identifica os personaxes principais, a condición de que a imaxe e a acción conduzan gran parte do argumento (cómics, relatos breves ou lecturas adaptadas).

B3.3. Funcións comunicativas. Comprensión de textos escritos onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Descrición de estados e situacións presentes.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións e opinións.

– Expresión da vontade, da orde, do coñecemento e a certeza, da autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Establecemento e mantemento da comunicación e a organización do discurso.

B3.3. Incorporar á comprensión do texto os coñecementos socioculturais e sociolingüísticos básicos, concretos e significativos adquiridos sobre a vida cotiá (hábitos, horarios, actividades, celebracións), as condicións de vida (vivenda, contorna), as relacións interpersoais (familiares, de amizade, académicas) e as convencións sociais (normas de cortesía, costumes e tradicións) dos países onde se fala a lingua estranxeira, identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos devanditos países e da propia cultura.

B3.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B3.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B3.4. Distinguir a función ou funcións comunicativas máis relevantes do texto e un repertorio dos seus expoñentes máis comúns, así como dos patróns discursivos de uso frecuente relativos á organización textual (introdución do tema, desenvolvemento e cambio temático, e peche do texto).

B3.4.1. Identifica un repertorio limitado dos expoñentes máis comúns propios do seu nivel e dos patróns discursivos básicos para entender as funcións comunicativas das mensaxes escritas en calquera formato.

B3.5. Léxico escrito moi básico de uso común (recepción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amigos; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B3.5. Aplicar á comprensión do texto o coñecemento dos constituíntes e as estruturas sintácticas básicas propias da comunicación escrita, así como os seus significados asociados.

B3.5.1. Recoñece e comprende as estruturas morfosintácticas básicas asociadas ás funcións comunicativas propias do seu nivel.

B3.6. Patróns gráficos e convencións ortográficas básicas:

– Observación e análise progresiva da ortografía e a puntuación, así como do coidado na presentación dos textos.

– Valoración da súa importancia na comunicación escrita.

B3.6. Recoñecer un repertorio limitado de léxico escrito de uso común relativo a asuntos cotiáns e temas habituais e concretos relacionados cos propios intereses, experiencias, estudos e ocupacións.

B3.6.1. Recoñece un vocabulario escrito básico e suficiente para comprender textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B3.7. Recoñecer as principais convencións ortográficas, tipográficas e de puntuación, así como abreviaturas e símbolos de uso común (p. e., &, €, @, ₤), e os seus significados asociados.

B3.7.1. Recoñece algunhas das características e convencións propias da linguaxe escrita, discrimina o uso e significado da ortografía e a puntuación e distingue o significado e a utilidade dos símbolos de uso común.

Bloque 4: Expresión escrita

a

b

c

e

f

g

i

n

B4.1. Estratexias de produción.

– Activación dos coñecementos previos sobre modelos de texto e elementos lingüísticos previamente asimilados.

– Uso axeitado de recursos lingüísticos ou temáticos (uso dun dicionario ou gramática, obtención de axuda, etc.).

– Expresión da mensaxe con claridade axustándose aos modelos e fórmulas de cada tipo de texto, mediante a elaboración previa dun borrador para unha correcta estruturación do contido do texto en parágrafos, unha posterior revisión, en que se identificarán erros e problemas e unha reescritura definitiva, na que se coidará a presentación do texto.

B4.1. Coñecer e aplicar as estratexias básicas adecuadas para elaborar textos escritos breves e de estrutura simple (por exemplo, copiando formatos, fórmulas e modelos convencionais propios de cada tipo de texto, identificando as ideas pertinentes e necesarias, pondo unha idea principal en cada parágrafo etc.).

B4.1.1. Desenvolve estratexias estruturadas de composición, seguindo modelos propios de cada tipo de texto, elaborando un borrador previo, empregando dicionarios impresos ou enliña e correctores ortográficos, e realizando unha revisión final.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B4.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos.

– Uso de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal (símbolos, iconas) elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B4.2. Elaborar, en papel ou en soporte electrónico, textos breves, sinxelos e de estrutura clara sobre temas cotiáns ou de interese persoal e sobre aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, nun rexistro informal e estándar.

B4.2.1. Completa un cuestionario sinxelo con información persoal e relativa á súa formación, ocupación, intereses ou afeccións (p. e. para inscribirse nun ximnasio, matricularse nun obradoiro ou curso).

B4.2.2. Escribe notas e mensaxes (SMS, WhatsApp, chats), nos cales se fan breves comentarios ou se dan instrucións e indicacións relacionadas con actividades e situacións da vida cotiá e do seu interese.

B4.2.3. Escribe notas, anuncios e mensaxes breves (p.e., en Twitter ou Facebook) relacionados con actividades e situacións da vida cotiá, do seu interese persoal, respectando as convencións e normas de cortesía e da netiqueta.

B4.2.4. Elabora textos e presentacións ou proxectos breves e sinxelos (en formato dixital ou papel), sobre temas cotiáns ou do seu interese ou sobre aspectos socioculturais básicos dos países da lingua estranxeira, usando estruturas doadas e básicas.

B4.2.5. Escribe correspondencia persoal na cal se establece e mantén o contacto social (p. e., con amizades e colegas de traballo noutros países), se intercambia información, se fala de temas cotiáns ou do seu interese ou se dan instrucións e indicacións.

B4.3. Funcións comunicativas. Produción de textos escritos onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Descrición de estados e situacións presentes.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións e opinións.

– Expresión da vontade, da orde, do coñecemento e a certeza, da autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Establecemento e mantemento da comunicación e a organización do discurso.

B4.3. Incorporar á produción do texto escrito os coñecementos socioculturais e sociolingüísticos básicos dos países onde se fala a lingua estranxeira adquiridos (p. e., as convencións sobre o inicio e o peche dunha carta a persoas coñecidas), identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos devanditos países e da propia cultura.

B4.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B4.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B4.4. Levar a cabo as funcións demandadas polo propósito comunicativo, empregando un repertorio limitado dos seus expoñentes e dos patróns discursivos de uso máis frecuente para organizar o texto de xeito sinxelo.

B4.4.1. Emprega un repertorio limitado dos expoñentes máis comúns e habituais propios do seu nivel para realizar as funcións comunicativas demandadas, así como os patróns discursivos básicos máis frecuentes para o propósito comunicativo.

B4.5. Léxico escrito moi básico de uso común (produción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amigos; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B4.5. Mostrar control sobre un repertorio limitado de estruturas sintácticas de uso habitual.

B4.5.1. Elabora textos breves e sinxelos, empregando adecuadamente as estruturas morfosintácticas básicas para realizar as funcións comunicativas propias do seu nivel.

B4.6. Patróns gráficos e convencións ortográficas básicas:

– Corrección progresiva na ortografía e na puntuación, e coidado na presentación dos textos.

– Valoración da súa importancia na comunicación escrita.

B4.6. Coñecer e utilizar un repertorio limitado de léxico oral suficiente para comunicar información en situacións cotiás e habituais.

B4.6.1. Emprega un vocabulario escrito básico e suficiente para producir textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

4.7. Aplicar patróns gráficos e convencións ortográficas básicas para escribir con razoable corrección palabras ou frases curtas que se empregan regularmente ao falar pero non necesariamente cunha ortografía totalmente normalizada.

4.7.1. Amosa interese pola boa presentación dos textos escritos e aplica, de xeito elemental e con posibilidade de erros que non impidan a comprensión, os signos de puntuación básicos, as regras ortográficas básicas, así como as convencións ortográficas máis habituais na redacción de textos en soporte electrónico.

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma inglés

– Expresión de relacións lóxicas: conxunción (and); disxunción (or); oposición (but); causa (because); comparación (as/not so Adj. as; more comfortable/quickly (than); resultado (so…).

– Afirmación (affirmative sentences; tags).

– Exclamación (What + Art + Adj. + Noun), e. g. What a wonderful holiday!; (How + Adj.), e. g. How interesting!).

– Negación (Negative sentences with not, never, no (Adj.), nobody, nothing; negative tags).

– Interrogación (Wh- questions).

– Expresión do tempo: presente (simple and continuous).

– Expresión do aspecto: puntual (simple tenses); habitual (simple tenses (+ Adv., e. g. usually).

– Expresión da modalidade: factualidade (declarative sentences); capacidade/posibilidade/permiso (can); obriga (imperative); intención (present continuous); ofrecementos e invitacións (would).

– Expresión da cantidade: (singular/plural; cardinal and ordinal numerals. Quantity: e. g. all (the), some, any).

– Expresión do espazo: (prepositions and adverbs of location, position, distance, motion, direction, origin and arrangement).

– Expresión do tempo: (points (e. g. five to (ten)); divisions (e. g. century; season), and indications (early; late) of time; duration (from…to; during; until); posteriority (afterwards; later); sequence (first, next, last); frequency (e. g. often, usually)).

– Expresión do modo: (Adv. and phrases of manner, e. g. easily; by post).

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma francés

– Expresión de relacións lóxicas: conxunción (et); disxunción (ou); oposición (mais); causa (parce que), comparación (plus/moins/aussi…que), résultat (donc…).

– Afirmación (phrases affirmatives; questions de reprise).

– Exclamación (Que/quelle/quel + Adj. + nom, p. ex. Quelle jolie fleur!; Comme + Adj., p. ex. Comme c’est intéressant!)

– Negación (phrases négatives avec ne…pas, jamais, non (Adj.), personne, rien, question de reprise négative).

– Interrogación (interrogation partielle).

– Expresión do tempo: presente (présent simple et présent continu (en train de faire)).

– Expresión do aspecto: puntual (temps simple); habitual (temps simple (+ Adv., p. ex. d’habitude)).

– Expresión da modalidade: factualidade (phrases déclaratives); capacidade/permiso/posibilidade (pouvoir); obriga (devoir; impératif); intención (aller faire quelque chose).

– Expresión da cantidade: (singulier/pluriel; nombres cardinaux et ordinaux. Quantité: p. ex.: tous (les), personne, partitifs).

– Expresión do espazo: (prépositions et adverbes de lieu, position, distance, mouvement, direction, provenance, destination).

– Expresión do tempo: (l’heure (p. ex. Cinq heures moins dix); divisions (p. ex. siècle, saison), et indications de temps (p. ex. il y a, tôt, en avance; tard); de duration (p. ex. de…à; postériorité (après; plus tard); dernier(ère); fréquence (p. ex. souvent, d’habitude)).

– Expresión do modo: (Adv. et phrases de manière, p. ex. facilement; par la poste).

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma portugués

– Expresión de relacións lóxicas: conxunción (e); disxunción (ou); oposición (mas); causa (porque) (comparación (tão + Adj. quanto, mais... (que); o mais rápido)); resultado (para que).

– Afirmación (frases afirmativas; Sim + frase).

– Exclamación (formas elípticas: Que + S + (tão) + Adj., p. ex. Que dia tão lindo!).

– Negación (frases negativas com não, nunca; (não) nada, nenhum (a), ninguém).

– Interrogación (frases interrogativas parciais).

– Expresión do tempo: presente (presente simples e contínuo).

– Expresión do aspecto: puntual (tempos simples); habitual (tempos simples (+ Adv., p. ex. normalmente)).

– Expresión da modalidade: factualidade (frases declarativas); capacidade (é capaz/incapaz de + Inf.; saber); posibilidade (ser possível/impossível + Inf.; talvez); necesidade (ser preciso/necessário + Inf.); obriga (ser obrigatório + Inf.; imperativo); permiso (poder + Inf.); intención (presente contínuo).

– Expresión da cantidade: (singular/plural; numerais cardinais e ordinais. Quantidade: p. ex. todos (os), a maioria de, ambos/as, ninguém).

– Expresión do espazo: (preposições e advérbios de lugar, localização, distância, movimento, direção, origem e disposição).

– Expresión do tempo: (horas (p. ex.: cinco menos dez), divisões (p. ex. século, estação) e indicações de tempo (p. ex. há tempo; cedo, tarde); duração (p. ex. entre...e, durante, até, desde); anterioridade (já; (não) ainda); posterioridade (depois, mais tarde); sequência (primeiro, seguinte, último); freqüência (p. ex. com frequência; normalmente).

– Expresión do modo: (Adv. de maneira, p. ex. facilmente; pelo correio).

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. MÓDULO 3

LINGUA ESTRANXEIRA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Comprensión oral

a

b

c

e

f

g

i

n

B1.1. Estratexias de comprensión.

– Identificación do tipo textual, adaptando a súa comprensión a este.

– Uso do contexto verbal e non verbal e dos coñecementos previos sobre a situación que dan lugar a inferencias do significado baseadas no contexto.

– Uso dos coñecementos referenciais sobre o tema.

– Identificación de palabras chave.

– Adaptación da escoita á súa finalidade (global e/ou específica).

Identificación dos recursos lingüísticos ou temáticos adquiridos.

– Inferencia do significado probable das palabras ou das frases que descoñece.

–Perseveranza no logro da comprensión oral, volvendo escoitar o texto gravado ou solicitando repetición ou reformulacións do dito.

B1.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias máis adecuadas para a comprensión do sentido xeral, a información esencial, os puntos e ideas principais ou os detalles relevantes do texto.

B1.1.1. Aplica de forma sistemática estratexias de escoita activa para a comprensión das ideas xerais e información máis relevante sobre temas habituais e do seu interese.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B1.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos.

– Recoñecemento de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B1.2. Identificar a información esencial, os puntos principais e os detalles máis relevantes en textos orais breves e ben estruturados, transmitidos de viva voz ou por medios técnicos e articulados a velocidade lenta ou media, nun rexistro informal, e que versen sobre asuntos cotiáns en situacións habituais, sobre temas do propio campo de interese nos ámbitos persoal, público e educativo ou sobre aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira, sempre que as condicións acústicas non dificulten a mensaxe e se poida volver escoitar.

B1.2.1. Distingue, co apoio da imaxe, as ideas principais e a información relevante en presentacións orais e proxectos socioculturais de pouca extensión, claros e estruturados, relativos a temas e aspectos concretos, frecuentes e cotiáns do ámbito persoal e do seu interese.

B1.2.2. Capta os puntos principais e detalles relevantes de indicacións, anuncios, mensaxes e comunicados breves e articulados de maneira lenta e clara (p.e., cambio de porta de embarque nun aeroporto, información sobre actividades nun hotel, ou nun contestador automático nun campamento de verán…), sempre que as condicións acústicas sexan boas e o son non estea distorsionado.

B1.2.3. Entende o que se lle di en transaccións e xestións cotiás e estruturadas (p.e., en bancos, tendas, hoteis, restaurantes, transportes, centros educativos, lugares de traballo), ou menos habituais (p.e., nunha farmacia, un hospital, nunha comisaría ou un organismo público).

B1.2.4. Identifica o sentido xeral e os puntos principais dunha conversación informal entre dous ou máis interlocutores que ten lugar na súa presenza, cando o tema lle resulta coñecido e o discurso está articulado con claridade, a velocidade media e nunha variedade estándar da lingua.

B1.2.5. Comprende, nunha conversación informal na cal participa, descricións, narracións, puntos de vista e opinións sobre asuntos prácticos da vida diaria, cando se lle fala con claridade, amodo e directamente e se o interlocutor está disposto a repetir ou reformular o dito.

B1.3. Funcións comunicativas. Comprensión de textos orais onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas e abstractas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Narración de acontecementos pasados puntuais e habituais, descrición de estados e situacións presentes.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións, opinións e puntos de vista, consellos, advertencias e avisos.

– Expresión do coñecemento, a certeza e a dúbida.

B1.3. Coñecer e utilizar para a comprensión do texto os aspectos socioculturais e sociolingüísticos relativos á vida cotiá (hábitos de estudo e de traballo, actividades de lecer), relacións interpersoais (entre homes e mulleres, no traballo, no centro educativo, nas institucións), comportamento (xestos, expresións faciais, uso da voz, contacto visual), e convencións sociais (costumes, tradicións), identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos países onde se fala a lingua estranxeira e da propia cultura, e coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, e amosar curiosidade e respecto ante as diferenzas.

B1.3.1. Identifica na propia lingua aspectos socioculturais básicos dos países onde se fala a lingua estranxeira, analizándoos coas diversas culturas do alumnado, evitando estereotipos.

– Expresión da vontade, a intención, a decisión, a promesa, a orde, a autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Formulación de suxestións e desexos.

– Establecemento e mantemento da comunicación e organización do discurso.

B1.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B1.4. Distinguir a función ou funcións comunicativas máis relevantes do texto e un repertorio dos seus expoñentes máis comúns, así como patróns discursivos de uso frecuente relativos á organización textual (introdución do tema, desenvolvemento e cambio temático, e peche textual).

B1.4.1. Identifica os expoñentes máis comúns propios do seu nivel para entender as funcións comunicativas, así como os patróns discursivos de uso máis frecuente para o propósito comunicativo.

B1.5. Léxico oral de uso común (recepción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amizades; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.5 Aplicar á comprensión do texto os coñecementos sobre os constituíntes e a organización de patróns sintácticos e discursivos de uso frecuente na comunicación oral, así como os seus significados asociados (p.e., estrutura interrogativa para facer unha suxestión).

B1.5.1. Recoñece e comprende as estruturas morfosintácticas e discursivas máis habituais e de relativa dificultade, para identificar as funcións comunicativas propias do seu nivel.

B1.6. Recoñecemento de patróns sonoros e acentuais básicos de palabras e do ritmo e a entoación de frases.

B1.6. Recoñecer o léxico oral de uso común relativo a asuntos cotiáns ou temas relacionados cos propios intereses, estudos e ocupacións, e inferir do contexto, con apoio visual, os significados de palabras e expresións de uso menos frecuente ou máis específico.

B1.6.1. Identifica o vocabulario oral básico e suficiente para comprender textos sinxelos en rexistro estándar propio do seu nivel.

B1.7. Discriminar patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación de uso común, e recoñecer os significados e intencións comunicativas xerais relacionados con estes.

B1.7.1. Discrimina trazos fonéticos e de entoación que axudan a entender o sentido global e as ideas principais e secundarias, e as intencións comunicativas xerais relacionados con estes.

Bloque 2: Expresión oral

a

b

c

e

f

g

i

n

B2.1. Estratexias de produción.

– Expresión da mensaxe con claridade e coherencia básicas, estruturándoa adecuadamente, adecuando o texto ao destinatario, ao contexto e á canle.

– Activación dos coñecementos previos sobre modelos e secuencias de interacción e elementos lingüísticos previamente asimilados.

– Compensación das carencias lingüísticas mediante procedementos lingüísticos e paralingüísticos.

B2.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias máis adecuadas para producir textos orais monolóxicos ou dialóxicos breves e de estrutura simple e clara, utilizando, entre outros, procedementos como a adaptación da mensaxe a patróns da primeira lingua ou outras, ou o uso de elementos léxicos aproximados se non se dispón doutros máis precisos.

B2.1.1. Emprega estratexias de produción para relacionarse e facerse entender con perseveranza na lingua estranxeira utilizando estratexias de compensación para suplir carencias na lingua estranxeira (parafrasear, linguaxe corporal, axudas audiovisuais…).

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B2.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos.

– Uso de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B2.2. Producir textos orais breves e comprensibles, tanto en conversación cara a cara como por teléfono ou outros medios técnicos, nun rexistro neutro ou informal, cunha linguaxe sinxela, nos cales se dá, se solicita e se intercambia información sobre temas de importancia na vida cotiá, sobre asuntos coñecidos ou de interese persoal ou educativo e sobre aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira e se xustifican brevemente os motivos de determinadas accións e plans, aínda que ás veces haxa interrupcións ou vacilacións, resulten evidentes as pausas e a reformulación para organizar o discurso e seleccionar expresións e estruturas, e o interlocutor teña que solicitar ás veces que se lle repita o dito.

B2.2.1. Elabora presentacións e participa en proxectos breves, previamente ensaiados, ben estruturados e con apoio visual e seguindo un modelo, en formato impreso ou soporte dixital, sobre aspectos concretos de temas do seu interese e sobre aspectos socioculturais do país da lingua estranxeira e responde a preguntas breves e sinxelas dos oíntes sobre o seu contido.

B2.3. Relacionarse de maneira sinxela en conversas básicas sobre temas predicibles en que se establece contacto social manexando frases curtas, grupos de palabras e fórmulas para desenvolverse de maneira suficiente en breves intercambios, en situacións comunicativas habituais e cotiás con propósitos comunicativos propios da súa idade (invitar, ofrecer axuda, propor, aceptar ou denegar invitacións e propostas…).

B2.3.1. Desenvólvese con expresións básicas en xestións e transaccións cotiáns e estruturadas (p.e., en bancos, tendas, hoteis, restaurantes, transportes, centros educativos, lugares de traballo), ou menos habituais (p.e., nunha farmacia, un hospital, nunha comisaría ou un organismo público).

B2.3.2. Participa en conversacións informais cara a cara ou por teléfono ou outros medios técnicos, nas cales establece contacto social, intercambia información e expresa opinións e puntos de vista, fai invitacións e ofrecementos, pide e ofrece cousas, pide e dá indicacións ou instrucións.

B2.3. Funcións comunicativas. Produción de textos orais onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas e abstractas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Narración de acontecementos pasados puntuais e habituais, descrición de estados e situacións presentes.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións, opinións e puntos de vista, consellos, advertencias e avisos.

– Expresión do coñecemento, a certeza e a dúbida.

– Expresión da vontade, a intención, a decisión, a promesa, a orde, a autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Formulación de suxestións e desexos.

– Establecemento e mantemento da comunicación e organización do discurso.

2.4. Incorporar á produción do texto oral monolóxico ou dialóxico coñecementos socioculturais e sociolingüísticos adquiridos sobre a vida cotiá (hábitos de estudo e de traballo, actividades de lecer), as manifestacións artísticas, as relacións interpersoais (no traballo, no centro educativo…), o comportamento (xestos, expresións faciais, uso da voz, contacto visual) e as convencións sociais (costumes e tradicións), respectando as convencións comunicativas máis elementais e identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos países onde se fala a lingua estranxeira e da propia cultura, e coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, e amosar curiosidade e respecto ante as diferenzas.

2.4.1. Identifica na propia lingua aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B2.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B2.5. Levar a cabo as funcións demandadas polo propósito comunicativo, empregando os expoñentes máis comúns das devanditas funcións e os patróns discursivos de uso máis frecuente para organizar o texto de xeito sinxelo.

B2.5.1. Usa os expoñentes máis comúns propios do seu nivel para realizar as funcións comunicativas así como os patróns discursivos de uso máis frecuente para o propósito comunicativo.

B2.5. Léxico oral de uso común (produción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amigos; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B2.6. Mostrar control sobre un repertorio limitado de estruturas sintácticas de uso habitual.

B2.6.1. Usa as estruturas morfosintácticas e discursivas máis habituais e de relativa dificultade para comprender as funcións comunicativas propias do seu nivel.

B2.6. Patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación.

Uso de patróns básicos de ritmo, entoación e acentuación de palabras e frases.

Pronunciación e entoación aceptables que, aínda contendo erros e imprecisións, non impidan a comunicación en interaccións orais, dramatizacións e lectura en voz alta.

B2.7. Coñecer e utilizar un repertorio léxico oral suficiente para comunicar información, opinións e puntos de vista breves, simples e directos en situacións habituais e cotiás.

B2.7.1. Emprega un vocabulario oral básico e suficiente para comprender textos sinxelos en rexistro estándar propio do seu nivel.

B2.8. Pronunciar e entoar de maneira intelixible, aínda que se cometan erros de pronuncia, sempre que non interrompan a comunicación, e os interlocutores teñan que solicitar repeticións de cando en vez.

B2.8.1. Exprésase con certa claridade, usando unha entoación e pronunciación comprensible, aceptándose as pausas e dúbidas frecuentes, aínda que teña que repetir algunha vez por solicitude das persoas interlocutoras.

Bloque 3: Comprensión escrita

a

b

c

e

f

g

i

n

B3.1. Estratexias de comprensión:

– Mobilización da información previa sobre o tipo de tarefa e o tema, a partir da información superficial: imaxes, organización na páxina, títulos de cabeceira etc.

– Identificación en superficie ou oceánica, selectiva, intensiva ou extensiva).

– Identificación do tipo textual básico (narrativo, descritivo ou do tipo de lectura demandado pola tarefa (explicativo), adaptando a comprensión a el.

– Distinción de tipos de comprensión necesarios para a realización da tarefa (sentido xeral, información esencial e puntos principais).

– Formulación de hipóteses sobre o contido e o contexto.

B3.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias máis adecuadas para a comprensión do sentido xeral, a información esencial, os puntos e ideas principais ou os detalles relevantes do texto.

B3.1.1. Aplica estratexias de lectura comprensiva recoñecendo os trazos esenciais do xénero e a súa estrutura, e interpretando o seu contido global e específico, sen necesidade de entender todos os seus elementos.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

– Uso de técnicas como subliñar ou tomar notas para lograr unha mellor comprensión do contido e da estrutura do texto.

– Uso progresivo de dicionarios (en papel e dixitais) e das tecnoloxías da información e da comunicación como medio de consulta e aprendizaxe.

B3.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos.

– Recoñecemento de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B3.2. Identificar a información esencial, os puntos máis relevantes e detalles importantes en textos, tanto en formato impreso como en soporte dixital, breve e ben estruturado, escritos nun rexistro informal, que traten de asuntos cotiáns, temas de interese ou relevantes para os propios estudos e ocupacións, ou sobre aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira e que conteñan estruturas sinxelas e un léxico de uso común.

B3.2.1. Entende as ideas principais dun texto escrito breve e ben estruturado en presentacións breves e sinxelas e en proxectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira.

B3.2.2. Entende os puntos principais de anuncios e material publicitario de revistas ou da internet formulados de maneira simple e clara, e relacionados con asuntos do seu interese.

B3.2.3. Comprende correspondencia persoal breve e sinxela en calquera formato na cal se fala dun mesmo; se descríben persoas, obxectos e lugares; se narran acontecementos pasados e presentes, reais ou imaxinarios, e se expresan sentimentos e desexos e opinións sobre temas xerais, coñecidos ou do seu interese.

B3.2.4. Entende con axuda de dicionarios impresos e en liña, información específica esencial en páxinas web e outros materiais de referencia ou consulta claramente estruturados sobre asuntos do seu interese (p. e. sobre un curso de idiomas, unha viaxe, unha compra pola internet).

B3.2.5. Comprende o esencial de lecturas adaptadas breves e ben estruturadas e faise unha idea do carácter dos distintos personaxes, as súas relacións e do argumento.

B3.3. Funcións comunicativas. Comprensión de textos escritos onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas e abstractas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Narración de acontecementos pasados puntuais e habituais, descrición de estados e situacións presentes.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións, opinións e puntos de vista, consellos, advertencias e avisos.

– Expresión do coñecemento, a certeza e a dúbida.

– Expresión da vontade, a intención, a decisión, a promesa, a orde, a autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Formulación de suxestións e desexos.

– Establecemento e mantemento da comunicación e organización do discurso.

B3.3. Coñecer e utilizar para a comprensión do texto os aspectos socioculturais e sociolingüísticos relativos á vida cotiá (hábitos de estudo e de traballo, actividades de lecer, incluídas manifestacións artísticas como a música ou o cinema), condicións de vida (contorno, estrutura social), relacións interpersoais (entre homes e mulleres, no traballo, no centro educativo, nas institucións), e convencións sociais (costumes, tradicións) e identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos países onde se fala a lingua estranxeira e da propia cultura, e coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, e amosar curiosidade e respecto ante as diferenzas.

B3.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos.

B3.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B3.4. Distinguir a función ou funcións comunicativas máis relevantes do texto e un repertorio dos seus expoñentes máis comúns, así como patróns discursivos de uso frecuente relativos á organización textual (introdución do tema, desenvolvemento e cambio temático, e peche textual).

B3.4.1. Identifica os expoñentes máis comúns propios do seu nivel para entender as función comunicativas así como os patróns discursivos de uso máis frecuente para o propósito comunicativo.

B3.5. Léxico escrito de uso común (recepción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amizades; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B3.5. Aplicar á comprensión do texto os coñecementos sobre os constituíntes e a organización de patróns sintácticos e discursivos de uso frecuente na comunicación escrita, así como os seus significados asociados.

B3.5.1. Recoñece e comprende as estruturas morfosintácticas básicas asociadas ás funcións comunicativas propias do seu nivel.

B3.6. Patróns gráficos e convencións ortográficas:

– Observación e análise progresiva da ortografía e a puntuación, así como do coidado na presentación dos textos.

– Valoración da súa importancia na comunicación escrita.

B3.6. Recoñecer léxico escrito de uso común relativo a asuntos cotiáns e a temas xerais ou relacionados cos propios intereses, estudos e ocupacións, e inferir do contexto e do cotexto, con apoio visual, os significados de palabras e expresións de uso menos frecuente ou máis específico.

B3.6.1. Recoñece un vocabulario escrito básico e suficiente para comprender textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B3.7. Recoñecer as principais convencións ortográficas, tipográficas e de puntuación, así como abreviaturas e símbolos de uso común (p. e., &, %), e os seus significados asociados.

B3.7.1. Recoñece algunhas das características e convencións propias da linguaxe escrita, discrimina o uso e significado da ortografía e a puntuación e distingue o significado e a utilidade dos símbolos de uso común.

Bloque 4: Expresión escrita

a

b

c

e

f

g

i

n

B4.1. Estratexias de produción.

– Activación dos coñecementos previos sobre modelos de texto e elementos lingüísticos previamente asimilados.

– Uso axeitado de recursos lingüísticos ou temáticos (uso dun dicionario ou gramática, obtención de axuda etc.).

– Expresión da mensaxe con claridade axustándose aos modelos e fórmulas de cada tipo de texto, mediante a elaboración previa dun borrador para unha correcta estruturación do contido do texto en parágrafos, unha posterior revisión, na cal se identificarán erros e problemas e unha reescritura definitiva, en que se coidará a presentación do texto.

B4.1. Coñecer e aplicar estratexias adecuadas para elaborar textos escritos breves e de estrutura simple, p.e., copiando formatos, fórmulas e modelos convencionais propios de cada tipo de texto.

B4.1.1. Desenvolve estratexias sistemáticas de composición seguindo un modelo e usando dicionarios impresos e en liña e correctores ortográficos dos procesadores de textos na súa composición.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B4.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos.

– Uso de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal (símbolos, iconas) elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B4.2. Escribir, en papel ou en soporte electrónico, textos breves, sinxelos e de estrutura clara sobre temas cotiáns ou de interese persoal ou sobre aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira nun rexistro informal, utilizando adecuadamente os recursos básicos de cohesión, as convencións ortográficas básicas e os signos de puntuación máis comúns, cun control razoable de expresións e estruturas sinxelas e un léxico de uso frecuente.

B4.2.1. Escribe textos breves en distintos formatos, seguindo un modelo estruturado, con información sinxela e relevante sobre feitos habituais e do seu interese e sobre aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira para incorporalos a proxectos.

B4.2.2. Escribe correspondencia persoal sinxela na cal se establece e mantén o contacto social (p.e., con amigos), intercámbiase información, descríbense en termos sinxelos sucesos importantes e experiencias persoais; danse instrucións, fanse e acéptanse ofrecementos e suxestións (p.e., cancélanse, confírmanse ou modifícanse unha invitación ou uns plans).

B4.2.3. Completa un cuestionario sinxelo con información persoal e relativa á súa formación, ocupación, intereses ou afeccións (p.e., para subscribirse a unha publicación dixital, matricularse nun obradoiro ou curso).

B4.2.4. Escribe notas e mensaxes (SMS, WhatsApp, chats), en que se fan breves comentarios ou se dan instrucións e indicacións relacionadas con actividades e situacións da vida cotiá e do seu interese.

B4.2.5. Escribe notas, anuncios e mensaxes breves (p.e., en Twitter ou Facebook) relacionados con actividades e situacións da vida cotiá, do seu interese persoal, respectando as convencións e normas de cortesía e da netiqueta.

B4.3. Funcións comunicativas. Produción de textos escritos onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de cualidades físicas e abstractas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Narración de acontecementos pasados puntuais e habituais, descrición de estados e situacións presentes.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións, opinións e puntos de vista, consellos, advertencias e avisos.

– Expresión do coñecemento, a certeza e a dúbida.

– Expresión da vontade, a intención, a decisión, a promesa, a orde, a autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Formulación de suxestións e desexos.

– Establecemento e mantemento da comunicación e organización do discurso.

B4.3. Coñecer aspectos socioculturais e sociolingüísticos básicos concretos e significativos (p.e., as convencións sobre o inicio e o peche dunha carta a persoas coñecidas) e aplicar os coñecementos adquiridos sobre estes a unha produción escrita adecuada ao contexto, respectando as normas de cortesía básicas, identificando na propia lingua, diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos países onde se fala a lingua estranxeira e da propia cultura, e coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, e amosar curiosidade e respecto ante as diferenzas.

B4.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B4.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B4.4. Levar a cabo as funcións demandadas polo propósito comunicativo, empregando os expoñentes máis comúns das devanditas funcións e os patróns discursivos de uso máis frecuente para organizar o texto de xeito sinxelo.

B4.4.1. Usa os expoñentes máis comúns propios do seu nivel para realizar as funcións comunicativas así como os patróns discursivos de uso máis frecuente para o propósito comunicativo.

B4.5. Léxico escrito de uso común (produción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amizades; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B4.5 Mostrar control sobre un repertorio limitado de estruturas sintácticas de uso habitual.

B4.5.1. Emprega adecuadamente as estruturas morfosintácticas básicas para realizar as funcións comunicativas propias do seu nivel.

B4.6. Patróns gráficos e convencións ortográficas:

– Corrección progresiva na ortografía e na puntuación e coidado na presentación dos textos.

– Valoración da súa importancia na comunicación escrita.

B4.6. Coñecer e utilizar un repertorio léxico oral suficiente para comunicar información en situacións cotiás e habituais.

B4.6.1. Emprega un vocabulario escrito básico e suficiente para producir textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B4.7. Aplicar patróns gráficos e convencións ortográficas básicas para escribir con razoable corrección palabras ou frases curtas que se empregan regularmente ao falar, pero non necesariamente cunha ortografía totalmente normalizada.

B4.7.1. Aplica, de xeito elemental e con posibilidade de erros que non impidan a comprensión, os signos de puntuación básicos, as regras ortográficas básicas, así como as convencións ortográficas máis habituais na redacción de textos en soporte electrónico.

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma inglés

– Expresión de relacións lóxicas: conxunción (and, too, also); disxunción (or); oposición (but); finalidade (to- infinitive; for); resultado (so…).

– Afirmación (affirmative sentences; tags).

– Exclamación (What + (Adj. +) noun, e. g. What a wonderful holiday!; How + Adj., e. g. How interesting!).

– Negación (negative sentences with not, never, no (Adj.), nobody, nothing; negative tags).

– Interrogación (Wh- questions; Aux. Questions; tags).

– Expresión do tempo: pasado (past simple; presente: simple and continuous).

– Expresión do aspecto: puntual (simple tenses); durativo (present and past simple); habitual (simple tenses (+ Adv., e. g. usually).

– Expresión da modalidade: factualidade (declarative sentences); capacidade, posibilidade e permiso (can, could); intención (present continuous).

– Expresión da entidade: count/uncount nouns; pronouns and determiners.

– Expresión da cantidade: (singular/plural; cardinal and ordinal numerals. Quantity: e. g. all (the). Degree: e. g. really; quite; so; a little).

– Expresión do espazo: (prepositions and adverbs of location, position, distance, motion, direction, origin and arrangement).

– Expresión do tempo: (points (e. g. five to (ten)); divisions (e. g. century; season), and indications (ago; early; late) of time; duration (from…to; during; until; anteriority/posteriority (before, afterwards; later); sequence (first, next, last); frequency (e. g. often, usually).

– Expresión do modo: (Adv. and phrases of manner, e. g. easily; by post).

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma francés

– Expresión de relacións lóxicas: conxunción (et, aussi); disxunción (ou); oposición (mais); finalidade (de façon à, de manière à + Inf.; pour); comparación (plus/moins/aussi…que); resultado (donc…).

– Afirmación (phrases affirmatives; questions de reprise).

– Exclamación (Que/quelle/quel + Adj. + nom, p. ex. Quelle jolie fleur!; Comme + Adj., p. ex. Comme c’est intéressant!).

– Negación (phrases négatives avec ne…pas, jamais, non (Adj.), personne, rien, question de reprise négative).

– Interrogación (interrogation partielle; Questions Aux.; Â quoi ça sert?, question de reprise).

– Expresión do tempo: pasado (passé simple); presente (simple et continu); futuro (aller+inf.; future simple).

– Expresión do aspecto: puntual (temps simples); durativo (présent et passé simple); habitual (temps simples (+ Adv., p. ex. habituellement)).

– Expresión da modalidade: factualidade (phrases déclaratives); capacidade (pouvoir); posibilidade/probabilidade (c’est posible que, presque; certain; il (n’)y a (pas) de chance pour que); necesidade (devoir, avoir besoin de); obriga (devoir, interdit de; impératif); permiso (permettre qqch, à qq’un, permettre de faire qqch à qq´un); intención (avoir, l’intention de faire qqch, avoir envie de faire qqch, présent continu).

– Expresión da entidade: (nom dénombrable/nom non dénombrable); pronom, déterminants).

– Expresión da cantidade: (singulier/pluriel; nombres cardinaux et ordinaux. Quantité: p. ex. tous (les), le plus de, tous (les) deux, personne. Graduation: p. ex. vraiment, assez, tellement, peu de).

– Expresión do espazo: (prépositions et adverbes de lieu, position, distance, mouvement, direction, provenance, destination).

– Expresión do tempo: (l’heure (p. ex. Cinq heures moins dix); divisions (p. ex. siècle, saison), et indications de temps (p. ex. c’était, il y a, tôt, en avance; tard); de duration (p. ex. de…à; pendant, jusqu’à; depuis); antériorité ((pas) encore); postériorité (après; plus tard); séquence (d’abord, prochain(e); dernier(ère); fréquence (p. ex. souvent, d’habitude).

– Expresión do modo: (Adv. et phrases de manière, p. ex. facilement; par la poste).

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma portugués

– Expresión de relacións lóxicas: conxunción (e, também); disxunción (ou); oposición (mas, embora); finalidade (para + Inf.; para que); comparación (mais/menos/tão/tanto + Adj./Adv./S + (do) que/como/quanto, superlativo relativo); resultado (assim, portanto).

– Afirmación (frases afirmativas; frases impessoais).

– Exclamación (formas elípticas: Que + S + (tão) + Adj., p.ex.: Que dia tão lindo!); frases e sintagmas exclamativos, p.e. Ei, esta é a minha bicicleta!; Magnífica bolsa!).

– Negación (frases negativas com não, nunca; (não) nada, nenhum(a), ninguém).

– Interrogación (interrogativas diretas totais; frases interrogativas diretas QU- (p. ex. de quem é a culpa?); interrogativas tag (p. ex. isto é fácil, não é?).

– Expresión do tempo: pasado (pretérito perfeito simples e perfeito composto); presente (presente simples e contínuo); futuro (futuro simples + Adv.; haver-de; presente simples e contínuo + Adv.).

– Expresión do aspecto: puntual (tempos simples); durativo (presente e pretérito simple/perfeito composto do indicativo); habitual (tempos simples (+ Adv., p. e. normalmente).

– Expresión da modalidade: factualidade (frases declarativas); capacidade (é capaz/incapaz de + Inf.; saber); posibilidade/probabilidade (ser possível/impossível + Inf.; talvez); necesidade (ser preciso/necessário + Inf.); obriga (ser obrigatório + Inf.; imperativo); permiso (poder + Inf.; ser possível/permitido + Inf.); intención (presente contínuo).

– Expresión da entidade: (substantivos contáveis/massivos/coletivos/compostos; pronomes (relativos, reflexivos átonos/tônicos, determinantes).

– Expresión da cantidade: (singular/plural; numerais cardinais e ordinais. Quantidade: p. ex. bastante, a maior parte de, mais ou menos. Grau: p.e. consideravelmente; bastante bem).

– Expresión do espazo: (preposições e advérbios de lugar, localização, distância, movimento, direção, origem e disposição).

– Expresión do tempo: (horas (p. ex. cinco menos dez), divisões (p. ex. século, estação) e indicações de tempo (p. ex. há tempo; cedo, tarde); duração (p. ex. entre...e, durante, até, desde); anterioridade (já; (não) ainda); posterioridade (depois, mais tarde); sequência (primeiro, seguinte, último); frequência (p. e. com frequência; normalmente).

– Expresión do modo: (Adv. de maneira, p. ex. facilmente; pelo correio).

ÁMBITO DA COMUNICACIÓN. MÓDULO 4

LINGUA ESTRANXEIRA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Comprensión oral

a

b

c

e

f

g

i

n

B1.1. Estratexias de comprensión.

Identificación do tipo textual, adaptando a súa comprensión a este.

– Uso do contexto verbal e non verbal e dos coñecementos previos sobre a situación que dan lugar a inferencias de significado baseadas no contexto.

– Uso dos coñecementos referenciais sobre o tema.

– Identificación de palabras chave.

– Adaptación da escoita á súa finalidade (global e/ou específica).

– Identificación dos recursos lingüísticos ou temáticos adquiridos.

– Inferencia do significado probable das palabras ou das frases que descoñece.

– Perseveranza no logro da comprensión oral, volvendo escoitar o texto gravado ou solicitando repetición ou reformulacións do dito.

B1.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias adecuadas para a comprensión do sentido xeral, a información esencial, os puntos e ideas principais ou os detalles relevantes do texto.

B1.1.1. Aplica de forma sistemática estratexias de escoita activa para a comprensión das ideas xerais e información máis relevante sobre temas habituais e do seu interese.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B1.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos.

– Recoñecemento de convencións sociais, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B1.2. Identificar o sentido xeral, a información esencial, os puntos principais e os detalles máis relevantes en textos orais breves ou de lonxitude media, claramente estruturados, e transmitidos de viva voz ou por medios técnicos e articulados a unha velocidade media, nun rexistro informal ou neutro, e que traten sobre asuntos cotiáns en situacións habituais, ou sobre os propios intereses nos ámbitos persoal, público, educativo e ocupacional ou sobre aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira, sempre que as condicións acústicas non dificulten a mensaxe e se poida volver escoitar o dito.

B1.2.1. Capta os puntos principais e detalles relevantes de mensaxes gravadas ou de viva voz, articuladas de maneira lenta e clara, que conteñan instrucións, indicacións ou outra información (p.e. en contestadores automáticos…)

B1.2.2. Entende o que se lle di en transaccións e xestións cotiás e estruturadas (p.e. en bancos, tendas, hoteis, restaurantes, transportes, centros educativos, lugares de traballo), ou menos habituais (p.e., nunha farmacia, nun hospital, nunha comisaría ou un organismo público), se pode pedir confirmación dalgúns detalles.

B1.2.3. Identifica as ideas principais e detalles relevantes dunha conversa de certa duración entre dous ou máis interlocutores que ten lugar na súa presenza e na que se tratan temas coñecidos ou cotiáns, cando o discurso está articulado con claridade e nunha variedade estándar da lingua.

B1.2.4. Comprende, nunha conversación informal en que participa, explicacións ou xustificacións de puntos de vista e opinións sobre diversos asuntos de interese persoal, cotiáns e sobre asuntos prácticos relativos a actividades académicas ou ocupacionais de carácter habitual e predicible, sempre que poida pedir que se lle repita, ou que se reformule, aclare ou elabore algo do que se lle dixo.

B1.2.5. Distingue, con apoio visual ou escrito, as ideas principais e información relevante en presentacións e proxectos socioculturais de extensión media, ben estruturados e de exposición clara sobre temas coñecidos ou do seu interese relacionados co ámbito educativo ou ocupacional ou con aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira.

B1.3. Funcións comunicativas. Comprensión de textos orais onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas e abstractas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Narración de acontecementos pasados puntuais e habituais, descrición de estados e situacións presentes e expresión de sucesos futuros.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións, opinións e puntos de vista, consellos, advertencias e avisos.

– Expresión do coñecemento, a certeza, a dúbida e a conxectura.

– Expresión da vontade, a intención, a decisión, a promesa, a orde, a autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Formulación de suxestións e desexos.

– Establecemento e mantemento da comunicación e da organización do discurso.

B1.3. Coñecer e utilizar para a comprensión do texto os aspectos socioculturais e sociolingüísticos relativos á vida cotiá (hábitos de estudo e de traballo, actividades de lecer), relacións interpersoais (entre homes e mulleres, no traballo, no centro educativo, nas institucións), comportamento (xestos, expresións faciais, uso da voz, contacto visual), e convencións sociais (costumes, tradicións) así como os aspectos culturais xerais que permitan comprender información e ideas presentes no texto, identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos países onde se fala a lingua estranxeira e da propia cultura, e coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, e amosar curiosidade e respecto ante as diferenzas.

B1.3.1. Recoñece os elementos culturais máis relevantes dos países onde se fala a lingua estranxeira e establece relación entre aspectos da propia cultura e da allea, comparándoas e evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B1.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B1.4. Distinguir a función ou funcións comunicativas máis relevantes do texto e un repertorio dos seus expoñentes máis comúns, así como patróns discursivos de uso frecuente relativos á organización textual (introdución do tema, desenvolvemento e cambio temático, e peche textual).

B1.4.1. Identifica os expoñentes máis comúns propios do seu nivel para realizar as funcións comunicativas, así como os patróns discursivos de uso máis frecuente para o propósito comunicativo.

B1.5. Léxico oral de uso común (recepción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorna persoal; actividades da vida diaria; familia e amigos; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.5. Aplicar á comprensión do texto os coñecementos sobre os constituíntes e a organización de patróns sintácticos e discursivos de uso frecuente na comunicación oral, así como os seus significados asociados.

B1.5.1. Recoñece as estruturas morfosintácticas e discursivas máis habituais para comprender as funcións comunicativas propias do seu nivel.

B1.6. Recoñecemento de patróns sonoros e acentuais básicos de palabras e do ritmo e a entoación de frases.

B1.6. Recoñecer e aplicar á comprensión do texto léxico oral de uso común relativo a asuntos cotiáns e/ou relacionados cos propios intereses, estudos e ocupacións, cando o contexto ou o apoio visual facilitan a comprensión.

B1.6.1. Identifica o vocabulario oral básico e suficiente para comprender textos sinxelos no rexistro estándar propio do seu nivel.

B1.7. Discriminar patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación de uso común, e recoñecer os significados e intencións comunicativas xerais relacionados con eles.

B1.7.1. Discrimina trazos fonéticos e de entoación que axudan a entender o sentido global e as ideas principais e secundarias e as intencións comunicativas xerais relacionados con eles.

Bloque 2: Expresión oral

a

b

c

e

f

g

i

n

B2.1. Estratexias de produción.

– Expresión da mensaxe con claridade, distinguindo a súa idea ou ideas principais e a súa estrutura básica, adecuando o texto ao destinatario, ao contexto e á canle.

– Activación dos coñecementos previos sobre modelos e secuencias de interacción e elementos lingüísticos previamente asimilados.

– Compensación das carencias lingüísticas mediante procedementos lingüísticos e paralingüísticos.

B2.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias adecuadas para a comprensión do sentido xeral, a información esencial, os puntos e ideas principais ou os detalles relevantes do texto.

B2.1.1. Usa de forma sistemática estratexias de escoita activa para comunicar información oral, para a comprensión global e específica de textos ou mensaxes recibidos e para entender e facerse entender.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B2.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:

– Uso de convencións sociais, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B2.2. Producir textos breves ou de lonxitude media, tanto en conversación cara a cara como por teléfono ou outros medios técnicos, nun rexistro neutro ou informal, nos cales se intercambian informacións, ideas e opinións sobre temas cotiáns, sobre asuntos de interese persoal, educativo ou ocupacional ou sobre aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira, e se xustifican de maneira simple pero suficiente os motivos de accións e plans aínda que ás veces haxa vacilacións para buscar expresións, pausas para reformular e organizar o discurso e sexa necesario repetir o dito para axudar o interlocutor a comprender algúns detalles.

B2.2.1. Realiza presentacións breves e participa en proxectos ben estruturados, ensaiados previamente e con apoio visual, sobre aspectos concretos de temas de interese persoal ou ocupacionais do seu interese ou sobre aspectos socioculturais do país da lingua estranxeira, organizando a información básica de maneira coherente, explicando as ideas principais brevemente e con claridade e respondendo a preguntas sinxelas dos oíntes articuladas de maneira clara e a velocidade media.

B2.2.2. Desenvólvese adecuadamente en situacións cotiás que poden xurdir durante unha viaxe ou estancia noutros países por motivos persoais, educativos ou ocupacionais (transporte, aloxamento, comidas, compras, estudos, traballo, relacións coas autoridades, saúde, lecer), e sabe solicitar atención, información, axuda ou explicacións.

B2.3. Relacionarse de maneira sinxela pero efectiva en intercambios claramente estruturados, utilizando fórmulas ou indicacións habituais para tomar ou ceder a quenda de palabra, aínda que se poida necesitar a axuda do interlocutor.

B2.3.1. Participa en conversacións informais cara a cara ou por teléfono ou outros medios técnicos, sobre asuntos cotiáns nas cales intercambia informacións; expresa e xustifica brevemente opinións e puntos de vista; narra e describe de forma coherente feitos ocorridos no pasado ou plans de futuro reais ou inventados; fai suxestións; pide e dá indicacións ou instrucións con certo detalle; expresa e xustifica sentimentos.

B2.3. Funcións comunicativas. Produción:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas e abstractas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Narración de acontecementos pasados puntuais e habituais, descrición de estados e situacións presentes e expresión de sucesos futuros.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións, opinións e puntos de vista, consellos, advertencias e avisos.

– Expresión do coñecemento, a certeza, a dúbida e a conxectura.

– Expresión da vontade, a intención, a decisión, a promesa, a orde, a autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Formulación de suxestións e desexos.

– Establecemento e mantemento da comunicación e da organización do discurso.

B2.4. Coñecer e utilizar para a produción do texto os aspectos socioculturais e sociolingüísticos relativos á vida cotiá (hábitos de estudo e de traballo, actividades de lecer), relacións interpersoais (entre homes e mulleres, no traballo, no centro educativo, nas institucións), comportamento (xestos, expresións faciais, uso da voz, contacto visual), e convencións sociais (costumes, tradicións) así como os aspectos culturais xerais que permitan comprender información e ideas presentes no texto, identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos países onde se fala a lingua estranxeira e da propia cultura, e coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, e amosar curiosidade e respecto ante as diferenzas.

B2.4.1. Recoñece os elementos culturais máis relevantes dos países onde se fala a lingua estranxeira e establece relación entre aspectos da propia cultura e da allea, comparándoas e evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B2.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B2.5. Levar a cabo as funcións requiridas polo propósito comunicativo, utilizando un repertorio de expoñentes comúns das devanditas funcións e os patróns discursivos habituais para iniciar e concluír o texto adecuadamente, organizar a información de maneira clara, ampliala con exemplos ou resumila.

B2.5.1. Usa os expoñentes máis comúns propios do seu nivel para realizar as funcións comunicativas así como os patróns discursivos de uso máis frecuente para o propósito comunicativo.

B2.5. Léxico oral de uso común (produción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorna persoal; actividades da vida diaria; familia e amigos; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e a da comunicación.

B2.6. Mostrar control sobre un repertorio limitado de estruturas sintácticas de uso habitual.

B2.6.1. Usa as estruturas gramaticais de relativa complexidade para realizar as funcións comunicativas, así como os marcadores de discurso para iniciar, enlazar, ordenar e finalizar o discurso, en situacións habituais e frecuentes.

B2.6. Patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación.

– Uso de patróns básicos de ritmo, entoación e acentuación de palabras e frases.

– Pronunciación e entoación aceptables que, aínda contendo erros e imprecisións, non impidan a comunicación ou a comprensión, en interaccións orais, dramatizacións e lectura en voz alta.

B2.7. Recoñecer e aplicar á produción do texto léxico oral de uso común relativo a asuntos cotiáns e relacionados cos propios intereses, estudos e ocupacións, e inferir do contexto, con apoio visual, os significados de palabras e expresións de uso menos frecuente ou máis específico.

B2.7.1. Emprega o vocabulario oral básico e suficiente para producir textos sinxelos en rexistro estándar propio do seu nivel.

B2.8. Pronunciar e entoar de maneira intelixible, aínda que se cometan erros de pronuncia sempre que non interrompan a comunicación, e os interlocutores teñan que solicitar repeticións de cando en vez.

B2.8.1. Exprésase con certa claridade, usando unha entoación e pronunciación comprensible, aceptándose as pausas e pequenas repeticións, e aínda que teña que repetir algunha vez por solicitude das persoas interlocutoras.

Bloque 3: Comprensión escrita

a

b

c

e

f

g

i

n

B3.1. Estratexias de comprensión:

– Mobilización da información previa sobre o tipo de tarefa e o tema, a partir da información superficial: imaxes, organización na páxina, títulos de cabeceira, etc.

– Identificación do tipo de lectura demandado pola tarefa (en superficie ou oceánica, selectiva, intensiva ou extensiva).

– Identificación do tipo textual básico (narrativo, descritivo ou explicativo), adaptando a comprensión a el.

– Distinción de tipos de comprensión necesarios para a realización da tarefa (sentido xeral, información esencial e puntos principais).

– Formulación de hipóteses sobre o contido e o contexto.

– Uso de técnicas como subliñar ou tomar notas para lograr unha mellor comprensión do contido e da estrutura do texto.

– Uso progresivo de dicionarios (en papel e dixitais) e das tecnoloxías da información e da comunicación, como medio de consulta e aprendizaxe.

B3.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias máis adecuadas para a comprensión do sentido xeral, a información esencial, os puntos e ideas principais ou os detalles relevantes do texto.

B3.1.1. Aplica estratexias de lectura comprensiva recoñecendo os trazos esenciais do xénero e a súa estrutura, e interpretando o seu contido global e específico, sen necesidade de entender todos os seus elementos.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B3.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:

– Recoñecemento de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B3.2. Identificar a información esencial, os puntos máis relevantes e detalles importantes en textos, tanto en formato impreso como en soporte dixital, breves e ben estruturados, escritos nun rexistro informal, que traten de asuntos cotiáns, temas de interese ou relevantes para os propios estudos e ocupacións, ou sobre aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira e que conteñan estruturas sinxelas e un léxico de uso común.

B3.2.1. Entende as ideas principais dun texto escrito breve e ben estruturado en presentacións breves e sinxelas e en proxectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira.

B3.2.2. Entende os puntos principais de anuncios e material publicitario de revistas ou internet formulados de maneira simple e clara, e relacionados con asuntos do seu interese.

B3.2.3. Comprende correspondencia persoal breve e sinxela en calquera formato en que se fala dun mesmo; se describen persoas, obxectos e lugares; se narran acontecementos pasados e presentes, reais ou imaxinarios, e se expresan sentimentos e desexos e opinións sobre temas xerais, coñecidos ou do seu interese.

B3.2.4. Entende con axuda de dicionarios impresos e en liña, información específica esencial en páxinas web e outros materiais de referencia ou consulta claramente estruturados sobre asuntos do seu interese (p. e., sobre un curso de idiomas, unha viaxe, unha compra pola internet).

B3.2.5. Comprende o esencial de lecturas adaptadas breves e ben estruturadas e faise unha idea do carácter dos distintos personaxes, das súas relacións e do argumento.

B3.3. Funcións comunicativas. Comprensión de textos escritos onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de calidades físicas e abstractas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Narración de acontecementos pasados puntuais e habituais, descrición de estados e situacións presentes.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións, opinións e puntos de vista, consellos, advertencias e avisos.

– Expresión do coñecemento, a certeza e a dúbida.

– Expresión da vontade, a intención, a decisión, a promesa, a orde, a autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Formulación de suxestións e desexos.

– Establecemento e mantemento da comunicación e da organización do discurso.

B3.3. Coñecer e utilizar, para a comprensión do texto, os aspectos socioculturais e sociolingüísticos relativos á vida cotiá (hábitos de estudo e de traballo, actividades de lecer, incluídas manifestacións artísticas como a música ou o cinema), condicións de vida (contorno, estrutura social), relacións interpersoais (entre homes e mulleres, no traballo, no centro educativo, nas institucións), e convencións sociais (costumes, tradicións) e identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos países onde se fala a lingua estranxeira e da propia cultura, e coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, e amosar curiosidade e respecto ante as diferenzas.

B3.3.1. Na propia lingua, identifica aspectos socioculturais básicos dos países en que se fala a lingua estranxeira, analizándoos comparativamente coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, evitando estereotipos.

B3.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B3.4. Distinguir a función ou funcións comunicativas máis relevantes do texto e un repertorio dos seus expoñentes máis comúns, así como patróns discursivos de uso frecuente relativos á organización textual (introdución do tema, desenvolvemento e cambio temático, e peche textual).

B3.4.1. Identifica os expoñentes máis comúns propios do seu nivel para entender as función comunicativas, así como os patróns discursivos de uso máis frecuente para o propósito comunicativo.

B3.5. Léxico escrito de uso común (recepción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amizades; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B3.5. Aplicar á comprensión do texto os coñecementos sobre os constituíntes e a organización de patróns sintácticos e discursivos de uso frecuente na comunicación escrita, así como os seus significados asociados.

B3.5.1. Recoñece e comprende as estruturas morfosintácticas básicas asociadas ás funcións comunicativas propias do seu nivel.

B3.6. Patróns gráficos e convencións ortográficas:

– Observación e análise progresiva da ortografía e a puntuación, así como do coidado na presentación dos textos.

– Valoración da súa importancia na comunicación escrita.

B3.6. Recoñecer léxico escrito de uso común relativo a asuntos cotiáns e a temas xerais ou relacionados cos propios intereses, estudos e ocupacións, e inferir do contexto e do cotexto, con apoio visual, os significados de palabras e expresións de uso menos frecuente ou máis específico.

B3.6.1 Recoñece un vocabulario escrito básico e suficiente para comprender textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B3.7. Recoñecer as principais convencións ortográficas, tipográficas e de puntuación, así como abreviaturas e símbolos de uso común (p.e., &, %), e os seus significados asociados.

B3.7.1. Recoñece algunhas das características e convencións propias da linguaxe escrita, discrimina o uso e significado da ortografía e a puntuación e distingue o significado e a utilidade dos símbolos de uso común.

Bloque 4: Expresión escrita

a

b

c

e

f

g

i

n

B4.1. Estratexias de produción:

– Activación dos coñecementos previos sobre modelos de texto e elementos lingüísticos previamente asimilados.

– Uso axeitado de recursos lingüísticos ou temáticos (uso dun dicionario ou gramática, obtención de axuda etc.).

– Expresión da mensaxe con claridade axustándose aos modelos e fórmulas de cada tipo de texto, mediante a elaboración previa dun borrador para unha correcta estruturación do contido do texto en parágrafos, unha posterior revisión, na cal se identificarán erros e problemas e unha reescritura definitiva, na que se coidará a presentación do texto.

B4.1. Coñecer, seleccionar e aplicar as estratexias máis adecuadas para elaborar textos escritos breves ou de media lonxitude, p. e. reelaborando estruturas a partir doutros textos de características e propósitos comunicativos similares, ou redactando borradores previos.

B4.1.1. Desenvolve estratexias sistemáticas de composición seguindo un modelo e usando dicionarios impresos e en liña e correctores ortográficos dos procesadores de textos na súa composición.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

B4.2. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:

– Uso de convencións sociais básicas, normas de cortesía e rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal (símbolos, iconas) elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento cunha actitude receptiva e respectuosa a algúns aspectos culturais visibles, establecendo similitudes e diferenzas entre a lingua estranxeira e a propia: hábitos, horarios, actividades ou celebracións; condicións de vida; relacións interpersoais; música, comida, lecer, deportes e lugares; costumes e valores, a través de producións multimedia e de manifestacións artísticas dos países onde se fale a lingua estranxeira.

B4.2. Escribir, en papel ou en soporte electrónico, textos de estrutura clara, sobre temas de interese persoal, ou asuntos cotiáns ou habituais ou sobre aspectos socioculturais do país onde se fala a lingua estranxeira nun rexistro neutro ou informal.

B4.2.1. Escribe, en distintos formatos e con axuda dun dicionario, textos breves e sinxelos nos cales dá e solicita información e opinións sinxelas esenciais sobre un tema académico, ocupacional, describindo brevemente situacións, persoas, obxectos e lugares; narrando acontecementos nunha clara secuencia lineal e explicando de maneira sinxela os motivos de certas accións.

B4.2.2. Participa en proxectos socioculturais escribindo textos sinxelos en formato impreso ou soporte dixital.

B4.2.3. Completa un cuestionario detallado con información persoal, académica ou laboral (p.e., para facerse membro dunha asociación, ou para inscribirse nun ximnasio ou nun curso).

B4.2.4. Escribe o seu currículum vitae en formato electrónico, seguindo un modelo, p.e., o modelo Europass, e coa axuda dun dicionario.

B4.2.5. Escribe correspondencia persoal sinxela e narra feitos relacionados co seu ámbito de interese e sobre actividades e experiencias pasadas (p.e., sobre unha viaxe, un acontecemento importante).

B4.3. Funcións comunicativas. Produción de textos escritos onde aparezan as seguintes funcións comunicativas:

– Iniciación e mantemento de relacións persoais e sociais.

– Descrición de cualidades físicas e abstractas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Narración de acontecementos pasados puntuais e habituais, descrición de estados e situacións presentes e expresión de sucesos futuros.

– Petición e ofrecemento de información, indicacións, opinións e puntos de vista, consellos, advertencias e avisos.

– Expresión do coñecemento, a certeza, a dúbida e a conxectura.

– Expresión da vontade, a intención, a decisión, a promesa, a orde, a autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a simpatía, a satisfacción e os seus contrarios.

– Formulación de suxestións e desexos.

– Establecemento e mantemento da comunicación e da organización do discurso.

B4.3. Coñecer e utilizar para a produción do texto os aspectos socioculturais e sociolingüísticos relativos á vida cotiá (hábitos de estudo e de traballo, actividades de lecer), relacións interpersoais (entre homes e mulleres, no traballo, no centro educativo, nas institucións), comportamento (xestos, expresións faciais, uso da voz, contacto visual), e convencións sociais (costumes, tradicións) así como os aspectos culturais xerais que permitan comprender información e ideas presentes no texto, identificando diferenzas e semellanzas nos aspectos culturais máis visibles dos países onde se fala a lingua estranxeira e da propia cultura, e coas diversas culturas, se é o caso, do resto do alumnado, e amosar curiosidade e respecto ante as diferenzas.

B4.3.1. Recoñece os elementos culturais máis relevantes dos países onde se fala a lingua estranxeira e establece relación entre aspectos da propia cultura e da allea, comparándoas e evitando estereotipos e valoracións etnocéntricas.

B4.4. Estruturas sintáctico-discursivas.*

B4.4. Levar a cabo as funcións demandadas polo propósito comunicativo, empregando os expoñentes máis comúns das devanditas funcións e os patróns discursivos de uso máis frecuente para organizar o texto de xeito sinxelo.

B4.4.1. Usa os expoñentes máis comúns propios do seu nivel para realizar as funcións comunicativas así como os patróns discursivos de uso máis frecuente para o propósito comunicativo.

B4.5. Léxico escrito de uso común (produción) relativo á identificación persoal; vivenda, fogar e contorno persoal; actividades da vida diaria; familia e amizades; traballo e ocupacións; tempo libre, lecer e deporte; viaxes e vacacións; saúde e coidados físicos; educación e estudo; compras e actividades comerciais; alimentación e restauración; transporte; lingua e comunicación; ambiente, clima e contorna natural; e tecnoloxías da información e da comunicación.

B4.5. Mostrar control sobre un repertorio limitado de estruturas sintácticas de uso habitual.

B4.5.1. Comunica con eficacia, empregando adecuadamente as estruturas morfosintácticas básicas para realizar as funcións comunicativas propias do seu nivel.

B4.6. Patróns gráficos e convencións ortográficas:

– Corrección progresiva na ortografía e na puntuación e coidado na presentación dos textos.

– Valoración da súa importancia na comunicación escrita.

B4.6. Coñecer e utilizar un repertorio léxico oral suficiente para comunicar información en situacións cotiás e habituais.

B4.6.1. Emprega un vocabulario escrito básico e suficiente para producir textos sinxelos propios do seu nivel educativo.

B4.7. Utilizar as principais convencións de formato, ortográficas, tipográficas e de puntuación, e de uso de maiúsculas ou minúsculas, así como abreviaturas e símbolos de uso común; saber manexar os recursos básicos de procesamento de textos para corrixir os erros ortográficos dos textos que se producen en formato electrónico e adaptarse ás convencións comúns da escritura de textos na internet ou en chats telefónicos.

B4.7.1. Produce textos escritos breves en diferentes soportes con posibles erros ortográficos e de puntuación que non impidan a comprensión e utiliza o corrector informático para detectar e corrixir erros tipográficos e ortográficos.

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma inglés

- Expresión de relacións lóxicas: conxunción (and, also too); disxunción (or); oposición/concesión ((not…) but); causa (because (of); as); finalidade (to- infinitive); comparación (as/not so Adj. as; less/more + Adj./ Adv. (than); the highest in the world); resultado (so; so that); .

- Afirmación (affirmative sentences; tags; me too; think/hope so).

- Exclamación (What + (Adj. +) noun, e. g. What beautiful horses!; exclamatory sentences and phrases, e. g. Hey, that’s my bike!).

- Negación (negative sentences with not, never, no (Adj.), nobody, nothing; negative tags).

- Interrogación (Wh- questions; aux. questions; What is the book about?; tags).

- Expresión do tempo: pasado (past simple and continuous); presente (simple and continuous present); futuro (going to; will; present simple and continuous).

- Expresión do aspecto: puntual (simple tenses); durativo (present and past simple); habitual (simple tenses (+ Adv., e. g. every Sunday morning).

- Expresión da modalidade: factualidade (declarative sentences); capacidade (can); posibilidade/probabilidade (may; perhaps); necesidade (must; need; have (got) to); obriga (have (got) to; must; imperative); permiso (may; could); intención (present continuous).

- Expresión da entidade: (count/uncount nouns; pronouns (relative, reflexive/one(s); determiners).

- Expresión da cantidade: (singular/plural; cardinal and ordinal numerals. Quantity: e. g. lots (of). Degree: e.g. absolutely; a (little) bit).

- Expresión do espazo: (prepositions and adverbs of location, position, distance, motion, direction, origin and arrangement).

- Expresión do tempo: (points (e. g. at midnight), divisions (e. g. term), and indications (ago; early; late) of time; duration (from…to; during; until) anteriority, posteriority (before, afterwards; later); sequence (first, second, after that, finally); simultaneousness (just when); frequency (e. g. twice/four times a week; daily)).

- Expresión do modo: (Adv. and phrases of manner, e. g. carefully; in a hurry).

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma francés

- Expresión de relacións lóxicas: conxunción (et, aussi); disxunción (ou, alors que, cependant, tandis que, au lieu de + Inf); oposición/concesión (or, par contre); causa (parce que); finalidade (pour) comparación (plus/moins/aussi…que; le meilleur, le mieux, le pire, aussi + Adj./Adv. que); resultado (c´est pourquoi, par conséquent, donc).

- Afirmación (phrases affirmatives; questions de reprise; moi aussi; je pense/espère ça).

- Exclamación (Comment, quel/quelle + Adj. + nom, p. ex. Quel facile l’examen!; phrases exclamatives, p. ex. C’est parti!).

- Negación (phrases négatives avec ne…pas, pas de…, jamais, non (Adj.), personne, rien, question de reprise négative).

- Interrogación (interrogation partielle; Questions Aux.; Est-ce que le livre est intéressant?, question de reprise; et alors? A quoi bon…? Quel, quelle? Ah bon?).

- Expresión do tempo: pasado (passé composé); presente (simple et continu); futuro (aller + Inf.; future simple; présent simple et présent continu + Adv).

- Expresión do aspecto: puntual (temps simples); durativo (présent et passé composé); habitual (temps simples (+ Adv., p. ex. tous les Dimanches matin).

- Expresión da modalidade: factualidade (phrases déclaratives); capacidade (pouvoir, être capable, arriver à faire, réussir à); posibilidade/probabilidade (c’est (presque) certain, il n’y a pas de chance pour que); necesidade (devoir, avoir besoin de); obriga (devoir, interdit de; impératif); permiso (permettre qqch, à qq’un, permettre de faire qqch à qq´un); intención (présent continu; avoir, l’intention de faire qqch, avoir envie de faire qqch, décider de faire qqch).

- Expresión da entidade: (nom dénombrable/nom non dénombrable; pronom (relatif, réfléchi /emphatique); déterminants).

- Expresión da cantidade: (singulier/pluriel; nombres cardinaux et ordinaux. Quantité: p. ex. beaucoup de. Graduation: p. ex. absolument, un (petit) peu).

- Expresión o espazo: (prépositions et adverbes de lieu, position, distance, mouvement, direction, provenance, destination).

- Expresión do tempo: (le temps (p. ex. à minuit); divisions (p. ex. terme) et indications de temps (p. ex. c’était, il y a, tôt, en avance; tard); de duration (p. ex. de…à; pendant, jusqu’à; depuis); antériorité (déjà; (pas) encore); postériorité (après; plus tard); séquence (d’abord, prochain(e); après ça, finalement; simultanéité (juste quand); fréquence (p. ex. deux fois/quatre fois par semaine; quotidiennement).

- Expresión do modo: (Adv. et phrases de manière, p. ex. doucement; rapidement, vite).

Estruturas sintáctico-discursivas no idioma portugués

- Expresión de relacións lóxicas: conxunción (e, também); disxunción (ou); oposición/concesión (mas, mesmo assim); causa (porque; por isso; como); finalidade (para + Inf.); comparación (mais/menos /tão + Adj./ Adv.+ (do) que/como/quanto; maior/mais pequeno...; superlativo absoluto (-íssimo, -limo); resultado (assim, por isso).

- Afirmación (frases afirmativas; proforma (p.e. eu também; certamente).

- Exclamación (Que (+ S) + Adj., p. ex. Que dia lindo!; Que gentil!; sintagmas exclamativos, p.ex. Puxa, este CD está muito caro! Está bom!).

- Negación (frases negativas com não, nunca; nada, nenhum (a), ninguém; proforma (p.ex. eu tampouco)).

- Interrogación (frases interrogativas diretas QU- (p.ex. Quem fez o quê?); interrogativas tags (p.ex. Queres ir ao cinema, não queres?).

- Expresión do tempo: pasado (pretérito perfeito simples e perfeito composto); presente (presente simples e contínuo); futuro (futuro simples +Adv.; haver-de; presente simples e contínuo + Adv).

- Expresión do aspecto: puntual (tempos simples); durativo (presente e pretérito simples/perfeito composto do indicativo); habitual (tempos simples (+ Adv., p. ex.: toda sexta-feira, manhã).

- Expresión da modalidade: factualidade (frases declarativas); capacidade (é capaz de + Inf.; saber); posibilidade/probabilidade (poder; dever; ser possível/impossível + Inf.; talvez); necesidade (ser preciso/necessário + Inf.); obriga (ter que/de, dever; imperativo); permiso (poder + Inf.; ser possível/permitido + Inf.); intención (presente contínuo).

- Expresión da entidade: (substantivos contáveis/massivos/coletivos/compostos; pronomes (relativos, reflexivos átonos/tónicos); determinantes).

- Expresión da cantidade: (singular/plural; numerais cardinais e ordinais. Quantidade: p.ex. todo (a), maioria, ambos, nenhum(a). Grau: p.ex. absolutamente, um pouco).

- Expresión do espazo: (preposições e advérbios de lugar, localização, distância, movimento, direção, origem e acomodação).

- Expresión do tempo: (momento pontual (p. ex. à meia-noite), divisões (p. ex. prazo), e indicações de tempo (p. ex. atrás, cedo, tarde); de duração (p. ex. de/desde...a; durante); anterioridade (ainda; ontem); posterioridade (depois, logo, próxima segunda-feira); sequência (primeiro, depois, finalmente); simultaneidade (ao mesmo tempo); frequência (p. ex. duas/quatro vezes por semana; diariamente).

- Expresión do modo: (Adv. de maneira, p. ex. cuidadosamente; com pressa).

• Ámbito científico-tecnolóxico.

O ámbito científico-tecnolóxico ten como finalidade que o alumnado se capacite para ofrecer unha explicación lóxica do mundo físico e adquira unha cultura científica básica que constitúa a base para a adquisición de novos coñecementos desde unha visión global e integradora da realidade. O logro deste fin implica a adquisición de competencias para formalizar e sistematizar a construción de conceptos dun modo interrelacionado, desenvolver procedementos característicos das disciplinas que comprenden as ciencias naturais e construír un sistema de valores propios, socialmente recoñecibles, conducentes á reflexión e á análise sobre as implicacións éticas da intervención do ser humano na natureza e dos grandes avances científicos da actualidade. O consecuente proceso de alfabetización científica contribuirá á comprensión de fenómenos naturais, de problemas que atopan solucións no desenvolvemento científico e tecnolóxico e de actitudes responsables dirixidas a sentar as bases dun desenvolvemento sustentable.

As achegas deste ámbito científico-tecnolóxico á adquisición das competencias clave da educación para persoas adultas son:

– Comunicación lingüística (CCL).

A aprendizaxe deste ámbito científico-tecnolóxico require a práctica de distintas destrezas adquiridas ao longo da vida mediante o uso da lingua, que implican o manexo de diferentes modalidades de comunicación e o acceso a múltiples soportes de información, con textos en varios formatos, nos cales se empregan diversas linguaxes e sistemas de representación, agora aplicados ao contexto científico, tendo sempre presente, ademais, que a linguaxe é un instrumento humano básico porque permite razoar.

– Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

Tanto a interpretación de sucesos, feitos e acontecementos como a experimentación no ámbito das ciencias naturais e da tecnoloxía implican a comprensión e a utilización do sistema numérico, a realización de cálculos, a estimación e o cálculo de magnitudes, a situación no espazo, o tratamento e a representación da información e a valoración do azar e a probabilidade. Necesitan a aplicación do razoamento matemático e as súas ferramentas para describir, interpretar e predicir distintos fenómenos nos seus respectivos contextos, demostrando os resultados matemáticos e valorando as solucións pola súa fiabilidade e veracidade.

Así mesmo, favorecen o incremento de destrezas para abordar a incerteza, o tratamento dos datos e os razoamentos cualitativos e cuantitativos de maneira lóxica e argumentada, para establecer relacións, para deducir conclusións coherentes ben fundamentadas a problemas cotiáns e para ampliar actitudes relacionadas coa asunción de criterios éticos asociados á ciencia, como son a conservación de recursos naturais e outras cuestións ambientais. Todo iso contribúe ao desenvolvemento das capacidades necesarias para xerar coñecemento rigoroso, dun modo sistemático, como é intrínseco ao método científico, así como para desenvolver proxectos tecnolóxicos ben planificados.

– Competencia dixital (CD).

O estudo das ciencias naturais e a aplicación de procedementos característicos do desenvolvemento tecnolóxico e da investigación científica demandan o uso habitual das novas tecnoloxías da información e da comunicación. Precisan incrementar as habilidades de procura, selección e recompilación de información e desenvolver unha actitude crítica para analizar e interpretar a validez e fiabilidade do contido, co fin de resolver problemas, avaliar novas fontes de información e motivar a curiosidade polo coñecemento.

Ademais, este ámbito científico-tecnolóxico contribúe á ampliación de capacidades comprendidas na competencia dixital para seleccionar os soportes máis apropiados para observar, elaborar hipóteses, informarse, experimentar, resolver todo tipo de problemas, executar as tarefas técnicas adecuadamente e elaborar conclusións ben fundamentadas. Propón aprendizaxes mediante o uso dos diferentes recursos das tecnoloxías da información e da comunicación de maneira responsable, fiable e segura, tanto para resolver problemas como para producir novos contidos.

– Aprender a aprender (CAA).

A metodoloxía didáctica deste ámbito científico-tecnolóxico prepara para formarse permanentemente ao longo da vida ao propoñer que o alumnado aprenda a observar e formularse cuestións sobre a realidade, a informarse, a estudar, a realizar unha elaboración persoal do coñecemento, a reflexionar e a elaborar respostas aos fenómenos naturais e tecnolóxicos que aparecen na súa vida cotiá. Todo iso esperta a curiosidade, incrementa a motivación e impulsa o desexo continuo de incorporar novos coñecementos.

Desenvolver proxectos persoais específicos das ciencias naturais axuda a conseguir un nivel relevante en autonomía e eficacia da propia aprendizaxe, ao que se chega mediante traballos individuais e en grupo. A formación en diferentes áreas do saber científico require un proceso introspectivo para valorar e relacionar os intereses e coñecementos previos con novos saberes e empregar todas as estratexias de estudo e traballo aprendidas: escoita activa, lectura, comprensión, análise, síntese, estruturación da información, elaboración persoal do saber, aplicación do coñecemento etc.

– Competencias sociais e cívicas (CSC).

O ámbito científico-tecnolóxico afianza a capacidade de identificar, interpretar, apreciar e axuizar acontecementos, feitos, comportamentos, hábitos e valores para relacionarse co medio desde o respecto, mediante o diálogo, a cooperación e a participación a nivel local, nacional e europeo. Propón aprendizaxes para a toma de decisións ben fundamentadas e argumentadas, para a comprensión e expresión de diferentes puntos de vista. Propón estratexias para alcanzar o benestar persoal e colectivo.

– Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

Este ámbito científico-tecnolóxico fomenta a capacidade de transformar ideas en actos, partindo de habilidades e destrezas persoais, ao abordar contidos, estratexias metacognitivas, procedementos e proxectos que dotan as persoas adultas de recursos para desenvolvérense adecuadamente e afrontaren de maneira autónoma retos persoais, sociais, académicos e laborais de moi diversa índole.

Consecuentemente, promóvense actitudes para aproveitar a información, desenvolver ideas, resolver problemas e presentar conclusións innovadoras.

Por outra banda, potencia a capacidade de análise, o pensamento crítico, a resolución de problemas e toma de decisións do individuo ao propoñer a interpretación e a análise crítica da información, coñecementos e acontecementos relacionados coa ciencia e a tecnoloxía. Este ámbito favorece tamén o aumento da capacidade requirida para afrontar a incerteza, o deseño e a implementación de plans de acción eficaces, propoñendo e argumentando solucións a diferentes problemas cotiáns con autonomía e iniciativa persoal.

– Conciencia e expresións culturais (CCEC).

A persoa enriquece a súa competencia cultural ao coñecer, comprender, interpretar e gozar a natureza e o labor humano, tratándoos como obxecto de estudo e como fonte de inspiración de creacións artísticas. A beleza da natureza foi obxecto de estudo, valoración e recreación ao longo da historia. A intervención humana na natureza e a cultura póñense de manifesto na arte cos propósitos de informar, educar, crear e recrearse. A tecnoloxía é un constituínte esencial da cultura actual e, por iso, desempeña un papel fundamental como obxecto de estudo e representación e como instrumento de creación artística.

Este ámbito científico-tecnolóxico realiza achegas importantes á competencia en conciencia e expresións culturais ao propoñer a reflexión e a posta en práctica de actitudes de respecto, aceptación e desfrute das diferentes manifestacións culturais e artísticas, valorando a liberdade de expresión, o dereito á diversidade cultural e o diálogo entre culturas e sociedades, pasadas e actuais, locais e universais, cun espírito aberto, positivo e solidario.

Os contidos do ámbito están estruturados de acordo con intereses e necesidades do saber científico e tecnolóxico, fundamentais para as persoas adultas. Integran transversalmente as competencias inherentes ao traballo científico, incidindo no proceso de experimentación como base para a resolución de calquera tipo de problema e na presentación e debida argumentación dos resultados obtidos. Están combinados de modo que se potencie a integración e interconexión de diversas disciplinas, ofrecendo ao alumnado unha visión global da descrición e interpretación científica do mundo.

Os contidos foron seleccionados de modo que o alumnado conte cos instrumentos indispensables para interpretar a realidade e expresar os fenómenos naturais, científicos e técnicos dun mundo cada vez máis complexo. Comprenden métodos xerais que poidan aplicarse en contextos diversos e desenvolvan a capacidade de simplificar e abstraer para analizar este mundo en continua e rápida transformación. Proporcionan instrumentos necesarios para converter os feitos observables en coñecemento, información e mensaxes na comunicación.

A metodoloxía didáctica terá como finalidade a ampliación das competencias clave en relación cos contidos deste ámbito científico-tecnolóxico e fundamentarase na aplicación do método científico que implica a capacitación para cuestionar, identificar problemas, formular hipóteses, planificar e realizar accións, recoller e organizar información relevante, sistematizar coñecemento, analizar resultados, tirar conclusións e comunicalas correctamente.

Tratarase de involucrar o alumnado nunha aprendizaxe baseada no desenvolvemento de proxectos de investigación relacionados con situacións reais, concretas e significativas que permiten a comprensión e análise crítica de problemas que afectan a sociedade actual na vertente natural e ambiental, valorando o desenvolvemento sustentable do planeta. Potenciar a habilidade de formular, expor, interpretar e resolver problemas é fundamental xa que permite ás persoas desenvolveren os procesos cognitivos necesarios para abordaren e resolveren situacións interdisciplinares reais.

O proceso da resolución de problemas deberá potenciar a habilidade para entender diferentes formulacións e aplicar plans prácticos, revisar os procedementos de procura de solucións e expor as aplicacións dese coñecemento e desas habilidades a diversas situacións da vida real, así como fomentar a autonomía para establecer hipóteses e contrastalas, e para deseñar diferentes estratexias de resolución ou extrapolar os resultados obtidos a situacións análogas.

A elaboración de traballos de investigación sobre temas propostos ou de libre elección terá como obxectivo desenvolver a aprendizaxe autónoma, profundar e ampliar contidos relacionados co currículo e mellorar as destrezas tecnolóxicas e comunicativas. Unha parte fundamental destes proxectos será a exposición e defensa oral das conclusións. Estes traballos realizaranse individualmente e en equipo, utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación.

Os procedementos de ensino e aprendizaxe irán encamiñados a sistematizar o coñecemento sobre o mundo natural a través da construción de conceptos e das relacións entre eles, a buscar modelos explicativos que permitan comprender mellor a natureza e, en definitiva, á construción de saber científico extensible a outros ámbitos de coñecemento.

O uso das tecnoloxías da información e da comunicación terá grande importancia neste proceso, tanto na procura, selección e comunicación da información como na comprensión mediante a simulación de procesos. A utilización das aplicacións virtuais interactivas deberá xogar un papel crucial, porque proporcionan alternativas aos laboratorios tradicionais e constitúen a única forma de estudar, de maneira experimental, algúns procesos de difícil execución práctica.

As tecnoloxías da información e da comunicación deben ser unha ferramenta fundamental para sustentar as investigacións, fundamentar os traballos e profundar na terminoloxía científica. Terán un papel esencial para a mellor comprensión de conceptos, na resolución de problemas complexos e para contrastar con maior rigor as hipóteses propostas e presentar e comunicar os resultados obtidos.

O profesorado deberá guiar o alumnado, non só na adquisición de coñecementos, senón tamén no desenvolvemento das habilidades e destrezas propias do quefacer científico; deberá fomentar a creatividade e a curiosidade co obxectivo de favorecer actitudes positivas cara á ciencia e o traballo científico. Procurará contornos motivadores en que o alumnado, partindo das súas ideas previas e confrontando coa experimentación, aprenda facendo, tire as súas propias conclusións e chegue en por si a unha concepción científica do mundo que o arrodea, podendo achegar unha explicación formal e fundamentada do estudado.

Os estándares de aprendizaxe propoñen comprender, interpretar textos e comunicar, mediante unha linguaxe multimodal en diferentes sistemas de representación, o coñecemento académico e científico procesado e elaborado, destacando aspectos básicos da comunicación, a exposición e o diálogo. Especifican accións clave do proceso de experimentación, tales como observar, analizar, diferenciar, estruturar, coñecer, describir, sintetizar, investigar, relacionar, asociar, cuestionar, explicar, interpretar, deducir, demostrar etc. Inclúen o uso responsable e eficaz das novas tecnoloxías para buscar e xestionar información, empregar técnicas de estudo e traballo, resolver problemas e aplicar o coñecemento. O seu logro implica a mellora do benestar individual do alumnado e achegas importantes ao ben común, porque inclúe a actuación responsable, o xuízo crítico baseado en valores positivos e o desenvolvemento moral.

Os criterios de avaliación están formulados de maneira que permitan valorar o grao de consecución de cada unha das competencias en relación cos contidos do ámbito científico-tecnolóxico. Teñen o propósito de guiar a análise das posibilidades que ten cada alumno e alumna para coñecer, comprender e relacionarse dun modo positivo, para si mesmo e para os demais, co mundo físico. Isto implica actuar con autonomía e responsabilidade; comprender, interpretar e describir o mundo e valoralo como fonte de inspiración; ser consciente do impacto da evolución científica e tecnolóxica na cultura; asociar fenómenos coas súas causas e consecuencias; utilizar os recursos humanos e materiais máis habituais para buscar información e resolver problemas; tomar conciencia e comprender os valores implícitos no benestar individual e colectivo, comprometerse e participar nos contornos próximos e afastados de acordo cos devanditos valores.

ÁMBITO CIENTÍFICO-TECNOLÓXICO. MÓDULO 1

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Números e álxebra

e

i

l

p

B1.1. Números naturais: escritura e representación. Operacións combinadas, xerarquía e uso da paréntese. Potencias, operacións con potencias. Cadrados perfectos, raíces cadradas.

B1.2. Números enteiros: representación na recta numérica. Valor absoluto e oposto dun número enteiro. Operacións combinadas, xerarquía e uso da paréntese. Potencias de números enteiros con expoñente natural, operacións. Uso da calculadora.

B1.1. Utilizar números naturais e enteiros, as súas operacións e as súas propiedades para recoller, transformar e intercambiar información e resolver problemas relacionados coa vida cotiá.

B1.1.1. Identifica os números naturais e enteiros e utilízaos para representar, ordenar e interpretar axeitadamente a información cuantitativa.

CMCCT

CD

B1.1.2. Calcula o valor de expresións numéricas de distintos tipos de números mediante as operacións elementais e as potencias de expoñente natural, aplicando correctamente a xerarquía das operacións.

B1.1.3. Emprega axeitadamente os tipos de números e as súas operacións para resolver problemas cotiáns contextualizados, representando e interpretando mediante medios tecnolóxicos, cando sexa necesario, os resultados obtidos.

CMCCT

CD

CL

B1.1.4. Realiza cálculos nos cales interveñen potencias de expoñente natural e aplica as regras básicas das operacións con potencias.

CMCCT

CD

e

j

B1.3. Divisibilidade: múltiplos e divisores dun número. Criterios de divisibilidade, descomposición factorial. Mínimo común múltiplo e máximo común divisor, cálculo a partir da descomposición factorial.

B1.2. Coñecer e utilizar propiedades e novos significados dos números en contextos de paridade, divisibilidade e operacións elementais, mellorando así a comprensión do concepto e dos tipos de números.

B1.2.1. Recoñece novos significados e propiedades dos números en contextos de resolución de problemas sobre paridade, divisibilidade e operacións elementais.

CMCCT

CL

B1.2.2. Aplica os criterios de divisibilidade por 2, 3, 5, 9 e 11 para descompoñer en factores primos números naturais, e emprégaos en exercicios, actividades e problemas contextualizados.

CMCCT

B1.2.3. Identifica e calcula o máximo común divisor e o mínimo común múltiplo de dous ou máis números naturais mediante o algoritmo axeitado e aplícao en problemas contextualizados.

e

i

j

l

p

B1.4. Números racionais: fraccións, fraccións equivalentes, simplificar fraccións, redución de fraccións a común denominador. Operacións con fraccións, operacións combinadas, xerarquía e uso da paréntese. Potencias de fraccións. Relación entre números decimais e fraccións. Potencias de base 10. Uso da notación científica para representar números grandes.

B1.3. Utilizar números fraccionarios e decimais, as súas operacións e as súas propiedades, para recoller, transformar e intercambiar información e resolver problemas relacionados coa vida diaria.

B1.3.1. Calcula fraccións equivalentes, simplifica fraccións e reduce a común denominador.

CMCCT

CCL

B1.3.2. Realiza operacións de conversión entre números decimais e fraccionarios, acha fraccións equivalentes e simplifica fraccións, para aplicalas na resolución de problemas.

B1.3.3. Expresa verbalmente e de forma razoada o proceso seguido na resolución dun problema coa precisión e rigor adecuados.

B1.4. Desenvolver, en casos sinxelos, a competencia no uso de operacións combinadas de números racionais como síntese de secuencia de operacións aritméticas, aplicando correctamente a xerarquía das operacións.

B1.4.1. Realiza operacións combinadas entre números enteiros, decimais e fraccionarios con eficacia, mediante cálculo mental e algoritmos, empregando lapis e papel, calculadora ou medios tecnolóxicos, utilizando a notación máis axeitada e respectando a xerarquía das operacións.

CMCCT

CD

B1.4.2. Establece conexións entre un problema do mundo real e o mundo matemático, identificando o problema ou os problemas matemáticos que subxacen nel e os coñecementos matemáticos necesarios.

CMCCT

CSIEE

B1.4.3. Utiliza estratexias heurísticas e procesos de razoamento na resolución de problemas, reflexionando sobre o proceso de resolución.

CMCCT

CAA

Bloque 2: Xeometría

e

h

j

B2.1. Elementos básicos da xeometría do plano. Paralelismo e perpendicularidade. Ángulos e a súa relación. Construcións xeométricas sinxelas: mediatriz e bisectriz.

B2.1. Recoñecer e describir figuras planas, os seus elementos e as súas propiedades características para clasificalas, identificar situacións, describir o contexto físico e abordar problemas da vida cotiá.

B2.1.1. Recoñece e describe as características dos polígonos regulares (ángulos interiores, ángulos centrais, diagonais, apotema, simetrías).

CMCCT

CL

B2.1.2. Define os elementos característicos dos triángulos, trazando estes e coñecendo a propiedade común a cada un deles, e clasifícaos atendendo tanto aos seus lados como aos seus ángulos.

CMCCT

CL

e

h

B2.2. Figuras planas elementais: triángulo, cadrado e figuras poligonais. Clasificación de triángulos, cuadriláteros e polígonos.

B2.1.3. Clasifica os cuadriláteros e os paralelogramos atendendo ao paralelismo entre os seus lados opostos e coñecendo as súas propiedades referentes a ángulos, lados e diagonais.

CMCCT

e

f

j

B2.3. Sistema internacional de unidades. Unidades de masa, lonxitude e volume. Múltiplos e submúltiplos.

B2.4. Cálculo de áreas e perímetros de figuras planas. Unidades lineais e de superficie. Factores de conversión.

B2.5 Circunferencia e círculo.

B2.2. Utilizar estratexias, ferramentas tecnolóxicas e técnicas simples da xeometría analítica plana para a resolución de problemas de perímetros, áreas e ángulos de figuras planas, utilizando a linguaxe matemática e as unidades axeitadas, e expresar o procedemento seguido na resolución.

B2.2.1. Resolve problemas relacionados con distancias, perímetros, superficies e ángulos de figuras planas, en contextos da vida real, utilizando as ferramentas tecnolóxicas, unidades e as técnicas xeométricas máis apropiadas.

CMCCT

CCL

CSIEE

B2.2.2. Identifica as propiedades xeométricas que caracterizan os puntos da circunferencia e o círculo.

CMCCT

B2.2.3. Calcula a lonxitude da circunferencia, a área do círculo, a lonxitude dun arco e a área dun sector circular, e aplícaas para resolver problemas xeométricos

CMCCT

CCL

CSIEE

Bloque 3: Funcións

a

e

f

B3.1. Coordenadas cartesianas. Representación e identificación de puntos nun sistema de eixes coordenados. Concepto de vector.

B3.1. Coñecer, manexar e interpretar o sistema de coordenadas cartesianas.

B3.1.1. Localiza puntos no plano a partir das súas coordenadas e nomea puntos do plano escribindo as súas coordenadas.

CMCCT

B3.2. Concepto de función: variable dependente e independente. Formas de representación: linguaxe habitual, táboa, gráfica e fórmula.

B3.2. Comprender o concepto de función.

B3.2.1. Recoñece se unha gráfica representa ou non unha función.

B.3.3 Manexar as formas de presentar unha función (linguaxe habitual, táboa numérica, gráfica e ecuación), pasando dunhas formas a outras elixindo a mellor delas en función do contexto.

B3.3.1. Pasa dunhas formas de representación dunha función a outras e elixe a máis adecuada en función do contexto.

CMCCT

CCL

Bloque 4: Ciencia e tecnoloxía nas nosas vidas

a

e

i

k

l

p

B4.1. Arquitectura básica dos sistemas informáticos. Software: sistema operativo e aplicacións básicas. Deseño e produción de información dixital. Interacción na rede. Creación de produtos tecnolóxicos.

B4.1. Distinguir as partes operativas dun equipo informático e coñecer a súa función en conxunto.

B4.1.1. Identifica os compoñentes fundamentais dun ordenador e coñece a súa función.

CMCCT

CD

B4.2. Recoñecer a importancia do sistema operativo e as súas funcións.

B4.2.1. Deseña as fases que deben levarse a cabo para a resolución dun problema desde o punto de vista tecnolóxico.

B4.2.2. Usa axeitadamente as utilidades básicas do sistema operativo.

B4.3. Organizar con racionalidade a información almacenada no seu ordenador.

B4.3.1. Realiza operacións básicas de organización e almacenamento da información persoal contida no seu ordenador.

B4.4. Instalar e manexar programas básicos.

B4.4.1. Coñece o procedemento xeral para a instalación de aplicacións sinxelas e realiza operacións básicas con elas.

B4.5. Utilizar programas de edición de texto, follas de cálculo e creación de presentacións multimedia.

B4.5.1. Elabora e maqueta documentos de texto sinxelos, con aplicacións que facilitan a inclusión de táboas e imaxes.

B4.5.2. Crea presentacións que integran texto, imaxe e outros elementos multimedia.

CMCCT

CD

CAA

B4.5.3. Utiliza fórmulas para obter resultados en follas de cálculo e obtén representacións gráficas dos resultados utilizados.

CMCCT

CD

B4.6. Identificar os riscos asociados ao uso da internet.

B4.6.1. Coñece os riscos de seguridade e emprega hábitos de protección adecuados para a información persoal.

CMCCT

CD

CAA

B4.6.2. Coñece a importancia da identidade dixital e os tipos de fraude na rede.

CMCCT

CD

B4.7. Buscar, seleccionar e producir información na internet.

B4.7.1. Utiliza fórmulas para obter resultados en follas de cálculo e obtén representacións gráficas dos resultados utilizados.

B4.8. Recoñecer e comprender os dereitos de autor dos materiais aloxados na web.

B4.8.1. Diferencia o concepto de materiais suxeitos a dereito de autor e materiais de libre distribución.

CMCCT

CD

CAA

B4.9. Adoptar condutas adecuadas de interacción na rede.

B4.9.1. Respecta as normas básicas de interacción na rede.

CMCCT

CD

CSC

Bloque 5: A Terra como planeta

e

j

k

l

B5.1. O sistema solar e os seus compoñentes.

B5.1. Expoñer a organización do sistema solar.

B5.1.1. Distingue entre astronomía e astroloxía.

CMCCT

CCEC

B5.1.2. Recoñece os compoñentes do sistema solar e describe as súas características xerais.

CMCCT

j

k

l

B5.2. Situación da Terra no sistema solar.

B5.2. Localizar a posición da Terra no sistema solar.

B5.2.1. Compara os modelos xeocéntrico, heliocéntrico e actual indicando a posición que ocupa a Terra en cada un deles.

j

k

l

B5.3. O planeta Terra: características. Forma, dimensións e capas (atmosfera, hidrosfera e xeosfera).

B5.3. Relacionar comparativamente a posición dun planeta no sistema solar coas súas características.

B5.3.1. Describe as características que se dan no planeta Terra que favoreceron o desenvolvemento da vida.

CMCCT

CCL

a

e

f

j

k

l

B5.4. Os movementos da Terra: rotación e translación e as súas consecuencias.

B5.4. Establecer os movementos da Terra, da Lúa e do Sol, e relacionalos coa existencia do día e a noite, as estacións...

B5.4.1. Categoriza os fenómenos principais relacionados co movemento e a posición dos astros.

CMCCT

B5.4.2. Interpreta correctamente en gráficos e esquemas fenómenos como as fases lunares, as estacións e as eclipses, e establece a súa relación coa posición relativa da Terra, a Lúa e o Sol.

CMCCT

CCL

CSC

e

j

k

l

B5.5. A xeosfera: composición e distribución dos materiais terrestres segundo a súa abundancia e a distribución nas grandes capas da Terra.

B5.5. Identificar os materiais terrestres segundo a súa abundancia e a distribución nas grandes capas da Terra.

B5.5.1. Nomea e sitúa correctamente nunha representación gráfica as grandes capas do interior da Terra.

CMCCT

B5.5.2. Describe as características xerais das capas do interior do planeta e xustifica a súa distribución en capas en función da súa densidade.

CMCCT

CCL

j

k

l

B5.6. A atmosfera: composición e estrutura. Importancia do papel protector da atmosfera para os seres vivos.

B5.6. Analizar a composición e as propiedades da atmosfera e as propiedades do aire.

B5.6.1. Representa as distintas capas da atmosfera, situándoas por orde e describe a súa composición química.

CMCCT

e

f

m

i

j

k

l

B5.7. Repercusións da actividade humana na atmosfera: a contaminación. Posibles solucións.

B5.7. Recoñecer a importancia do papel protector da atmosfera para os seres vivos e considerar as repercusións da actividade humana nela.

B5.7.1. Identifica os contaminantes principais da atmosfera en relación coa súa orixe.

B5.7.2. Identifica e xustifica con argumentacións sinxelas as causas que sustentan o papel protector da atmosfera para os seres vivos.

CSC

CCL

B5.8. Relacionar os problemas de contaminación ambiental actuais e as súas repercusións, e desenvolver actitudes que contribúan á súa solución.

B5.8.1. Recolle información de diferentes fontes sobre as relacións entre a contaminación ambiental e a deterioración ambiental, e propón accións e hábitos que contribúan á súa solución.

CSC

CD

CSIEE

i

j

k

B5.8. A hidrosfera: características da auga que a fan imprescindible para a existencia de vida e dos seres vivos.

B5.9. Describir as propiedades da auga e a súa importancia para a existencia da vida.

B5.9.1. Recoñece as propiedades da auga en relación coas súas consecuencias para o mantemento da vida na Terra.

CMCCT

a

b

e

f

g

i

j

k

B5.9. O ciclo da auga e a auga como recurso. Importancia dunha xestión sustentable da auga.

B5.10. Interpretar a distribución da auga na Terra, así como o ciclo da auga e o uso que fai dela o ser humano.

B5.10.1. Describe o ciclo da auga en relación cos seus cambios de estado.

CMCCT

CCL

B5.11. Valorar e identificar a necesidade dunha xestión sustentable da auga e de actuacións persoais e colectivas que potencien a redución do consumo e a súa reutilización.

B5.11.1. Comprende e identifica o significado da xestión sustentable da auga doce e enumera medidas concretas para reducir e mellorar o seu consumo.

CSC

CSIEE

B5.11.2. Investiga e xustifica que usos poden darse ás augas residuais depuradas.

CSC

CD

i

j

k

m

B5.10. Repercusións da actividade humana na contaminación das augas doces e salgadas. Posibles solucións.

B5.12. Xustificar e argumentar a importancia de preservar e non contaminar as augas doces e salgadas.

B5.12.1. Investiga e recoñece os problemas de contaminación de augas doces e salgadas, en relación coas actividades humanas.

i

j

k

B5.11. A biosfera. Características que fixeron da Terra un planeta habitable.

B5.13. Seleccionar as características que fan da Terra un planeta especial para o desenvolvemento da vida.

B5.13.1. Identifica as condicións e as características que posibilitaron a vida no planeta Terra.

CMCCT

Bloque 6: O relevo terrestre e a súa evolución

i

j

k

B6.1. Ciclo e modelaxe do relevo. Factores que condicionan que o relevo difira duns sitios a outros.

B6.1. Identificar algunhas das causas que fan que o relevo difira duns sitios a outros.

B6.1.1. Identifica a influencia do clima e das características das rochas que condicionan os tipos de relevo e inflúen neles.

CMCCT

e

m

i

j

k

B6.2. Evolución do relevo como resultado da interacción entre os procesos externos e internos.

B6.2. Relacionar os procesos xeolóxicos externos coa enerxía que os activa.

B6.2.1. Relaciona a enerxía solar cos procesos externos, e xustifica o papel da gravidade na súa dinámica.

B6.2.2. Diferencia os procesos de meteorización, erosión, transporte e sedimentación, e os seus efectos en diferentes tipos de relevo.

B6.3. Diferenciar os cambios na superficie terrestre xerados pola enerxía do interior da Terra dos de orixe externa.

B6.3.1 Diferencia un proceso xeolóxico externo dun interno e identifica os seus efectos no relevo.

e

f

g

i

k

m

n

B6.3. Axentes externos modeladores da paisaxe. Factores que condicionan a modelaxe da paisaxe galega.

B6.4. Indagar e identificar os axentes e os factores que condicionan a modelaxe da paisaxe galega.

B6.4.1. Investiga acerca da paisaxe da contorna máis próxima e identifica algúns dos axentes e dos factores modeladores da paisaxe.

CCEC

CAA

CD

B6.4.2. Valora e describe a importancia da actividade humana na transformación da superficie terrestre.

CSC

CCEC

a

e

j

k

l

i

B6.4. Manifestacións da enerxía interna da Terra. Os procesos internos: actividade sísmica e volcánica.

B6.5. Analizar a actividade sísmica e volcánica, as súas características e os efectos que xeran.

B6.5.1. Investiga e xustifica a existencia de zonas en que os terremotos son máis frecuentes e de maior magnitude.

CAA

CMCCT

CD

B6.5.2. Relaciona os tipos de erupción volcánica co magma que as orixina e asóciaos co grao de perigo.

CMCCT

f

j

k

l

B6.5. Distribución de volcáns e terremotos. Riscos sísmico e volcánico: importancia da súa predición e da súa prevención.

B6.6. Relacionar a actividade sísmica e volcánica coa dinámica do interior terrestre e xustificar a súa distribución planetaria.

B6.6.1. Relaciona a dinámica interna do planeta coa orixe de sismos e de volcáns.

B6.6.2. Valora e describe o risco sísmico existente na zona na que habita e describe as medidas de prevención que debe adoptar.

CAA

CSC

f

l

j

k

m

n

B6.6. Relación do ciclo xeolóxico e a formación das rochas e minerais. Rochas e minerais frecuentes en Galicia e aplicacións máis frecuentes.

B6.7. Recoñecer as propiedades e as características dos minerais e das rochas, distinguir as súas aplicacións máis frecuentes e salientar a súa importancia económica.

B6.7.1. Identifica minerais e rochas frecuentes en Galicia utilizando criterios que permitan diferenciar e explicar a relación que existe entre ambos os dous.

CMCCT

CAA

B6.7.2. Describe algunhas das aplicacións máis frecuentes dos minerais e das rochas no ámbito da vida cotiá e recoñece a importancia do seu uso responsable.

CCEC

CSC

j

k

l

B6.7. Formación do solo. Tipos de compoñentes que o forman.

B6.8. Analizar os compoñentes do solo e esquematizar as relacións entre eles.

B6.8.1. Recoñece que o solo é o resultado da interacción entre os compoñentes bióticos e abióticos, e sinala algunha das súas interaccións.

CMCCT

f

j

k

m

B6.8. Importancia do solo. Riscos da súa sobreexplotación, degradación ou perda.

B6.9. Valorar e determinar a importancia do solo e os riscos que comporta a súa sobreexplotación, degradación ou perda.

B6.9.1. Recoñece a fraxilidade do solo e valora a necesidade de protexelo. Valora a importancia do solo en Galicia.

CMCCT

CSC

Bloque 7: A biodiversidade das poboacións no planeta Terra

a

d

e

i

j

k

l

m

B7.1. Uniformidade e biodiversidade dos seres vivos: significado e importancia. Funcións vitais comúns a todos os seres vivos.

B7.1. Recoñecer que todos os seres vivos están formados polos mesmos elementos químicos e realizan as mesmas funcións vitais.

B7.1.1. Analiza a importancia que ten cada unha das funcións vitais (nutrición, relación e reprodución) no mantemento da vida.

CMCCT

CCEC

B7.2. Recoñecer a importancia da biodiversidade e as características morfolóxicas principais dos grupos taxonómicos.

B7.2.1. Estima a importancia da biodiversidade e aplica criterios de clasificación dos seres vivos, relacionando os animais e as plantas máis comúns co seu grupo taxonómico.

CSC

CMCCT

B7.2.2. Investiga e recoñece zonas de especial protección en Galicia pola súa biodiversidade.

CSC

CD

j

k

l

m

B7.2. Criterios que serven para clasificar os seres vivos e identificar os principais modelos taxonómicos.

B7.3. Categorizar os criterios que serven para clasificar os seres vivos e identificar os principais modelos taxonómicos a que pertencen os animais e as plantas máis comúns.

B7.3.1. Diferencia as características xerais e singulares de cada grupo taxonómico.

CMCCT

B7.3.2. Identifica e recoñece exemplares característicos de cada un destes grupos e salienta a súa importancia biolóxica.

CMCCT

CSC

i

j

k

l

m

n

B7.3. Características xerais dos grandes grupos de invertebrados e vertebrados e explicación da súa importancia no conxunto dos seres vivos.

B7.4. Coñecer e definir as funcións vitais dos animais e caracterizar os principais grupos de invertebrados e vertebrados.

B7.4.1. Identifica as funcións vitais dos animais.

CMCCT

B7.4.2. Describe as características xerais e singulares dos principais grupos de invertebrados e vertebrados.

CMCCT

CCL

B7.4.3. Recoñece e asocia invertebrados comúns co grupo taxonómico a que pertencen utilizando diferentes fontes de información.

CD

CSC

B7.4.4. Recoñece e asocia vertebrados comúns a clase a que pertencen, utilizando diferentes fontes de información.

j

k

l

m

B7.4. Características dos principais grupos de plantas, as súas funcións e a súa importancia para a vida no planeta.

B7.5. Coñecer e definir as funcións vitais das plantas e a súa importancia para a vida. Caracterizar os principais grupos de plantas.

B7.5.1. Explica o proceso da nutrición autótrofa e relaciónao coa súa importancia para o conxunto de todos os seres vivos.

CMCCT

B7.5.2. Describe as características xerais e singulares dos principais grupos de plantas.

CMCCT

CCL

B7.5.3. Clasifica e identifica vexetais do ámbito cotián, utilizando diferentes fontes de información.

CD

CSC

Bloque 8: Ecosistemas e biodiversidade

e

j

k

l

m

B8.1. Ecosistema: compoñentes abióticos e bióticos. Límite de tolerancia.

B8.1. Diferenciar os compoñentes dun ecosistema, coñecer o concepto de factor limítante e límite de tolerancia.

B8.1.1. Describe os compoñentes dun ecosistema.

CMCCT

B8.1.2. Identifica os factores ambientais que condicionan o desenvolvemento dos seres vivos nun determinado ambiente, valorando a súa importancia.

CMCCT

CAA

b

f

e

j

k

B8.2. Interaccións entre os seres vivos dun ecosistema: adaptacións dos seres vivos a diferentes medios.

B8.2. Comparar adaptacións dos seres vivos a diferentes medios.

B8.2.1. Recoñece e diferencia as adaptacións comúns dos seres vivos a diferentes ambientes.

CMCCT

CSC

CAA

j

k

m

B8.3. Asociacións intraespecíficas e interespecíficas.

B8.3. Identificar tipos de relacións intra e interespecíficas.

B8.3.1. Recoñece e describe os tipos de relacións intraespecíficas e interespecíficas utilizando exemplos comúns.

CMCCT

j

l

m

B8.4. Relacións tróficas: cadeas e redes. Modelos próximos de ecosistemas acuáticos e terrestres.

B8.4. Explicar os conceptos de cadeas e redes tróficas utilizando exemplos cotiáns.

B8.4.1. Recoñece e valora a importancia dos diferentes niveis tróficos e as súas relacións nos ecosistemas, empregando exemplos de ecosistemas acuáticos e terrestres próximos.

CAA

CSC

CCL

a

b

c

f

i

m

n

B8.5. Accións humanas sobre os ecosistemas: problemas ambientais e actuacións que favorecen a conservación ambiental.

B8.5. Identificar nun ecosistema os factores que desencadean os desequilibrios e establecer estratexias para restablecer o seu equilibrio.

B8.5.1. Analiza os factores que desencadean os desequilibrios nun ecosistema.

CMCCT

B8.6. Recoñecer e difundir accións que favorezan a conservación ambiental.

B8.6.1. Investiga as causas naturais e antrópicas da perda de biodiversidade e razoa as consecuencias para o ser humano.

CD

CSC

CCEC

B8.6.2. Selecciona accións que preveñen a destrución ambiental.

CSC

CSIEE

ÁMBITO CIENTÍFICO-TECNOLÓXICO. MÓDULO 2

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Números e álxebra

e

g

j

l

p

B1.1. Números enteiros: representación na recta numérica, operacións con calculadora.

B1.2. Números racionais: relacións entre fraccións e decimais, operacións con fraccións, xerarquía de operacións. Uso da calculadora.

B1.3. Potencias. Potencias de base 10. Utilización da notación científica: números grandes e pequenos.

B1.4. Xerarquía das operacións.

B1.1. Coñecer e utilizar propiedades e novos significados dos números en contextos de paridade, divisibilidade e operacións elementais, mellorando así a comprensión do concepto e dos tipos de números.

B1.1.1. Realiza cálculos en que interveñen potencias de expoñente natural e aplica as regras básicas das operacións con potencias.

CMCCT

B1.1.2. Realiza operacións de conversión entre números decimais e fraccionarios, acha fraccións equivalentes e simplifica fraccións, para aplicalas na resolución de problemas.

B1.1.3. Utiliza a notación científica e valora o seu uso para simplificar cálculos e representar números moi grandes e moi pequenos.

CMCCT

CAA

B1.1.4. Realiza operacións combinadas entre números enteiros, decimais e fraccionarios con eficacia, mediante cálculo mental e algoritmos, empregando lapis e papel, calculadora ou medios tecnolóxicos, utilizando a notación máis axeitada e respectando a xerarquía das operacións.

CMCCT

e

f

i

j

B1.5 Cálculos con porcentaxes (mental, manual e con calculadora). Aumentos e diminucións porcentuais.

B1.6. Razón, proporción e taxa. Taxa unitaria. Factores de conversión. Magnitudes directa e inversamente proporcionais. Constante de proporcionalidade.

B1.7. Resolución de problemas en que interveña a proporcionalidade directa ou inversa, ou variacións porcentuais.

B1.2. Utilizar diferentes estratexias (emprego de táboas, obtención e uso da constante de proporcionalidade, redución á unidade etc.) para obter elementos descoñecidos nun problema a partir doutros coñecidos en situacións da vida real en que existan variacións porcentuais e magnitudes directa ou inversamente proporcionais.

B1.2.1. Identifica e discrimina relacións de proporcionalidade numérica (como o factor de conversión ou cálculo de porcentaxes) e emprégaas para resolver problemas en situacións cotiás.

CMCCT

CL

B1.2.2. Analiza situacións sinxelas e recoñece que interveñen magnitudes que non son directa nin inversamente proporcionais.

e

f

h

j

B1.8. Tradución de expresións da linguaxe cotiá que representen situacións reais á alxébrica e viceversa.

B1.9. Linguaxe alxébrica para xeneralizar propiedades e simbolizar relacións. Obtención de fórmulas e termos xerais baseados na observación de pautas e regularidades. Valor numérico dunha expresión alxébrica.

B1.10. Operacións con expresións alxébricas e polinomios sinxelos. Identidades notables.

B1.3. Analizar procesos numéricos cambiantes, identificando os patróns e leis xerais que os rexen, utilizando a linguaxe alxébrica para expresalos, comunicalos e realizar predicións sobre o seu comportamento ao modificar as variables, e operar con expresións alxébricas.

B1.3.1. Describe situacións ou enunciados que dependen de cantidades variables ou descoñecidas e secuencias lóxicas ou regularidades, mediante expresións alxébricas, e opera con elas.

B1.3.2. Identifica propiedades e leis xerais a partir do estudo de procesos numéricos recorrentes ou cambiantes, exprésaas mediante a linguaxe alxébrica e utilízaas para facer predicións.

B1.3.3. Utiliza as identidades alxébricas notables e as propiedades das operacións para transformar expresións.

CMCCT

e

f

h

i

j

p

B1.11. Ecuacións de primeiro grao cunha incógnita e de segundo grao cunha incógnita. Resolución por distintos métodos. Interpretación das solucións. Resolución de problemas.

B1.4. Utilizar a linguaxe alxébrica para simbolizar e resolver problemas mediante a formulación de ecuacións de primeiro e segundo grao, aplicando para a súa resolución métodos alxébricos, contrastando os resultados obtidos.

B1.4.1. Comproba, dada unha ecuación, se un número ou uns números é ou son solución desta.

CMCCT

B1.4.2. Formula alxebricamente unha situación da vida real mediante ecuacións de primeiro e segundo grao e analiza o resultado obtido.

CMCCT

CCL

Bloque 2: Xeometría

e

f

h

j

l

B2.1. Triángulos rectángulos. Teorema de Pitágoras. Xustificación xeométrica e aplicacións.

B2.1. Recoñecer o significado aritmético do teorema de Pitágoras (cadrados de números e ternas pitagóricas) e o significado xeométrico (áreas de cadrados construídos sobre os lados) e empregalo para resolver problemas xeométricos.

B2.1.1. Comprende o significado aritmético e xeométrico do teorema de Pitágoras e utilízaos para a procura de ternas pitagóricas ou a comprobación do teorema construíndo outros polígonos sobre os lados do triángulo rectángulo.

CMCCT

CCL

B2.1.2. Resolve problemas relacionados con distancias, perímetros, superficies e ángulos de figuras planas, en contextos da vida real, utilizando as ferramentas tecnolóxicas, unidades e as técnicas xeométricas máis apropiadas.

CMCCT

CD

e

f

h

j

l

p

B2.2. Semellanza: figuras semellantes, criterios de semellanza. Razón de semellanza e escala. Resolución de problemas.

B2.2. Analizar e identificar figuras semellantes, calculando a escala ou razón de semellanza e a razón entre lonxitudes, áreas e volumes de corpos semellantes.

B2.2.1. Recoñece figuras semellantes e calcula a razón de semellanza e a razón de superficie e volume de figuras semellantes.

CMCCT

B2.2.2. Utiliza a escala para resolver problemas da vida cotiá sobre planos, mapas e outros contextos de semellanza.

CMCCT

CCL

e

f

B2.3. Poliedros e corpos de revolución: elementos característicos, clasificación. Áreas e volumes.

B2.3. Analizar corpos xeométricos (cubos, ortoedros, prismas, pirámides, cilindros, conos e esferas) e identificar os seus elementos característicos (vértices, arestas, caras, desenvolvementos planos, seccións ao cortar con planos, corpos obtidos mediante seccións, simetrías etc.).

B2.3.1. Analiza e identifica as características de corpos xeométricos utilizando a linguaxe xeométrica axeitada.

CMCCT

B2.3.2. Constrúe seccións sinxelas dos corpos xeométricos a partir de cortes con planos, mentalmente e utilizando os medios tecnolóxicos axeitados.

CMCCT

CD

e

f

h

i

j

l

p

B2.4. Cálculo de lonxitudes, superficies e volumes do mundo físico.

B2.5. Uso de aplicacións informáticas de xeometría dinámica que faciliten a comprensión de propiedades e conceptos xeométricos.

B2.4. Resolver problemas que leven consigo o cálculo de lonxitudes, superficies e volumes do mundo físico, utilizando propiedades, regularidades e relacións dos poliedros.

B2.4.1. Resolve problemas da realidade mediante o cálculo de áreas e volumes de corpos xeométricos, utilizando as linguaxes xeométrica e alxébrica axeitadas.

CMCCT

CCL

B2.4.2. Utiliza aplicacións informáticas sinxelas de xeometría dinámica.

CMCCT

CD

Bloque 3: Funcións

e

f

i

B3.1. Concepto de función: variable dependente e independente: formas de presentación (linguaxe habitual, táboa, gráfica e fórmula); crecemento e decrecemento, continuidade e descontinuidade; cortes cos eixes; máximos e mínimos relativos. Análise e comparación de gráficas.

B3.1. Manexar as formas de presentar unha función (linguaxe habitual, táboa numérica, gráfica e ecuación), pasando dunhas formas a outras e elixindo a mellor delas en función do contexto.

B3.1.1. Pasa dunhas formas de representación dunha función a outras e elixe a máis adecuada en función do contexto.

CMCCT

CCL

B3.2. Comprender o concepto de función e recoñecer, interpretar e analizar as gráficas funcionais.

B3.2.1. Recoñece se unha gráfica representa ou non unha función.

CMCCT

B3.2.2. Interpreta unha gráfica e analízaa, recoñecendo as súas propiedades máis características.

CMCCT

CCL

B3.2. Funcións lineais e afíns. Cálculo, interpretación e identificación da pendente da recta. Representación da recta a partir da ecuación e obtención da ecuación a partir da recta.

B3.3. Utilización de calculadoras gráficas e software específico para a construción e interpretación de gráficas.

B3.3. Recoñecer, representar e analizar as funcións lineais e afíns, e utilizalas para resolver problemas.

B3.3.1. Recoñece e representa unha función lineal a partir da ecuación ou dunha táboa de valores, e obtén a pendente da recta correspondente.

CMCCT

B3.3.2. Obtén a ecuación dunha recta a partir da gráfica ou táboa de valores.

B3.3.3. Escribe a ecuación correspondente á relación lineal existente entre dúas magnitudes e represéntaa.

B3.3.4. Estuda situacións reais sinxelas apoiándose en recursos tecnolóxicos e identifica o modelo matemático lineal ou afín, fai predicións e simulacións sobre o seu comportamento.

CMCCT

CCL

CD

Bloque 4: Ciencia e tecnoloxía nas nosas vidas

e

f

i

B4.1. Poboación e individuo. Mostra. Variables estatísticas.

B4.2. Variables cuantitativas (discretas e continuas) e cualitativas.

B4.3. Frecuencias absolutas, relativas e acumuladas.

B4.4. Organización en táboas de datos recollidos nunha experiencia.

B4.5. Diagramas de barras e de sectores. Polígonos de frecuencias.

B4.6. Medidas de tendencia central: media, moda e mediana.

B4.1. Formular preguntas axeitadas para coñecer as características de interese dunha poboación e recoller, organizar e presentar datos relevantes para respondelas, utilizando os métodos estatísticos apropiados e as ferramentas adecuadas, organizando os datos en táboas e construíndo gráficas, calculando os parámetros relevantes e obtendo conclusións razoables a partir dos resultados obtidos.

B4.1.1. Comprende o significado de poboación, mostra e individuo desde o punto de vista da estatística, entende que as mostras se empregan para obter información da poboación cando son representativas, e aplícao a casos concretos.

CMCCT

CCL

B4.1.2. Recoñece e propón exemplos de distintos tipos de variables estatísticas, tanto cualitativas como cuantitativas.

B4.1.3. Organiza datos obtidos dunha poboación de variables cualitativas ou cuantitativas en táboas, calcula e interpreta as súas frecuencias absolutas, relativas e acumuladas, e represéntaos graficamente.

CMCCT

CSIEE

B4.1.4. Calcula a media aritmética, a mediana (intervalo mediano) e a moda (intervalo modal), e emprégaos para interpretar un conxunto de datos elixindo o máis axeitado e para resolver problemas.

CMCCT

CCL

CSIEE

B4.1.5. Interpreta gráficos estatísticos sinxelos recollidos en medios de comunicación e outros ámbitos da vida cotiá.

CMCCT

CCL

B4.7. Utilización de calculadoras e ferramentas tecnolóxicas para o tratamento de datos, creación e interpretación de gráficos.

B4.2. Utilizar ferramentas tecnolóxicas para organizar datos, xerar gráficas estatísticas, calcular parámetros relevantes e comunicar os resultados obtidos que respondan ás preguntas formuladas previamente sobre a situación estudada.

B4.2.1. Emprega a calculadora e ferramentas tecnolóxicas para organizar datos, xerar gráficos estatísticos e calcular as medidas de tendencia central.

CMCCT

CD

B4.2.2. Utiliza as tecnoloxías da información e da comunicación para comunicar información resumida e relevante sobre unha variable estatística analizada.

CMCCT

CCL

CD

Bloque 5: A materia I

j

k

l

B5.1. Propiedades xerais e características da materia.

B5.1. Recoñecer as propiedades xerais e características específicas da materia e relacionalas coa súa natureza e as súas aplicacións.

B5.1.1. Distingue entre propiedades xerais e propiedades características da materia, utilizando estas últimas para a caracterización de substancias.

CMCCT

B5.1.2. Describe a determinación experimental do volume e da masa dun sólido, realiza as medidas correspondentes e calcula a súa densidade.

CMCCT

CCL

B5.2. Substancias puras e mesturas homoxéneas e heteroxéneas. Mesturas de especial interese: disolucións acuosas, aliaxes e coloides.

B5.2. Identificar sistemas materiais como substancias puras ou mesturas e valorar a importancia e as aplicacións de mesturas de especial interese.

B5.2.1. Distingue e clasifica sistemas materiais de uso cotián en substancias puras e mesturas, especificando neste último caso se se trata de mesturas homoxéneas, heteroxéneas ou coloides.

CMCCT

CSC

B5.2.2. Identifica o disolvente e o soluto ao analizar a composición de mesturas homoxéneas de especial interese.

CMCCT

B5.2.3. Realiza experiencias sinxelas de preparación de disolucións, describe o procedemento seguido e o material utilizado, determina a concentración e exprésaa en gramos/litro.

a

j

k

l

B5.3. Métodos de separación de mesturas homoxéneas e heteroxéneas.

B5.3. Propor métodos de separación dos compoñentes dunha mestura e aplicalos no laboratorio.

B5.3.1. Deseña métodos de separación de mesturas segundo as propiedades características das substancias que as compoñen, describe o material de laboratorio adecuado e leva a cabo o proceso.

CMCCT

CAA

a

f

g

j

k

l

B5.4. Estados de agregación. Cambios de estado. Modelo cinético-molecular.

B5.4. Xustificar as propiedades dos diferentes estados de agregación da materia e os seus cambios de estado a través do modelo cinético-molecular.

B5.4.1. Xustifica que unha substancia pode presentarse en distintos estados de agregación dependendo das condicións de presión e temperatura en que se atope.

CMCCT

B5.4.2. Explica as propiedades dos gases, líquidos e sólidos.

B5.4.3. Describe os cambios de estado da materia e aplícaos á interpretación de fenómenos cotiáns.

CMCCT

CCL

B5.4.4. Deduce a partir das gráficas de quecemento dunha substancia, os seus puntos de fusión e ebulición, e identifícaa utilizando as táboas de datos necesarias.

CMCCT

Bloque 6: A materia II

g

h

j

k

l

B6.1. Estrutura atómica. Modelos atómicos, desde Dalton ata a idea cualitativa do modelo actual. Número atómico, número másico.

B6.1. Recoñecer que os modelos atómicos son instrumentos interpretativos das distintas teorías e a necesidade da súa utilización para a interpretación e comprensión da estrutura interna da materia.

B6.1.1. Representa o átomo, a partir do número atómico e o número másico, utilizando o modelo planetario.

CMCCT

CCL

CCEC

B6.1.2. Describe as características das partículas subatómicas básicas e a súa localización no átomo.

CMCCT

CCL

B6.1.3. Relaciona a notación

A

X

co número

Z

atómico e o número másico, determinando o número de cada un dos tipos de partículas subatómicas básicas.

CMCCT

h

j

k

l

B6.2. Sistema periódico e configuración electrónica: relacionar a posición dos elementos na táboa coas súas propiedades.

B6.2. Interpretar a ordenación dos elementos na táboa periódica e recoñecer os máis relevantes a partir dos seus símbolos.

B6.2.1. Xustifica a actual ordenación dos elementos en grupos e períodos na táboa periódica.

B6.3. Relacionar as propiedades dun elemento coa súa posición na táboa periódica e a súa configuración electrónica.

B6.3.1. Relaciona as principais propiedades de metais, non metais e gases nobres coa súa posición na táboa periódica e coa súa tendencia a formar ións, tomando como referencia o gas nobre máis próximo.

B6.3. Masas atómicas e moleculares. Isótopos.

B6.4. Analizar a utilidade científica e tecnolóxica dos isótopos radioactivos.

B6.4.1. Explica en que consiste un isótopo e comenta aplicacións dos isótopos radioactivos, a problemática dos residuos orixinados e as solucións para a súa xestión.

CMCCT

CSC

B6.4. Enlace químico: iónico e covalente. Xustificar as propiedades de substancias sinxelas de uso habitual a partir da natureza do seu enlace químico.

B6.5. Interpretar os distintos tipos de enlace químico a partir da configuración electrónica dos elementos implicados e a súa posición na táboa periódica.

B6.5.1. Utiliza a regra do octeto e diagramas de Lewis para predicir a estrutura e fórmula dos compostos iónicos e covalentes.

B6.6. Describir como se unen os átomos para formar estruturas máis complexas e explicar as propiedades das agrupacións resultantes.

B6.6.1. Explica o proceso de formación dun ión a partir do átomo correspondente, utilizando a notación adecuada para a súa representación.

CMCCT

CCL

B6.6.2. Explica como algúns átomos tenden a agruparse para formar moléculas interpretando este feito en substancias de uso frecuente e calcula as súas masas moleculares.

f

h

j

k

l

B6.7. Forzas intermoleculares. Relación da súa influencia no estado de agregación e propiedades de substancias de interese, fundamentalmente a auga.

B6.7. Xustificar as propiedades dunha substancia a partir da natureza do seu enlace químico.

B6.7.1. Explica as propiedades de substancias covalentes, iónicas e metálicas en función das interaccións entre os seus átomos ou moléculas.

CMCCT

B6.7.2. Explica a natureza do enlace metálico utilizando a teoría dos electróns libres e relaciónaa coas propiedades características dos metais.

B6.7.3. Deseña e realiza ensaios de laboratorio que permitan deducir o tipo de enlace presente nunha substancia descoñecida.

CMCCT

CAA

Bloque 7: Os cambios

f

h

j

k

l

B7.1. Cambios físicos e químicos.

B7.1. Distinguir entre cambios físicos e químicos mediante a realización de experiencias sinxelas que poñan de manifesto se se forman ou non novas substancias.

B7.1.1. Distingue entre cambios físicos e químicos en accións da vida cotiá en función de que haxa ou non formación de novas substancias.

CMCCT

CSC

B7.1.2. Describe o procedemento de realización de experimentos sinxelos en que se manifeste a formación de novas substancias e recoñece que se trata de cambios químicos.

CMCCT

CCL

B7.1.3. Leva a cabo no laboratorio reaccións químicas sinxelas.

CMCCT

CAA

B7.2. Reacción química. Lei de conservación da masa. Axustes de reaccións.

B7.2. Caracterizar as reaccións químicas como cambios dunhas substancias noutras.

B7.2.1. Identifica cales son os reactivos e os produtos de reaccións químicas sinxelas interpretando a representación esquemática dunha reacción química.

a

b

f

j

k

l

B7.3. Reaccións de especial interese. Identificación de ácidos e bases, reaccións de combustión, síntese e neutralización en procesos biolóxicos. Solubilidade.

B7.3. Identificar ácidos e bases, coñecer o seu comportamento químico e medir a súa fortaleza utilizando indicadores e o pH-metro dixital.

B7.3.1. Utiliza a teoría de Arrhenius para describir o comportamento químico de ácidos e bases.

B7.3.2. Establece o carácter ácido, básico ou neutro dunha disolución utilizando a escala de pH.

B7.4. Realizar experiencias de laboratorio nas que teñan lugar reaccións de síntese, combustión e neutralización, interpretando os fenómenos observados.

B7.4.1. Deseña e describe o procedemento de realización dunha volumetría de neutralización entre un ácido forte e unha base forte, interpretando os resultados.

CMCCT

CSC

CCL

B7.4.2. Planifica unha experiencia, e describe o procedemento que se seguirá no laboratorio, que demostre que nas reaccións de combustión se produce dióxido de carbono mediante a detección deste gas.

CMCCT

CCL

CAA

B7.4.3. Realiza algunha experiencia de laboratorio en que teñan lugar reaccións de síntese, combustión ou neutralización.

CMCCT

B7.5. Valorar a importancia das reaccións de síntese, combustión e neutralización en procesos biolóxicos, aplicacións cotiás e na industria, así como a súa repercusión ambiental.

B7.5.1. Describe as reaccións de síntese industrial do amoníaco e do ácido sulfúrico, así como os usos destas substancias na industria química.

CMCCT

CCL

B7.5.2. Valora a importancia das reaccións de combustión na xeración de electricidade en centrais térmicas, na automoción e na respiración celular.

CMCCT

CSC

B7.5.3. Describe casos concretos de reaccións de neutralización de importancia biolóxica e industrial.

CMCCT

CCL

a

b

c

e

h

j

k

l

m

B7.4. A química na sociedade e no contorno ambiental.

B7.6. Recoñecer a importancia da química na obtención de novas substancias e a súa importancia na mellora da calidade de vida das persoas.

B7.6.1. Clasifica algúns produtos de uso cotián en función da súa procedencia natural ou sintética.

CMCCT

CSC

B7.6.2. Identifica e asocia produtos procedentes da industria química coa súa contribución á mellora da calidade de vida das persoas.

B7.7. Valorar a importancia da industria química na sociedade e a súa influencia no ambiente.

B7.7.1. Propón medidas e actitudes, a nivel individual e colectivo, para mitigar os problemas do ambiente de importancia global.

f

j

k

l

B7.5. A enerxía desde un punto de vista cualitativo. Tipos e transformacións.

B7.8. Identificar os diferentes tipos de enerxía postos de manifesto en fenómenos cotiáns e en experiencias sinxelas realizadas no laboratorio.

B7.8.1. Relaciona o concepto de enerxía coa capacidade de producir cambios e identifica os diferentes tipos de enerxía que se poñen de manifesto en situacións cotiás, explicando as transformacións dunhas formas noutras.

Bloque 8: O movemento

h

j

k

l

p

B8.1. Notación científica. Forma de expresar os resultados. Erros nas medidas.

B8.2. Medida de magnitudes. Sistema internacional de unidades.

B8.1. Aplicar os procedementos científicos para determinar magnitudes e expresar os resultados co erro correspondente.

B8.1.1. Establece relacións entre magnitudes e unidades utilizando, preferentemente, o Sistema internacional de unidades e a notación científica para expresar os resultados correctamente.

CMCCT

B8.1.2. Realiza medicións prácticas de magnitudes físicas da vida cotiá empregando o material é instrumentos apropiados, e expresa os resultados correctamente no Sistema internacional de unidades.

CAA

CMCCT

h

j

k

l

B8.3. Traballo no laboratorio: medicións de magnitudes físicas da vida cotiá.

B8.2. Recoñecer os materiais e instrumentos básicos presentes no laboratorio de física e de química; coñecer e respectar as normas de seguridade e de eliminación de residuos para a protección do ambiente.

B8.2.1. Recoñece e identifica os símbolos máis frecuentes utilizados na etiquetaxe de produtos químicos e instalacións, interpretando o seu significado.

CMCCT

B8.2.2. Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio e coñece a súa forma de utilización para a realización de experiencias, respectando as normas de seguridade e identificando actitudes e medidas de actuación preventivas.

CMCCT

CSC

B8.4. Magnitudes escalares e vectoriais. Magnitudes fundamentais e derivadas.

B8.3. Comprobar a necesidade de usar vectores para a definición de determinadas magnitudes.

B8.3.1. Identifica unha determinada magnitude como escalar ou vectorial e describe os elementos que definen esta última.

CMCCT

B8.4. Relacionar as magnitudes fundamentais coas derivadas a través de ecuacións de magnitudes.

B8.4.1. Comproba a homoxeneidade dunha fórmula aplicando a ecuación de dimensións aos dous membros.

i

j

k

l

B8.5. Movementos, sistema de referencia, velocidade media, velocidade instantánea e aceleración.

B8.5. Xustificar o carácter relativo do movemento e a necesidade dun sistema de referencia e de vectores para describilo adecuadamente, aplicando o anterior á representación de distintos tipos de desprazamento.

B8.5.1. Representa a traxectoria e os vectores de posición, desprazamento e velocidade en distintos tipos de movemento, utilizando un sistema de referencia.

B8.6. Establecer a velocidade dun corpo como a relación entre o espazo percorrido e o tempo investido en percorrelo.

B8.6.1. Determina, experimentalmente ou a través de aplicacións informáticas, a velocidade media dun corpo interpretando o resultado.

CMCCT

CD

B8.6.2. Realiza cálculos para resolver problemas cotiáns utilizando o concepto de velocidade media.

CMCCT

B8.7. Diferenciar entre velocidade media e instantánea a partir de gráficas espazo/tempo e velocidade/tempo, e deducir o valor da aceleración utilizando estas últimas.

B8.7.1. Deduce a velocidade media e instantánea a partir das representacións gráficas do espazo e da velocidade en función do tempo.

B8.7.2. Xustifica se un movemento é acelerado ou non a partir das representacións gráficas do espazo e da velocidade en función do tempo.

CMCCT

CCL

h

j

k

l

p

B8.6. Estudo cualitativo dos movementos, MRU, MRUA, caída libre. Estudo cuantitativo do MRU.

B8.8. Distinguir os conceptos de velocidade media e velocidade instantánea xustificando a súa necesidade segundo o tipo de movemento.

B8.8.1. Clasifica distintos tipos de movementos en función da súa traxectoria e a súa velocidade.

CMCCT

B8.8.2. Xustifica a insuficiencia do valor medio da velocidade nun estudo cualitativo do movemento rectilíneo uniformemente acelerado (MRUA), razoando o concepto de velocidade instantánea.

CMCCT

CCL

ÁMBITO CIENTÍFICO-TECNOLÓXICO. MÓDULO 3

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Números e álxebra

e

l

p

B1.1. Números racionais. Transformación de fraccións en decimais e viceversa. Números decimais exactos e periódicos.

B1.2. Potencias de números racionais con expoñente enteiro.

B1.3. Potencias de base 10. Aplicación para a expresión de números moi pequenos. Operacións con números expresados en notación científica.

B1.4. Expresións radicais: transformación e operacións.

B1.5. Xerarquía de operacións.

B1.1. Utilizar as propiedades dos números racionais, as raíces e outros números radicais para operar con eles, utilizando a forma de cálculo e notación adecuada, para resolver problemas da vida cotiá, e presentar os resultados coa precisión requirida.

B1.1.1. Recoñece distintos tipos de números (naturais, enteiros e racionais), indica o criterio utilizado para a súa distinción e utilízaos para representar e interpretar adecuadamente información cuantitativa.

CMCCT

B1.1.2. Distingue, ao achar o decimal equivalente a unha fracción, entre decimais finitos e decimais infinitos periódicos, e indica neste caso o grupo de decimais que se repiten ou forman período.

B1.1.3. Acha a fracción xeratriz correspondente a un decimal exacto ou periódico.

B1.1.4. Expresa números moi grandes e moi pequenos en notación científica, opera con eles, con e sen calculadora, e utilízaos en problemas contextualizados.

CMCCT

CD

B1.1.5. Calcula o valor de expresións numéricas de números enteiros, decimais e fraccionarios mediante as operacións elementais e as potencias de expoñente enteiro, aplicando correctamente a xerarquía das operacións.

CMCCT

B1.1.6. Emprega números racionais para resolver problemas da vida cotiá e analiza a coherencia da solución.

CMCCT

CCL

B1.1.7. Realiza operacións numéricas sinxelas que conteñan raíces e opera con elas simplificando os resultados.

CMCCT

e

i

B1.6. Expresións alxébricas. Operacións: suma, resta, multiplicación e división de polinomios. Potencia dun polinomio. Igualdades notables.

B1.2. Utilizar a linguaxe alxébrica para expresar unha propiedade ou relación dada mediante un enunciado, extraendo a información relevante e transformándoa.

B1.2.1. Suma, resta e multiplica polinomios, expresa o resultado en forma de polinomio ordenado e aplícao a exemplos da vida cotiá.

B1.2.2. Coñece e utiliza as identidades notables correspondentes ao cadrado dun binomio e unha suma por diferenza, e aplícaas nun contexto adecuado.

CMCCT

CCL

e

f

h

i

j

k

l

p

B1.7. Ecuacións de segundo grao cunha incógnita. Resolución por distintos métodos.

B1.8. Sistemas lineais de dúas ecuacións con dúas incógnitas. Métodos alxébricos e gráficos de resolución.

B1.9. Resolución de problemas mediante a utilización de ecuacións e sistemas. Uso de calculadoras gráficas.

B1.3. Resolver problemas da vida cotiá nos cales se precise a formulación e a resolución de ecuacións de primeiro e segundo grao, e sistemas lineais de dúas ecuacións con dúas incógnitas, aplicando técnicas de manipulación alxébricas, gráficas ou recursos tecnolóxicos, e valorar e contrastar os resultados obtidos.

B1.3.1. Resolve ecuacións de segundo grao completas e incompletas mediante procedementos alxébricos e gráficos.

CMCCT

B1.3.2. Resolve sistemas de dúas ecuacións lineais con dúas incógnitas mediante procedementos alxébricos ou gráficos.

CMCCT

CCL

B1.3.3. Formula alxebricamente unha situación da vida cotiá mediante ecuacións de primeiro e segundo grao, e sistemas lineais de dúas ecuacións con dúas incógnitas, resólveas e interpreta criticamente o resultado obtido.

CMCCT

CSIEE

CCL

Bloque 2: Xeometría

e

f

h

j

l

p

B2.1. Xeometría do plano: perímetros e áreas de polígonos; lonxitude e área de figuras circulares.

B2.2. Xeometría do espazo: áreas e volume.

B2.3. Uso de ferramentas tecnolóxicas, para estudar formas, configuracións e relacións xeométricas que faciliten a comprensión de conceptos e propiedades xeométricas.

B2.1. Recoñecer e describir os elementos e as propiedades características das figuras planas, os corpos xeométricos elementais e as súas configuracións xeométricas.

B2.1.1. Calcula o perímetro de polígonos, a lonxitude de circunferencias e a área de polígonos e de figuras circulares en problemas contextualizados, aplicando fórmulas e técnicas adecuadas.

CMCCT

CCL

CSIEE

B2.1.2. Calcula áreas e volumes de poliedros regulares e corpos de revolución en problemas contextualizados, aplicando fórmulas e técnicas adecuadas.

CMCCT

CSIEE

e

f

h

k

l

p

j

B2.4. Teorema de Tales. Aplicación á resolución de problemas.

B2.2. Utilizar o teorema de Tales e as fórmulas usuais para realizar medidas indirectas de elementos inaccesibles e para obter medidas de lonxitudes de exemplos tomados da vida real.

B2.2.1. Recoñece triángulos semellantes e, en situacións de semellanza, utiliza o teorema de Tales para o cálculo indirecto de lonxitudes e de superficies en situacións de semellanza: planos, mapas, fotos aéreas etc.

CMCCT

e

f

B2.5. O globo terráqueo. Coordenadas xeográficas. Latitude e lonxitude dun punto.

B2.3. Interpretar o sentido das coordenadas xeográficas e a súa aplicación na localización de puntos.

B2.3.1. Sitúa sobre o globo terráqueo o Ecuador, os polos, os meridianos e os paralelos e é quen de situar un punto sobre o globo terráqueo coñecendo a súa latitude e a súa lonxitude.

CMCCT

CD

Bloque 3: Funcións

e

f

h

i

j

l

p

B3.1. Análise e descrición cualitativa de gráficas que representan fenómenos do ámbito cotián e doutras materias.

B3.2. Expresións da ecuación da recta.

B3.3. Funcións cuadráticas. Cálculo de elementos característicos e representación gráfica.

B3.4. Utilización de calculadoras gráficas e software específico para a construción e a interpretación de gráficas.

B3.1. Coñecer os elementos que interveñen no estudo das funcións e a súa representación gráfica.

B3.1.1. Interpreta o comportamento dunha función dada graficamente e asocia enunciados de problemas contextualizados a gráficas.

CMCCT

CCL

B3.1.2. Identifica as características máis salientables dunha gráfica e interprétaas dentro do seu contexto.

CMCCT

B3.1.3. Constrúe unha gráfica a partir dun enunciado contextualizado e describe o fenómeno exposto.

CMCCT

CCL

B3.1.4. Asocia razoadamente expresións analíticas sinxelas a funcións dadas graficamente.

CMCCT

B3.2. Recoñecer situacións de relación funcional que necesitan ser descritas mediante funcións lineais e cuadráticas, calculando os seus parámetros e as súas características.

B3.2.1. Representa graficamente unha función polinómica de grao 1 e 2 e describe as súas características.

CMCCT

CCL

B3.2.2. Identifica e describe situacións da vida cotiá que poidan ser modelizadas mediante funcións lineais e cuadráticas, estúdaas e represéntaas utilizando medios tecnolóxicos cando sexa necesario.

CMCCT

CCL

CD

CSIEE

Bloque 4: Ciencia e tecnoloxía nas nosas vidas

e

f

h

i

j

l

o

p

B4.1. Fases e tarefas dun estudo estatístico.

B4.2. Métodos de selección dunha mostra estatística. Representatividade dunha mostra.

B4.3. Gráficas estatísticas: construción e interpretación.

B4.1. Elaborar informacións estatísticas para describir un conxunto de datos mediante táboas e gráficas adecuadas á situación analizada, e xustificar se as conclusións son representativas para a poboación estudada.

B4.1.1. Distingue poboación e mostra, e xustifica as diferenzas en problemas contextualizados.

CMCCT

CCL

B4.1.2. Valora a representatividade dunha mostra a través do procedemento de selección, en casos sinxelos.

CMCCT

CSIEE

B4.1.3. Elabora táboas de frecuencias, relaciona os tipos de frecuencias e obtén información da táboa elaborada.

CMCCT

B4.1.4. Constrúe, coa axuda de ferramentas tecnolóxicas, de ser necesario, gráficos estatísticos adecuados a distintas situacións relacionadas con variables asociadas a problemas sociais, económicos e da vida cotiá.

CMCCT

CD

B4.1.5 Planifica o proceso para elaborar un estudo estatístico, de xeito individual ou en grupo.

CMCCT

CSIEE

e

j

k

l

p

B4.4. Parámetros de posición: media, moda, mediana. Cálculo, interpretación e propiedades.

B4.5. Parámetros de dispersión: rango, percorrido intercuartílico e desviación típica. Cálculo e interpretación.

B4.6. Diagrama de caixa e bigotes.

B4.7. Interpretación conxunta da media e a desviación típica.

B4.8. Aplicacións informáticas que faciliten o tratamento de datos estatísticos.

B4.2. Calcular e interpretar os parámetros de posición e de dispersión dunha variable estatística para resumir os datos e comparar distribucións estatísticas.

B4.2.1. Calcula e interpreta as medidas de posición dunha variable estatística para proporcionar un resumo dos datos.

CMCCT

CCL

CD

B4.2.2. Calcula os parámetros de dispersión dunha variable estatística (con calculadora e con folla de cálculo) para comparar a representatividade da media e describir os datos.

Bloque 5. Movementos e forzas

c

f

h

i

j

k

l

p

B5.1. Movementos MRU, MRUA, caída libre.

B5.1. Expresar correctamente as relacións matemáticas que existen entre as magnitudes que definen os movementos rectilíneos.

B5.1.1. Deduce as expresións matemáticas que relacionan as distintas variables nos movementos rectilíneos uniformes (MRU), rectilíneo uniformemente acelerados (MRUA).

CMCCT

B5.2. Resolver problemas de movementos rectilíneos utilizando unha representación esquemática coas magnitudes vectoriais implicadas, expresando o resultado nas unidades do Sistema internacional.

B5.2.1. Resolve problemas de movemento rectilíneo uniforme (MRU) e rectilíneo uniformemente acelerado (MRUA), incluíndo o movemento de caída libre, considerando os valores positivos e negativos das magnitudes, e expresando o resultado en unidades do Sistema internacional.

B5.2.2. Determina tempos e distancias de freada de vehículos e xustifica, a partir dos resultados, a importancia de manter a distancia de seguridade na estrada.

CMCCT

CSC

B5.3. Elaborar e interpretar gráficas que relacionen as variables do movemento partindo de experiencias de laboratorio ou de aplicacións virtuais interactivas e relacionar os resultados obtidos coas ecuacións matemáticas que vinculan estas variables.

B5.3.1. Determina o valor da velocidade e a aceleración a partir de gráficas posición-tempo e velocidade-tempo en movementos rectilíneos.

CMCCT

CD

B5.3.2. Deseña, describe e realiza individualmente ou en equipo experiencias ben no laboratorio ou ben empregando aplicacións virtuais interactivas, para determinar a variación da posición e a velocidade dun corpo en función do tempo, e representa e interpreta os resultados obtidos.

CMCCT

CSIEE

CD

CCL

CAA

CSC

f

h

j

k

l

B5.2. Forzas: natureza vectorial, efectos, lei de Hooke.

B5.4. Recoñecer o papel das forzas como causa dos cambios na velocidade dos corpos e das deformacións. Representalas vectorialmente.

B5.4.1. Establece a relación entre o alongamento producido nun resorte e as forzas que produciron eses alongamentos, describindo o material que se empregará e o procedemento que se seguirá para a súa comprobación experimental.

CMCCT

CSC

B5.4.2. Identifica as forzas implicadas en fenómenos cotiáns nos cales hai cambios na velocidade dun corpo.

B5.4.3. Representa vectorialmente o peso, a forza normal, a forza de rozamento e a forza centrípeta en distintos casos de movementos rectilíneos e circulares.

B5.3. Leis de Newton. Lei da gravitación universal. Forzas no noso contorno (forza gravitatoria, eléctrica e magnética).

B5.5. Utilizar o principio fundamental da dinámica na resolución de problemas en que interveñen varias forzas.

B5.5.1. Identifica e representa as forzas que actúan sobre un corpo en movemento tanto nun plano horizontal como inclinado, calculando a forza resultante e a aceleración.

CMCCT

B5.6. Valorar a relevancia histórica e científica que a lei da gravitación universal supuxo para a unificación das mecánicas terrestre e celeste, e interpretar a súa expresión matemática.

B5.6.1. Xustifica o motivo polo que as forzas de atracción gravitatoria só se poñen de manifesto para obxectos moi masivos, comparando os resultados obtidos de aplicar a lei da gravitación universal ao cálculo de forzas entre distintos pares de obxectos.

B5.6.2. Obtén a expresión da aceleración da gravidade a partir da lei da gravitación universal relacionando as expresións matemáticas do peso dun corpo e a forza de atracción gravitatoria.

B5.7. Comprender que a caída libre dos corpos e o movemento orbital son dúas manifestacións da lei da gravitación universal.

B5.7.1. Razoa o motivo polo que as forzas gravitatorias producen nalgúns casos movementos de caída libre e noutros casos movementos orbitais.

h

j

k

l

p

B5.4. Medidas das forzas. Forzas de especial interese no noso contorno (Fr, P, N, T, Fc).

B5.8. Aplicar as leis de Newton para a interpretación de fenómenos cotiáns.

B5.8.1. Interpreta fenómenos cotiáns en termos das leis de Newton.

CMCCT

CSC

B5.8.2. Deduce a primeira lei de Newton como consecuencia do enunciado da segunda lei.

CMCCT

B5.8.3. Representa e interpreta as forzas de acción e reacción en distintas situacións de interacción entre obxectos.

h

i

j

k

l

B5.5. Mecanismos de transmisión e transformación do movemento, simples e complexos

B5.9. Identificar operadores mecánicos de transformación e transmisión de movementos en máquinas e sistemas e empregalos para deseñar e montar sistemas mecánicos.

B5.9.1. Describe mediante información escrita e gráfica como transforman e transmiten o movemento os distintos mecanismos.

CMCCT

CCL

B5.9.2. Calcula a relación de transmisión de distintos elementos mecánicos como as poleas e as engrenaxes.

CMCCT

B5.9.3. Explica a función dos elementos que configuran unha máquina ou sistema desde o punto de vista estrutural e mecánico.

B5.9.4. Simula mediante software específico e mediante simboloxía normalizada sistemas mecánicos.

B5.9.5. Deseña e monta sistemas mecánicos que cumpran unha función determinada.

CMCCT

CD

h

f

j

k

l

B5.6. Concepto de presión. Presión atmosférica. Física da atmosfera.

B5.10. Recoñecer que o efecto dunha forza non só depende da súa intensidade senón tamén da superficie sobre a que actúa.

B5.10.1. Interpreta fenómenos e aplicacións prácticas en que se pon de manifesto a relación entre a superficie de aplicación dunha forza e o efecto resultante.

CMCCT

CAA

B5.10.2. Calcula a presión exercida polo peso dun obxecto regular en distintas situacións en que varía a superficie na cal se apoia, comparando os resultados e extraendo conclusións.

CMCCT

B5.11. Aplicar os coñecementos sobre a presión atmosférica á descrición de fenómenos meteorolóxicos e á interpretación de mapas do tempo, recoñecendo termos e símbolos específicos da meteoroloxía.

B5.11.1. Relaciona os fenómenos atmosféricos do vento e a formación de frontes coa diferenza de presións atmosféricas entre distintas zonas.

B5.11.2. Interpreta os mapas de isóbaras que se mostran no prognóstico do tempo indicando o significado da simboloxía e os datos que aparecen neles.

CMCCT

CAA

B5.11.3 Interpreta o papel da presión atmosférica en experiencias como o experimento de Torricelli, os hemisferios de Magdeburgo, recipientes invertidos onde non se derrama o contido etc., inferindo o seu elevado valor.

CMCCT

Bloque 6: Enerxía I

h

j

k

l

B6.1. Traballo, a súa relación coa enerxía. Formas de intercambio de enerxía: o traballo e a calor.

B6.1. Recoñecer que a enerxía é a capacidade de producir transformacións ou cambios.

B6.1.1. Argumenta que a enerxía pode transferirse, almacenarse ou disiparse, pero non crearse ou destruírse, utilizando exemplos.

CMCCT

CCL

B6.2. Recoñecer que a calor e o traballo son dúas formas de transferencia de enerxía, identificando as situacións en que se producen.

B6.2.1. Identifica a calor e o traballo como formas de intercambio de enerxía, distinguindo as acepcións coloquiais destes termos do seu significado científico.

CMCCT

B6.2.2. Recoñece en que condicións un sistema intercambia enerxía en forma de calor ou en forma de traballo.

f

h

j

k

l

p

B6.2. Potencia. Exercicios numéricos sinxelos relacionados con estes conceptos.

B6.3. Relacionar os conceptos de traballo e potencia na resolución de problemas, expresando os resultados en unidades do Sistema internacional, así como outras de uso común.

B6.3.1. Acha o traballo e a potencia asociados a unha forza, incluíndo situacións en que a forza forma un ángulo distinto de cero co desprazamento, expresando o resultado nas unidades do Sistema internacional ou outras de uso común como a caloría, o kWh e o CV.

B6.3. Enerxía: unidades. Enerxía cinética, potencial e mecánica. Principio de conservación.

B6.4. Analizar as transformacións entre enerxía cinética e enerxía potencial, aplicando o principio de conservación da enerxía mecánica cando se despreza a forza de rozamento, e o principio xeral de conservación da enerxía cando existe disipación desta debida ao rozamento.

B6.4.1. Resolve problemas de transformacións entre enerxía cinética e potencial gravitatoria, aplicando o principio de conservación da enerxía mecánica.

CMCCT

CSC

B6.4.2. Determina a enerxía disipada en forma de calor en situacións onde diminúe a enerxía mecánica.

h

j

k

l

p

m

B6.4. Electricidade e circuítos eléctricos. Lei de Ohm.

B6.5. Explicar o fenómeno físico da corrente eléctrica e interpretar o significado das magnitudes intensidade de corrente, diferenza de potencial e resistencia, así como as relacións entre elas.

B6.5.1. Explica a corrente eléctrica como cargas en movemento a través dun condutor.

CMCCT

B6.5.2. Comprende o significado das magnitudes eléctricas intensidade de corrente, diferenza de potencial e resistencia, e relaciónaas entre si empregando a lei de Ohm.

B6.5.3. Distingue entre condutores e illantes recoñecendo os principais materiais usados como tales.

Bloque 7: Enerxía II

a

b

f

h

j

k

l

m

B7.1. Fontes de enerxía convencionais fronte ás alternativas. Uso racional da enerxía.

B7.1. Identificar e comparar as diferentes fontes de enerxía empregadas na vida diaria nun contexto global que implique aspectos económicos e ambientais.

B7.1.1. Compara as principais fontes de enerxía de consumo humano a partir da distribución xeográfica dos seus recursos e os efectos ambientais.

CMCCT

CSC

B7.2. Valorar a importancia de realizar un consumo responsable das fontes enerxéticas.

B7.2.1. Analiza o predominio das fontes de enerxía convencionais fronte ás alternativas, argumentando os motivos polos que estas últimas aínda non están suficientemente explotadas.

B7.2.2. Interpreta datos comparativos sobre a evolución do consumo de enerxía mundial propoñendo medidas que poden contribuír ao aforro individual e colectivo.

CMCCT

CAA

g

h

j

k

l

B7.2. Formas de intercambio de enerxía: traballo e calor.

B7.3. Relacionar cualitativa e cuantitativamente a calor cos efectos que produce nos corpos: variación de temperatura, cambios de estado e dilatación.

B7.3.1. Describe as transformacións que experimenta un corpo ao gañar ou perder enerxía, determinando a calor necesaria para que se produza unha variación de temperatura dada e para un cambio de estado, representando graficamente as ditas transformacións.

CMCCT

CCL

B7.3.2. Calcula a enerxía transferida entre corpos a distinta temperatura e o valor da temperatura final aplicando o concepto de equilibrio térmico.

CMCCT

B7.3.3. Relaciona a variación da lonxitude dun obxecto coa variación da súa temperatura.

h

j

k

l

B7.3. Enerxía térmica. Diferenza entre calor e temperatura. Escalas de temperatura. Efectos da enerxía térmica.

B7.4. Relacionar os conceptos de enerxía, calor e temperatura en termos da teoría cinético-molecular e describir os mecanismos polos que se transfire a enerxía térmica en diferentes situacións cotiás.

B7.4.1. Explica o concepto de temperatura en termos do modelo cinético-molecular diferenciando entre temperatura, enerxía e calor.

CMCCT

CCEC

B7.4.2. Recoñece a existencia dunha escala absoluta de temperatura e relaciona as escalas de Celsius e Kelvin.

CMCCT

B7.4.3. Identifica os mecanismos de transferencia de enerxía recoñecéndoos en diferentes situacións cotiás e fenómenos atmosféricos, xustificando a selección de materiais para edificios.

B7.5. Interpretar os efectos da enerxía térmica sobre os corpos en situacións cotiás e en experiencias de laboratorio.

B7.5.1. Explica o fenómeno da dilatación a partir dalgunha das súas aplicacións como os termómetros de líquido, xuntas de dilatación en estruturas etc.

CMCCT

CCL

B7.5.2. Explica a escala Celsius establecendo os puntos fixos dun termómetro baseado na dilatación dun líquido volátil.

CMCCT

B7.5.3. Interpreta cualitativamente fenómenos cotiáns e experiencias en que se poña de manifesto o equilibrio térmico asociándoo coa igualación de temperaturas.

a

b

g

h

j

k

l

m

B7.4. Transformacións de enerxía. Aspectos industriais e a xeración de enerxía eléctrica nos distintos tipos de centrais eléctricas e o seu transporte ata as nosas casas.

B7.6. Describir a forma en que se xera a electricidade nos distintos tipos de centrais eléctricas, así como o seu transporte aos lugares de consumo.

B7.6.1. Describe o proceso polo que distintas fontes de enerxía se transforman en enerxía eléctrica nas centrais eléctricas, así como os métodos de transporte e almacenaxe desta.

CMCCT

CCL

CSC

B7.7. Valorar o papel da enerxía nas nosas vidas, identificar as diferentes fontes, comparar o seu impacto ambiental das mesmas e recoñecer a importancia do aforro enerxético para un desenvolvemento sustentable.

B7.7.1. Recoñece, describe e compara as fontes renovables e non renovables de enerxía, analizando con sentido crítico o seu impacto ambiental.

CMCCT

CCL

CSC

Bloque 8: Os cambios

h

j

k

l

B8.1. Cantidade de substancia: o mol.

B8.1. Recoñecer a cantidade de substancia como magnitude fundamental e o mol como a súa unidade no Sistema internacional de unidades.

B8.1.1. Realiza cálculos que relacionen a cantidade de substancia, a masa atómica ou molecular e a constante do número de Avogadro.

CMCCT

B8.2. Reaccións e ecuacións químicas. Cálculos estequiométricos nas reaccións químicas.

B8.2. Realizar cálculos estequiométricos con reactivos puros supoñendo un rendemento completo da reacción, partindo do axuste da ecuación química correspondente.

B8.2.1. Interpreta os coeficientes dunha ecuación química en termos de partículas, moles e, no caso de reaccións entre gases, en termos de volumes.

B8.2.2. Resolve problemas, realizando cálculos estequiométricos, con reactivos puros e supoñendo un rendemento completo da reacción, tanto se os reactivos están en estado sólido como en disolución.

B8.3. Lei de conservación da masa ou lei de Lavoisier.

B8.3. Deducir a lei de conservación da masa e recoñecer reactivos e produtos a través de experiencias sinxelas no laboratorio ou de simulacións dixitais.

B8.3.1. Recoñece cales son os reactivos e os produtos a partir da representación de reaccións químicas sinxelas e comproba experimentalmente que se cumpre a lei de conservación da masa.

B8.3.2. Realiza os cálculos estequiométricos necesarios para a verificación da lei de conservación da masa en reaccións químicas sinxelas.

f

h

j

k

l

p

B8.4. Cálculos numéricos con disolucións. Concentración molar. Solubilidade.

B8.4. Realizar cálculos estequiométricos con reactivos puros supoñendo un rendemento completo da reacción, partindo do axuste da ecuación química correspondente.

B8.4.1. Interpreta os coeficientes dunha ecuación química en termos de partículas, moles e, no caso de reaccións entre gases, en termos de volumes.

CMCCT

B8.4.2. Resolve problemas, realizando cálculos estequiométricos, con reactivos puros e supoñendo un rendemento completo da reacción, tanto se os reactivos están en estado sólido como en disolución.

B8.5. Traballo no laboratorio. Recoñecemento do material e instrumentos básicos do laboratorio, así como os símbolos máis frecuentes utilizados nas etiquetas de produtos químicos. Normas de seguridade.

B8.5. Recoñecer os materiais e instrumentos básicos presentes no laboratorio de física e de química; coñecer e respectar as normas de seguridade e de eliminación de residuos para a protección do ambiente.

B8.5.1. Recoñece e identifica os símbolos máis frecuentes utilizados na etiquetaxe de produtos químicos e instalacións, interpretando o seu significado.

B8.5.2. Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio e coñece a súa forma de utilización para a realización de experiencias, respectando as normas de seguridade e identificando actitudes e medidas de actuación preventivas.

B8.6 Desenvolver pequenos traballos de investigación en que se poña en práctica a aplicación do método científico e a utilización das tecnoloxías da información e da comunicación.

B8.6.1. Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo aplicando o método científico, e utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación para a procura e selección de información e presentación de conclusións.

CMCCT

CAA

CCL

CD

CSIEE

B8.6.2. Participa, valora, xestiona e respecta o traballo individual e en equipo.

CSIEE

CSC

h

j

k

l

B8.6. Introdución á química orgánica.

B8.7. Establecer as razóns da singularidade do carbono e valorar a súa importancia na constitución dun elevado número de compostos naturais e sintéticos.

B8.7.1. Explica os motivos polos que o carbono é o elemento que forma maior número de compostos.

CMCCT

B8.8. Identificar e representar hidrocarburos sinxelos mediante as distintas fórmulas, relacionalas con modelos moleculares físicos ou xerados por computadora e coñecer algunhas aplicacións de especial interese.

B8.8.1. Identifica e representa hidrocarburos sinxelos mediante a súa fórmula molecular, semidesenvolvida e desenvolvida.

B8.8.2. Deduce, a partir de modelos moleculares, as distintas fórmulas usadas na representación de hidrocarburos.

B8.8.3. Describe as aplicacións de hidrocarburos sinxelos de especial interese.

B8.9. Recoñecer os grupos funcionais presentes en moléculas de especial interese.

B8.9.1. Recoñece o grupo funcional e a familia orgánica a partir da fórmula de alcohois, aldehidos, cetonas, ácidos carboxílicos, ésteres e aminas.

B8.7. Formulación e nomenclatura de compostos binarios e ternarios habituais.

B8.10. Nomear e formular compostos inorgánicos ternarios segundo as normas IUPAC.

B8.10.1. Nomea e formula compostos inorgánicos ternarios, seguindo as normas da IUPAC.

ÁMBITO CIENTÍFICO-TECNOLÓXICO. MÓDULO 4

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Números e álxebra

e

f

i

j

k

p

B1.1. Números irracionais. Diferenciación de números racionais e irracionais.

B1.2. Representación de números na recta real.

B1.3. Intervalos. Significado e diferentes formas de expresión.

B1.4. Potencias de expoñente enteiro ou fraccionario e radicais sinxelos. Relación entre potencias e radicais.

B1.5. Cálculo con porcentaxes. Xuro simple e composto.

B1.1. Coñecer e utilizar os tipos de números e operacións, xunto coas súas propiedades e aproximacións, para resolver problemas relacionados coa vida diaria e outras materias do ámbito educativo, recollendo, transformando e intercambiando información.

B1.1.1. Recoñece os tipos de números (naturais, enteiros, racionais e irracionais), indica o criterio seguido para a súa identificación, e utilízaos para representar e interpretar axeitadamente a información cuantitativa.

CMCCT

B1.1.2. Realiza os cálculos con eficacia, mediante cálculo mental, algoritmos empregando lapis e papel, calculadora ou ferramentas informáticas, e utiliza a notación máis axeitada para as operacións de suma, resta, produto, división e potenciación.

CMCCT

CD

B1.1.3. Compara, ordena, clasifica e representa os tipos de números reais, intervalos e semirrectas, sobre a recta numérica.

CMCCT

B1.1.4. Establece as relacións entre radicais e potencias, opera aplicando as propiedades necesarias e resolve problemas contextualizados.

B1.1.5. Aplica porcentaxes á resolución de problemas cotiáns e financeiros, e valora o emprego de medios tecnolóxicos cando a complexidade dos datos o requira.

CMCCT

CCL

e

B1.6. Polinomios: raíces e factorización. Importancia das igualdades notables na factorización.

B1.7. Resolucións de ecuacións sinxelas de grao superior a dous.

B1.8. Fraccións alxébricas. Simplificación e operacións.

B1.2. Utilizar con destreza a linguaxe alxébrica, as súas operacións e as súas propiedades.

B1.2.1. Exprésase con eficacia facendo uso da linguaxe alxébrica.

CMCCT

B1.2.2. Obtén as raíces dun polinomio e factorízao utilizando a regra de Ruffini ou outro método máis axeitado.

B1.2.3. Realiza operacións con polinomios, igualdades notables e fraccións alxébricas sinxelas.

B1.2.4. Fai uso da descomposición factorial para a resolución de ecuacións de grao superior a dous.

B1.2.5. Realiza operacións coas fraccións alxébricas sinxelas.

e

j

f

l

p

B1.9. Resolución de problemas cotiáns e doutras áreas de coñecemento mediante ecuacións e sistemas.

B1.3. Representar e analizar situacións e relacións matemáticas utilizando ecuacións e sistemas para resolver problemas matemáticos de contextos reais.

B1.3.1. Formula alxebricamente unha situación da vida real mediante ecuacións de primeiro e segundo grao e sistemas de dúas ecuacións lineais con dúas incógnitas, resólveas e interpreta o resultado obtido.

CMCCT

CCL

CSIEE

Bloque 2: Xeometría

e

f

h

i

j

l

p

B2.1. Razón entre lonxitudes, áreas e volumes de figuras e corpos semellantes.

B2.2. Resolución de problemas xeométricos no mundo físico: medida e cálculo de lonxitudes, áreas e volumes de diferentes corpos.

B2.1. Calcular magnitudes efectuando medidas directas e indirectas a partir de situacións reais, empregando os instrumentos, as técnicas ou as fórmulas máis adecuados, e aplicando a unidade de medida máis acorde coa situación descrita.

B2.1.1. Utiliza as fórmulas para calcular perímetros, áreas e volumes de triángulos, rectángulos, círculos, prismas, pirámides, cilindros, conos e esferas, e aplícaas para resolver problemas xeométricos, asignando as unidades correctas.

CMCCT

CCL

B2.1.2. Calcula medidas indirectas de lonxitude, área e volume mediante a aplicación do teorema de Pitágoras e a semellanza de triángulos.

CMCCT

e

i

p

B2.3. Uso de aplicacións informáticas de xeometría dinámica que facilite a comprensión de conceptos e propiedades xeométricas.

B2.4. Medidas de ángulos no sistema sesaxesimal e en radiáns. Razóns trigonométricas.

B2.5 Relacións entre elas. Relacións métricas nos triángulos.

B2.2. Utilizar aplicacións informáticas de xeometría dinámica, representando corpos xeométricos e comprobando, mediante interacción con ela, propiedades xeométricas.

B2.2.1. Representa e estuda os corpos xeométricos máis relevantes (triángulos, rectángulos, círculos, prismas, pirámides, cilindros, conos e esferas) cunha aplicación informática de xeometría dinámica, e comproba as súas propiedades xeométricas.

B2.3. Utilizar as unidades angulares dos sistemas métrico sesaxesimal e internacional, así como as relacións e as razóns da trigonometría elemental, para resolver problemas trigonométricos en contextos reais.

B2.3.1. Utiliza conceptos e relacións da trigonometría básica para resolver problemas empregando medios tecnolóxicos, de ser preciso, para realizar os cálculos.

CMCCT

CD

Bloque 3: Funcións

c

e

f

h

i

j

k

l

o

p

B3.1. Interpretación dun fenómeno descrito mediante un enunciado, unha táboa, unha gráfica ou unha expresión analítica.

B3.2. Estudo de modelos funcionais: lineal, cuadrático, proporcionalidade inversa, exponencial e logarítmica. Descrición das súas características, usando a linguaxe matemática apropiada. Aplicación en contextos reais: economía, movementos sísmicos, datación de restos arqueolóxicos etc.

B3.3. Utilización de calculadoras gráficas e software específico para a construción e a interpretación de gráficas.

B3.1. Identificar relacións cuantitativas nunha situación, determinar o tipo de función que pode representalas, de datos numéricos ou mediante o estudo dos coeficientes da expresión alxébrica.

B3.1.1. Identifica e explica relacións entre magnitudes que se poden describir mediante unha relación funcional, asociando as gráficas coas súas correspondentes expresións alxébricas.

CMCCT

CCL

B3.1.2. Explica e representa graficamente o modelo de relación entre dúas magnitudes para os casos de relación lineal, cuadrática, proporcional inversa, exponencial e logarítmica.

B3.1.3. Identifica, estima ou calcula elementos característicos destas funcións (cortes cos eixes, intervalos de crecemento e decrecemento, máximos e mínimos, continuidade, simetrías e periodicidade).

CMCCT

B3.1.4. Expresa razoadamente conclusións sobre un fenómeno, a partir da análise da gráfica que o describe ou dunha táboa de valores.

CMCCT

CCL

B3.1.5. Interpreta situacións reais que responden a funcións sinxelas: lineais, cuadráticas, de proporcionalidade inversa, exponenciais e logarítmicas.

Bloque 4: Estatística e probabilidade

a

c

e

f

h

i

k

l

p

B4.1. Interpretación, análise e utilidade das medidas de centralización (media, moda, mediana e cuartís) e dispersión (rango, percorrido intercuartílico e desviación típica).

B4.2. Comparación de distribucións mediante o uso conxunto de medidas de posición e dispersión.

B4.3. Análise crítica de táboas e gráficas estatísticas nos medios de comunicación e fontes públicas oficiais (IGE, INE etc.).

B4.4. Aplicacións informáticas que faciliten o tratamento de datos estatísticos.

B4.1. Utilizar o vocabulario axeitado para a descrición de situacións relacionadas co azar e a estatística, analizando e interpretando informacións que aparecen nos medios de comunicación e fontes públicas oficiais (IGE, INE etc.).

B4.1.1. Utiliza un vocabulario adecuado para describir situacións relacionadas coa estatística.

CCL

CMCCT

B4.1.2. Interpreta criticamente datos de táboas e gráficos estatísticos.

CSIEE

CCL

CMCCT

B4.1.3. Calcula e interpreta as medidas de centralización e dispersión utilizando os medios máis axeitados (lapis e papel, calculadora ou computador).

CMCCT

CD

e

f

h

i

j

k

l

B4.5. Azar e probabilidade, frecuencia dun suceso aleatorio.

B4.6. Cálculo de probabilidades. Regra de Laplace e diagramas de árbore sinxelos.

B4.2. Estimar a posibilidade de que aconteza un suceso asociado a un experimento aleatorio sinxelo, calculando a súa probabilidade a partir da súa frecuencia relativa, a regra de Laplace ou os diagramas de árbore, identificando os elementos asociados ao experimento.

B4.2.1. Identifica os experimentos aleatorios e distíngueos dos deterministas.

CMCCT

B4.2.2. Utiliza o vocabulario axeitado para describir e cuantificar situacións relacionadas co azar.

CMCCT

CCL

B4.2.3. Asigna probabilidades a sucesos en experimentos aleatorios sinxelos cuxos resultados son equiprobables, mediante a regra de Laplace, enumerando os sucesos elementais, táboas ou árbores ou outras estratexias persoais.

CMCCT

B4.2.4. Toma a decisión correcta tendo en conta as probabilidades das distintas opcións en situacións de incerteza.

CSIEE

CSC

CMCCT

Bloque 5: A orixe e evolución da Terra e da vida

a

j

k

l

i

B5.1. Organización do universo e do sistema solar. Factores que determinan a posición dun planeta no sistema solar.

B5.1. Recoñecer as ideas principais sobre a orixe do universo, a formación e a evolución das galaxias.

B5.1.1. A partir da procura de información en diferentes fontes identifica as ideas principais sobre a orixe do universo.

CMCCT

CD

CAA

CMCCT

B5.2. Expor a organización do universo e do sistema solar, así como algunhas das concepcións que sobre este sistema planetario se tiveron ao longo da historia.

B5.2.1. Recoñece os compoñentes do universo e do sistema solar e describe as súas características xerais.

a

g

j

k

l

B5.2. Orixe e historia da Terra. Tempo xeolóxico: ideas históricas sobre a idade da Terra. Principios e procedementos que permiten reconstruír a súa historia.

B5.3. Recoñecer e contrastar feitos que amosen a Terra como un planeta cambiante.

B5.3.1. Identifica e describe feitos que amosen a Terra como un planeta cambiante, e relaciónaos cos fenómenos que suceden na actualidade.

CAA

CSIEE

B5.4. Categorizar e integrar os procesos xeolóxicos máis importantes da historia da Terra.

B5.4.1. Recoñece os principais acontecementos xeolóxicos, climáticos e biolóxicos que tiveron lugar ao longo da historia da Terra e identifica a importancia dos fósiles guía para datar os devanditos acontecementos.

CMCCT

CCEC

j

k

l

B5.3. Modelos que explican a estrutura e a composición da Terra: xeoquímico e dinámico.

B5.5. Comprender e comparar os modelos que explican a estrutura e a composición da Terra.

B5.5.1. Identifica e compara a partir de esquemas e gráficos os modelos que explican a estrutura e a composición da Terra.

CMCCT

a

g

i

j

k

l

B5.4. A tectónica de placas e as súas manifestacións.

B5.6. Integrar o modelo dinámico da estrutura interna da Terra coa teoría da tectónica de placas.

B5.6.1. Relaciona as características da estrutura interna da Terra e asóciaas cos fenómenos superficiais.

CMCCT

CSIEE

B5.7. Interpretar algúns fenómenos xeolóxicos asociados ao movemento da litosfera e relacionalos coa súa situación en mapas terrestres.

B5.7.1. Investiga e explica razoadamente os movementos relativos das placas litosféricas.

CAA

CD

B5.7.2. Relaciona os movementos das placas con procesos tectónicos e fenómenos naturais producidos nos contactos de placas.

CAA

CSC

a

i

j

k

l

m

B5.5. Hipóteses sobre a orixe da vida na Terra. Probas e teorías da evolución dos seres vivos. A evolución humana. Importancia do xacemento de Atapuerca.

B5.8. Coñecer e describir as hipóteses sobre a orixe da vida e as probas da evolución. Comparar lamarckismo, darwinismo e neodarwinismo.

B5.8.1. Investiga e distingue as características diferenciadoras entre lamarckismo, darwinismo e neodarwinismo, utilizando diferentes fontes de información.

CMCCT

CD

B5.9. Describir a hominización e interpretar a importancia do xacemento de Atapuerca no coñecemento da evolución humana.

B5.9.1. Recoñece e describe as fases da hominización e identifica a importancia do xacemento de Atapuerca.

CMCCT

CSC

Bloque 6: A célula, unidade estrutural e funcional dos seres vivos

l

j

k

B6.1. Características da materia viva e diferenzas coa materia inerte. Niveis de organización da materia viva.

B6.1. Describir os elementos e compostos que forman parte dos seres vivos e os niveis de organización da materia.

B6.1.1. Compara a abundancia relativa dos elementos do universo, na atmosfera e nos seres vivos e enumera os tipos de moléculas que forman os seres vivos.

CMCCT

a

e

f

g

i

j

k

l

B6.2. Características básicas da célula. Tipos de células: procariota e eucariota (animal e vexetal). Principais estruturas celulares e as súas funcións.

B6.2. Recoñecer que todos os seres vivos están formados por células, caracterizadas por realizar funcións vitais: nutrición (autótrofa e heterótrofa); relación e reprodución.

B6.2.1. Identifica e compara a partir de esquemas e debuxos a célula procariota e a eucariota e dentro desta última, una célula animal dunha vexetal, e recoñece a función dos orgánulos celulares e a relación entre morfoloxía e función.

CMCCT

CAA

B6.2.2. Analiza a importancia que ten cada unha das funcións vitais (nutrición, relación e reprodución) no mantemento da vida.

B6.2.3. Compara a nutrición autótrofa e heterótrofa sinalando a relación existente entre ambas as dúas e a importancia da nutrición autótrofa para o conxunto dos seres vivos.

b

c

e

g

j

k

l

B6.3. O ciclo celular. Estudo e organización do núcleo celular segundo as fases do ciclo celular: estrutura da cromatina e cromosomas.

B6.3. Identificar o núcleo celular e a súa organización segundo as fases do ciclo celular.

B6.3.1. Distingue os compoñentes do núcleo e a súa función segundo as etapas do ciclo celular, diferenciando a estrutura dun cromosoma e da cromatina.

B6.4. Importancia e significado biolóxico da división celular: mitose e meiose.

B6.4. Formular e identificar os tipos de división celular: mitose e meiose, e revisar o seu significado e importancia biolóxica.

B6.4.1. Describe e establece as diferenzas entre a mitose e a meiose e explica o seu significado biolóxico.

CMCCT

CCEC

a

f

e

g

j

k

l

B6.5. Expresión da información xenética. Concepto de xene e código xenético. Significado das mutacións e relacións coa evolución.

B6.5. Comprender e ilustrar como se expresa a información xenética: ácidos nucleicos e xenes.

B6.5.1. Recoñece a función do ADN como portador da información xenética, e relaciónao co concepto de xene, cromosoma e cariotipo.

B6.5.2. Ilustra os mecanismos da expresión xenética.

CMCCT

B6.6. Valorar e recoñecer o papel das mutacións na diversidade xenética, e comprender a relación entre mutación e evolución.

B6.6.1. Explica en que consiste unha mutación e relaciona a súa presenza coa diversidade xenética.

CMCCT

CCEC

CCL

a

b

c

f

o

m

B6.6. Significado da herdanza: principios básicos. Coñecer algunhas doenzas hereditarias, a súa prevención e o seu alcance social.

B6.7. Formular os principios básicos da herdanza e recoñecer a súa base cromosómica. Coñecer como se produce a herdanza do sexo e identificar algunhas doenzas hereditarias, a súa prevención e o seu alcance social.

B6.7.1. Recoñece como se produce a herdanza, utilizando como modelo a herdanza do sexo e identifica as doenzas hereditarias máis frecuentes e o seu alcance social, e resolve problemas prácticos sobre doenzas hereditarias, utilizando árbores xenealóxicas.

CMCCT

CAA

CCEC

c

d

i

g

h

m

o

p

B6.7. Aplicacións da enxeñaría xenética: clonación, organismos modificados xeneticamente. Implicacións sociais.

B6.8. Identificar as técnicas da enxeñaría xenética e do proceso de clonación.

B6.8.1. Describe as técnicas de clonación animal, distinguindo clonación terapéutica e reprodutiva.

CSC

B6.9. Recoñecer as aplicacións da clonación e dos organismos modificados xeneticamente (OMX) e valorar as súas aplicacións.

B6.9.1. Interpreta e valora as consecuencias dos avances actuais no campo da biotecnoloxía (no campo da agricultura, na gandaría, no ambiente, na saúde, entre outros). Investiga sobre exemplos cotiáns.

CSC

CCEC

CD

Bloque 7: As persoas e a saúde. Promoción da saúde

a

c

f

i

j

k

o

B7.1. Visión global das funcións vitais e os aparellos e sistemas implicados no ser humano. Hábitos e estilos de vida saudables. Consecuencias para o individuo e a sociedade de seguir condutas de risco.

B7.1. Describir os niveis de organización do organismo humano e as funcións vitais en que participan.

B7.1.1. Sinala os distintos niveis de organización do corpo humano analizando a estrutura xerárquica que se establece desde o nivel celular ata o de organismo.

CMCCT

CAA

B7.1.2. Identifica os sistemas e aparellos implicados en cada unha das funcións vitais.

B7.1.3. Investiga sobre as implicacións dos hábitos para a saúde e xustifica con exemplos as eleccións que realiza ou pode realizar para promovelos tanto individual como colectivamente.

CAA

CSC

CD

e

j

k

l

o

B7.2. Función de nutrición. Visión global e integradora de aparellos e procesos que interveñen na nutrición. Compoñentes e funcionamento dos aparellos dixestivo, respiratorio, circulatorio e excretor.

B7.2. Explicar os procesos fundamentais da nutrición, utilizando esquemas gráficos dos aparellos que interveñen nela.

B7.2.1. Determina e identifica, a partir de gráficos e esquemas, os órganos, os aparellos e os sistemas implicados na función de nutrición, e relaciónaos coa súa contribución no proceso.

CMCCT

CAA

B7.3. Asociar a fase do proceso de nutrición que realiza cada aparello implicado.

B7.3.1. Recoñece os compoñentes e a función de cada aparello e de cada sistema nas funcións de nutrición.

CMCCT

a

d

f

i

j

k

l

o

B7.3. Diferenza entre alimentación e nutrición e coñecemento dos principais nutrientes e as súas funcións básicas. Dieta e saúde. Dieta equilibrada. Importancia dunha boa alimentación. Doenzas producidas por trastornos da conduta alimentaria: factores de risco e prevención.

B7.4. Recoñecer a diferenza entre alimentación e nutrición, e diferenciar os principais nutrientes e as súas funcións básicas.

B7.4.1. Diferencia o proceso de nutrición do proceso de alimentación.

CMCCT

CSC

B7.4.2. Relaciona cada nutriente coa súa función no organismo e recoñece hábitos nutricionais saudables.

B7.5. Relacionar as dietas coa saúde a través de exemplos prácticos e argumentar a importancia dunha boa alimentación e do exercicio físico na saúde, e identificar as doenzas e os trastornos principais da conduta alimentaria.

B7.5.1. Deseña hábitos nutricionais saudables mediante a elaboración de dietas equilibradas, utilizando táboas con grupos de alimentos cos nutrientes principais presentes neles e o seu valor calórico, empregando para iso diferentes fontes de información.

CAA

CD

CSC

B7.5.2. Valora e determina unha dieta equilibrada para unha vida saudable e identifica os principais trastornos da conduta alimentaria.

CAA

CSC

e

j

k

l

B7.4. Función de relación. Visión global e integradora dos sistemas, aparellos e órganos implicados.

B7.6. Explicar os procesos fundamentais da función de relación, utilizando esquemas gráficos dos aparatos que interveñen nela.

B7.6.1. Determina e identifica, a partir de gráficos e esquemas, os órganos e os sistemas implicados na función de relación e relaciónaos coa súa contribución no proceso.

CMCCT

CAA

a

e

f

j

k

l

o

p

B7.5. Organización e funcionamento coordinados do sistema nervioso ante diferentes estímulos. Doenzas comúns do sistema nervioso: causas, factores de risco e prevención. Alteracións producidas por distintos tipos de substancias aditivas (alcohol, tabaco, heroína, cánnabis).

B7.7. Describir os procesos implicados na función de relación e os sistemas e aparellos implicados, e recoñecer e diferenciar os órganos dos sentidos e a necesidade do seu coidado.

B7.7.1. Describe e especifica a función de cada aparello e de cada sistema implicado na función de relación.

CMCCT

B7.7.2. Clasifica os tipos de receptores sensoriais e relaciónaos cos órganos dos sentidos en que se atopan.

B7.8. Explicar a misión integradora do sistema nervioso ante diferentes estímulos e describir o seu funcionamento e as doenzas e alteracións máis comúns.

B7.8.1. Identifica algunhas doenzas comúns do sistema nervioso e relaciónaas coas súas causas, cos factores de risco e coa súa prevención.

CMCCT

CSC

B7.9. Recoñecer os efectos que as diferentes drogas teñen sobre a saúde e a autoestima das persoas.

B7.9.1. Enumera as características que presenta unha substancia para ser considerada droga e analiza as consecuencias fisiolóxicas, psicolóxicas e sociais do seu consumo.

CAA

CSC

CCEC

j

k

l

o

B7.6. Asociación das principais glándulas endócrinas coas hormonas que sintetizan e coa súa función. Principais alteracións.

B7.10. Asociar as principais glándulas endócrinas coas hormonas que sintetizan e coa súa función.

B7.10.1. Identifica a partir de esquemas e gráficos as glándulas endócrinas e asocia con elas as hormonas segregadas e a súa función.

CMCCT

CAA

B7.10.2. Relaciona determinados problemas de saúde co déficit ou exceso de produción dunha hormona específica.

CMCCT

CSC

e

j

k

l

o

p

B7.7. Organización e relacións funcionais entre ósos, músculos e sistema nervioso. Alteracións frecuentes e prevención das lesións.

B7.11. Identificar os principais ósos e músculos do aparello locomotor e analizar as relacións funcionais entre ósos, músculos e sistema nervioso.

B7.11.1. Localiza os principais ósos e músculos do corpo humano en esquemas do aparello locomotor e diferenza os tipos de músculos en función do seu tipo de contracción, e relaciónaos co sistema nervioso que os controla.

CMCCT

CAA

B7.12. Controlar os riscos asociados a actividades físico-deportivas e detallar as lesións máis frecuentes no aparello locomotor e como se preveñen.

B7.12.1. Identifica os factores de risco máis frecuentes que poden afectar o aparello locomotor e relaciónaos coas lesións que producen.

CMCCT

CSC

B7.12.2. Aplica fundamentos de hixiene postural na práctica de actividades físicas e en tarefas cotiás como medio para previr lesións.

j

k

l

o

B7.8. Función de reprodución. Sexualidade e reprodución. Compoñentes e funcionamento do aparello reprodutor humano. Cambios físicos e psíquicos na adolescencia. Resposta sexual humana. Sexo e sexualidade.

B7.13. Describir os aspectos básicos da reprodución diferenciándoa da sexualidade e valorar os hábitos sexuais saudables como aspectos básicos da saúde física, mental e social.

B7.13.1. Explica e diferencia o proceso reprodutivo, como forma de garantir a perpetuación da especie, da sexualidade, considerada como unha forma de comunicación afectiva e persoal.

CMCCT

CSC

CCL

B7.13.2. Interpreta esquemas nos que se representan os órganos do aparello reprodutor masculino e feminino e especifica a súa función.

CMCCT

CAA

B7.13.3. Describe a función das hormonas nos procesos que se producen ao longo do desenvolvemento físico e psíquico do ser humano en relación coa súa sexualidade.

CMCCT

e

j

k

l

o

B7.9. Métodos anticonceptivos: clasificación segundo a súa eficacia e recoñecemento da importancia dalgúns deles na prevención de doenzas de transmisión sexual. Saúde e hixiene sexual.

B7.14. Comprender o funcionamento dos métodos anticonceptivos e valorar o uso de métodos de prevención de doenzas de transmisión sexual.

B7.14.1. Compara a eficacia dos distintos métodos anticonceptivos e analiza os factores persoais e sociais que poden determinar o seu uso.

CMCCT

CSC

CCEC

B7.14.2. Explica as medidas que se deben tomar para evitar o contaxio das enfermidades de transmisión sexual.

CMCCT

CSC

CCL

a

b

f

i

o

p

B7.10. Coñecemento das técnicas de reprodución asistida e de fecundación in vitro para argumentar o beneficio que supuxo este avance científico para a sociedade.

B7.15. Coñecer as principais técnicas de reprodución asistida e de fecundación in vitro.

B7.15.1. Investiga e valora sobre as principais técnicas de reprodución asistida razoando en que casos se deben aplicar e os beneficios que supuxo este avance científico para a sociedade.

CSC

CAA

CD

CCEC

e

j

k

l

o

B7.11. Significado de saúde e doenza e factores que os determinan.

Os microorganismos: bacterias e virus. A súa importancia. Diferenciación das doenzas (infecciosas e non infecciosas).

B7.16. Diferenciar os conceptos de saúde e enfermidade segundo a OMS e descubrir, a partir do coñecemento do concepto de saúde e doenza, os factores que as determinan.

B7.16.1. Identifica a correlación existente entre algúns factores físicos, psíquicos e sociais e enfermidades relacionadas con estes factores.

CMCCT

CSC

B7.16.2. Establece diferenzas entre as doenzas que afectan as rexións dun mundo globalizado e deseña propostas de actuación.

CSC

CSIEE

B7.17. Clasificar as doenzas e determinar as doenzas infecciosas e non infecciosas máis comúns que afectan a poboación.

B7.17.1. Explica a diferenza entre enfermidades infecciosas e non infecciosas, transmisibles e non transmisibles, citando exemplos comúns, e relaciónaas coas súas causas.

CMCCT

CCL

B7.17.2. Enumera os tipos de microorganismos capaces de provocar enfermidades e explica como defenderse para evitar que se produza unha enfermidade.

CMCCT

CSC

j

k

l

o

p

B7.12. Determinación do funcionamento básico do sistema inmune. Prevención e curación de doenzas: vacinas, soros e antibióticos. Uso responsable dos medicamentos.

B7.18. Determinar o funcionamento básico do sistema inmune e as continuas contribucións das ciencias biomédicas, e describir a importancia do uso responsable dos medicamentos.

B7.18.1. Explica en que consiste o proceso de inmunidade e valora o papel das vacinas como método de prevención das doenzas.

CMCCT

CSC

CCL

B7.18.2. Propón métodos para evitar o contaxio e a propagación das doenzas infecciosas máis comúns e medidas para facer un uso responsable dos medicamentos.

CSC

CCEC

a

b

c

g

l

o

B7.13. Medidas positivas para a mellora da saúde: hábitos e estilos de vida saudables. Doazón de células e órganos.

B7.19. Recoñecer e transmitir a importancia que ten a prevención como práctica habitual e identificar hábitos e estilos de vida saudables como método de prevención das doenzas.

B7.19.1. Recoñece que hábitos son adecuados ou inadecuados para manter un estado óptimo de saúde e para previr enfermidades e mellorar a calidade de vida e xustifica con exemplos as eleccións que se poden realizar para promover eses hábitos de forma individual e colectiva.

CSC

CAA

CSIEE

B7.20. Identificar as consecuencias positivas da doazón de células, sangue e órganos.

B7.20.1. Xustifica a importancia da doazón de células, sangue e órganos para a sociedade e para o ser humano.

CSC

CCEC

Bloque 8: Ecoloxía e ambiente. Xestión sustentable do planeta

a

b

c

j

k

l

m

n

p

B8.1. Dinámica do ecosistema. Ciclo da materia e fluxo de enerxía. Transferencia de materia e enerxía ao longo dunha cadea ou rede trófica, e consecuencias prácticas na xestión sustentable dalgúns recursos por parte do ser humano.

B8.1. Expresar como se produce a transferencia de materia e enerxía ao longo dunha cadea ou rede trófica e deducir as consecuencias prácticas na xestión sustentable dalgúns recursos por parte do ser humano.

B8.1.1. Recoñece os niveis tróficos e as súas relacións nos ecosistemas e valora a súa importancia para a vida en xeral e o seu mantemento.

CMCCT

CSC

B8.1.2. Establece a relación entre as transferencias de enerxía dos niveis tróficos e a súa eficiencia enerxética.

CAA

CSIEE

B8.2. Relacionar as perdas enerxéticas producidas en cada nivel trófico co aproveitamento dos recursos alimentarios do planeta desde un punto de vista sustentable.

B8.2.1. Compara as consecuencias prácticas na xestión sustentable dalgúns recursos por parte do ser humano, valorando criticamente a súa importancia utilizando contextos próximos.

CMCCT

CAA

CSC

b

c

e

k

B8.2. Factores que desencadean desequilibrios nos ecosistemas e estratexias para restablecer o seu equilibrio.

B8.3. Identificar nun ecosistema os factores desencadeantes de desequilibrios e establecer estratexias para restablecer o seu equilibrio.

B8.3.1. Recoñece e enumera os factores desencadeantes de desequilibrios nun ecosistema.

CMCCT

CAA

a

f

i

j

k

m

p

B8.3. Impactos das actividades humanas nos ecosistemas: problemas de contaminación ambiental actuais. Repercusión da actividade humana sobre a atmosfera, a auga e o solo. Actitudes que contribúan á súa solución.

B8.4. Recoñecer as actividades humanas que contribúen aos principais problemas do ambiente.

B8.4.1. Identifica os principais problemas do ambiente que afectan o planeta.

CSC

CSIEE

B8.5. Contrastar algunhas actuacións humanas sobre diferentes ecosistemas, valorar a súa influencia e argumentar as razóns de certas actuacións individuais e colectivas para evitar a deterioración da atmosfera, a auga e o solo.

B8.5.1. Argumenta sobre as actuacións humanas que teñen unha influencia negativa sobre os ecosistemas: contaminación da atmosfera, da auga e do solo, desertización, esgotamento de recursos etc.

CMCCT

CCL

CCEC

CSC

B8.5.2. Defende e conclúe sobre posibles actuacións para a mellora ambiental e analiza desde distintos puntos de vista un problema ambiental do contorno próximo, elabora informes e preséntaos utilizando distintos medios.

CMCCT

CSIEE

CCL

CD

b

c

d

e

i

j

k

l

B8.4. Os residuos e a súa xestión. Procesos de tratamento de residuos e a xestión que dos residuos se fai no seu contorno próximo. Importancia da recollida selectiva de residuos e a súa repercusión no ámbito familiar e social. Actitudes que contribúan a diminuír os residuos que xeramos: regra dos tres R.

B8.6. Concretar procesos de tratamento de residuos e describir a xestión que dos residuos se fai no seu contorno próximo.

B8.6.1. Describe os procesos de tratamento de residuos e valora criticamente a súa recollida selectiva.

CSC

CSIEE

B8.7. Contrastar argumentos a prol da recollida selectiva de residuos e repercusión na esfera familiar e social da importancia de practicar a regra dos tres R.

B8.7.1. Argumenta os pros e os contras da reciclaxe e da reutilización de recursos materiais, utilizando para iso distintas fontes de información.

CSC

CAA

CD

a

b

c

f

k

p

B8.5. Uso das enerxías renovables como factor fundamental para un desenvolvemento sustentable. Consecuencias ambientais do consumo humano de enerxía. Actitudes que contribúan a diminuír o consumo de enerxía.

B8.8. Asociar a importancia da utilización das enerxías renovables no desenvolvemento sustentable.

B8.8.1. Destaca a importancia das enerxías renovables para o desenvolvemento sustentable do planeta.

CSC

CCEC

CAA

• Ámbito social.

O ámbito social ten como finalidade que o alumnado perciba, interprete e describa adecuadamente o mundo actual, para participar á vez que configura valores persoais e cívicos valiosos. O logro deste fin implica a progresiva adquisición de habilidades para acceder á información e realizar unha elaboración persoal do coñecemento, observar a realidade, adoptar criterios válidos para a toma de decisións, desenvolverse con autonomía e iniciativa persoal e relacionarse positivamente cos demais, mostrando actitudes de responsabilidade e respecto que contribúan a mellorar a súa calidade de vida e o benestar colectivo. Contribúe ao entendemento que todo iso require o coñecemento do espazo onde se desenvolven as sociedades, así como a comprensión da sociedade, a súa organización e funcionamento ao longo do tempo.

As achegas do ámbito social á adquisición das competencias clave da aprendizaxe ao longo da vida son:

– Comunicación lingüística (CCL).

A aprendizaxe deste ámbito social require a interacción social, a interpretación e expresión da concepción do mundo, para o que é esencial o desenvolvemento da competencia lingüística. O alumnado adquire coñecementos sobre a organización e o funcionamento da sociedade en que vive á vez que se familiariza con diferentes estilos comunicativos formais.

A consecución dos estándares de aprendizaxe propostos require a práctica de distintas destrezas adquiridas ao longo da vida mediante o uso da lingua, que implican o manexo de diferentes modalidades de comunicación e o acceso a múltiples soportes de información, con textos en varios formatos, nos cales se empregan diversas linguaxes e sistemas de representación, tendo sempre presente que a linguaxe é un instrumento humano básico porque permite razoar.

– Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

O desenvolvemento do ámbito social contribúe á adquisición da competencia matemática xa que o alumnado aplica procesos de razoamento lóxico para comprender o funcionamento básico do sistema económico e político actual, e a elaborar plans de acción que permitan alcanzar obxectivos persoais e profesionais e mellorar a calidade de vida. Ademais, fomenta a capacidade crítica e a aptitude apropiada para a elaboración de xuízos fundados ao abordar problemas cotiáns.

Tanto a interpretación de acontecementos e fenómenos como a experimentación no ámbito das ciencias sociais implican a comprensión e o manexo do sistema numérico, a realización de cálculos, a estimación e o cálculo de magnitudes, a situación no espazo, o tratamento e a representación da información e a valoración do azar e da probabilidade. Necesitan a aplicación do razoamento matemático e as súas ferramentas para describir, interpretar e predicir distintos fenómenos nos seus respectivos contextos, demostrando os resultados matemáticos e valorando as solucións pola súa fiabilidade e veracidade.

Así mesmo, favorecen o incremento de destrezas para abordar a incerteza, o tratamento dos datos e os razoamentos cualitativos e cuantitativos de maneira lóxica e argumentada para establecer relacións, para deducir conclusións coherentes ben fundamentadas a problemas cotiáns e para ampliar actitudes relacionadas coa asunción de criterios éticos asociados á ciencia, como a conservación de recursos naturais e outras cuestións ambientais. Todo iso contribúe ao desenvolvemento das capacidades necesarias para xerar coñecemento intrínseco ao método de investigación das ciencias sociais.

– Competencia dixital (CD).

O estudo das ciencias sociais implica necesariamente o uso das novas tecnoloxías da información e da comunicación e, por tanto, leva ao incremento das habilidades de procura, selección e recompilación de información e a desenvolver unha actitude crítica para analizar e interpretar a validez e fiabilidade do contido, co fin de resolver problemas, avaliar novas fontes de información e motivar a curiosidade polo coñecemento.

Ademais, este ámbito social contribúe á ampliación de capacidades comprendidas na competencia dixital para seleccionar os soportes máis apropiados para observar, elaborar hipóteses, informarse, experimentar, solucionar todo tipo de problemas, executar as tarefas técnicas adecuadamente e elaborar conclusións ben fundamentadas. Propón aprendizaxes mediante o uso dos diferentes recursos da tecnoloxías da información e da comunicación de maneira responsable, fiable e segura, tanto para resolver problemas como para producir novos contidos e comunicalos.

– Aprender a aprender (CAA).

A metodoloxía didáctica propia do ensino deste ámbito social prepara para formarse permanentemente ao longo da vida mediante propostas que permiten ao alumnado aprender a observar e expor cuestións sobre a realidade, a informarse, a estudar, a realizar unha elaboración persoal do coñecemento, a reflexionar e a responder as cuestións que se formulan na súa vida cotiá. Todo iso esperta a curiosidade, incrementa a motivación para incorporar novos coñecementos e facilita a execución de estratexias metacognitivas para unha aprendizaxe autónoma eficiente.

Desenvolver proxectos específicos das ciencias sociais coadxuva a conseguir un nivel relevante en autonomía e eficacia da propia aprendizaxe, ao que se chega mediante traballos individuais e grupais. A formación en diferentes áreas do saber científico require un proceso introspectivo para valorar e relacionar os intereses e coñecementos previos con novos saberes e empregar todas as estratexias de estudo e traballo aprendidas: escoita activa, lectura, comprensión, análise, síntese, estruturación da información, elaboración persoal do saber, aplicación do coñecemento etc.

– Competencias sociais e cívicas (CSC).

A análise e a reflexión sobre os contidos do ámbito social contribúen a afianzar a capacidade de identificar, interpretar, apreciar e axuizar acontecementos, feitos, fenómenos, comportamentos, hábitos e valores para relacionarse socialmente mediante o diálogo, a cooperación e a participación a nivel local, nacional e europeo. Implican a toma de decisións ben fundamentadas e argumentadas para a comprensión e expresión de diferentes puntos de vista. Potencian actitudes inspiradas no exercicio da liberdade, o respecto, a tolerancia, a igualdade e a non discriminación. Deste xeito, a persoa prepárase para participar na actividade social e cívica, de acordo con valores socialmente establecidos, e axúdaselle a tomar conciencia democrática.

– Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

As tarefas necesarias para dar sentido aos contidos do ámbito social fomentan a capacidade de transformar ideas en actos, partindo de habilidades e destrezas persoais, ao incluír estratexias metacognitivas e procedementos que dotan as persoas adultas de recursos para desenvolvérense adecuadamente e afrontaren de maneira autónoma retos persoais, sociais, académicos e laborais de moi diversa índole. Consecuentemente, promóvense aptitudes para aproveitar a información, desenvolver ideas, resolver problemas e presentar conclusións innovadoras.

Por outra banda, potencian a capacidade de análise, o pensamento crítico, a resolución de problemas e a toma de decisións do individuo, ao propoñer a interpretación e a análise crítica da información, coñecementos e acontecementos relacionados coas ciencias sociais. Deste xeito, favorécese o aumento da capacidade requirida para afrontar a incerteza, deseñar e poñer en práctica plans de acción eficaces, propoñendo e argumentando solucións a diferentes problemas cotiáns, económicos e sociais, con autonomía e iniciativa persoais.

– Conciencia e expresións culturais (CCEC).

A persoa enriquece a súa competencia cultural ao coñecer, comprender, interpretar e gozar do labor humano, abordándoo como obxecto de estudo e como fonte de inspiración de creacións artísticas. A intervención humana na natureza e a cultura dos pobos póñense de manifesto na arte cos propósitos de informar, educar, crear e recrearse. A tecnoloxía é un constituínte esencial da cultura actual e, por iso, desempeña un papel fundamental como obxecto de estudo e representación e como instrumento de creación artística.

Este ámbito social realiza achegas importantes á competencia en conciencia e expresións culturais ao propoñer a reflexión e a posta en práctica de actitudes de respecto, aceptación e desfrute das diferentes manifestacións culturais e artísticas, valorando a liberdade de expresión, o dereito á diversidade cultural e o diálogo entre culturas e sociedades, pasadas e actuais, locais e universais, cun espírito aberto, positivo e solidario.

Os contidos do ámbito social contribúen ao coñecemento do medio físico, dos espazos humanos, ao desenvolvemento da ciencia e da tecnoloxía, ao funcionamento económico e á evolución histórica da humanidade. Tratan saberes de diversas disciplinas: xeografía, historia, socioloxía, demografía, economía, ecoloxía, arte, arqueoloxía etc. Procuran favorecer a comprensión dos acontecementos e os fenómenos sociais no contexto en que se producen, a análise dos procesos que dan lugar aos cambios históricos e á reflexión sobre experiencias colectivas de todos os tempos ata a actualidade cunha visión de futuro. Axudan a ter unha visión clara da importancia do comportamento económico, individual e colectivo das persoas na procura da satisfacción das súas necesidades, así como da produción e organización dos bens e servizos e a distribución dos recursos.

As propostas didácticas para o ensino e a aprendizaxe deste ámbito social deben enfocarse a dotar a persoa de ferramentas que lle permitan levar a bo termo proxectos persoais e profesionais, individuais e colectivos, similares aos posibles retos presentes e futuros da súa vida diaria. En todo momento se debe ter presente a compoñente social do proceso de aprendizaxe e deberán aproveitarse todas as oportunidades para formar o individuo en aptitudes de cooperación e de comunicación con persoas do seu contorno, que favorezan a adquisición de condutas asertivas e colaboradoras.

Así mesmo, é necesario que se expoñan proxectos que contribúan a que o alumnado desenvolva unha imaxe axustada de si mesmo e do contorno en que se desenvolve, identifique necesidades e intereses propios e alleos e os satisfaga, pense e acometa plans persoais, académicos e laborais. As tarefas e as actividades contidas nos proxectos presentarán exercicios de reflexión que potencien procesos de pensamento complexos e análise de feitos e situacións, para detectar causas, implicacións e consecuencias.

Deben facilitarse instrucións para aprender a observar, recoñecer, examinar, analizar, discernir, considerar, estudar, sintetizar, expresar, explicar, representar e expoñer de maneira coherente emocións, pensamentos, experiencias e ideas. Ter en conta as instrucións axudará o alumnado para ser máis capaz de atender, concentrarse, autorregularse, escoitar activamente, empregar a linguaxe interna, meditar, deliberar, especular, cooperar e axuizar para resolver problemas reais. Os procesos emprenderanse empregando servizos e recursos humanos e materiais ao alcance do alumnado na súa vida cotiá a través da oferta de entidades, institucións e administracións públicas e privadas.

As tecnoloxías da información e da comunicación, usadas como ferramentas de traballo nos procesos de aprendizaxe, serán fundamentais para facilitar ao alumnado o acceso ao currículo e a resolución de problemas de aprendizaxe. Doutra banda, as novas tecnoloxías constituiranse en contidos esenciais dos proxectos pola súa importancia destacada na sociedade actual.

Os estándares de aprendizaxe propoñen comprender, interpretar textos e comunicar, mediante unha linguaxe multimedia en diferentes sistemas de representación, o coñecemento académico e científico procesado e elaborado, destacando aspectos básicos da comunicación, a exposición, o diálogo e a argumentación. Especifican accións clave do proceso de elaboración persoal do coñecemento e a investigación, tales como observar, analizar, diferenciar, estruturar, coñecer, describir, sintetizar, investigar, relacionar, asociar, cuestionarse, explicar, interpretar, deducir, demostrar etc. Inclúen o uso responsable e eficaz das novas tecnoloxías para buscar e xestionar información, empregar técnicas de estudo e traballo, resolver problemas e aplicar o coñecemento. O seu logro implica a mellora do benestar individual do alumnado e achegas importantes ao ben común, porque leva a actuacións responsables, ao xuízo crítico baseado en valores positivos e ao desenvolvemento moral.

Os criterios de avaliación están formulados de maneira que permitan valorar o grao de consecución de cada unha das competencias en relación cos contidos do ámbito social. Teñen o propósito de guiar a análise das posibilidades que ten cada alumno e alumna para coñecer, comprender e relacionarse dun modo positivo, para si mesmo/a e para os demais, co mundo social. Isto implica actuar con autonomía e responsabilidade; comprender, interpretar e describir o mundo e valoralo; ser consciente do impacto da evolución histórica no mundo actual; asociar eventos coas súas causas e consecuencias; utilizar os recursos máis habituais para buscar información e resolver problemas; tomar conciencia e comprender os valores implícitos no benestar individual e colectivo; comprometerse e participar nas contornas próximas e afastadas de acordo cos devanditos valores.

ÁMBITO SOCIAL. MÓDULO 1

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias

clave

Bloque 1: O medio físico

e

g

h

i

B1.1. A Terra: localización, representación.

B1.1. Manexar todas as formas de representación do noso planeta en diferentes soportes e aplicacións.

B1.1.1. Localiza espazos xeográficos e lugares utilizando datos de coordenadas xeográficas en mapas convencionais e en versión dixital.

CD

CMCCT

CAA

B1.1.2. Comprende o funcionamento dos fusos horarios e practica coa axuda de aplicacións informáticas.

B1.2. Compoñentes básicos e formas de relevo.

B1.2. Describir e situar as formas de relevo e os compoñentes básicos do medio físico de Galicia, España, Europa e o mundo.

B1.2.1. Sitúa nos diferentes tipos de mapas físicos as principais unidades do relevo de Galicia, España, Europa e o mundo.

B1.2.2. Enumera e describe as características do relevo de Galicia, España, Europa e o mundo.

CAA

CCL

e

g

h

i

k

B1.3. Medio físico de Galicia, España, Europa e o mundo.

B1.3. Localizar, analizar, e comparar os principais conxuntos bioclimáticos que conforman o espazo xeográfico galego, español, europeo e mundial.

B1.3.1. Interpreta mapas representativos dos principais conxuntos bioclimáticos de Galicia, España, Europa e o mundo.

CAA

CCL

CMCCT

CD

B1.3.2. Compara as principais zonas climáticas seguindo cadeas argumentais.

CAA

CCL

CD

B1.3.3 Descobre os trazos distintivos de cada tipo de clima mediante explicacións que levan implícitas a interpretación de resultados matemáticos e científicos.

CAA

CMCCT

CD

CCL

Bloque 2: O espazo humano

e

g

h

i

n

B2.1. A poboación en Galicia, España e Europa.

B2.1. Analizar as características da poboación galega, española e europea.

B2.1.1. Describe as características da poboación europea e explica as pirámides de idade de Galicia e España.

CAA

CCL

CMCCT

CD

B2.1.2. Interpreta os trazos da poboación mediante táboas, gráficos e mapas en diferentes soportes convencionais e programas informáticos.

e

g

h

i

B2.2. A organización territorial de Galicia, España e Europa.

B2.2. Coñecer a organización territorial de Galicia, España e Europa e localizala en mapas políticos.

B2.2.1. Comprende a organización territorial europea no contexto actual.

CAA

CD

B2.2.2. Le e elabora mapas políticos de Galicia, España e Europa.

CCL

CSC

B2.3. Movementos migratorios, asentamentos e proceso de urbanización.

B2.3. Deducir os trazos da poboación galega, española e europea en relación coa súa distribución, evolución, dinámica, migracións e políticas de poboación.

B2.3.1. Compara áreas de poboación segundo a súa distribución, evolución e dinámica.

CAA

CCL

CSC

B2.3.2. Comprende as causas e consecuencias da evolución da demografía e os movementos migratorios.

CAA

CCL

CSC

B2.3.3. Describe a evolución de asentamentos humanos ao longo da historia e razoa o proceso de urbanización, localizando as grandes áreas urbanas de Galicia, España e Europa.

e

g

h

i

j

B2.4. Actividade humana: sistemas e sectores económicos e áreas produtivas.

B2.4. Deducir os recursos naturais dispoñibles, a súa situación, o modo de extracción e a utilidade a partir da propia experiencia e das informacións dos medios de comunicación.

B2.4.1. Enumera e localiza os principais recursos naturais de Galicia, España e Europa.

CAA

CD

CCL

CSC

B2.4.2. Explica con axuda de representacións a actividade humana necesaria para obter os recursos naturais.

B2.4.3. Razoa os criterios adoptados na toma de decisións, para ofrecer propostas de uso sustentable dos recursos naturais nun contexto dado, e a repercusión na riqueza da zona.

e

g

h

i

j

l

B2.5. Sectores económicos.

B2.5. Razoar a relación entre os sectores económicos e as actividades humanas de produción coa axuda de mapas, gráficos, táboas e outras fontes que reflicten os recursos e a produción dos tres sectores produtivos.

B2.5.1. Elabora mapas conceptuais coa estrutura fundamental dos sectores económicos.

CD

CCL

CSC

B2.5.2. Analiza comparativamente mapas das principais zonas produtoras e dos sectores predominantes nas distintas rexións.

CMCCT

CD

CCL

B2.5.3. Coñece e valora as achegas dos últimos avances tecnolóxicos e relaciónaas co benestar da humanidade.

CAA

CMCCT

CD

CSC

e

g

h

i

j

B2.6. Áreas económicas.

B2.6. Valorar a estrutura de produción, de asignación de recursos, distribución e consumo de bens e servizos nunha área e relacionar isto coas consecuencias do predominio dun determinado sector na zona.

B2.6.1. Comprende a relación entre os elementos dos grandes sistemas económicos: necesidades humanas, actividades económicas, sistemas produtivos e problemas económicos.

CAA

CMCCT

CD

B2.6.2. Expón a valoración comparativa dos diferentes sistemas económicos a partir da información seleccionada no formato que considere máis axeitado. Establece unha relación entre factores económicos e políticos.

CAA

CMCCT

CD

CCL

CSC

B2.6.3. Expón o funcionamento do comercio, sinalando os organismos implicados despois dun proceso de investigación realizado coa axuda das tecnoloxías da información e da comunicación.

Bloque 3: A historia

a

e

B3.1. A evolución das especies e a hominización.

B3.1. Entender o proceso de hominización.

B3.1.1. Recoñece os cambios evolutivos ata chegar á especie humana.

CAA

CMCCT

e

f

B3.2. A periodización na Prehistoria: Paleolítico e Neolítico.

B3.2. Identificar e localizar no tempo e no espazo os procesos e os acontecementos históricos máis salientables da Prehistoria, para adquirir unha perspectiva global da súa evolución.

B3.2.1. Distingue etapas históricas polos seus trazos fundamentais.

CSC

CMCCT

B3.2.1. Interpreta diversos tipos de eixes cronolóxicos e mapas históricos.

CSC

CMCCT

CAA

b

c

e

g

k

m

B3.3. Paleolítico: etapas; características das formas de vida; cazadores recolectores.

B3.4. Neolítico: revolución agraria e expansión das sociedades humanas; sedentarismo; artesanía e comercio; organización social.

B3.5. Prehistoria galega: megálitos e petróglifos.

B3.3. Coñecer as características da vida humana correspondentes aos dous períodos en que se divide a Prehistoria: Paleolítico e Neolítico.

B3.3.1. Explica, a través dun esquema comparativo, a diferenza entre os dous períodos en que se divide a Prehistoria e describe as características básicas da vida en cada un.

CSC

CCL

CAA

B3.3.2. En relación coas primeiras actividades e de cara ás subseguintes, planifica, revisa e avalía o seu propio proceso de elaboración do coñecemento histórico.

CAA

c

e

h

i

l

B3.6. As primeiras manifestacións culturais: restos materiais e artísticos; pintura e escultura. As primeiras descubertas e invencións. Os primeiros ritos relixiosos.

B3.4. Interpretar a evolución histórica da humanidade relacionando factores naturais, sociais, políticos, económicos e culturais.

B3.4.1. Expón en formato multimedia a aparición das primeiras descubertas e invencións da humanidade, xunto ás súas consecuencias.

CSC

CCEC

CCL

CD

CAA

b

c

e

g

k

o

B3.7. Idade Antiga: primeiras civilizacións urbanas. Mesopotamia e Exipto. Sociedade, economía e política.

B3.5. Coñecer algunhas características da vida humana neste período, así como o establecemento e a difusión de diferentes culturas urbanas, despois do Neolítico.

B3.5.1. Describe formas de organización socioeconómica e política, novas ata entón, como os imperios de Mesopotamia e de Exipto.

CSC

CCL

c

e

h

i

j

l

B3.8. Idade Antiga: avances culturais e científicos, as primeiras relixións organizadas. A arte no mundo antigo.

B3.6. Recoñecer a importancia das novas descubertas, interpretando a evolución histórica da humanidade.

B3.6.1. Diferencia entre as fontes prehistóricas (restos materiais e ágrafos) e as fontes históricas (textos).

CSC

CAA

B3.6.2. Identifica os trazos distintivos das primeiras civilizacións e valora o seu legado cultural

CSC

CMCCT

CCEC

CCL

b

c

e

g

k

o

B3.9. Mundo clásico. Grecia: as polis gregas e a súa expansión. O imperio de Alexandre Magno e o helenismo.

B3.7. Coñecer os trazos principais das polis gregas e a transcendencia do concepto de democracia.

B3.7.1. Identifica trazos da organización sociopolítica e económica das polis gregas a partir de fontes históricas de diferentes tipos.

CSC

CAA

B3.7.2. Describe algunhas das diferenzas entre a democracia grega e as democracias actuais.

CSC

CCL

CAA

CSIEE

B3.7.3. Localiza nun mapa histórico as colonias gregas do Mediterráneo, identificando a confluencia no tempo de diversas culturas en diferentes lugares.

CSC

CAA

B3.7.4. Elabora un mapa do imperio de Alexandre Magno.

c

e

f

h

j

l

B3.10. Mundo clásico. Grecia e o helenismo: arte, ciencia, teatro e filosofía.

B3.8. Entender o alcance do clásico na arte e na cultura occidentais.

B3.8.1. Explica as características esenciais da arte grega e a súa evolución no tempo.

CSC

CCEC

CCL

B3.8.2. Dá exemplos representativos das áreas do saber grego e discute por que se considera que a cultura europea parte da Grecia clásica.

CSC

CCEC

CMCCT

CAA

CCL

c

e

f

g

o

m

B3.11. Mundo clásico: orixe e etapas da historia de Roma. República e Imperio: organización política e expansión colonial polo Mediterráneo. Cristianismo.

B3.9. Caracterizar os trazos principais da sociedade, a economía e a cultura romanas, e recoñecer os conceptos de cambio e continuidade na historia da Roma antiga.

B3.9.1. Elabora unha liña cronolóxica que conteña as distintas etapas da civilización romana, seleccionando os feitos fundamentais que teñen lugar nelas.

CSC

CAA

B3.9.2. Analiza as institucións romanas e identifica a súa influencia e pervivencia na actualidade.

CSC

CAA

CSIEE

CCL

c

d

e

h

j

l

B3.12. Mundo clásico. Arte romana: arquitectura, escultura e pintura.

B3.10. Identificar e describir os trazos característicos de obras da arte grega e romana, diferenciando os que son específicos.

B3.10.1. Compara obras arquitectónicas e escultóricas de época grega e romana.

CSC

CCEC

CAA

CCL

c

e

g

k

l

m

B3.13. Península Ibérica: pobos prerromanos; Hispania romana; Gallaecia. O proceso de romanización.

B3.11. Establecer conexións entre o pasado da Hispania romana e o presente.

B3.11.1. Elabora, en formato multimedia, unha liña cronolóxica que indique as fases da romanización da Península Ibérica.

CSC

CAA

CD

B3.11.2. Emprega as tecnoloxías da información e da comunicación para investigar exemplos do legado romano que sobreviven na actualidade.

CSC

CCEC

CAA

CD

B3.11.3. Entende o que significou a romanización en distintos ámbitos sociais e xeográficos.

CSC

CCEC

ÁMBITO SOCIAL. MÓDULO 2

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: O medio físico

e

f

i

j

k

l

B1.1. Aproveitamento e futuro dos recursos naturais.

B1.1. Percibir e apreciar a importancia da protección dos espazos naturais.

B1.1.1. Localiza en diferentes tipos de cartografía zonas naturais protexidas.

CMCCT

CD

B1.1.2. Enumera criterios para recoñecer o valor engadido de determinados espazos naturais.

CSC

CD

B1.1.3. Expón as achegas de determinadas paisaxes ao desenvolvemento sustentable e ao ben colectivo.

B1.1.4. Desenvolve un proxecto creativo e innovador para sensibilizar sobre a importancia de protexer un espazo natural próximo.

CSIEE

CAA

CSC

B1.1.5. Deseña un proxecto de conservación dun espazo natural anticipando, asumindo e xestionando riscos.

CSIEE

CD

b

e

f

i

k

l

B1.2. Desenvolvemento sustentable. Impacto ambiental e aproveitamento dos recursos.

B1.2. Identificar, describir e axuizar a acción humana sobre o ambiente e as súas consecuencias.

B1.2.1. Relata diferentes tipos de intervención humana na natureza ao longo da historia.

CSIEE

CCL

B1.2.2. Investiga as causas e as consecuencias da acción humana sobre a natureza.

CSIEE

CAA

B1.2.3. Axuíza actuacións concretas da intervención humana valorando os seus resultados.

CSIEE

CCEC

B1.2.4. Realiza un proxecto de investigación en equipo para ofrecer unha resposta científica a un problema ambiental próximo.

CCL

CD

CSC

c

d

e

i

j

k

l

B1.3. Espazos naturais protexidos.

B1.3. Propor estratexias para a conservación e mellora do contorno natural e resolver os problemas que se presenten.

B1.3.1. Emite xuízos fundados tras observar, interpretar e analizar actitudes que inciden na conservación do ambiente.

CAA

CSC

B1.3.2. Indaga boas prácticas sobre un desenvolvemento sustentable contrastando diferentes fontes de información.

CAA

CSIEE

CCEC

B1.3.3. Argumenta a incidencia da acción humana sobre o ambiente e formula iniciativas para compensala.

CAA

CSIEE

B1.3.4. Comprende cambios producidos no ambiente e relaciona os efectos ofrecendo respostas fundamentais aos problemas atopados.

CD

CAA

CSC

Bloque 2: Economía e tecnoloxía

b

e

h

i

j

l

B2.1. A globalización económica e o comercio internacional.

B2.1. Estimar o impacto da globalización económica, do comercio internacional e dos procesos de integración.

B2.1.1. Define a globalización económica e identifica algún dos seus factores partindo de pescudas na prensa e na internet.

CCL

CD

CAA

B2.1.2. Valora o grao de interconexión das diferentes economías mundiais e aplica a perspectiva global para emitir xuízos críticos.

CD

CSIEE

CMCCT

B2.1.3. Argumenta as razóns que xustifican e inflúen no intercambio económico entre países.

CCL

CMCCT

B2.1.4. Analiza acontecementos económicos contemporáneos no contexto da globalización e do comercio internacional.

CCL

CD

CCEC

c

e

i

j

p

B2.2. A economía no espazo da Unión Europea.

B2.2. Analizar a economía da Unión Europea tendo en conta as actividades dos diferentes sectores detectando desequilibrios territoriais.

B2.2.1. Fundamenta a importancia do mercado común europeo desde diferentes puntos de vista.

CCL

CCEC

B2.2.2. Debate sobre as vantaxes e inconvenientes do proceso de integración económica e monetaria da UE.

CCL

CAA

CSC

B2.2.3. Pescuda sobre as competencias da UE e as súas principais institucións en materia de economía dos países membros.

CCL

CAA

CCEC

B2.2.4. Sintetiza as peculiaridades da economía da UE.

CCL

CD

a

b

e

f

i

j

p

B2.3. A consideración económica no ambiente e a incidencia dos últimos avances tecnolóxicos na economía.

B2.3. Pescudar o impacto da revolución tecnolóxica a nivel local, rexional, nacional e global, prevendo posibles escenarios ambientais supranacionais e discutindo as novas realidades do espazo globalizado.

B2.3.1. Reflexiona sobre o impacto do desenvolvemento sustentable na economía internacional.

CCL

CSC

B2.3.2. Analiza algunhas ideas de progreso e retroceso na implantación das tecnoloxías da información e da comunicación a distintos niveis xeográficos

CD

CMCCT

B2.3.3. Pon de manifesto algún aspecto conflitivo da revolución tecnolóxica acudindo a diferentes sistemas de representación da información.

B2.3.4. Discute a incidencia da revolución industrial e tecnolóxica no quecemento global.

CCL

CSC

CCEC

Bloque 3: A historia

b

d

e

g

i

A Idade Media

B3.1. Describir os aspectos socioeconómicos, políticos e culturais da Idade Media.

B3.1.1. Coñece os trazos representativos desde a caída do Imperio romano ata a Idade Moderna: os reinos xermánicos e cristiáns, o Imperio bizantino e os pobos musulmáns da Idade Media.

CAA

CSC

CCL

B3.1. A Idade Media: causas e etapas. A Alta Idade Media. O Feudalismo. A Baixa Idade Media. O renacer das cidades e a crise do século XIV.

B3.1.2. Expón as características da sociedade feudal.

CAA

CSC

CCL

b

d

e

g

i

B3.2. Al-Andalus, os reinos cristiáns e peninsulares. Os reinos de Taifas e as coroas de Castela e Aragón. Galicia na Idade Media.

B3.2. Analizar a evolución dos reinos cristiáns e musulmáns nos seus aspectos socioeconómicos, políticos e culturais.

B3.2.1. Comprende as orixes do Islam e a súa evolución.

CAA

CSC

B3.2.2. Sinala a importancia de Al-Andalus ao longo da historia.

CSC

CAA

CD

B3.2.3. Elabora e interpreta mapas que describan os procesos de conquista e repoboación na Península Ibérica.

CSC

CAA

c

d

l

m

B3.3. A arte na Idade Media. Arte románica, gótica e islámica.

B3.3. Comprender as características e as funcións da arte na Idade Media.

B3.3.1. Recoñece e expón as características da arte románica, gótica e islámica así como da música medieval mediante ilustracións representativas.

CSC

CAA

CCEC

b

c

l

A Idade Moderna

B3.4. Entender os procesos de conquista e colonización e as súas consecuencias.

B3.4.1. Reflexiona sobre diferentes interpretacións de acontecementos relevantes da historia moderna tales como a conquista e colonización de América.

CSC

CAA

CCEC

B3.4. As descubertas xeográficas: Castela e Portugal. Conquista e colonización de América.

b

e

g

h

B3.5. As monarquías autoritarias en Europa: os Austrias españois. O século XVII en Europa: o absolutismo. Galicia na Idade Moderna.

B3.5. Explicar a temporalización da Idade Moderna, situando os principais feitos dos cambios históricos en relación coa etapa anterior.

B3.5.1. Sitúa nunha liña do tempo acontecementos relevantes da Idade Moderna.

CAA

CSC

CD

c

d

l

m

B3.6. O Renacemento e o Humanismo. Características e repercusión. A arte renacentista e barroca.

B3.6. Comprender a significación histórica da etapa do Renacemento en Europa.

B3.6.1. Contextualiza o Renacemento e o Humanismo na historia europea coa axuda de diferentes fontes históricas.

CSC

CCEC

B3.6.2. Valora o legado artístico humanista e científico da época e mostra interese por coñecer a música das diferentes épocas e culturas.

ÁMBITO SOCIAL. MÓDULO 3

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: Historia

b

c

d

l

m

B1.1. A Ilustración e a revolución científica. O alcance das novas correntes do pensamento en España e Galicia.

B1.1. Coñecer o alcance da Ilustración como novo movemento cultural e social en Europa e en América.

B1.1.1. Analiza a obra de autores clave do inicio da Idade Contemporánea e a súa influencia cultural, social, política e económica.

CSC

CCEC

CAA

B1.1.2. Valora o alcance da Ilustración e da revolución científica dos séculos XVII e XVIII.

CSC

CMCCT

CAA

B1.1.3. Manifesta unha actitude crítica e de rexeitamento ante as manifestacións culturais que supoñan discriminación de calquera tipo.

CSC

CCEC

c

e

f

j

B1.2. O século XVIII: as revolucións burguesas e a crise do Antigo Réxime.

B1.2. Comprender o inicio da Idade Contemporánea desde unha perspectiva social, política e económica.

B1.2.1. Narra de xeito sintético os principais feitos das revolucións burguesas do século XVIII, dando explicacións causais e valorando vantaxes e inconvenientes.

CSC

CAA

CCL

B1.3. Do Imperio Napoleónico á época da Restauración.

B1.3. Analizar as dificultades da diplomacia europea e o alcance dos conflitos durante a época napoleónica.

B1.3.1. Analiza as relacións entre reinos europeos que conduciron ás guerras.

CSC

CCL

c

e

f

B1.4. Os Borbóns en España. Da Guerra de Sucesión á Guerra da Independencia. Galicia no século XVIII.

B1.4. Explicar, a través do caso español, os intentos de adaptación do Antigo Réxime e o mantemento do poder por parte dos monarcas europeos na época da Ilustración.

B1.4.1. Distingue as características de réximes monárquicos autoritarios, parlamentarios e absolutos.

CSC

CAA

c

e

i

j

B1.5. A Revolución Industrial.

B1.5. Describir os feitos relevantes da Revolución Industrial, tendo en conta o seu encadeamento causal e o tipo de progreso que implica, e analizar os conseguintes cambios económicos en España e Galicia.

B1.5.1. Analiza a evolución da industrialización en España e en diferentes países de Europa, América e Asia, nas súas distintas escalas temporais e xeográficas.

CSC

CAA

CCL

B1.5.2. Compara o proceso da Revolución Industrial en Inglaterra co doutros países.

CSC

CMCCT

B1.5.3. Valora a industrialización en España e Galicia e a súa repercusión política e económica.

CSC

CMCCT

CAA

B1.5.4. Detecta e expón de maneira sintética os beneficios e inconvenientes que xerou a Revolución Industrial tendo en conta a situación laboral dos sectores máis desfavorecidos.

CSC

CAA

c

f

i

B1.6. Revolucións burguesas nos séculos XVIII e XIX: liberalismo e nacionalismo. Alcance dos procesos revolucionarios en España e Galicia.

B1.6. Comprender o alcance e as limitacións dos procesos revolucionarios dos séculos XVIII e XIX.

B1.6.1. Sopesa as razóns dos revolucionarios para actuar como o fixeron.

CSC

CAA

CCL

B1.6.2. Recoñece, mediante a análise de fontes de diversas épocas, o valor destas non só como información senón tamén como evidencia para os/as historiadores/as.

c

i

l

m

B1.7. Avances científicos e tecnolóxicos no século XIX. A arte.

B1.7. Valorar os movementos culturais e os principais avances científicos e tecnolóxicos do século XIX, consecuencia das revolucións industriais.

B1.7.1. Elabora un eixe cronolóxico cos principais avances científicos e tecnolóxicos do século XIX.

CSC

CD

CAA

B1.7.2. Compara movementos artísticos europeos e asiáticos.

CSC

CCEC

B1.7.3. Comenta analiticamente diferentes tipos de obras de arte do século XIX.

CSC

CCEC

CCL

b

c

d

i

B1.8. A expansión imperialista. A conquista do mundo por parte das potencias industrializadas. España e Galicia durante o auxe do colonialismo.

B1.8. Establecer xerarquías causais da evolución do imperialismo, identificando as potencias e a repartición de poder no mundo no último cuarto do século XIX e principios do XX.

B1.8.1. Razoa a relación entre o imperialismo, a xeopolítica mundial e as relacións económicas supranacionais.

CSC

CAA

CCL

B1.8.2. Establece interconexións causais entre colonialismo, imperialismo e a Gran Guerra de 1914.

c

d

e

i

B1.9. O mundo de 1914 a 1918. A Primeira Guerra Mundial. A Revolución Rusa.

B1.9. Explicar os aspectos fundamentais da Gran Guerra e a Revolución Rusa, as súas consecuencias, e as súas interconexións.

B1.9.1. Comprende os aspectos básicos da Primeira Guerra Mundial e a orixe do novo mapa político de Europa.

B1.9.2. Contrasta algunhas interpretacións do alcance da Revolución Rusa na súa época e na actualidade.

b

c

e

i

j

B1.10. A época de Entreguerras: de 1919 a 1939. Os felices anos 20. A crise de 1929. O auxe dos fascismos.

B1.10. Comprender os acontecementos, fitos e procesos máis importantes do período de Entreguerras e analizar as causas do auxe dos fascismos en Europa.

B1.10.1. Contrasta diferentes interpretacións de fontes históricas e historiográficas de distinta procedencia verbo dos procesos máis importantes do período de Entreguerras.

CSC

CD

CAA

B1.10.2. Contrasta a crise de 1929 con crises posteriores.

CSC

CAA

CCL

CMCCT

B1.10.3. Valora a loita da muller no movemento sufraxista.

CSC

CAA

B1.10.4. Explica diversos factores que fixeron posible o auxe do fascismo en Europa.

CSC

CAA

CCL

B1.11. A Segunda Guerra Mundial (1939-1945).

B1.11. Coñecer os principais feitos da Segunda Guerra Mundial e o contexto en que se desenvolveu o Holocausto, así como as súas consecuencias.

B1.11.1. Narra dunha forma fundamentada as causas e consecuencias da Segunda Guerra Mundial a distintos niveis temporais e xeográficos.

CSC

CD

CAA

CCL

B1.11.2. Interpreta as razóns da fin da Segunda Guerra Mundial a nivel europeo e mundial.

CSC

CCL

CAA

B1.11.3. Explica as fases do conflito coa axuda de mapas e outras representacións.

CSC

CD

CAA

CCL

B1.11.4. Elabora un xuízo persoal do Holocausto e as súas consecuencias a partir de información procedente de diversas fontes.

CSC

CCEC

CD

CCL

b

c

d

j

B1.12. O primeiro terzo do século XX en España e Galicia. II República e Guerra Civil.

B1.12. Coñecer as tensións que levaron en España á proclamación da II República e ao estoupido da Guerra Civil.

B1.12.1. Explica as principais reformas durante a II República española e reaccións a elas.

CSC

CCL

CAA

B1.12.2. Explica as causas da Guerra Civil española no contexto europeo e internacional.

Bloque 2: Economía

a

e

h

i

p

B2.1. Ingresos e gastos. Identificación e control.

B2.2. Xestión do orzamento. Obxectivos e prioridades.

B2.1. Realizar un orzamento persoal distinguindo entre os tipos de ingresos e gastos e controlar o seu grao de cumprimento e as posibles necesidades de adaptación.

B2.1.1. Elabora un orzamento ou plan financeiro persoal identificando os ingresos e os gastos integrantes, e realiza o seu seguimento.

CAA

CD

CMCCT

B2.1.2. Utiliza ferramentas informáticas na preparación e desenvolvemento dun orzamento ou plan financeiro personalizado.

B2.1.3. Manexa gráficos de análise que permiten comparar unha realidade personalizada coas previsións establecidas.

a

c

f

i

p

B2.3. Planificación económico-financeira: necesidades económicas nas etapas da vida.

B2.2. Decidir con racionalidade ante as alternativas económicas da vida persoal, e relacionalas co benestar propio e social.

B2.2.1. Comprende as necesidades de planificación e do manexo de asuntos financeiros ao longo da vida. Esa planificación vincúlase á previsión realizada en cada etapa de acordo coas decisións tomadas e coa marcha da actividade económica nacional.

CAA

CSIEE

a

i

j

p

B2.4. Aforro e endebedamento. Os plans de pensións.

B2.5. Risco e diversificación.

B2.3. Expresar unha actitude positiva cara ao aforro e empregar o aforro como medio para alcanzar diversos obxectivos.

B2.3.1. Recoñece e explica a relevancia do aforro e do control do gasto.

CAA

CSC

B2.3.2. Analiza as vantaxes e inconvenientes do endebedamento, valorando o risco e seleccionando a decisión máis axeitada para cada momento.

B2.6. O diñeiro.

B2.7. Contratos financeiros: contas e tarxetas de débito e crédito.

B2.8. Relacións no mercado financeiro: información e negociación.

B2.9. Implicacións dos contratos financeiros. Dereitos e responsabilidades dos/das consumidores/as no mercado financeiro.

B2.4. Recoñecer o funcionamento básico do diñeiro e diferenciar os tipos de contas bancarias e de tarxetas emitidas como medios de pagamento, e valorar a oportunidade do seu uso con garantías e responsabilidade.

B2.4.1. Comprende os termos fundamentais e describe o funcionamento das contas na operativa bancaria.

CCL

CMCCT

B2.4.2. Valora e comproba a necesidade de interpretar as cláusulas dos contratos bancarios para coñecer os dereitos e as obrigas que derivan delas, así como a importancia de operar en condicións de seguridade cando se empregan procedementos telemáticos.

CCL

CAA

CD

B2.4.3. Recoñece a capacidade de negociación coas entidades financeiras e analiza os procedementos de reclamación ante estas.

CAA

CD

B2.4.4. Identifica e explica as modalidades de tarxetas bancarias, así como os elementos e os procedementos que garanten a seguridade na súa operativa.

CCL

CD

CMCCT

a

c

i

p

B2.10. O seguro como medio para a cobertura de riscos. Tipoloxía de seguros.

B2.5. Coñecer o concepto de seguro e a súa finalidade.

B2.5.1. Identifica, describe e clasifica os tipos de seguros segundo os riscos ou as situacións adversas nas etapas da vida.

CAA

CCL

CMCCT

ÁMBITO SOCIAL. MÓDULO 4

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1: A historia

e

g

h

i

B1.1. A existencia dun mundo bipolar. A Guerra Fría.

B1.1. Analizar as relacións entre o bloque de EUA e a URSS para comprender o concepto da Guerra Fría.

B1.1.1. Interpreta a evolución dos EUA e da URSS e os seus aliados a partir de fontes literarias e audiovisuais.

CSC

CAA

CCL

B1.1.2. Utiliza fontes históricas e historiográficas para comprender e explicar conflitos da época da guerra fría.

CSC

CAA

b

d

g

h

i

B1.2. O proceso de descolonización.

B1.2. Organizar os feitos máis importantes da descolonización de posguerra no século XX e comprender os límites da descolonización e da independencia nun mundo desigual.

B1.2.1. Describe os feitos relevantes do proceso descolonizador.

CSC

CCL

B1.2.2. Distingue contextos diferentes do mesmo proceso. Por exemplo: África subsahariana (anos 50 e 60) e a India.

CSC

CAA

B1.3. A evolución das grandes potencias: URSS e EUA: sociedade, política, economía e cultura.

B1.3. Contrastar as vantaxes e inconvenientes da evolución económica, política, social e cultural dos grandes bloques políticos do século XX e as consecuencias inmediatas e posteriores.

B1.3.1. Relaciona a organización política coa evolución social, económica e cultural dos dous grandes sistemas socioeconómicos de finais do século XX.

CSC

CCL

B1.3.2. Desenvolve unha actitude crítica ante os diferentes enfoques dun mesmo feito histórico, analizando e contrastando as fontes de información.

CSC

CAA

B1.3.3. Sopesa as consecuencias positivas e os problemas que xeran as diferentes posturas para tomar decisións políticas e económicas.

CSC

CAA

CCL

c

d

g

h

i

n

B1.4. A ditadura de Franco e a transición política de España cara á democracia.

B1.4.1. Analizar o establecemento da ditadura en España, a súa evolución e consecuencias.

B1.4.1. Coñece o proceso que conduciu da Guerra Civil á ditadura.

CSC

CAA

CCL

B1.4.2. Coñecer os principais feitos que conduciron ao cambio político e social na España despois de 1975, e sopesar distintas interpretacións sobre ese proceso.

B1.4.2. Describe a situación da posguerra durante a ditadura española na relación con outros contextos similares.

CSC

CAA

B1.4.3. Axuíza as consecuencias do réxime ditatorial en España no século XX.

CAA

CCL

B1.4.4. Elabora unha cronoloxía de acontecementos fundamentais da transición española.

CSC

CCL

B1.4.5. Valora os acertos do proceso de democratización en España.

CSC

CAA

B1.4.6. Analiza feitos e acontecementos conflitivos na España democrática.

e

g

h

i

B1.5. O mundo recente entre os séculos XX e XXI. A globalización. A revolución tecnolóxica. Consecuencias.

B1.5. Definir a globalización e identificar algúns dos seus factores. Identificar algúns dos cambios fundamentais que supón a revolución tecnolóxica. Consecuencias.

B1.5.1. Busca na prensa novas sobre algún sector con relacións globalizadas e elabora argumentos a prol e en contra.

CSC

CD

CCL

CAA

a

d

g

h

j

B1.6. Distintas formas económicas e sociais do capitalismo no mundo.

B1.6. Interpretar procesos a medio prazo de cambios económicos, sociais e políticos a nivel mundial.

B1.6.1. Interpreta o renacemento e declive das nacións no novo mapa político europeo da época.

CSC

CAA

B1.6.2. Comprende os pros e contras do estado de benestar.

CSC

a

c

d

g

i

j

B1.7. O derrubamento dos réximes soviéticos e as súas consecuencias.

B1.7. Coñecer as causas e consecuencias inmediatas do colapso da URSS e outros réximes socialistas.

B1.7.2. Analiza os aspectos políticos, económicos e culturais despois dos cambios producidos polo colapso da URSS.

CSC

CAA

CCL

B1.8. A constitución da Unión Europea.

B1.8. Describir a evolución da construción da Unión Europea.

B1.8.1. Comprende as causas da constitución da Unión Europea.

CSC

CCL

B1.8.2. Discute sobre a situación actual da Unión Europea e o seu futuro.

CAA

CSC

CCL

Bloque 2: Iniciación á actividade emprendedora e empresarial

a

f

i

p

B2.1. Autonomía e autocoñecemento. A iniciativa emprendedora e o/a empresario/a na sociedade.

B2.2. Intereses, aptitudes e motivacións persoais para a carreira profesional.

B2.1. Describir as calidades persoais e as destrezas asociadas á iniciativa emprendedora, analizando os requisitos de distintos postos de traballo e actividades empresariais.

B2.1.1. Identifica as calidades persoais, as actitudes, as aspiracións e a formación propias das persoas con iniciativa emprendedora, e describe a actividade dos/das empresarios/as e o seu papel na xeración de traballo e benestar social.

CSIEE

CAA

B2.1.2. Investiga con medios telemáticos as áreas de actividade profesional do seu contorno, os tipos de empresa que as desenvolven e os postos de traballo en cada unha, razoando os requisitos para o desempeño profesional en cada un deles.

CD

CAA

CSIEE

a

e

f

i

p

B2.3. Itinerarios formativos e carreiras profesionais. Proceso de procura de emprego en empresas do sector. Autoemprego. Proceso de toma de decisións sobre o itinerario persoal.

B2.2. Tomar decisións sobre o itinerario vital propio comprendendo as posibilidades de emprego, o autoemprego e a carreira profesional en relación coas habilidades persoais e as alternativas de formación e aprendizaxe ao longo da vida.

B2.2.1. Deseña un proxecto de carreira profesional propia relacionando as posibilidades do ámbito coas calidades e as aspiracións persoais e valorando a opción do autoemprego e a necesidade de formación ao longo da vida.

CAA

CSIEE

B2.2.2. Desenvolve habilidades sociais e actúa de acordo con actitudes e valores democráticos.

B2.2.3. Fórmase para mellorar o seu benestar individual e contribuír á cohesión social.

a

c

i

p

B2.4. Dereito do traballo.

B2.5. Dereitos e deberes derivados da relación laboral.

B2.6. Contrato de traballo e negociación colectiva.

B2.7. Seguridade Social. Sistema de protección. Emprego e desemprego.

B2.8. Protección do/da traballador/a e beneficios sociais.

B2.9. Riscos laborais. Normas. Planificación da protección na empresa.

B2.3. Actuar como futuro/a traballador/a responsable coñecendo os seus dereitos e deberes como tal, valorando a acción do Estado e da Seguridade Social na protección da persoa empregada, e comprendendo a necesidade de protección dos riscos laborais.

B2.3.1. Identifica as normas e as institucións que interveñen nas relacións entre os/as traballadores/as e as empresas, en relación co funcionamento do mercado de traballo.

CSC

CSIEE

B2.3.2. Distingue os dereitos e as obrigas que derivan das relacións laborais, e compróbaos en contratos de traballo e documentos de negociación colectiva.

CSC

CSIEE

CMCCT

B2.3.3. Describe as bases do sistema da Seguridade Social e as obrigas dos/das traballadores/as e dos/das empresarios/as dentro deste, así como as prestacións mediante procuras nas web institucionais, valorando a súa acción protectora ante as continxencias cubertas.

CCL

CSC

CSIEE

B2.3.4. Identifica as situacións de risco laboral máis habituais nos sectores de actividade económica máis salientables no ámbito e indica os métodos de prevención legalmente establecidos, así como as técnicas de primeiros auxilios aplicables en caso de accidente ou dano.

CSIEE

CAA

CMCCT

ANEXO II

Distribución horaria semanal dos períodos lectivos para os tres ámbitos de coñecemento da educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

Ámbito de coñecemento

Módulos

Primeiro

Segundo

Terceiro

Cuarto

Totais

Comunicación

Lingua estranxeira

6

6

5

5

22

2

2

2

2

8

Científico Tecnolóxico

8

8

8

8

32

Social

3

3

4

4

14

Titoría

1

1

1

1

4

Totais:

20

20

20

20

ANEXO III

Cadro de equivalencias, para efectos académicos e de validacións, dos cursos
do sistema educativo da Lei 14/1970 e do sistema ordinario da educación secundaria obrigatoria, cos módulos correspondentes á educación
secundaria para persoas adultas

Sistema educativo Lei 14/1970

Sistema ordinario ensino básico

Sistema educación básica para persoas adultas

Sexto de educación xeral básica

Sexto de educación primaria

Nivel II das ensinanzas básicas iniciais

Sétimo da educación xeral básica.

Primeiro curso da educación secundaria obrigatoria.

Primeiro módulo de todos e cada un dos ámbitos de coñecemento do nivel I das ensinanzas de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

Oitavo curso de educación xeral básica e título de graduado escolar ou certificado de escolaridade.

Segundo curso da educación secundaria obrigatoria.

Segundo módulo de todos e cada un dos ámbitos de coñecemento do nivel I das ensinanzas de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

Primeiro curso de bacharelato unificado polivalente con dúas materias pendentes, como máximo, ou primeiro curso de formación profesional de primeiro grao.

Terceiro curso da educación secundaria obrigatoria.

Terceiro módulo de todos e cada un dos ámbitos de coñecemento do nivel II das ensinanzas de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

Segundo curso de bacharelato unificado polivalente ou segundo curso de formación profesional de primeiro grao e título de técnico auxiliar.

Cuarto curso de educación secundaria obrigatoria.

Cuarto módulo de todos e cada un dos ámbitos de coñecemento do nivel II das ensinanzas de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

ANEXO IV

Cadro de equivalencias, para efectos académicos e de validacións,
das materias de educación secundaria obrigatoria do sistema definido pola
Lei orgánica 2/2006 modificada pola Lei orgánica 8/2013, cos módulos correspondentes á educación secundaria para persoas adultas

Lei orgánica 2/2006 modificada pola Lei orgánica 8/2013

Primeiro curso de educación secundaria obrigatoria

Módulo 1 de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas

Materias

Ámbito de coñecemento

Matemáticas, Bioloxía e Xeoloxía.

Científico-tecnolóxico

Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Primeira ou Segunda Lingua Estranxeira.

Comunicación

Xeografía e Historia.

Sociedade

Segundo curso de educación secundaria obrigatoria

Módulo 2 de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas

Materias

Ámbito de coñecemento

Matemáticas, Física e Química e Tecnoloxía.

Científico-tecnolóxico

Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Primeira ou Segunda Lingua Estranxeira.

Comunicación

Xeografía e Historia.

Sociedade

Terceiro curso de educación secundaria obrigatoria

Módulo 3 de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas

Materias

Ámbito de coñecemento

Matemáticas Orientadas ás Ensinanzas Académicas ou Matemáticas Orientadas ás Ensinanzas Aplicadas, Bioloxía e Xeoloxía, Física e Química e Tecnoloxía.

Científico-tecnolóxico

Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Primeira ou Segunda Lingua Estranxeira.

Comunicación

Xeografía e Historia.

Sociedade

Cuarto curso de educación secundaria obrigatoria

Módulo 4 de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas

Materias

Ámbito de coñecemento

Matemáticas Orientadas ás Ensinanzas Académicas ou Matemáticas Orientadas ás Ensinanzas Aplicadas, Bioloxía e Xeoloxía, Física e Química e Tecnoloxía.

(No caso de non ter cursado algunha das seguintes materias deberá ter superada a materia do terceiro curso).

Científico-tecnolóxico

Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Primeira ou Segunda Lingua Estranxeira.

Comunicación

Xeografía e Historia.

Sociedade

ANEXO V

Cadro de equivalencias, para efectos académicos e de validacións, das materias de educación secundaria obrigatoria do sistema definido pola Lei orgánica 2/2006 antes da súa modificación pola Lei orgánica 8/2013, cos módulos correspondentes á educación secundaria para persoas adultas

Lei orgánica 2/2006 antes da súa modificación pola Lei orgánica 8/2013

Primeiro curso de educación secundaria obrigatoria

Módulo 1 de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas

Materias

Ámbito de coñecemento

Matemáticas, Ciencias da Natureza.

Científico-tecnolóxico

Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Primeira ou Segunda Lingua Estranxeira.

Comunicación

Ciencias Sociais, Xeografía e Historia.

Sociedade

Segundo curso de educación secundaria obrigatoria

Módulo 2 de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas

Materias

Ámbito de coñecemento

Matemáticas, Ciencias da Natureza e Tecnoloxías.

Científico-tecnolóxico

Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Primeira ou Segunda Lingua Estranxeira.

Comunicación

Ciencias Sociais, Xeografía e Historia e Educación para a Cidadanía e os Dereitos Humanos.

Sociedade

Terceiro curso de educación secundaria obrigatoria

Módulo 3 de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas

Materias

Ámbito de coñecemento

Matemáticas, Bioloxía e Xeoloxía, Física e Química e Tecnoloxías.

Científico-tecnolóxico

Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Primeira ou Segunda Lingua Estranxeira.

Comunicación

Ciencias Sociais, Xeografía e Historia.

Sociedade

Cuarto curso de educación secundaria obrigatoria

Módulo 4 de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas

Materias

Ámbito de coñecemento

Matemáticas, Bioloxía e Xeoloxía, Física e Química e Tecnoloxía.

(No caso de non ter cursado algunha das seguintes materias deberá ter superada a materia do terceiro curso).

Científico-tecnolóxico

Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá e Literatura e Primeira ou Segunda Lingua Estranxeira.

Comunicación

Ciencias Sociais, Xeografía e Historia.

Sociedade

ANEXO VI

Cadro de equivalencias, para efectos académicos e de validacións dos
módulos de los ciclos de formación profesional básica definidos pola Lei
orgánica 2/2006 modificada pola Lei orgánica 8/2013, cos módulos correspondentes á educación secundaria para persoas adultas

Módulos dos ciclos de formación profesional básica

Módulo 3 de educación secundaria

obrigatoria para persoas adultas

Módulo de Comunicación e sociedade I

Ámbito da comunicación e ámbito social

Módulo de Ciencias aplicadas I

Ámbito científico-tecnolóxico

Módulos dos ciclos de formación profesional básica

Módulo 4 de educación secundaria

obrigatoria para persoas adultas

Módulo de Comunicación e sociedade II

Ámbito da comunicación e ámbito social

Módulo de Ciencias aplicadas II

Ámbito científico-tecnolóxico

ANEXO VII

Cadro de equivalencias, para efectos académicos e de validacións dos
ámbitos e materias dun programa de mellora da aprendizaxe e do rendemento definidos pola Lei orgánica 2/2006 modificada pola Lei orgánica 8/2013, cos módulos correspondentes á educación secundaria para persoas adultas

Ámbitos e materias de segundo de ESO dun programa de

mellora da aprendizaxe e do rendemento

Módulo 2 de educación secundaria

obrigatoria para persoas adultas

Ámbito lingüístico e social e o ámbito de linguas estranxeiras

Ámbito da comunicación e ámbito social

Ámbito lingüístico e social

Ámbito social

Ámbito científico e matemático e a materia de Tecnoloxía

Ámbito científico-tecnolóxico

Ámbitos e materias de terceiro de ESO dun programa de

mellora da aprendizaxe e do rendemento

Módulo 3 de educación secundaria

obrigatoria para persoas adultas

Ámbito lingüístico e social e o ámbito de linguas estranxeiras

Ámbito da comunicación e ámbito social

Ámbito lingüístico e social

Ámbito social

Ámbito científico e matemático e a materia de Tecnoloxía

Ámbito científico-tecnolóxico

ANEXO VIII

Cadro de equivalencias, para efectos académicos e de validacións
dos ámbitos e materias dun programa de diversificación curricular (PDC)
definidos pola Lei orgánica 2/2006 antes da súa modificación pola Lei
orgánica 8/2013, cos módulos correspondentes á educación secundaria
para persoas adultas

Ámbitos e materias do primeiro curso dun programa de diversificación curricular de dous anos

Módulo 3 de educación secundaria

obrigatoria para persoas adultas

Ámbito lingüístico social e a materia de Lingua Estranxeira

Ámbito de comunicación e ámbito social

Ámbito lingüístico social

Ámbito social

Ámbito científico técnico e a materia de Tecnoloxías

Ámbito científico-tecnolóxico

Ámbitos e materias dun programa de diversificación curricular dun ano ou de segundo curso dun programa de diversificación curricular de dous anos

Módulo 4 de educación secundaria

obrigatoria para persoas adultas

Ámbito lingüístico social e a materia de Lingua Estranxeira

Ámbito de comunicación e ámbito social

Ámbito lingüístico social

Ámbito social

Ámbito científico técnico e a materia de Tecnoloxía

Ámbito científico-tecnolóxico

ANEXO IX

Cadro de equivalencias, para efectos académicos e de validacións, dos módulos
de educación secundaria para persoas adultas establecidos na Orde do 26 de maio de 1997 (DOG do 15 de xullo) e as ensinanzas reguladas nesta orde

Orde do 26 de maio de 1997

Ensinanzas reguladas nesta orde

Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito da comunicación

Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito de comunicación

Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito da sociedade

Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito social

Módulo 4A ou módulo 4B do ámbito da comunicación

Módulo 4 do ámbito de comunicación

Módulo 4A ou módulo 4B do ámbito da sociedade

Módulo 4 do ámbito social

Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito da natureza e mais o módulo do mesmo número do ámbito tecnolóxico-matemático

Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito científico-tecnolóxico

Módulo 4A ou 4B do ámbito da Natureza e mais o módulo 4A ou 4B do ámbito tecnolóxico-matemático

Módulo 4 do ámbito científico-tecnolóxico

ANEXO X

Cadro de equivalencias, para efectos académicos e de validacións dos módulos
de programas de cualificación profesional inicial, cos módulos correspondentes
á educación secundaria para persoas adultas

Módulos de programas de cualificación
profesional inicial

Ámbitos da educación secundaria obrigatoria
para persoas adultas

Módulos formativos de carácter xeral de 1º curso

Módulos 1 e 2 de educación secundaria para persoas adultas

Competencia comunicativa e dixital I

Comunicación

Sociedade e cidadanía I

Social

Iniciativa persoal e relacións laborais

Científico-matemático I

Científico-tecnolóxico

Módulos formativos de carácter xeral de 2º curso

Módulo 3 de educación secundaria para persoas adultas

Competencia comunicativa e dixital II

Comunicación

Sociedade e cidadanía II

Social

Científico-matemático II

Científico-tecnolóxico

Módulos voluntarios

Módulo 4 de educación secundaria para persoas adultas

Comunicación

Comunicación

Social

Social

Científico-tecnolóxico

Científico-tecnolóxico

ANEXO XI

Cadro de equivalencias dos ámbitos das probas libres para a obtención
do título de graduado en educación secundaria obrigatoria cos módulos 4
(nivel II) das ensinanzas de educación secundaria para persoas adultas

Ámbitos das probas para a obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria

4º módulo (nivel II) das ensinanzas de educación secundaria para persoas adultas

Comunicación

Ámbito da comunicación

Científico-tecnolóxico

Ámbito científico-tecnolóxico

Social

Ámbito social

missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file
missing image file